ИМАН ЖӘНЕ АМАЛҒА БАЙЛАНЫСТЫ
Мазмұны
ИМАН ЖӘНЕ АМАЛҒА БАЙЛАНЫСТЫ 1
ПЕРІШТЕЛЕРГЕ, КІТАПТАРҒА, ПАЙҒАМБАРЛАРҒА, 2
АХИРЕТ КҮНІНЕ ЖӘНЕ ТАҒДЫРҒА СЕНУ ЖАЙЛЫ 2
КІШІПЕЙІЛДІК ЖӘНЕ ТӘКӘПАРЛЫҚ ЖАЙЛЫ 7
ТАЗАЛЫҚ ТУРАЛЫ 9
ДҰРЫСТЫҚҚА ҚОСЫП, БҰРЫСТЫҚТАН ТОСУ ЖАЙЛЫ 11
ТАУХИД ТУРАЛЫ ЖҰМА ХҰТПАСЫ 14
БІЛІМ – ҒЫЛЫМ ЖАЙЫНДАҒЫ ЖҰМА ХҰТПАСЫ. 16
МИҒРАЖ КЕШІ ТУРАЛЫ ЖҰМА ХҰТПАСЫ 18
РАМАЗАН АЙЫНЫҢ ҚАСИЕТТЕРІ ТУРАЛЫ ЖҰМА ХҰТПАСЫ 21
ОРАЗА ТҰТУДЫҢ САУАБЫ ТУРАЛЫ ЖҰМА ХҰТПАСЫ 22
ҚАДІР ТҮНІНІҢ ҚАСИЕТТЕРІ ТУРАЛЫ ЖҰМА ХҰТПАСЫ 23
ТАРАУИХ НАМАЗЫНЫҢ САУАБЫ ТУРАЛЫ ЖҰМА 25
ХҰТПАСЫ 25
ИСЛАМДАҒЫ ҮЛКЕН КҮНӘЛАР ТУРАЛЫ ЖҰМА ХҰТПАСЫ 29
АТА - АНАНЫ ҚАДІРЛЕУ ТУРАЛЫ ЖҰМА ХҰТПАСЫ 30
ЕКІ ДҮНИЕ АМАЛЫНЫҢ БІРГЕ ӨТЕЛУІ ТУРАЛЫ ЖҰМА ХҰТПАСЫ 32
КҮПІРЛІКТІҢ КҮНӘСІ ТУРАЛЫ ЖҰМА ХҰТПАСЫ 34
ҰРЛЫҚ ЕТУДІҢ КҮНӘСІ ТУРАЛЫ ЖҰМА ХҰТПАСЫ 35
ҚИЯМЕТ-ҚАЙЫМ ТУРАЛЫ ЖҰМА ХҰТПАСЫ 37
ТӘУБЕГЕ КЕЛУ ТУРАЛЫ ЖҰМА ХҰТПАСЫ 38
ИМАН ЖӘНЕ АМАЛҒА БАЙЛАНЫСТЫ
Адамдар: Сендік (иман) келтірдік деумен сыналмай қалмайтын
– дықтарын ойлай ма? Расында олардан бұрынғыларды да сынаған едік.
Сондай-ақ Алла тағала шындықты да өтірікті де біліп отырады.
(немесе екеуін де мәлімдейді) (292-3).
Қадірлі жамағат! біреу: Ла ілаһә іллалаһ Мұхаммедур
расулұллаһ
яғни Алла тағаладан басқа ешбір тәңір жоқ.Мұхаммед ( ғ.с.) Алла тағаланың
елшісі деп тілмен айтып,жүрекпен бекітсе ғана мұсылман болады. Бірақ қә-
лимә таиибә деп аталатын осы көркем сөзді тек қана ауызша айтып, жүрегін
бермеген, сондай-ақ сол сенімі бойынша Алла тағаланың бұйырғанын
орындамаған, дұрыс іс істемеген адамдардың иманы қауіпті болады. Өйткені
құр ғана иман келтірумен, мен мұсылманмен деумен іс бітпейді. Сол иманды
сақтау және қорғау шарт. Сол иманды әуелі шын жүректен бекітіп, қорғай
отырып, о дүниеге сол сенім және иманға лайық ғамал істеп толық мұсылман
болған түрде күту керек. Осындай мол мархаматтың иесі Алла тағала жоғарыда
оқылған аяттарда мұсылмандарға осы жағдайды ерекше ескертеді.
Мысалы:құлшылықсыз, ғамалсыз құр сенім: Ашық жерде жанған шам
тәрізді, үп еткен жел оны өшіре алады.Сондықтан иманды, ғамал әрі дұрыс іс
істеумен нығайту мойнымызға борыш.Былай айтқанда, сол иманға өзіңіз ие
болмасаңыз, дұрыс ғамал істеудің орнына діннің тыйым салған: зина, арақ,
ұрлық, өтірік, кісі хақысын жеу, шадыр мінезділік, тәкәппалық, ғайбат, өсек-
аяң, мақтаншақтық, құмар ойнау, уәдеде тұрмау тағы басқалар сияқты
жамандықтардың ортасында жүзіп жүрсеңіздер, бара-бара көңілдеріңіз қарайып,
имандарыңыз нашарлай бастап, бұл дәулет құсының бастарыңыздан ұшып кеткенін
сезбей қаласыздар. Алла тағала оның бетін ары қылсын!
Қадірлі көпшілік! Әрине, мұсылмандар о дүниеде жаннатқа кіру
үшін, бұл дүниеде еңбек етуі, мейлінше тырысуы шарт. Құр сөзбен бола
қоймайды. Ауызға салған тамақ та шайнамай жұтылмайды. Дүниенің рахаты да
еңбекпен қолға келеді. Дәнді ексең орасың.
Хазірет Пайғамбарымыз: Дүние-ахиреттің егіндігі деген. Жан
қиналмай мал табылмайды. Сол сияқты жаннат та оп-оңай қолға келмейді.
сенімі күшті, иманы кәміл мұсылман,- істеген қылмыстырының сазайын
тартқаннан кейін жаннатқа кіреді.
Қаділі жамағат! Ислам діні сынақтан өткізбей тек қана: Алла
тағала бір, Пайғамбар хақ десе болды жаннатқа кіреді де кетеді демейді.
Сондықтан, құрметті жамағат! Ғамалсыз құр иманға сеніп босқа
жүрмей маңыз беріп еңбек істесеңіздер, дініңізге, дүниеңізге тең қарап,
шынайы ынтамен тырысып, Алла тағаланың бұйрығын орындап, Пайғамбардың
жолымен жүріңіздер. Ұдайы ғибадат істеп имандарыңызды қорғаңыздар. Діни
сенім бойынша өмір сүріңіздер,бұл дүниеде рахат күн кешіріп, о дүниеде
жаннатпен сыйланасыздар.Алла тағала біздерді толық иман иесі етіп иманын
қорғап, сеніммен ғамал істеген шынайы мұсылман құлдарынан ете көрсін! Әмин.
ПЕРІШТЕЛЕРГЕ, КІТАПТАРҒА, ПАЙҒАМБАРЛАРҒА,
АХИРЕТ КҮНІНЕ ЖӘНЕ ТАҒДЫРҒА СЕНУ ЖАЙЛЫ
Қадірлі жамағат! Алла тағала Құран кәрімнің Ниса сүресінің жүз отыз
алтыншы аятында. Алла тағалаға, пайғамбарларына, кітаптарына, періштелеріне
және ахирет күніне сену жайлы былай деген: Әй, мүміндер, Алла тағалаға,
Пайғамбарына және Пайғам- барына түсірген Құранға сондай-ақ, одан бұрынғы
түсірген кітапқа иман келтіріңдер. Ал кімде-кім Алла тағалаға,
періштелеріне, кітаптарына, елшілеріне және ахирет күніне қарсы шықса,
сонда ол қатты адасты. Және хазірет Пайғамбарымыз: Періштелер Алла
тағаланың көктегі айғақтары, сендер жердегі айғақтарысыңдар деген.
Өткен хұтпаларда Алла тағаланың барлығына, бірлігіне иман келтіру
туралы қысқаша түсінік берілген еді. Ал енді бұл хұтпада періштелер,
кітаптар, пайғам –барлар, ахирет күні және тағдырға байланысты негізгі
мәселелерге біраз тоқталып өтейік.Бұл сенімді иман мұфассад,толық иман
деп атайды. Әментү біллаһи: Алла тағалаға иман келтіру жоғарыдағы хұтпада
өтті.
Уә мәләһикәтиһи-періштелерге иман келтіру.Періштелер Алла тағаланың
нұрдан жаратқан ақыл иесі құлдары. Олар нұрдан жаратылғаны үшін біз
оларды көре алмаймыз. Басқаша айтқанда оларды көре алатын қабілет жоқ.
Мысалы, біз микробты, рухымызды және ауаны көре алмаймыз.Біздің бір затты
көре алмауы- мыз, ол нәрсенің жоқтығын дәлелдемейді. Періштелердің бар
екендігі, әрі сипаттары Құран кәрімнің сексеннен астам жерінде баян
етілген. Сондықтан періштелердің барлығына нақты сенеміз. Періштелер
әртүрлі бейнеге кіреді, аталық, аналық (жыныстық) сипаттары жоқ. Ішіп,
жемейді. Алла тағалаға мұқият ғибадат етумен болады. Еш қарсы келмейді.
Кейбірі жер жүзінде, кейбірі көкте болады. Қанаттары бар, ұшады. Кейбірі
ғарш ағлада болады. Адам баласының жарылқануы үшін тілектес болады. Алла
тағалаға жақын, әрі ірі төрт: Жебрейіл, Микайіл, Ғазрайіл және Ісрафил деп
аталатын періштелер бар.
Жебрейіл- Пайғамбарларға Алла тағаланның әмірін уахи етеді.
(Жалғастырады).
Микайіл – Алла тағаланың әмірі бойынша бұл әлемдегі табиғат
құбылыстарын басқарады.
Ғазрайіл: - Ажалы жеткендердің жанын алады.
Ісрафил – Қиямет күні бірінші сұр үрлегенде барлық жәндіктер
өліп, екінші сұр үрлегенде қайта тіріледі.
Кірәмән Катибин – Екі періште: адам баласының әрекеттерін жазады.
Мүнкір- Нәкір- Екі періште: қабырға қойылғандардан сұрақ сұрайды.
Забани деп аталатын он тоғыз періште тозақ істерін басқарса, тағы
бір періштелер жаннатқа кіргендерді қарсы алу міндеттерін атқарады. Алла
тағала кейде періштелер арқылы көмек берсе, кейде апатқа ұшыратады. Басқаша
айтқанда, рахмет періштелері және ғазап періштелері бар.
Рағыд сүресінің он бірінші аятында: Әр кімнің алды-артын Алла
тағаланың әмірі бойынша қорғаушы( періштелер) бар, деген мазмұнда Алла
тағаланың әмірі бойынша періштелердің қорғайтындығы ескертіледі. Тахрим
сүресінің алтыншы аятында: Олар Алла тағаланың өздеріне берген әмірлеріне
қарсы келмейді, яғни періштелер Алла тағала нені бұйырса соны орындайды.
және Нәжім сүресінің жиырма алтыншы аятында: Көктерде қаншалаған
періштелер бар. Алла тағала қалап разы болған кісісіне рұхсат бермейінше
олардың шапағаты (болысуы) еш нәрсеге жарамайды.Демек, Алла тағала
қалап, рұхсат бермесе періштелердің шапағат етулері, яғни болысып,
арашалаулары кәдеге аспайды. Періштелердің санын Алладан баска ешкім
білмейді.
Қадірлі жамағат! Алла тағала тарапынан дүниедегі және ахиреттегі
бірқыдыру елеулі құбылыстарға қатынастырылып, жұмсалып отырған
періштелердің- қорғап, арашалап,болысуларын, яғни шапағат етулері, Алла
тағаладан бұйрықсыз іске аспайтындығы ескертіліп, Ағузү біллаһи делінген
түрде бір Алла тағалаға ғана сиынып жалбарыныңдар деп тұжырымды да елеулі
әмір бойынша ашық бұйрық беріліп отырғанда екі дүниеде ешбір ролі болмаған
аруаққа сыйыну мүлдем қате. Ислам дінінің, негізгі сенімінеүш қайнаса
сорпасы қосылмайды. Аруаққа сиынушылық Анамизм сенімі Ислам дінінен
көптеген ғасырларша бұрыннан жалғасып келе жатыр. Бұл сенімнің дұрыс емес
екендігін түсіндіріп айтқан да кісі болмаған. Сондықтан бұрынғы моллалар
неге айтпаған дейтіндер де болады. Бірақ бұрынғылардың айпағандығы бұл
мәселенің дұрыстығына дәлел бола алмайды. Алла тағала өзі оңғарсын.
