ЖАРЫҚТЫҢ СЫНУЫ

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

ЖАРЫҚТЫҢ СЫНУЫ

Егер жарық шоғы әртүрлі оптикалық тығыздығы бар екі молдір ортамен өтетін болса, мысалы су мен ауа, онда жарықтығ бір бөлігі осы беттен шағылады, ал басқа бөлігі екінші ортаға өтеді. Бір ортадан екінші ортаға өткенде жарық саулесі озінің бағытын осы екі беттін шекарасында өзгертеді. Бұл құбылыс жарықтың шағылуы деп аталады.

Тәжірибелердің көрсетуі бойынша бирдей түсу бұрышы кезінде сыну бұрышы аз болған сайын, сол беттің оптикалық қатынасы сол ғұрлым тығыздау.

Егер сынған сауле жолына перпендикуляр айна қоятын болсақ, онда жарық айнадан қайта шағылып түскен жарық батымен қайта сыртқы ортаға шығады. Сондықтан түскен және шағылған саулелер қайтымды және керісінше.

Егер жарық оптикалық тығыздығы тығыздау ортадан тығыздығы төмендеу ортаға отетін болса, онда шағылу бұрышы түсу бұрышынан үлкендеу болады.

Үйде кішігірім тәжирибе жүргізіп көрейік. Ішінде суы бар стаканға карандаш салып көрейік, сол кезде ол сынғандай болып көрінеді. Бұл құбылысты тек былай түсіндіруге болады, карандаштан түсетін жарық саулелері суда басқа бағытта болады, ауаға қарағанда. Яғни ауа мен судың шекарасында сауленің сынуы байқалады. жарық бір ортадан екінші ортаға өткенде, олардың шекарасында түскен жарықтың бір бөлігінің шағылуы байқалады. Ал жарықтың қалған бөлігі ары қарай келесі ортаға өте береді. Егер жарық екі орта шекарасына бұрыш жасап түсетін болса, онда осы жерде сауле бағытын өзгертеді. Міне осы жарықтың сынуы деп аталады. Жарықтың сынуы әр түрлі ортаның шекарасында байқалады да әр түрлі ортаның жарық тарату жылдамдығымен түсіндіріледі. Вакумдағы жарық жылдамдығы шамамен 3км/с, қалған орталарда ол одан кіші.

Жоғарыда көрсетілген суретте ауадан суға өтетін сауле көрсетілген. Бұрыш түсу бұрышы деп аталады. Суда сауленің нормаль жағдайға жақындайтынына назар аударыңыз. Бұндай әрдайым жарық жылдамдығы төмен ортаға откенде көрінеді. Ал егер жарық жылдамдығы аз ортадан көп ортаға қарай өтетін болса сыну саулесі нормальдан алшақтайды.

Жарық сынуына байланысты көптеген иллюзиялар көрінеді, мысалы: жағадан қарап тұрған адамға суға белге дейін кірген адамның аяғы қысқарып қалған сияқты болып көрінеді.

ЖАРЫҚТЫҢ СЫНУ ЗАҢДАРЫ.

Жоғарыда айтылғанның бәрінен шығатыны:

Оптикалық тығыздығы әртүрлі заттардан өткен сауле олардың шекарасында өз бағытын өзгертеді.
Оптикалық тығыздығы көптеу ортаға өтетін сауле кезінде сынған сәуле түскен сәуледен аз бұрыш болады. Және керісінше.

Жарықтың сынуы оның шағылуымен қатар жүреді, түсу бұрышы үлкен болған сайын сынған сәуле жарықтығы төмендейді?ал шағылғандыкі өседі. Яғни шағылған сауле түйіні озімен түсу бұрышы көп болған сайын көп энергия алып кетеді.

MN екі әртүрлі ортаның шекарасы болсын, мысалы су мен ауа. ОА-түскен сәуле, ОВ-сынған сауле . α- түсу бұрышы, β- сыну бұрышы, v1-бірінші ортадағы жарық жылдамдығы, v2-екінші ортадағы жарық жалдамдығы.

Сынудың бірінші заңы: түсу бұрышы мен сыну бұрышының синусының қатынастары тұрақты.

$n = \frac{\sin\alpha}{\sin\beta} = \frac{V1}{V2}$

n- сынудың салыстырмалы көрсеткіші.

СЫНУДЫҢ АБСОЛЮТТІ КӨРСЕТКІШІ

Жарықтың ауада таралуы вакумдегіден онша коп шамага ауыткымайды 3*10 ⁸ м/с.

Егер жарық вакумнан кез келген ортаға түссе онда $n$ $n$ _{2, 1=} n ₂ /n ₁

n- берілген ортаның абсолютті сыну көрсеткіші.

Жарық сынуының абсолютті көрсеткіштері:

Зат: n=c/v

Алмаз 2, 42, кварц 1, 54, ауа 1, 00029. Этил спирті 1, 36. Су 1, 33. Мұз 1, 31. Скипидар 1, 47. Ерітілген кварц 1, 46. Крон 1, 52. Жеңіл флинт 1, 58.

Мысалы. Алмаз үшін 242, алмазда жарық v=c/n=(3. 00*10 ⁸ m/c) /2. 42=1. 24*10 ⁸ жылдамдықпен тарайды.

ОРТАНЫҢ ОПТИКАЛЫҚ ТЫҒЫЗДЫҒЫ.

Егер ьірінше ортаның оптикалық көрсеткіші томен болса онда ол ортаның оптикалық тығыздығы да төмен деген сөз. Оптикалық тығыздықты заттың тығыздығымен шатастырмау қажет.

Жарықтың жалпақ-параллельді пластинка мен призма арқылы өтуі

Қалың пластина арқылы жарық сәулесін жібереміз. Пластинкага әсер ететін сауле екі рет бағытын өзгертеді: 1 пластинага кіргенде, 2 пластинадан шыққанда.

Пластинадан шыққан сауле бастапқы бағытына параллель болады, алайда сәл ауытқушылық байқалады. Бұлауытқушылық пластина қалыңдығы мен түсу бұрышына байланысты.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.