Қоғамдық тәртiпке қарсы қылмыскер және еркiндiк

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР
Кіріспе 2
Қоғамдық тәртiпке қарсы қылмыскер және еркiндiк 3
Қорытынды 11
Қолданылған әдебиеттер 12

Кіріспе

Қылмыстық заңның ең басты міндеттерінің бірі адам, қоғам, мемлекет
мүддесін қорғау болып табылады. Қылмыстық кодекстің Жалпы бөлімінде ескі
кодекске қарағанда көптеген қылмыстық құқықтық түсініктердің
институттардың жаңа ұғымы берілген. Осындай ерекшеліктерге баса мән беріле
отырып, олардың мазмұны түбегейлі ашып көрсетілген. Жалпы алғанда, осы
Қылмыстық құқықтың мақсаты адамдарға қылмыстық заң қылмыстық құқықтың
жалпы ережелері мен принциптері, оның негізгі ұғымдары мен институттары,
қылмыстық заңдардың міндеттері жөнінде, қылмыстық заңның мезгілге, және
кеңістікке қарай қолданылуы, қылмыстың түсінігі және іс-әрекеттің қоғамға
қауіптілігін және құқыққа қайшылығын жоятын мән-жайлар туралы, қылмыс
істеудің сатылары және оны істеуден өз еркімен бас тарту, қылмысқа
қатысу және оған жанасушылық, қылмыстық жазаның түсінігі, оның жүйелері
мен түрлері, қылмыстық жазаны орындау туралы толық түсінік беру болып
табылады. Қылмыс қоғамға қауіпті болғандықтан заңгерлер жеке адамдардың
әрекетінде немесе әрекетсіздігінде қылмыстың нақты құрамының барын
анықтауды, қылмысты дұрыс саралаудың, іс-әрекетте құқыққа қайшы және
қоғамға зиянды мән жайлардың бар немесе жоқ екендігін дұрыс белгілеуді.
Кінәліге жаза тағайындауды қолданып жүрген қылмыстық заңға сәйкес
қолдануды. Бұл жерде іс-әрекеттің қоғамға қауіптілігінің мәнін және
дәрежесін, кінәлінің жеке тұлғасын, жауаптылықты жеңілдететін және
ауырлататын мән жайларды ескере отырып қолдануды, сол сияқты адамды
қылмыстық жауаптылықтан және жазадан босатудың заңда көрсетілген негіздері
мен шарттарын нақты, терең түсіндіріп үйрету тиіс. Мен осы жұмысты әзірлеу
барысында өзімнің алдыма қойған мақсатым, қоғамдық тәртіпке қарсы қылмыс
жасаушы тұлғаның психологиясын зерделеу болып табылады.