Уә күтүбиһи: Кітаптарына иман келтіру. Алла тағала, ақыл-ой, сана-
сезімдерімен толық қамдап, жіберген елшілерімен бірге - әлеуметке
бұйырықтары мен тыйымдарын білдіру үшін Алла тағаланы мойындаса да,
бұйырықтарын біліп орындай алмайтын еді. Сондықтан пайғамбарлардың
кейбіріне бірнеше жапырақ түрінде бұйырық түскен. Бұларды: Сахифа сұхуф,
яғни жапырақ- жапырақтар деп атайды. Хазірет атамыз Адам (ғ.с.)ға он,
хазірет Шид (ғ.с.)ға елу, хазірет Ідіріс (ғ.с.)ға отыз және хазірет
Ыбраһим (ғ.с.)ға он сахипа түсірілген. Ал ірі кітаптар төртеу.
Хазірет Дауыл (ғ.с.)ға Зәбур,
Хазірет Мұса (ғ.с.)ға Тәурат,
Хазірет Ғайса (ғ.с.)ға Інжіл
және Хазірет Мұхаммед (ғ.с.)ға Құран кәрім түсірілген. Бірақ Құран
кәрімнен басқасында сенім қалмады. Өйткені көп өзгерістерге ұшыраған.
Бақара сүресінің жетпіс тоғызыншы аятында: Сондай кітаптарды қолдарымен
жазып, сонан соң аз ақшаға (дүниелікке) сату үшін осы Алла тағаланың
қасынан келгені дегендерге, олардың қолекі жазғандарына, оны сатып тапқан
табыстарына қандай өкініш дейді.
Бүгінгі қолдағы Зәбур, Тәурат, және Інжілердің Алла тағала
тарапынан жіберілді деген құр аты ғана бар. Өйткені бұлардың кімдер
тарапынан жазылғаны белгісіз. Тіпті егер нағыз негізгі нұсқалары болса да,
Құран түскеннен соң олардың, хүкімдері күшінен қалды. Біз мұсылмандар
негізгі нұсқаларына сеніп иман келтіреміз. Бірақ яһудилер мен христиандар
Құранды мойындамайды.
Тәураттың негізгі нұсқасы жоқ. Өйткені ұрпақтарының бастарына
түскен (келген) ұзақ тарихи күйзелістер, аянышты ауыр азаптар мен құлдықтар
және тұтқын болу салдарынан жойылып кеткен, түгел жатқа алған да ешкім
болмаған.
Ал Інжілге келсек, негізінен Тәураттың жалғасы болып, біраз үгіт-
насихаттар қосылған. Тәураттың үкімдері бойынша ғамал істелетін еді.
Хазірет Ғайса(ғ.с.)ның үш жылдық Пайғамбарлық дәуірінде небары
он екі немесе он жеті хауарилардан басқа ешкім мойындап иман келтірмеген.
Сондай-ақ яһудилер өте қатты қарсылық көрсетіп, тіпті хазірет
Ғайса(ғ.с.)ның көзін жоймақшы болған. Ғайса(ғ.с.)ның заманында етек алып
жайыла алмаған Інжілдің қайда қалғаны белгісіз. Өйткені яһудилер Інжілге де
мейілінше қарсы еді. Бүгінгі христиандардың қолындағы Інжіл хазірет Ғайса
(ғ.с.)нан көптеген заман кейін жазылған. Бір замандарда әркім Інжіл жаза-
жаза өте көбейіп кеткендіктен, Шығыс рома императоры Константин Милади 325
жылы Ыстамбул қаласының шығыс жағындағы Ізнік қалашығында бір дини
жиналыс жасауға әмір береді. Міне сол жиналыста бұрын жазылған көптеген
Інжілдердің ішінен Матта, Юханна,Лұқа және Марқос атты төртеуі қабылданады.
Ал, Құран кәрім, Алла тағала тарапынан ең соңғы Пайғамбар
Мұхаммед(ғ.с.)ға Жебрейл(ғ.с.) арқылы(611- 632) жиырма үш жылда араб
тілінде түсіріліп, тамамдалған болатын. Бұл қасиетті Құран кәрім, отыз
пара, жүз он төрт сүре, алты мың екі жүз жиырма сегіз аят немесе шамалы
артығырақ. Бұл қасиетті Алла тағаланың сөзі, аяттарының тәртібі де сондай-
ақ ешбір сөзі, Алла тағала тарапынан хазірет Мұхаммед(ғ.с.)ға қандай
түсірілген болса,сол қалпында түп – түгел жалғасты түрде сақталып келеді.
Өйткені хазірет Пайғамбарымыз(ғ.с.) Алла тағала тарапынан әр келген сүренің
қай орынға жазылатынын, арнаулы уахи жазушыларына дұрыс жаздырып отырған.
Және көптеген сахабалар жаттап алып отырған. Пайғамбарымыз қайтыс болғанда,
сахабалардың саны неше жүз мыңға, Құран жаттаған қарилардың саны жүзге
жетті десек, артық айтылған болмайды.
Хазірет Әбубәкірдің халифалығы заманында, әрі уахи жазушысы, әрі қари
Сәбитұлы Зәйіттің қарамағындағы бір қоғам тарапынан өте ұқыпты түрде ел
арасындағы Құран беттері бір ортаға жиналып, әр сүренің аяттары хазірет
Пайғамбарымыздың көзі тірісінде жаздырған тәртібі бойынша, кітап етіліп
жазылып хазірет Ғұсманның халифалығы заманында сол Құран нұсқалары
көбейтіліп тарқатылған. Міне, сондықтан Құран кәрім заманында жазылып, әрі
жүздеген қаридың жанында сақталған бойда бүгінгі күнімізге дейін жетіп
келді.
Ал, бүгін дүниенің төрт бұрышында ең соңғы техникалық мүмкіндігі бар
баспаханаларда миллиондаған нұсқасы басылумен қатар, миллиондаған қарилер
жатқа оқуда. Бұдан былай қияметке дейін жалғаса беретіндігі сөзсіз. Онымен
қатар бүкіл мұсылман тілдеріне содай-ақ басқа да тілдерге аударылуда.
Өйткені Алла тағала он бесінші сүренің тоғызыншы аятында: Расында Құранды
біз түсірдік. Әрі шын мәнінде оны біз қорғаушымыз деген.
Уә рұсүлиһи - пайғамбарларына иман келтіру: Алла тағала құлдарына
бұйырықтарын жалғастыру үшін ел арасынан елші белгілеген. Бұны пайғамбар
деп атайды. Періштелер арқылы пайғамбарларға берілген бұйырықтарды уахи
деп атайды да, ол пайғамбарлар арқылы халыққа көрсетілген ғажайып
нәрселерді, мұғжиза дейді. Пайғамбарлар, іші – тісі бірдей таза, аса
зерек, тым парасатты, Алла тағаланың әмірлерін халыққа толық
жалғастыралықтай қабілетті майталман тұлғалар болып, өтірік, өсек,
арсыздық, қиянат сияқты кінәләрдан мүлде пәк, бастарына қандай қауіп –
қатер төнсе де бұлжытпай Алла тағаланың бұйрықтарын орындаудан әсте бас
тартпайтын аса сабырлы, ерекше қажырлы, өте батыл, мызғымас толғамды
кісілерден болған.
Алла тағала тарапынан кітап түсірілгендерді расул – мүрсәл (елші)
деп атайды да кітап түсірілмегендерді нәби - әнбия (хабаршы) деп атайды.
Пайғамбардың ең бастапқысы, хазірет Адам(ғ.с.). Ең соңғысы хазірет
Пайғамбарымыз.Мұхаммед(ғ. с.).Бұл екеуінің арасында қанша Пайғамбарлар
келгені мәлім емес.Ал қанша Пайғамбар келген болса да барлығын мойындаймыз.
Барлығы хақ Пайғамбар. Алла тағаланың елшісі.
Құран кәрімде аттары аталған Пайғамбарлар мыналар:
Адам, Ыдырыс, Нұх, һуд, Салық, Лұт, Ибрахим,
Исмағил, Исхак, Якуб, Юсуф,Шұғаип, Мұса,
Һарун,Дауыд, Сүлеймен. Әййуп, Зүлкәпіл,
Юнус, Іляс,Әлясағ, Зәкәрия, Яхя, Ғиса-(Ғайса)
және Мұхаммед(ғ. с.). Лұқман, Ғұзайыр және Зұлқарнайын –
үшеуінің Пайғамбарлықтарында қайшылық (күмән) бар. Пайғамбарлардың толық
жағдайын Құран кәрімнен және Қасасүл Әнбия (Пайғамбарлар қиссасы,
Пайғамбарлар тарихы) деген кітаптардан оқуға болады.
Уәл қадәри хайриһи уә шәрриһи мінәллаһи тағала. Яғни жақсы,
жаман, болашақ тағдырдың Алла тағаладан екендігіне иман келтіру. Алла
тағаланың ежелден мәңгілікке дейін болатын құбылыстардың мезгілін, орнын,
бейнесін, қайтып, қашан, қалайша болатындығын, білетіндігін тағдыр деп
атайды.
Қорытып айтқанда, ешбір нәрсе өзінен - өзі болмайды, Алла тағаланың білуі,
қалауымен болады. Бұл жерде қырық жыл қырғын болса да ажалды өледі, Алла
тағаладан бұйрықсыз шыбын шақпайды деген екі мақалды ескерткім келеді.
Уәл яумәл ахири уәлбағсу бағдәл мәут. Яғни ахирет күніне және
өлгеннен кейін тірілуге иман келтіру. Ахирет күніне және өлгеннен кейін
қайта тірілуге сену Алла тағалаға сену болып табылады. Өйткені өлгеннен
кейін қайта тірілу Алла тағаланың құдіретінің елеулі бір дәлелі және
хазірет Пайғамбарымыздың бекітуі болғандықтан ахирет күніне және өлгеннен
кейін қайта тірілуге сенбеу Ислам дінінің негізін мойындамаған болады.
Ойлап қарасақ, тірі құстан өлі жұмыртқаның шығуы, жансыз жұмыртқадан жанды,
тірі балапанның шығуы, міне, бұл құбылыстардың мылқау, олақ табиғаттың ғана
жұмысы емес, бір шебер құтіреттің ісі екендігін талас көтермейді. Ал,
өзіміз де бір күндері дүниеде жоқ едік. Бір тамшы жансыз судан пайда болып
дүниеге келу қарсаңында бірнеше құбылыс кезеңдерінен өтіп барып дүниеге
келдік, және бұл дүниеден жоқ боламыз. Әрине, бұған ешкім таласпайды. Тағы
Алла тағаланың құдіретімен және қайтадан бар боламыз.
Біз, мұсылмандар, қияметтің болуына, аят, хадистер бойынша
дәлелденіп, бекітілгендігі үшін күдіксіз сенеміз. Шын жүректен
бекітіп,тілмен айтамыз. Әрине, бұл дүниенің соңы бар. Бір күні әлемнің
тәртібі өзгеріп, қиямет - қайым болады. Басқаша айтқанда заман ақыр болады.
Бірақ қашан болатыны мәлімсіз болғанмен біздің өміріміз шекті. Өлгеннен
бастап қиямет табалдырығын аттаған боламыз. Мейлі қиямет қашан болса,
сонда болсын. Қияметке дейін Бәрзах әлемі делінген көмескі өмір жалғаса
береді. Қиямет басталғанда бір Алла тағаладан басқа бүкіл жан иесі өледі
де, Алла тағаланың құдіретімен қайта тіріліп, ғарасат майданына жиналады.
Әркімнің дүниедегі жақсы, жаман істері есептеліп, таразыға тартылады,
кімнің кімде хақысы болса, алынып, жақсылығы ауыр тарқандар тозаққа
түседі. Алла тағала біздерді жаннатқа кіретеін құлдарынан ете көрсін.
Әмин.
КІШІПЕЙІЛДІК ЖӘНЕ ТӘКӘПАРЛЫҚ ЖАЙЛЫ
Қадірлі жамағат! Алла тағала Құран кәрім он алтыншы сүренің жиырма
үшінші аятында: Дау жоқ Алла тағала олардың жасырғандарын әрі көрнеу
істегендерін біледі. Расында Алла тағала өзін жоғары санағандарды жақсы
көрмейді, делінген мазмұнда Алла тағаланың тәкәппарларды жақсы көрмейтінін
ашық білдіреді. Және хазірет Пайғамбар (ғ. с.): Берілген садақа мал –
мүлікке зиян келтірмейді. Алла тағала кешірімді құлына гизаттан басқа бір
нәрсе бермейді. Ал, кімде – кім Алла тағала үшін кішіпейіл болса, Алла
тағала оның абыройын көтереді. Екінші хадисте: Кімде – кім Алла тағала
үшін кішіпейіл болса, Алла тағала оны көтереді. Кімде – кім тәкәппар болса,
Алла тағала оны төмендетеді дейді.
Қадірлі жамағат! Жоғарыдағы аят және хадистерде: өзін-өзі жоғары
санап, басқаларды бойына теңгермей дандайсыған тәкаппарларды Алла тағала
жақсы көрмей, олардың абыройын түсіретіндігі ашық баян етілуде. Онымен
қатар өр кеуделерді елде жақтырмайды. Он жетінші сүресінің отыз жетінші
аятында: Жер жүзінде дандайсып жүрме , сен жерді әсте жара алмайсың да бой
жағынан да тауларға жете алмайсың. Яғни , жерден мықты, таудан биік бола
алмайсың. Сондықтан өзіңді өзің көтеріп , шертимей, бәсең бол. Осы
мазмұнда ашыұ әмір беріледі және хазірет Пайғамбар (ғ. с.): Бір адамның
жүрегінде тозаң түйіріндей мен-мендік болса, жаннатқа кірмейді, деп қатаң
ескертеді.
Қадірлі жамағат! Ал енді көп ұзаққа бармай – ақ өзіміздің
жаратылысымыз- ды, дүниеге келуімізді біраз зерттеп қарасақ, бір тамшы
жайсыз судан жаралып, шыққан жерімізде белгілі. Сондықтан басқалардан
өзімізді жоғары санауымыз үшін не ауыздан туып, не көктен түскен болуымыз
қажет қой. Ондай ерекшелігіміз болмағанда өзімізді басқадан артық көріп,
даңдайсыйтын не жөніміз бар? Ендеше өзіміздің тегіміздің қайдан шыққанын
мүлде ұмытып, өзімізді басқалардан жоғары көріп, менменсінуіміз ақылымыздың
кемшілігін дәлелдейді. Ақылы толық , миы түзу адам терең ойлап , жете
түсінсе, тәкаппар болмайды. Тәкәппар адам қоғамның басына келсе, басқаларды
қор көргендігі үшін әділетпен басқаруы мүмкін емес. Сондай – ақ ондай
адамның жанына ешкім жоламайды да, о да басқалармен араласуды ар көреді.
Қадірлі жамағат! Ислам діні, негізінен бүкіл адам баласын бірдей
көретін өте мықты бір теңдік болғандығы үшін мен – менсіп, басқаларды қор
көруге жол бермейді. Ол үшін Пайғамбарымыз(ғ. с.): Барлығың адам
баласысыңдар. Ал адам топырақтан жаратылған. Және Пайғамбар (ғ. с.):
Елдің бастығы қызметкері деген. Яғни, кімде – кім елге пайда тигізсе,
бастығы сол болу керек. Кімде – кім басшылық етсе, елге қызмет етуі керек
делінген. Хазірет Пайғамбарымыздың осы тамаша сөзі орындалып,бастықтар елге
қызмет етсе, елге қызмет ететін кісі іс басына келсе, немесе келтірілсе,
бастық немесе бастықтар өздеріне артылған үмітпен, тапсырылған міндеттерді
жете бағалап, елге жан ынтамен қызмет етсе, қоғамдық істер мейілінше дамып,
бейбітшілік болар еді.
Қадірлі жамағат! Егер сіздер Алла тағаланың хұзырында және ел
арасында абыройларыңыз артып, беделді болуларыңыз үшін кішіпейіл
болыңыздар. Әркіммен жақсы шығысыңыздар. Жайлы мінезді, игілік сүйгіш
болыңыздар. Өйткені адамгершілікке лайық, дінге сәйкес даңғыл жол осы. Асаң
болмай бәсең болсақ, онда бізді Алла тағала сүйеді де, Пайғамбардың
шапағатына лайық болып, дүние – ахиретте бақытқа қолымыз жетеді. Жаратқан
Алла тағала барлығымызды жақсы мінезді, мейілінше кішіпейіл құлдарынан ете
көрсін. Әмин!
ТАЗАЛЫҚ ТУРАЛЫ
Қадірлі жамағат! Ұлы Алла тағала Құран кәрім тәуба сүресінің жүз
сегізінші аятында: Әй, Мұхаммед (ғ. с.)! Ол мешітте әсте намаз оқыма.
Бастапқы күннен бері тақуалық негізде салынған ( Құба) мешіті намазға
тұруыңа тағы лайық. Онда тап – таза болуды сүйетін кісілер бар. Алла
тағала да өте таза болушыларды жақсы көреді деуіне қарағанда Алла
тағаланың аса таза болғандарды сүйетіндігін көрсетеді. Міне, бұл аяттан
Ислам дінінің таза, әрі тазалық сүйгіш бір дін екендігі анық байқалады.
Сондықтан хазірет Пайғамбарымыз (ғ. с.): Дін тазалықтың үстіне құрылған
және тазалық иманның жартысы деп бұйырған. Ал бұл тазалық негізінен дәрет
және ғұсылға (шомылуға) тығыз байланысты екендігінде дау жоқ . Дәрет
(таһарат) тазалық деген сөзден шығады. Ғұсыл шомылумен орындалады.
Қадірлі жамағат! Әсіресе, намаз оқитын кісілер, тіпті түзге
отырғаннан тартып тазалыққа көңіл бөледі. Айталық, әр түзге отырғанда, ас
дәрет алады. Несебін бір жеріне тамызбай, үсті басына шашыратпай, тас -
топырақпен құрғатып барып, сумен тазалайды. Бұны істінжа деп атайды. Ал
дәрет алынғанда, әуелі екі қол білезікке дейін жуылып, ауыз, мұрын шайылып,
екі білек шынтақпен бірге және екі аяқ қызыл асықпен бірге барлығы да үш
қайтара жуылады. Өстіп күнінде бес рет дәрет алған кісінің аталмыш мүшелері
үштен он бес рет, ең азы күнінде үш қайтара дәрет алынса тоғыз рет жуылған
болады. Онымен қатар дініміз тамақтың алды - артында қол жууды әмір етеді.
Басқа ешбір дінде, не халықтар әдетінде немесе бүгінгі дамыған мәдениет
ережелерінде осындай тұрақты тазалану бар ма? Әрине, бар деп айта алмаймын.
Қадірлі жамағат! Ғұсыл құйыну, шомылуға келсек, басқа бір ерекше
жағдай болмаса да мұсылмандардың аптасына бір рет шомылуы сүннет. Яғни
Пайғамбардың жолы. Я, жұмасына үнемі бір рет шомылу, қандай керім тазалық
десеңізші! Және бұдан басқа ерлі – зайыптылардың жақындасуларынан кейін
екеуіне де ғұсыл құйыну кешірілмейтін парыз. Бұл жағдайды жүніп деп
атайды. Сондай-ақ түс көріп оянғанда киімінде дымқыл көрген ер - әйелге де
ғұсыл құйыну парыз. Бұл соңғы жағдайды: ыхтилам деп атайды. Және етеккір
көрген әйелдер немесе босанғаннан кейінгі жағдайға тап болған әйелдердің
бойлары құрғағанда ғұсыл құйынулары парыз. Сондықтан, бұндай діни тұрғыдан
рухани түрде денелері лас болып есептелген ер - әйелдердің ғұсыл құйынбай
тұрып, намаз оқуларына, Құран ұстауларына, оқуларына және мешітке
кірулеріне әсте болмайды. Өйткені олардың бойлары харам болады.
Қадірлі жамағат! Дәрет алған, ғұсыл құйынған адамдар әрі шариғат
әмірін орындаған әрі тазалану арқылы денсаулық жұмысын атқарған болып
табылады. Өйткені жиі түрде жуынып, шомылу, теріге тыстан әсер ететін кір
қоңның алдын алып, терідегі көздер ашылып, әуе алып денсаулықты
қорғайтындығы табиб ғылымы тұрғысынан бекітілген бір шындық екендігі
даусыз. Онымен қатар жуынып, шайыну, дененің температурасын түзетіп, қанды
тазалап, айналымын дұрыстайды. Көректің сіңуін жеңілдетіп, ызақорлықты
бәсеңдетіп, тамырларды күшейте отырып, дененің қуатынының нығаюына көмекші
болады. Нәтижеде денсаулықты күшейтіп, аурулардан қорғайды. Онымен қатар,
рухани тұрғыдан шаттық беріп, сана – сезімінің артуына, жүректің соғуы
дұрысталып, ұйқының түзелуіне, шаршаған мидың дем алуына жол ашады.
Қадірлі жамағат! Қорытып келгенде, дәретпен ғұсылдың, жуынып –
шайынудың, атап айтқанда, таза болудың көмес – көрнеу толып жатқан
пайдалары, көптеген өзіне тән қасиеттері бар. Әрине, бұл тазалық тек қана
денеге байланысты болып қалмастан, киім - кешектің, ішіп – жемнің , отырған
– жатқан орынның, үйдің, ауылдың, жүрген жолдың, қаланың тіпті жалпы
қоғамның таза болуына көңіл бөлу шарт екендігін әсте естен шығармау керек.
Қадірлі жамағат! Жалпы түрде айналаның таза болуына ерекше ұкыпты
болуға тырысуымыз діни әрі адамгершілік міндетімізді орындау екендігін зер
салып ойлауға тиістіміз. Өйткені жалпы денсаулық жекенің әрі жалпының
тазалығы арқылы қолға келеді. Бір тап – таза Ислам дінін мойындаған,
мұсылман болғандықтарыңызды, ортаға қою үшін басқалар жиреніп, жек
көрерліктей және денсаулыққа қайшы келетін арам – лас нәрселерден мейілінше
аулақ болыңыздар.
Қаділі жамағат! Әр мұсылманның үйінде дәретханасы, ғұсыл ханасы (душ)
болу шарт. Бұған селсоқ қарап, жалқаулық істемеу керек. Әсіресе, үйде
ғұсылхана болмаса,тазалық болмайды.Мейлі үй қандай нашар болса да
ғұсылханасы болсын.
Ондай болмағанда, оны үй деп, мұсылман отыруға болмайды. Алла тағала
біздерді өз әміріне бой ұсынып, тазалыққа көңіл бөлген, дені – қарны сау
құлдарынан ете көрсін! Әмин
ДҰРЫСТЫҚҚА ҚОСЫП, БҰРЫСТЫҚТАН ТОСУ ЖАЙЛЫ
Қадірлі жамағат! Алла тағала Құран кәрим үшінші сүре жүз оныншы
аятта: Сендер адам баласы үшін игілікті әмір етіп, қарсылықтан тыятын,
сондай – ақ Алла тағалаға сенетін қайырлы бір үммет болып
шығарылдыңдар... делінген мазмұнда Мұхаммед (ғ. с.) оның бүкіл үмметіне
игілікті әмір етіп, жаман істен тыятын әрі Алла тағаланы мойындайтын
хайырлы үммет түрінде ортаға шығарылыңдар. Яғни сендердің міндеттерің:
Дұрыстыққа қосып, бұрыстықтан тосу болмақ деп ескертіледі. Хазірет
Пайғамбар (ғ. с.): Сендерден біреу бір қарсылық іс көрсе, яғни шариғатқа
оғаш бір жағдай көрсе сонда оның қолынан келетін болса, қолымен тыйып
өзгертсін.Егер өйте алмаса, тілмен айтып, насихаттап өзгертсін. Ал егер
оған да шамасы келмейтін болса, жүрегімен өзгертсін (оны жек көрсін). Бұл
иманның ең нашары деген. Иманы мықты кісі бұзық іске шыдап тұра алмайды,
деген ұғымда...