Қоғамдық тәртiпке қарсы қылмыскер және еркiндiк

Еркiндiк дегенiмiз адамдардың өз қалауымен және өз түсiнiктерi бойынша
iстеуiне болатын iстердi атқаруға сыртқы кедергiлердiң болмауы.
Бiрiншiден, адам белгiлi бiр әрекеттi iстесем бе, әлде iстемесем бе
деп тұрса және соны ойластыруға оның уақыты болмаса, онда әрекет, не сол
әрекеттен бас тарту ол адамның сол сәттегi қабылдаған әрекетінің салдарлары
ол үшін жақсы бола ма немесе болмай ма деген көзқарасымен қажетті
байланыста. Мысалы, кенеттен ашу кернегенде әрекет кек алу ойынан, ал
кенеттен туған қорқыныштан туған әрекет дереу тығылу туралы ойдан шығады.
Сол сияқты, адам ойластыруға уақыты бар болса да, ойластырмайды, себебі
әрекетінің салдарларының өзі үшін пайдалы не зиян болатыны жөнінде ол ешбір
шүбә келтіре алмайды. Осындай әрекеттерді, мәртебелі тақсыр, мен өз еркімен
болған деп атаймын, себебі ең соңғы тілектен туған әрекеттер өз еркімен
қабылданған әрекеттер. Сол сәтте ол, жалғыз тілек. Менің түсінуім бойынша,
спонтанный дейтін әрекеттер — солар. Одан басқа, мен адамды шалағай істері
үшін жазалау керек деймін, ал ол істер өз еркімен істелмеген болса, жазалау
әділетсіз болар еді. Адамның ешбір әрекеті жөнінде оны ойластырылмай
істелген деуге болмайды. Ол қаншалықты кенеттен болса да, ондай әрекетті
ойластыру адамның бүкіл бұрынғы өмірінде оның мүмкіндігі болды, ол оны
ойластырған болуы тиіс деп есептелінеді. Сол себепті кенеттен қысқан ашу
үстінде кісі өлтірген адамды әділдігімен өлім жазасына бұйырады, өйткені
соған дейінгі өмірінің бәрінде ол кісі өлтіру жақсы ма, әлде жаман ба деп
ойлануға тиіс барлық уақытын ойластыру уақыты деп есептеуге болады, яғни
кісі өлтіру оның толық ойластырып, қалап алған ісі деп қарау керек.
Екіншіден, адам бір әрекетті істеу керек пе, әлде істемеу керек пе
дегенді ойластырғанда, ол ең алдымен оны істеу менің өзіме жақсы ма, әлде
жаман ба — осыны ойлайды. Әрекет туралы ойлану деген сол әрекеттің жақсы
да, жаман да салдарларын елестету деген сөз. Одан шығатын тұжырым,
ойластыру деген әрекеттің жақсы да, жаман да салдарларын, ендеше үміт пен
қорқыныштың, басқаша айтсақ, сол әрекетті істеуді тілеу, немесе тілемеудің
алма кезек ауысып отыруы.
Үшіншіден, қандай да болмасын ойластыруда, яғни қарама-қарсы
тілектердің ауысу тізбегінде, ең соңғы тілекті біз ырық деуіміз керек. Сол
ғана әрекет немесе әрекеттен бас тартудың алдындағы тілек. Ойластыру
барысындағы болған әрекет етуге не етпеуге, бастайтын тілектерді бейімділік
деу керек, бірақ ырық емес, себебі болған істі бір ғана ырық орындайды, ал
орындалмаған тілектер көп болуы мүмкін.
Төртіншіден, ойластырылып барып істелген әрекет өз еркімен болған және
соның арқасында қалап алынған әрекет деп қаралуы керек. Яғни, өз еркімен
болған әрекет пен қалап алынған әрекет бір нәрсе деп ойлаймын. Өз еркімен
әрекет қылған адамды ерікті адам деп әрі ол ойластыруын әлі аяқтаған жоқ
деп есептеу керек.
Бесіншіден, еркіндікті былай деп анықтауға болады: еркіндік әрекет
етуге ешбір кедергі жоқ деген сөз, егер ондай кедергілер әрекет етуші
субъектінің өз табиғатында немесе ішкі қасиеттерінде болмаса. Мысалы былай
дейміз су өзен арқасымен еркін ағады, немесе ағу еркіндігі бар, себебі, ол
бағытта оған ешқандай кедергі жоқ, бірақ арнаға көлденең ағуға оның
еркіндігі жоқ, себебі жағалар оған кедергі болады.
Алтыншыдан, ешнәрсенің бастауы өзінде емес, барлық нәрсе басқа бір
сыртқы тікелей агенттің әрекетінен болады. Егер адамда соған дейін болмаған
бір әрекетке тілек немесе ырық пайда болса, онда оның себебі ырықтың өзі
емес, басқа, оның қарамағында болмаған басқа нәрсе. Сонымен егер ырықтың өз
еркімен болатын істердің қажетті себебі екендігі даусыз болса және егер
жоғарыда айтқандай ырықтың өзі басқа, оған тәуелсіз нәрселермен анықталатын
болса, онда барлық өз еркімен болатын істер қажетті себептерге негізделеді
және амалсыз әрекеттер болады.
Жетіншіден, өзінің салдарын туғызу үшін ешқандай қосымша нәрселерді
керек қылмайтын себептерді—жеткілікті себептер дейміз. Ол тағы да қажетті
себеп. Себебі егер жеткілікті себеп өз салдарын туғызуға қосымша ықпалды
қажет етсе, ол жеткіліксіз себеп болады. Бірақ жеткілікті себеп өз салдарын
туғызбай қоймайтын болса, онда ол қажетті де себеп болады, себебі салдарын
міндетті түрде туғызатын себеп оның қажеттілігін де туғызады. Бұдан шығатын
қорытынды — туғызылған нәрсе қажетті түрде туған, себебі туған нәрсенiң
бәрі жеткілікті себептен туған, әйтпесе ол пайда болмаған болар еді 1.
Әрбiр адам өзiнiң жеке басының еркiндiгiн қалайды. Дегенмен қылмыс
жасаған адам осы еркiндiгiне нұқсан келтiредi. Солардың ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.