Қадірлі жамағат! Бұл аятпен хадис бойынша бір мұсылман,бір
мұсылманның әрқандай бір қателігін көрсе, оған көз жұмбай оны міндетті түде
тыюға , шамасы келгенше оны не оларды бұрыс жолдан тосып , дұрыс жолға
қосуға тырысу шарт. Егер ол дінге оғаш істі көре тұра шамасы келгенше соның
алдын алып, одан тыюға кіріспесе, діни жауапкершілік міндетін
орындамағандықтан, істеушінің күнәсына ортақ болады. Сондай-ақ Алла
тағаланың қатты ғазап иесі екенін біліңдер деп кесірдің кесапаты, тек қана
залым болғандардың өз бастарымен кетпей таудан тас құласа, етектегіні ала
кететіндігі ескертіледі.
Қадірлі жамағат! Бұл: дұрыстыққа қосып, бұрыстықтан тосу, әрбір
мұсылманның мойнына парыз. Қырық парыздың екеуі осы болып бекітілген. Яғни,
игілікке қосу бір парыз.Сондықтан дұрыстыұұа қосу, бұрыстықтан тосу тек
қана моллаларға парыз емес, жалпы мұсылманға парыз. Діни білімі
болмағандар, дін жолына мал-жанымен, ықпалымен және баспасөз, радио,
теледидар арқылы көмектессе осы парызды атқарған болып міндеттен құтылады.
Бұл парызды атқаруға байланысты көмектесіп, қоғам құрып, тұрақты және
ұйымдасқан түрде жақсылыққа қосу. Жамандықтан тосу жұмысын алып жүру діни
міндет.
Қадірлі жамағат! Осы сүренің жүз төртінші аятында: Сендерден
жақсылыққа шақыратын, дұрыстыққа қосып бұрыстықтан тосатын бір топ болсын.
Міне, солар құтқарушылар... делінген түрде, бір Ислам қоғамы болуы әмір
етіледі. Сондықтан дін ережелерін жайып, дінге оғаш істердің алдын алатын
бір ұйым болуы және оны әр мұсылманның міндетті түрде қолдап, көмектесуі
шарт. Өйткені Алла тағала Құран кәрим арқылы тұжырымды түрде әмір беріп
отыр. Және бесінші сүре екінші аятта: Жақсылыққа, тақуалыққа
жәрдемдесіңдер... дейді.
Қадірлі жамағат! Құран кәримнің әрбір сүресі, әрбір аяты тіпті әрбір
сөзі, біздерге үлгі боларлықтай аса терең мағыналы дүние- ахиретімізге өте
пайдалы , күрделі нұсқаулар береді. Айталық: жүз үшінші сүре ең қысқа
сүрелердің бірі. Бірақ маңызы зор,ұғымы тым күрделі мазмұнды қамтиды.
Ардақты дін басыларымыз: Құран басқа ешбір сүре түспей осы
қысқа бір сүре түскен болса да ( адам баласының дүние – ахирет бақытын
қамтуға) жетер еді. Өйткені бұл сүре Құран кәримнің бүкіл танымдарын
қамтиды деген екен:
Аса қамқор, ерекше мейірімді Алла тағаланың атымен
бастаймын.
Заманға серт. Негізінен адам баласы зиянда. Бірақ иман келтіріп
ізгі іс істегендер, бір- біріне шындықты үгіттесіп, сабырды үгіттескендер
зиянға ұшырамайды дейді. Демек, ғасырлар, дәуірлер, уақыттар бойы адам
баласы зиянда болып, арманына жете алмай келе жатыр, әрі сөйтіп кетіп бара
жатыр. Бірақ Алла тағаланың барлығына, бірлігіне сеніп, қосқанын орындап,
тосқанынан тыйылып, бұл шындықты бір-біріне өсиет етісіп, жалғастыра
отырып, осы бағытта ақиқатты бір-біріне жалғастыру барысында шындықты
мойындамай қарсы шыққан тоң мойындардан келетін әртүрлі қиыншылықтарға
сабырлы болып,кеуде керіп бір-біріне өсиет етісіп, жалғастырып отырғандар
зиянға ұшырамайды.Немесе тіпті түбінде мақсатқа бір жетеді.Басқа бір аятта:
Алла тағала сабырлылармен бірге болады дейді.
Қадірлі жамағат! Ал бұл өзара өсиеттесу, уағыз насихат етісуге өте –
мөте жұмсақ әрекет ету де ешкімнің көңілін жыртпау қажет. Нағыз даналық
жолмен, аса биязы сөзбен шынайы сүйіспеншілікпен, шын пейілмен анықтап,
түсіндіруге тырысу керек. Ашу шақыру, ыза болу, қатаңдық істеу теріс әсер
етеді. Он алтыншы сүре жүз жиырма төртінщі аятта: Адамдарды Раббыңның
жолына даналық және көркем үгіт арқылы шақыр. Әрі олармен көркем түрде
күрес деп бұйырады. Жылы сөйлеп. күресті көркем түрде жүргізу әмір
етіледі.
Қадірлі жамағат! Бұл жерде тақырыпқа байланысты үлгілі
өнегеден бір мысал бергім келеді. Хазірет Пайғамбар ( ғ.с.) ның екі сүйікті
жиені – Хасен мен Хүсайын ( Алла тағала олардан разы болсын.) бала
кездерінде, жақсы дәрет ала алмаған бір шалды көріп, оған жақсы дәрет алуын
үйрету үшін, алдымен Хүсайын, Хасенге: Аға мен дәрет алайын, дұрыс па
екенін көріңізші?! деп дәрет алады. Ал Хасан, Хұсайынға Мен де дәрет
алайын, сен де көрші деп дәрет алады. Оларды көрген шал Сендер дәретті
менен жақсы алады екенсіңдер деп қайтадан дұрыстап дәрет алады. Діни
ережені білмейтін біреуді Сен білмейсің деп бетіне басып кетпей, ыңғайын
тауып үйретуге тырысу керек. Әркім білгенін жалғастырып. шамасы келгенше
насихаттауды өзіне елеулі міндет деп білуі шарт.
Қадірлі жамағат! Бұл Әмір мағруф, нәһи мүнкәр, яғни
дұрыстыұұа ұосу, бұрыстықтан тосу міндетіне байланысты Алла тағала Құран
кәримнің жеті жерінде кейде әмір, кейде ескерту түрінде нұсқау береді.
Екеуі жоғарыда көрсетіледі.
1. 41 сүре, 33 аят: Мен шын мұсылманмын деп Алла тағалаға шақыра
отырып, ізгі іс істеген кісіден сөз турасында жақсы кім бола алады.
2. 51 сүре, 55 аят: Үгітте, өйткені үгіт мүміндерге пайда
береді.
3. 20 сүре, 133аятта: Үй – ішіңді намазға бұйыр және өзің де
оған көңіл бөл.
4. 31 сүре, 17 аят: Әй, ұлым! Намазды толық орында, дұрыстыққа
бұйырып, бұрыстықтан тый. Басыңа келген ауыршылыққа сабыр ет. Рас бұлар
маңызды істер.
5. 4 сүре, 114 аятта: Олардың өзара күңкілдерінің көбінде хайыр жоқ.
Бірақ, кім бір садақаны не бір игілікті немесе адамдардың арасын
жарастыруды әмір етсе, ол хайырлы. Және біреу, осыны Алла тағаланың
ризалығын іздеп істесе, сонда оған жедел ірі сауап береміз дегендей баян
етіледі. Бұлар осы мәселенің күрделі мәселе екендігін дәлелдеуге жетіп
асады. Және бұл тақырыпқа байланысты толып жатқан хадистер бар. Бір – екі
хадиспен сөзді қысқартсақ: - Үмметім дүниені ірі көріп, Исламның айбаты
жүректерінен шығады да дұрыстыққа қосу, бұрыстықтан тосуды қалдырады.
Діннің қасиетінен махрұм қалып,бір – бірімен боқтасумен болады. Міне, сол
уақытта Алла тағаланың назарынан түседі деген. Әрине, боқтау, боқтасу өте
әдепсіздікке жатады. Бір хадисте: Боқтау, бұзақылық, кісі өлтіру күпірлік
деген. Сондықтан иман айтатын ауыздан боқтық шығармау керек. Боқтау
және боқтық деген аты да
жайсыз ғой. Мүбада байқаусызда ауыздан боқтық шығып қалса, дереу тәубе
етіп, екінші қайтып боқтамау шарт. Алла тағала біздерді өз әмірі бойынша
жақсылықты үгіттеп, жамандықтан тыйған, өзі таза, аузы пәк иманды
құлдарынан ете көрсін! Әмин.
ТАУХИД ТУРАЛЫ ЖҰМА ХҰТПАСЫ
Құрметті мұсылман бауырлар!
Алла тағала Құрани Кәрімде ( “әл -Имран”,64-аят) бұйырды:
“Ей, кітап иелері! Бәрімізге ортақ бір сөзді ғана – Аллаға ғана
сиыну, Оған ешнәрсені тең келтірмеу, Алла тұрғанда өзіміздің әлде
біреулерімізді Тәңір тұтып, табынбау сияқты ортақ бір сөзді ғана
тұтынайық”,- де. Егер олар б?ұан бас тартса, онда: “Ей, қауым! (яхудилер
мен насарлар қауымы), біздің мұсылман екенімізге куә болыңдар” (64).
Алла тағаланың Құран кәрімінің әр сүресі иманға, таухидке
шақырады. Күпірлік келтіруге, Алла тағалаға серік қосуға тиым салады. Алла
тағаланың бірлігіне, хақтығына иман келтіріп, жақсы сауапты амал істеуші
мұсылмандарға жәннәт ниғметтерін уәде етеді. Иман мен таухид исламдағы
барша жақсы амалдардың басы және анасы болып саналады.
Таухид дегеніміз Алла тағаланы бір деп білу, істелінетін барлық
құлшылықты тек қана Аллаға бағыштау. Таухид иманның және құлшылықтың асылы.
Ол Алла тағала тарапынан бұрындары жіберілген діндердің барлығының жолы –
Ислам дініне негіз болғанын аңғартады. Алла тағала тарапынан жіберілген
пайғамбарлардың бәрі пенделерді ең бірінші таухидке шақырған. Пайғамбарымыз
Мұхаммед (ғ. с.) өзі де таухидке, яғни Алланы бір деп білуге насихаттады,
Бұл турасында Алла тағала Құрани Кәрімде:
“Сенен бұрынғы пайғамбарлардың бәріне де:” Маған сиыныңдар,
менен басқа тәңір жоқ”, - деп аян бердік”. (“Әнбия”, 25 аят).
Ал иман мен таухидті бімеген және бұл екеуімен амал қылмаған
адам ешқашан сауапты ісі қамал істей алмайды. Себебі күпірлік пен Алла
тағалаға серік қосу – барша жаман істің бастауы мен анасы болып саналады.
Алла тағала күпірлік пен серік қосушыны жарылқамайды.
Бұл туралы Құрани Кәрімде Алла тағала бұйырды:
“Алланың кешірмейтін күнәсі - өзіне басқа бірдеңені теңестіріп,
(әлденелерді ) Тәңір тұту. Одан басқа күнәларды, егер ықыласы ауса,
кешіреді. Демек, кімде – кім Аллаға әлдеңені теңдестіреді екен – ол зор
күнәкар”(“Ниса” сүресі, 48 аят),- деді.
Бір Алладан басқа тәңірдің жоқтығына дәлел Құрани Кәрімде
(“Ықылас” сүресі) Алла тағала айтты:
( Мұхаммед Ғ.С.) Сен айт: “Алла – жалғыз, - де (1). Алла –
мәңгілік (2). Ол тумаған да туылмаған (3). Оған ешбір теңдес жоқ” ,- де
(4).
Бұл “Ықылас” сүресі Құранның үштен бір бөлігін қамтиды.
Алланың ақ жолынан адасып таухидті білмей, білсе де әдейі
істеп шатасып жүрген: “Алла екеу немесе Алланың баласы бар немесе Алла да
анадан туған”, - деп шатасып, адасып азып, жала жауып жүрушілердің
сөздерінің, діндерінің жалған екеніне бірден бір дәлел осы “Ықылас” сүресі
емес пе?!
Бұл туралы Алла тағала Құрани Кәрімде “Ниса” сүресі 171 – аятта айтты:
“Әй, кітап иелері!Дінде шектен шығып кетпеңдер, Құдайға жала
жаппаңдар(оған теңдес Тәңір іздемеңдер, оның баласы бар демеңдер. Масих-
Иса-Мәриямның ұлы.Алланың расулы (елшісі), ол Мәриямға Алланың өзі сыйлаған
ғайып келімсегі, ол Құдайдың өзі жіберген рухы. Аллаға, оның
пайғамбарларына иланып, иман айтыңдар. Құдай – үшей ( Алла, Иса, Мәриям)
демеңдер. Ондай райдан қайтыңдар. Сендерге осы пайдалы. Алла - біреу. Онда
бала жоқ. Аспандағы, жердегі жаратылыстың барлығы Алланікі. Оның аясына
бәрі сияды (171).
Ислам діні бірлік – таухид үстіне құрылған, бір Алладан басқа
Алла жоқ. Тек ғана бір Аллаға сиынамыз және Одан жәрдем тілейміз.
Исламнан бұрынғы арабтардың жаһилият кезінде пұттарға сиынып,
олардан көмек сұрап шатасқанындай, қазіргі біздің заманымызда да адасып,
әруақтарға сиынып, олардан көмек, жәрдем немесе денсаулығына шипа сұрап
жүрушілер де көптеп кездеседі. Олар түсінбеушілікпен Алла меньөз араларына
әруақтарды дәнекер еткісі келеді. Бұлай істеуге ислам қатты тиым салады.
“Ислам дінінен басқа дінді көксейтіндердің ешқайсысының тілегі
қабыл болмайды. Ол – қияметте зардап шегеді” - деді ( “Ғимран” сүресі, 85-
аят).
Алла тағала алдында қабыл болатын дін ол тек ғана – Ислам діні,
себебі ислам бұрынғы өткен барша пайғамбарлардың діні делінген. Бұл туралы
пайғамбарымыз (с.ғ.с.) хадисінде айтты:”Барлық пайғамбарлардың анасы бөлек,
бір ақ діндері бір” ,- деді.
Шариғаттардың ең соңғысы және ең абзалы да дұрысы – біздің
пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) шариғаты. Пайғамбарлардың ең абзалы және ең
соңғысы – біздің пайғамбарымыз Мұхаммед (с.ғ.с.) үмбеттердің ең хайырлысы
және ең соңғысы – Мұхаммедтің (ғ.с.) үмбеті болып саналады.
Бұл туралы пайғамбарымыз (с.ғ.с.) хадисінде айтты:
“Сендер көп үмбеттердің соңына келушісіңдер, сол бұрын келген
үмбеттердің ішінде ең қайырлысы, Алла тағаланың қасында ең құрметті
үмбеттер сендерсіңдер” ,- деді.
Құрметті мұсылман бауырлар!
Сол себебті пайғамбарымыз Мұхаммедтен (с.ғ.с.) кейін басқа
пайғамбар келмес және пайғамбарымыздың ең ұлық мұғжизасы – Құран – Алланың
сөзі ешуақытта өзгермес. Олай болса Аллаға серік қосудан сақтанып,
пайғамбарымыз (с.ғ.с.) көрсетіп кеткен тура жолмен жүрейік, ағайын. Әмин.
БІЛІМ – ҒЫЛЫМ ЖАЙЫНДАҒЫ ЖҰМА ХҰТПАСЫ.
Құрметті мұсылман бауырлар!
Алла тағала Құрани Кәрімде (“Мүжәдале” , 11 – аят)
бұйырды:
“Сендерден иман келтіргендердің(зейінділердің) дәрежесін Алла
әлдеқайда көтереді. Сендердің істеп жатқан істерің туралы Алла толық хабар
біліп отырады” ,- деді.
Алла тағала тарапынан мүбарак Пайғамбарымыз хазіреті
Мұхаммедке (с.ғ.с.) Құрани Кәрім түскенде оған адамдардан бұ дүние мен
ахиретте тозақ азабынан құтылу үшін кемелді өмір сүру уәһи етілді. Кемелді
өмір кілті – Алла тағалаға деген сенім. Сенім – Ислам дінінің негіздерін
үйрену, оқу,меңгеру.
Өйткені адамзатқа жаратушысын танытып, оған қалай ғибадат етуге үйретіп,
шынайы бақытқа жеткізетін нағыз дін – Ислам діні.
Бұдан дәлел Алла тағала Құрани Кәрімде:
“ Шындығында Алла тағала алдында шынайы дін – Ислам” – деді (Әл-
Имран сүресі, 19-аят)
Хазіреті Мұхаммед (с.ғ.с.) пайғамбарымыз хадисінде:
“Ілім іздеу - әр мұсылман ерге де, әйелге де парыз” деген.
Жаратушы Алла адамзатты жаратылыстардың
үстемі етті. Өзгелерден ерекше оған ақыл – ой берді. Сол адамзатқа берген
ақыл – ойын, зейін – зердесін пайдаланып, оны дамытып, өз дәрежесінде
қолдану қажеттігі қасиетті Құран Кәрімде де айтылған. Құран Кәрім
адамдардың ақылы мен зейінін щектеуді мақсат етпейді, керісінше әлемнің әр
түрлі құбылыстары мен жер бетін, өз жаратылысын, жануарлар, өсімдіктер,
аспан әлемдерін зерттеп, ой-жүгіртіп, зерделеуін тілейді. Осылайша адамның
Жаратушының берген ақыл-ойын қолданып, нашар әдеттерді жұқтырмай, кішіксіз
де таза сана- сезіммен шындықты сөзсіз түсіне алатынын дәріптейді.
Пайғамбарымыз Мұжаммед (с.ғ.с.):
“ Бесіктен қабірге дейін ілім ізде” деген.
Ал дана халқымыз “Тал бесіктен жер бесікке дейін ілім ізде” деп
өсиеттеген. Ата-бабаларымыз ертеден -ақ “Білім - өнер қазығы, өнер - өмір
азығы” деп ұрпағына өнер –білімді насихаттады. Өнер, ілім, білім иелерін
қадірлеп,қастерледі. Оларға бұл қасиет Алланың берген сыйы деп санады.
Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) хадисінде айтты:”Ғылым дамыған кезде
Ислам да дамиды”, - деп жастарды үнемі білім үйренуге, ғылым іздеуге
шақырып отыратын еді.
Хазірет имам Ғазали өзінің “Ихиа ’у ғулуму-д-дин” атты кітабында
білім- ғылым туралы пайғамбарымыздың хадистері туралы жазады. Солардың
бірінде:
“Алла тағала бір пендесіне жақсылық тілесе, оны дін ілімінің
ғалымы етер” делінген.
Хазіреті Мұхаммед (с.ғ.с) пайғамбарымыздың ғылымы туралы
хадистері өте көп. Себебі ислам – білімінің, ғылымның ең басы қолдаушысы
қорғаушысы. Оған:
“Иман – жалаңаш кісі сияқты, оның киімі тақуалық және зейнеті
– ұят. Жемісі – ғылым”, деген хадис дәлел.
Және бір хадисте:
Пайғамбарымыз: “Ғалымның ғибадат қылушыдан артықтығы – менің
үмбетімнен болған дәрежелі төмен ер адамнан менің артықтығым сияқты” деген.
“Алла тағалаға құлшылық ету ең абзалы- дін ілімі. Ал, шайтан
үшін дін ілімін білген бір ғалым білімсіз мың адамнан артық. Әр нәрсенің
тірегі бар, ал діннің тірегі – дін ғылымы”, - дейді.
Пайғамбарымыз хазіреті Мұхаммедтің (с.ғ.с.) ғылым - білім
туралы айтылған хадистерінен Ислам дінінің білімді, ой - өрісі жоғары,
ілім иелерін бағалайтыны анық көрінісі. Оның себебі Алла тағаланың
адамзатқа берген сыйы – ғұмырын өркениет, мәдениетті дамытатын,
кемелдендіретін
Ғылымның рөлін үмбеттеріне айқындап көрсету деп ойлаймын.
Пайғамбарымыздың қасиетті хадистерінің бірінде:
“Ғылымның бір түрін меңгеру, дүниенің байлығын иемденнен пайдалы” делінген.
Ал имам Раббани (а.р.): “Ғылым - әркімнің мұқтаж болатын
азығы істетті” дейді.
Қасиетті Құран Кәрімде, пайғамбарымыздың хадистерінде де
ғылым орнының жоғары екендігі, ал адамның оны игеруі қоршаған орта мен өз
жаратылысын дамытуға қосқан үлесі, өзінің ілім – білімін адамзаттың
пайдасын қолдану қажеттігі екендігі айқын көрсетілген.
Ислам ілімінің ғұламасы Абдуллах бин Мубарак (а.р.): “Кім
ғылымға талпынса, сол үйренеді. Ал білім алған адам, күнаһар болудан
сақтанады”, - десе, хазіреті Әли (а.р.): “Ғалым өлсе де өмір сүреді, ал
надан тірі өлік” деген. Осы орайда халқымыздың “Ғылымның хаты өлмейді”
деген нақыл сөзі еске түседі.
Құрметті бауырлар!
Алла тағаланың бізге берген ғұмырын бос ойын, арзан күлкі,
жағымсыз әдеттерге емес, осы дүниеде, ахиретте де пайдасы тиетін ілім –
білім, ғылым үйренуге жұмсайық. Себебі білімсіз мұсылман Алла тағаланың
шынайы діні – исламның мән – мағынасын, қасиетін түсіне алмайды. Ол
қараңғыда жалғыз аяқ жолмен келе жатқан жанға ұқсайды. Ал ондай жанның
адасуы да оңай. Олай болса, біз надандықпен күресіп, жарыққа, білім – ілім
алуға ұмтылайық.
Алла тағала баршамызға хидаят тауфиқ беріп, дініміз бен еліміз
үшін пайдасы көп ғылымды көңілімізге ұялатуды нәсңп етсін. Әмин!
МИҒРАЖ КЕШІ ТУРАЛЫ ЖҰМА ХҰТПАСЫ
Құрметті мұсылман бауырлар!
Алдыңғы жұма хұтпаларында үш қасиетті айдың бірі – Ережеп айы
туралы айтпақ едік. Осы ережеп айының 27 –түнінде пайғамбарымыз Мұхаммед
(с.ғ.с.) Алла тағаланың құзырына көтерілді. Сондықтан Миғраж, яғни көтерілу
түні деп аталады.
Миғраж түніне, оқиғасына сену ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
ИМАН ЖӘНЕ АМАЛҒА БАЙЛАНЫСТЫ 1
ПЕРІШТЕЛЕРГЕ, КІТАПТАРҒА, ПАЙҒАМБАРЛАРҒА, 2
АХИРЕТ КҮНІНЕ ЖӘНЕ ТАҒДЫРҒА СЕНУ ЖАЙЛЫ 2
КІШІПЕЙІЛДІК ЖӘНЕ ТӘКӘПАРЛЫҚ ЖАЙЛЫ 7
ТАЗАЛЫҚ ТУРАЛЫ 9
ДҰРЫСТЫҚҚА ҚОСЫП, БҰРЫСТЫҚТАН ТОСУ ЖАЙЛЫ 11
ТАУХИД ТУРАЛЫ ЖҰМА ХҰТПАСЫ 14
БІЛІМ – ҒЫЛЫМ ЖАЙЫНДАҒЫ ЖҰМА ХҰТПАСЫ. 16
МИҒРАЖ КЕШІ ТУРАЛЫ ЖҰМА ХҰТПАСЫ 18
РАМАЗАН АЙЫНЫҢ ҚАСИЕТТЕРІ ТУРАЛЫ ЖҰМА ХҰТПАСЫ 21
ОРАЗА ТҰТУДЫҢ САУАБЫ ТУРАЛЫ ЖҰМА ХҰТПАСЫ 22
ҚАДІР ТҮНІНІҢ ҚАСИЕТТЕРІ ТУРАЛЫ ЖҰМА ХҰТПАСЫ 23
ТАРАУИХ НАМАЗЫНЫҢ САУАБЫ ТУРАЛЫ ЖҰМА 25
ХҰТПАСЫ 25
ИСЛАМДАҒЫ ҮЛКЕН КҮНӘЛАР ТУРАЛЫ ЖҰМА ХҰТПАСЫ 29
АТА - АНАНЫ ҚАДІРЛЕУ ТУРАЛЫ ЖҰМА ХҰТПАСЫ 30
ЕКІ ДҮНИЕ АМАЛЫНЫҢ БІРГЕ ӨТЕЛУІ ТУРАЛЫ ЖҰМА ХҰТПАСЫ 32
КҮПІРЛІКТІҢ КҮНӘСІ ТУРАЛЫ ЖҰМА ХҰТПАСЫ 34
ҰРЛЫҚ ЕТУДІҢ КҮНӘСІ ТУРАЛЫ ЖҰМА ХҰТПАСЫ 35
ҚИЯМЕТ-ҚАЙЫМ ТУРАЛЫ ЖҰМА ХҰТПАСЫ 37
ТӘУБЕГЕ КЕЛУ ТУРАЛЫ ЖҰМА ХҰТПАСЫ 38
ИМАН ЖӘНЕ АМАЛҒА БАЙЛАНЫСТЫ
Адамдар: Сендік (иман) келтірдік деумен сыналмай қалмайтын
– дықтарын ойлай ма? Расында олардан бұрынғыларды да сынаған едік.
Сондай-ақ Алла тағала шындықты да өтірікті де біліп отырады.
(немесе екеуін де мәлімдейді) (292-3).
Қадірлі жамағат! біреу: Ла ілаһә іллалаһ Мұхаммедур
расулұллаһ
яғни Алла тағаладан басқа ешбір тәңір жоқ.Мұхаммед ( ғ.с.) Алла тағаланың
елшісі деп тілмен айтып,жүрекпен бекітсе ғана мұсылман болады. Бірақ қә-
лимә таиибә деп аталатын осы көркем сөзді тек қана ауызша айтып, жүрегін
бермеген, сондай-ақ сол сенімі бойынша Алла тағаланың бұйырғанын
орындамаған, дұрыс іс істемеген адамдардың иманы қауіпті болады. Өйткені
құр ғана иман келтірумен, мен мұсылманмен деумен іс бітпейді. Сол иманды
сақтау және қорғау шарт. Сол иманды әуелі шын жүректен бекітіп, қорғай
отырып, о дүниеге сол сенім және иманға лайық ғамал істеп толық мұсылман
болған түрде күту керек. Осындай мол мархаматтың иесі Алла тағала жоғарыда
оқылған аяттарда мұсылмандарға осы жағдайды ерекше ескертеді.
Мысалы:құлшылықсыз, ғамалсыз құр сенім: Ашық жерде жанған шам
тәрізді, үп еткен жел оны өшіре алады.Сондықтан иманды, ғамал әрі дұрыс іс
істеумен нығайту мойнымызға борыш.Былай айтқанда, сол иманға өзіңіз ие
болмасаңыз, дұрыс ғамал істеудің орнына діннің тыйым салған: зина, арақ,
ұрлық, өтірік, кісі хақысын жеу, шадыр мінезділік, тәкәппалық, ғайбат, өсек-
аяң, мақтаншақтық, құмар ойнау, уәдеде тұрмау тағы басқалар сияқты
жамандықтардың ортасында жүзіп жүрсеңіздер, бара-бара көңілдеріңіз қарайып,
имандарыңыз нашарлай бастап, бұл дәулет құсының бастарыңыздан ұшып кеткенін
сезбей қаласыздар. Алла тағала оның бетін ары қылсын!
Қадірлі көпшілік! Әрине, мұсылмандар о дүниеде жаннатқа кіру
үшін, бұл дүниеде еңбек етуі, мейлінше тырысуы шарт. Құр сөзбен бола
қоймайды. Ауызға салған тамақ та шайнамай жұтылмайды. Дүниенің рахаты да
еңбекпен қолға келеді. Дәнді ексең орасың.
Хазірет Пайғамбарымыз: Дүние-ахиреттің егіндігі деген. Жан
қиналмай мал табылмайды. Сол сияқты жаннат та оп-оңай қолға келмейді.
сенімі күшті, иманы кәміл мұсылман,- істеген қылмыстырының сазайын
тартқаннан кейін жаннатқа кіреді.
Қаділі жамағат! Ислам діні сынақтан өткізбей тек қана: Алла
тағала бір, Пайғамбар хақ десе болды жаннатқа кіреді де кетеді демейді.
Сондықтан, құрметті жамағат! Ғамалсыз құр иманға сеніп босқа
жүрмей маңыз беріп еңбек істесеңіздер, дініңізге, дүниеңізге тең қарап,
шынайы ынтамен тырысып, Алла тағаланың бұйрығын орындап, Пайғамбардың
жолымен жүріңіздер. Ұдайы ғибадат істеп имандарыңызды қорғаңыздар. Діни
сенім бойынша өмір сүріңіздер,бұл дүниеде рахат күн кешіріп, о дүниеде
жаннатпен сыйланасыздар.Алла тағала біздерді толық иман иесі етіп иманын
қорғап, сеніммен ғамал істеген шынайы мұсылман құлдарынан ете көрсін! Әмин.
ПЕРІШТЕЛЕРГЕ, КІТАПТАРҒА, ПАЙҒАМБАРЛАРҒА,
АХИРЕТ КҮНІНЕ ЖӘНЕ ТАҒДЫРҒА СЕНУ ЖАЙЛЫ
Қадірлі жамағат! Алла тағала Құран кәрімнің Ниса сүресінің жүз отыз
алтыншы аятында. Алла тағалаға, пайғамбарларына, кітаптарына, періштелеріне
және ахирет күніне сену жайлы былай деген: Әй, мүміндер, Алла тағалаға,
Пайғамбарына және Пайғам- барына түсірген Құранға сондай-ақ, одан бұрынғы
түсірген кітапқа иман келтіріңдер. Ал кімде-кім Алла тағалаға,
періштелеріне, кітаптарына, елшілеріне және ахирет күніне қарсы шықса,
сонда ол қатты адасты. Және хазірет Пайғамбарымыз: Періштелер Алла
тағаланың көктегі айғақтары, сендер жердегі айғақтарысыңдар деген.
Өткен хұтпаларда Алла тағаланың барлығына, бірлігіне иман келтіру
туралы қысқаша түсінік берілген еді. Ал енді бұл хұтпада періштелер,
кітаптар, пайғам –барлар, ахирет күні және тағдырға байланысты негізгі
мәселелерге біраз тоқталып өтейік.Бұл сенімді иман мұфассад,толық иман
деп атайды. Әментү біллаһи: Алла тағалаға иман келтіру жоғарыдағы хұтпада
өтті.
Уә мәләһикәтиһи-періштелерге иман келтіру.Періштелер Алла тағаланың
нұрдан жаратқан ақыл иесі құлдары. Олар нұрдан жаратылғаны үшін біз
оларды көре алмаймыз. Басқаша айтқанда оларды көре алатын қабілет жоқ.
Мысалы, біз микробты, рухымызды және ауаны көре алмаймыз.Біздің бір затты
көре алмауы- мыз, ол нәрсенің жоқтығын дәлелдемейді. Періштелердің бар
екендігі, әрі сипаттары Құран кәрімнің сексеннен астам жерінде баян
етілген. Сондықтан періштелердің барлығына нақты сенеміз. Періштелер
әртүрлі бейнеге кіреді, аталық, аналық (жыныстық) сипаттары жоқ. Ішіп,
жемейді. Алла тағалаға мұқият ғибадат етумен болады. Еш қарсы келмейді.
Кейбірі жер жүзінде, кейбірі көкте болады. Қанаттары бар, ұшады. Кейбірі
ғарш ағлада болады. Адам баласының жарылқануы үшін тілектес болады. Алла
тағалаға жақын, әрі ірі төрт: Жебрейіл, Микайіл, Ғазрайіл және Ісрафил деп
аталатын періштелер бар.
Жебрейіл- Пайғамбарларға Алла тағаланның әмірін уахи етеді.
(Жалғастырады).
Микайіл – Алла тағаланың әмірі бойынша бұл әлемдегі табиғат
құбылыстарын басқарады.
Ғазрайіл: - Ажалы жеткендердің жанын алады.
Ісрафил – Қиямет күні бірінші сұр үрлегенде барлық жәндіктер
өліп, екінші сұр үрлегенде қайта тіріледі.
Кірәмән Катибин – Екі періште: адам баласының әрекеттерін жазады.
Мүнкір- Нәкір- Екі періште: қабырға қойылғандардан сұрақ сұрайды.
Забани деп аталатын он тоғыз періште тозақ істерін басқарса, тағы
бір періштелер жаннатқа кіргендерді қарсы алу міндеттерін атқарады. Алла
тағала кейде періштелер арқылы көмек берсе, кейде апатқа ұшыратады. Басқаша
айтқанда, рахмет періштелері және ғазап періштелері бар.
Рағыд сүресінің он бірінші аятында: Әр кімнің алды-артын Алла
тағаланың әмірі бойынша қорғаушы( періштелер) бар, деген мазмұнда Алла
тағаланың әмірі бойынша періштелердің қорғайтындығы ескертіледі. Тахрим
сүресінің алтыншы аятында: Олар Алла тағаланың өздеріне берген әмірлеріне
қарсы келмейді, яғни періштелер Алла тағала нені бұйырса соны орындайды.
және Нәжім сүресінің жиырма алтыншы аятында: Көктерде қаншалаған
періштелер бар. Алла тағала қалап разы болған кісісіне рұхсат бермейінше
олардың шапағаты (болысуы) еш нәрсеге жарамайды.Демек, Алла тағала
қалап, рұхсат бермесе періштелердің шапағат етулері, яғни болысып,
арашалаулары кәдеге аспайды. Періштелердің санын Алладан баска ешкім
білмейді.
Қадірлі жамағат! Алла тағала тарапынан дүниедегі және ахиреттегі
бірқыдыру елеулі құбылыстарға қатынастырылып, жұмсалып отырған
періштелердің- қорғап, арашалап,болысуларын, яғни шапағат етулері, Алла
тағаладан бұйрықсыз іске аспайтындығы ескертіліп, Ағузү біллаһи делінген
түрде бір Алла тағалаға ғана сиынып жалбарыныңдар деп тұжырымды да елеулі
әмір бойынша ашық бұйрық беріліп отырғанда екі дүниеде ешбір ролі болмаған
аруаққа сыйыну мүлдем қате. Ислам дінінің, негізгі сенімінеүш қайнаса
сорпасы қосылмайды. Аруаққа сиынушылық Анамизм сенімі Ислам дінінен
көптеген ғасырларша бұрыннан жалғасып келе жатыр. Бұл сенімнің дұрыс емес
екендігін түсіндіріп айтқан да кісі болмаған. Сондықтан бұрынғы моллалар
неге айтпаған дейтіндер де болады. Бірақ бұрынғылардың айпағандығы бұл
мәселенің дұрыстығына дәлел бола алмайды. Алла тағала өзі оңғарсын.
Уә күтүбиһи: Кітаптарына иман келтіру. Алла тағала, ақыл-ой, сана-
сезімдерімен толық қамдап, жіберген елшілерімен бірге - әлеуметке
бұйырықтары мен тыйымдарын білдіру үшін Алла тағаланы мойындаса да,
бұйырықтарын біліп орындай алмайтын еді. Сондықтан пайғамбарлардың
кейбіріне бірнеше жапырақ түрінде бұйырық түскен. Бұларды: Сахифа сұхуф,
яғни жапырақ- жапырақтар деп атайды. Хазірет атамыз Адам (ғ.с.)ға он,
хазірет Шид (ғ.с.)ға елу, хазірет Ідіріс (ғ.с.)ға отыз және хазірет
Ыбраһим (ғ.с.)ға он сахипа түсірілген. Ал ірі кітаптар төртеу.
Хазірет Дауыл (ғ.с.)ға Зәбур,
Хазірет Мұса (ғ.с.)ға Тәурат,
Хазірет Ғайса (ғ.с.)ға Інжіл
және Хазірет Мұхаммед (ғ.с.)ға Құран кәрім түсірілген. Бірақ Құран
кәрімнен басқасында сенім қалмады. Өйткені көп өзгерістерге ұшыраған.
Бақара сүресінің жетпіс тоғызыншы аятында: Сондай кітаптарды қолдарымен
жазып, сонан соң аз ақшаға (дүниелікке) сату үшін осы Алла тағаланың
қасынан келгені дегендерге, олардың қолекі жазғандарына, оны сатып тапқан
табыстарына қандай өкініш дейді.
Бүгінгі қолдағы Зәбур, Тәурат, және Інжілердің Алла тағала
тарапынан жіберілді деген құр аты ғана бар. Өйткені бұлардың кімдер
тарапынан жазылғаны белгісіз. Тіпті егер нағыз негізгі нұсқалары болса да,
Құран түскеннен соң олардың, хүкімдері күшінен қалды. Біз мұсылмандар
негізгі нұсқаларына сеніп иман келтіреміз. Бірақ яһудилер мен христиандар
Құранды мойындамайды.
Тәураттың негізгі нұсқасы жоқ. Өйткені ұрпақтарының бастарына
түскен (келген) ұзақ тарихи күйзелістер, аянышты ауыр азаптар мен құлдықтар
және тұтқын болу салдарынан жойылып кеткен, түгел жатқа алған да ешкім
болмаған.
Ал Інжілге келсек, негізінен Тәураттың жалғасы болып, біраз үгіт-
насихаттар қосылған. Тәураттың үкімдері бойынша ғамал істелетін еді.
Хазірет Ғайса(ғ.с.)ның үш жылдық Пайғамбарлық дәуірінде небары
он екі немесе он жеті хауарилардан басқа ешкім мойындап иман келтірмеген.
Сондай-ақ яһудилер өте қатты қарсылық көрсетіп, тіпті хазірет
Ғайса(ғ.с.)ның көзін жоймақшы болған. Ғайса(ғ.с.)ның заманында етек алып
жайыла алмаған Інжілдің қайда қалғаны белгісіз. Өйткені яһудилер Інжілге де
мейілінше қарсы еді. Бүгінгі христиандардың қолындағы Інжіл хазірет Ғайса
(ғ.с.)нан көптеген заман кейін жазылған. Бір замандарда әркім Інжіл жаза-
жаза өте көбейіп кеткендіктен, Шығыс рома императоры Константин Милади 325
жылы Ыстамбул қаласының шығыс жағындағы Ізнік қалашығында бір дини
жиналыс жасауға әмір береді. Міне сол жиналыста бұрын жазылған көптеген
Інжілдердің ішінен Матта, Юханна,Лұқа және Марқос атты төртеуі қабылданады.
Ал, Құран кәрім, Алла тағала тарапынан ең соңғы Пайғамбар
Мұхаммед(ғ.с.)ға Жебрейл(ғ.с.) арқылы(611- 632) жиырма үш жылда араб
тілінде түсіріліп, тамамдалған болатын. Бұл қасиетті Құран кәрім, отыз
пара, жүз он төрт сүре, алты мың екі жүз жиырма сегіз аят немесе шамалы
артығырақ. Бұл қасиетті Алла тағаланың сөзі, аяттарының тәртібі де сондай-
ақ ешбір сөзі, Алла тағала тарапынан хазірет Мұхаммед(ғ.с.)ға қандай
түсірілген болса,сол қалпында түп – түгел жалғасты түрде сақталып келеді.
Өйткені хазірет Пайғамбарымыз(ғ.с.) Алла тағала тарапынан әр келген сүренің
қай орынға жазылатынын, арнаулы уахи жазушыларына дұрыс жаздырып отырған.
Және көптеген сахабалар жаттап алып отырған. Пайғамбарымыз қайтыс болғанда,
сахабалардың саны неше жүз мыңға, Құран жаттаған қарилардың саны жүзге
жетті десек, артық айтылған болмайды.
Хазірет Әбубәкірдің халифалығы заманында, әрі уахи жазушысы, әрі қари
Сәбитұлы Зәйіттің қарамағындағы бір қоғам тарапынан өте ұқыпты түрде ел
арасындағы Құран беттері бір ортаға жиналып, әр сүренің аяттары хазірет
Пайғамбарымыздың көзі тірісінде жаздырған тәртібі бойынша, кітап етіліп
жазылып хазірет Ғұсманның халифалығы заманында сол Құран нұсқалары
көбейтіліп тарқатылған. Міне, сондықтан Құран кәрім заманында жазылып, әрі
жүздеген қаридың жанында сақталған бойда бүгінгі күнімізге дейін жетіп
келді.
Ал, бүгін дүниенің төрт бұрышында ең соңғы техникалық мүмкіндігі бар
баспаханаларда миллиондаған нұсқасы басылумен қатар, миллиондаған қарилер
жатқа оқуда. Бұдан былай қияметке дейін жалғаса беретіндігі сөзсіз. Онымен
қатар бүкіл мұсылман тілдеріне содай-ақ басқа да тілдерге аударылуда.
Өйткені Алла тағала он бесінші сүренің тоғызыншы аятында: Расында Құранды
біз түсірдік. Әрі шын мәнінде оны біз қорғаушымыз деген.
Уә рұсүлиһи - пайғамбарларына иман келтіру: Алла тағала құлдарына
бұйырықтарын жалғастыру үшін ел арасынан елші белгілеген. Бұны пайғамбар
деп атайды. Періштелер арқылы пайғамбарларға берілген бұйырықтарды уахи
деп атайды да, ол пайғамбарлар арқылы халыққа көрсетілген ғажайып
нәрселерді, мұғжиза дейді. Пайғамбарлар, іші – тісі бірдей таза, аса
зерек, тым парасатты, Алла тағаланың әмірлерін халыққа толық
жалғастыралықтай қабілетті майталман тұлғалар болып, өтірік, өсек,
арсыздық, қиянат сияқты кінәләрдан мүлде пәк, бастарына қандай қауіп –
қатер төнсе де бұлжытпай Алла тағаланың бұйрықтарын орындаудан әсте бас
тартпайтын аса сабырлы, ерекше қажырлы, өте батыл, мызғымас толғамды
кісілерден болған.
Алла тағала тарапынан кітап түсірілгендерді расул – мүрсәл (елші)
деп атайды да кітап түсірілмегендерді нәби - әнбия (хабаршы) деп атайды.
Пайғамбардың ең бастапқысы, хазірет Адам(ғ.с.). Ең соңғысы хазірет
Пайғамбарымыз.Мұхаммед(ғ. с.).Бұл екеуінің арасында қанша Пайғамбарлар
келгені мәлім емес.Ал қанша Пайғамбар келген болса да барлығын мойындаймыз.
Барлығы хақ Пайғамбар. Алла тағаланың елшісі.
Құран кәрімде аттары аталған Пайғамбарлар мыналар:
Адам, Ыдырыс, Нұх, һуд, Салық, Лұт, Ибрахим,
Исмағил, Исхак, Якуб, Юсуф,Шұғаип, Мұса,
Һарун,Дауыд, Сүлеймен. Әййуп, Зүлкәпіл,
Юнус, Іляс,Әлясағ, Зәкәрия, Яхя, Ғиса-(Ғайса)
және Мұхаммед(ғ. с.). Лұқман, Ғұзайыр және Зұлқарнайын –
үшеуінің Пайғамбарлықтарында қайшылық (күмән) бар. Пайғамбарлардың толық
жағдайын Құран кәрімнен және Қасасүл Әнбия (Пайғамбарлар қиссасы,
Пайғамбарлар тарихы) деген кітаптардан оқуға болады.
Уәл қадәри хайриһи уә шәрриһи мінәллаһи тағала. Яғни жақсы,
жаман, болашақ тағдырдың Алла тағаладан екендігіне иман келтіру. Алла
тағаланың ежелден мәңгілікке дейін болатын құбылыстардың мезгілін, орнын,
бейнесін, қайтып, қашан, қалайша болатындығын, білетіндігін тағдыр деп
атайды.
Қорытып айтқанда, ешбір нәрсе өзінен - өзі болмайды, Алла тағаланың білуі,
қалауымен болады. Бұл жерде қырық жыл қырғын болса да ажалды өледі, Алла
тағаладан бұйрықсыз шыбын шақпайды деген екі мақалды ескерткім келеді.
Уәл яумәл ахири уәлбағсу бағдәл мәут. Яғни ахирет күніне және
өлгеннен кейін тірілуге иман келтіру. Ахирет күніне және өлгеннен кейін
қайта тірілуге сену Алла тағалаға сену болып табылады. Өйткені өлгеннен
кейін қайта тірілу Алла тағаланың құдіретінің елеулі бір дәлелі және
хазірет Пайғамбарымыздың бекітуі болғандықтан ахирет күніне және өлгеннен
кейін қайта тірілуге сенбеу Ислам дінінің негізін мойындамаған болады.
Ойлап қарасақ, тірі құстан өлі жұмыртқаның шығуы, жансыз жұмыртқадан жанды,
тірі балапанның шығуы, міне, бұл құбылыстардың мылқау, олақ табиғаттың ғана
жұмысы емес, бір шебер құтіреттің ісі екендігін талас көтермейді. Ал,
өзіміз де бір күндері дүниеде жоқ едік. Бір тамшы жансыз судан пайда болып
дүниеге келу қарсаңында бірнеше құбылыс кезеңдерінен өтіп барып дүниеге
келдік, және бұл дүниеден жоқ боламыз. Әрине, бұған ешкім таласпайды. Тағы
Алла тағаланың құдіретімен және қайтадан бар боламыз.
Біз, мұсылмандар, қияметтің болуына, аят, хадистер бойынша
дәлелденіп, бекітілгендігі үшін күдіксіз сенеміз. Шын жүректен
бекітіп,тілмен айтамыз. Әрине, бұл дүниенің соңы бар. Бір күні әлемнің
тәртібі өзгеріп, қиямет - қайым болады. Басқаша айтқанда заман ақыр болады.
Бірақ қашан болатыны мәлімсіз болғанмен біздің өміріміз шекті. Өлгеннен
бастап қиямет табалдырығын аттаған боламыз. Мейлі қиямет қашан болса,
сонда болсын. Қияметке дейін Бәрзах әлемі делінген көмескі өмір жалғаса
береді. Қиямет басталғанда бір Алла тағаладан басқа бүкіл жан иесі өледі
де, Алла тағаланың құдіретімен қайта тіріліп, ғарасат майданына жиналады.
Әркімнің дүниедегі жақсы, жаман істері есептеліп, таразыға тартылады,
кімнің кімде хақысы болса, алынып, жақсылығы ауыр тарқандар тозаққа
түседі. Алла тағала біздерді жаннатқа кіретеін құлдарынан ете көрсін.
Әмин.
КІШІПЕЙІЛДІК ЖӘНЕ ТӘКӘПАРЛЫҚ ЖАЙЛЫ
Қадірлі жамағат! Алла тағала Құран кәрім он алтыншы сүренің жиырма
үшінші аятында: Дау жоқ Алла тағала олардың жасырғандарын әрі көрнеу
істегендерін біледі. Расында Алла тағала өзін жоғары санағандарды жақсы
көрмейді, делінген мазмұнда Алла тағаланың тәкәппарларды жақсы көрмейтінін
ашық білдіреді. Және хазірет Пайғамбар (ғ. с.): Берілген садақа мал –
мүлікке зиян келтірмейді. Алла тағала кешірімді құлына гизаттан басқа бір
нәрсе бермейді. Ал, кімде – кім Алла тағала үшін кішіпейіл болса, Алла
тағала оның абыройын көтереді. Екінші хадисте: Кімде – кім Алла тағала
үшін кішіпейіл болса, Алла тағала оны көтереді. Кімде – кім тәкәппар болса,
Алла тағала оны төмендетеді дейді.
Қадірлі жамағат! Жоғарыдағы аят және хадистерде: өзін-өзі жоғары
санап, басқаларды бойына теңгермей дандайсыған тәкаппарларды Алла тағала
жақсы көрмей, олардың абыройын түсіретіндігі ашық баян етілуде. Онымен
қатар өр кеуделерді елде жақтырмайды. Он жетінші сүресінің отыз жетінші
аятында: Жер жүзінде дандайсып жүрме , сен жерді әсте жара алмайсың да бой
жағынан да тауларға жете алмайсың. Яғни , жерден мықты, таудан биік бола
алмайсың. Сондықтан өзіңді өзің көтеріп , шертимей, бәсең бол. Осы
мазмұнда ашыұ әмір беріледі және хазірет Пайғамбар (ғ. с.): Бір адамның
жүрегінде тозаң түйіріндей мен-мендік болса, жаннатқа кірмейді, деп қатаң
ескертеді.
Қадірлі жамағат! Ал енді көп ұзаққа бармай – ақ өзіміздің
жаратылысымыз- ды, дүниеге келуімізді біраз зерттеп қарасақ, бір тамшы
жайсыз судан жаралып, шыққан жерімізде белгілі. Сондықтан басқалардан
өзімізді жоғары санауымыз үшін не ауыздан туып, не көктен түскен болуымыз
қажет қой. Ондай ерекшелігіміз болмағанда өзімізді басқадан артық көріп,
даңдайсыйтын не жөніміз бар? Ендеше өзіміздің тегіміздің қайдан шыққанын
мүлде ұмытып, өзімізді басқалардан жоғары көріп, менменсінуіміз ақылымыздың
кемшілігін дәлелдейді. Ақылы толық , миы түзу адам терең ойлап , жете
түсінсе, тәкаппар болмайды. Тәкәппар адам қоғамның басына келсе, басқаларды
қор көргендігі үшін әділетпен басқаруы мүмкін емес. Сондай – ақ ондай
адамның жанына ешкім жоламайды да, о да басқалармен араласуды ар көреді.
Қадірлі жамағат! Ислам діні, негізінен бүкіл адам баласын бірдей
көретін өте мықты бір теңдік болғандығы үшін мен – менсіп, басқаларды қор
көруге жол бермейді. Ол үшін Пайғамбарымыз(ғ. с.): Барлығың адам
баласысыңдар. Ал адам топырақтан жаратылған. Және Пайғамбар (ғ. с.):
Елдің бастығы қызметкері деген. Яғни, кімде – кім елге пайда тигізсе,
бастығы сол болу керек. Кімде – кім басшылық етсе, елге қызмет етуі керек
делінген. Хазірет Пайғамбарымыздың осы тамаша сөзі орындалып,бастықтар елге
қызмет етсе, елге қызмет ететін кісі іс басына келсе, немесе келтірілсе,
бастық немесе бастықтар өздеріне артылған үмітпен, тапсырылған міндеттерді
жете бағалап, елге жан ынтамен қызмет етсе, қоғамдық істер мейілінше дамып,
бейбітшілік болар еді.
Қадірлі жамағат! Егер сіздер Алла тағаланың хұзырында және ел
арасында абыройларыңыз артып, беделді болуларыңыз үшін кішіпейіл
болыңыздар. Әркіммен жақсы шығысыңыздар. Жайлы мінезді, игілік сүйгіш
болыңыздар. Өйткені адамгершілікке лайық, дінге сәйкес даңғыл жол осы. Асаң
болмай бәсең болсақ, онда бізді Алла тағала сүйеді де, Пайғамбардың
шапағатына лайық болып, дүние – ахиретте бақытқа қолымыз жетеді. Жаратқан
Алла тағала барлығымызды жақсы мінезді, мейілінше кішіпейіл құлдарынан ете
көрсін. Әмин!
ТАЗАЛЫҚ ТУРАЛЫ
Қадірлі жамағат! Ұлы Алла тағала Құран кәрім тәуба сүресінің жүз
сегізінші аятында: Әй, Мұхаммед (ғ. с.)! Ол мешітте әсте намаз оқыма.
Бастапқы күннен бері тақуалық негізде салынған ( Құба) мешіті намазға
тұруыңа тағы лайық. Онда тап – таза болуды сүйетін кісілер бар. Алла
тағала да өте таза болушыларды жақсы көреді деуіне қарағанда Алла
тағаланың аса таза болғандарды сүйетіндігін көрсетеді. Міне, бұл аяттан
Ислам дінінің таза, әрі тазалық сүйгіш бір дін екендігі анық байқалады.
Сондықтан хазірет Пайғамбарымыз (ғ. с.): Дін тазалықтың үстіне құрылған
және тазалық иманның жартысы деп бұйырған. Ал бұл тазалық негізінен дәрет
және ғұсылға (шомылуға) тығыз байланысты екендігінде дау жоқ . Дәрет
(таһарат) тазалық деген сөзден шығады. Ғұсыл шомылумен орындалады.
Қадірлі жамағат! Әсіресе, намаз оқитын кісілер, тіпті түзге
отырғаннан тартып тазалыққа көңіл бөледі. Айталық, әр түзге отырғанда, ас
дәрет алады. Несебін бір жеріне тамызбай, үсті басына шашыратпай, тас -
топырақпен құрғатып барып, сумен тазалайды. Бұны істінжа деп атайды. Ал
дәрет алынғанда, әуелі екі қол білезікке дейін жуылып, ауыз, мұрын шайылып,
екі білек шынтақпен бірге және екі аяқ қызыл асықпен бірге барлығы да үш
қайтара жуылады. Өстіп күнінде бес рет дәрет алған кісінің аталмыш мүшелері
үштен он бес рет, ең азы күнінде үш қайтара дәрет алынса тоғыз рет жуылған
болады. Онымен қатар дініміз тамақтың алды - артында қол жууды әмір етеді.
Басқа ешбір дінде, не халықтар әдетінде немесе бүгінгі дамыған мәдениет
ережелерінде осындай тұрақты тазалану бар ма? Әрине, бар деп айта алмаймын.
Қадірлі жамағат! Ғұсыл құйыну, шомылуға келсек, басқа бір ерекше
жағдай болмаса да мұсылмандардың аптасына бір рет шомылуы сүннет. Яғни
Пайғамбардың жолы. Я, жұмасына үнемі бір рет шомылу, қандай керім тазалық
десеңізші! Және бұдан басқа ерлі – зайыптылардың жақындасуларынан кейін
екеуіне де ғұсыл құйыну кешірілмейтін парыз. Бұл жағдайды жүніп деп
атайды. Сондай-ақ түс көріп оянғанда киімінде дымқыл көрген ер - әйелге де
ғұсыл құйыну парыз. Бұл соңғы жағдайды: ыхтилам деп атайды. Және етеккір
көрген әйелдер немесе босанғаннан кейінгі жағдайға тап болған әйелдердің
бойлары құрғағанда ғұсыл құйынулары парыз. Сондықтан, бұндай діни тұрғыдан
рухани түрде денелері лас болып есептелген ер - әйелдердің ғұсыл құйынбай
тұрып, намаз оқуларына, Құран ұстауларына, оқуларына және мешітке
кірулеріне әсте болмайды. Өйткені олардың бойлары харам болады.
Қадірлі жамағат! Дәрет алған, ғұсыл құйынған адамдар әрі шариғат
әмірін орындаған әрі тазалану арқылы денсаулық жұмысын атқарған болып
табылады. Өйткені жиі түрде жуынып, шомылу, теріге тыстан әсер ететін кір
қоңның алдын алып, терідегі көздер ашылып, әуе алып денсаулықты
қорғайтындығы табиб ғылымы тұрғысынан бекітілген бір шындық екендігі
даусыз. Онымен қатар жуынып, шайыну, дененің температурасын түзетіп, қанды
тазалап, айналымын дұрыстайды. Көректің сіңуін жеңілдетіп, ызақорлықты
бәсеңдетіп, тамырларды күшейте отырып, дененің қуатынының нығаюына көмекші
болады. Нәтижеде денсаулықты күшейтіп, аурулардан қорғайды. Онымен қатар,
рухани тұрғыдан шаттық беріп, сана – сезімінің артуына, жүректің соғуы
дұрысталып, ұйқының түзелуіне, шаршаған мидың дем алуына жол ашады.
Қадірлі жамағат! Қорытып келгенде, дәретпен ғұсылдың, жуынып –
шайынудың, атап айтқанда, таза болудың көмес – көрнеу толып жатқан
пайдалары, көптеген өзіне тән қасиеттері бар. Әрине, бұл тазалық тек қана
денеге байланысты болып қалмастан, киім - кешектің, ішіп – жемнің , отырған
– жатқан орынның, үйдің, ауылдың, жүрген жолдың, қаланың тіпті жалпы
қоғамның таза болуына көңіл бөлу шарт екендігін әсте естен шығармау керек.
Қадірлі жамағат! Жалпы түрде айналаның таза болуына ерекше ұкыпты
болуға тырысуымыз діни әрі адамгершілік міндетімізді орындау екендігін зер
салып ойлауға тиістіміз. Өйткені жалпы денсаулық жекенің әрі жалпының
тазалығы арқылы қолға келеді. Бір тап – таза Ислам дінін мойындаған,
мұсылман болғандықтарыңызды, ортаға қою үшін басқалар жиреніп, жек
көрерліктей және денсаулыққа қайшы келетін арам – лас нәрселерден мейілінше
аулақ болыңыздар.
Қаділі жамағат! Әр мұсылманның үйінде дәретханасы, ғұсыл ханасы (душ)
болу шарт. Бұған селсоқ қарап, жалқаулық істемеу керек. Әсіресе, үйде
ғұсылхана болмаса,тазалық болмайды.Мейлі үй қандай нашар болса да
ғұсылханасы болсын.
Ондай болмағанда, оны үй деп, мұсылман отыруға болмайды. Алла тағала
біздерді өз әміріне бой ұсынып, тазалыққа көңіл бөлген, дені – қарны сау
құлдарынан ете көрсін! Әмин
ДҰРЫСТЫҚҚА ҚОСЫП, БҰРЫСТЫҚТАН ТОСУ ЖАЙЛЫ
Қадірлі жамағат! Алла тағала Құран кәрим үшінші сүре жүз оныншы
аятта: Сендер адам баласы үшін игілікті әмір етіп, қарсылықтан тыятын,
сондай – ақ Алла тағалаға сенетін қайырлы бір үммет болып
шығарылдыңдар... делінген мазмұнда Мұхаммед (ғ. с.) оның бүкіл үмметіне
игілікті әмір етіп, жаман істен тыятын әрі Алла тағаланы мойындайтын
хайырлы үммет түрінде ортаға шығарылыңдар. Яғни сендердің міндеттерің:
Дұрыстыққа қосып, бұрыстықтан тосу болмақ деп ескертіледі. Хазірет
Пайғамбар (ғ. с.): Сендерден біреу бір қарсылық іс көрсе, яғни шариғатқа
оғаш бір жағдай көрсе сонда оның қолынан келетін болса, қолымен тыйып
өзгертсін.Егер өйте алмаса, тілмен айтып, насихаттап өзгертсін. Ал егер
оған да шамасы келмейтін болса, жүрегімен өзгертсін (оны жек көрсін). Бұл
иманның ең нашары деген. Иманы мықты кісі бұзық іске шыдап тұра алмайды,
деген ұғымда...
Қадірлі жамағат! Бұл аятпен хадис бойынша бір мұсылман,бір
мұсылманның әрқандай бір қателігін көрсе, оған көз жұмбай оны міндетті түде
тыюға , шамасы келгенше оны не оларды бұрыс жолдан тосып , дұрыс жолға
қосуға тырысу шарт. Егер ол дінге оғаш істі көре тұра шамасы келгенше соның
алдын алып, одан тыюға кіріспесе, діни жауапкершілік міндетін
орындамағандықтан, істеушінің күнәсына ортақ болады. Сондай-ақ Алла
тағаланың қатты ғазап иесі екенін біліңдер деп кесірдің кесапаты, тек қана
залым болғандардың өз бастарымен кетпей таудан тас құласа, етектегіні ала
кететіндігі ескертіледі.
Қадірлі жамағат! Бұл: дұрыстыққа қосып, бұрыстықтан тосу, әрбір
мұсылманның мойнына парыз. Қырық парыздың екеуі осы болып бекітілген. Яғни,
игілікке қосу бір парыз.Сондықтан дұрыстыұұа қосу, бұрыстықтан тосу тек
қана моллаларға парыз емес, жалпы мұсылманға парыз. Діни білімі
болмағандар, дін жолына мал-жанымен, ықпалымен және баспасөз, радио,
теледидар арқылы көмектессе осы парызды атқарған болып міндеттен құтылады.
Бұл парызды атқаруға байланысты көмектесіп, қоғам құрып, тұрақты және
ұйымдасқан түрде жақсылыққа қосу. Жамандықтан тосу жұмысын алып жүру діни
міндет.
Қадірлі жамағат! Осы сүренің жүз төртінші аятында: Сендерден
жақсылыққа шақыратын, дұрыстыққа қосып бұрыстықтан тосатын бір топ болсын.
Міне, солар құтқарушылар... делінген түрде, бір Ислам қоғамы болуы әмір
етіледі. Сондықтан дін ережелерін жайып, дінге оғаш істердің алдын алатын
бір ұйым болуы және оны әр мұсылманның міндетті түрде қолдап, көмектесуі
шарт. Өйткені Алла тағала Құран кәрим арқылы тұжырымды түрде әмір беріп
отыр. Және бесінші сүре екінші аятта: Жақсылыққа, тақуалыққа
жәрдемдесіңдер... дейді.
Қадірлі жамағат! Құран кәримнің әрбір сүресі, әрбір аяты тіпті әрбір
сөзі, біздерге үлгі боларлықтай аса терең мағыналы дүние- ахиретімізге өте
пайдалы , күрделі нұсқаулар береді. Айталық: жүз үшінші сүре ең қысқа
сүрелердің бірі. Бірақ маңызы зор,ұғымы тым күрделі мазмұнды қамтиды.
Ардақты дін басыларымыз: Құран басқа ешбір сүре түспей осы
қысқа бір сүре түскен болса да ( адам баласының дүние – ахирет бақытын
қамтуға) жетер еді. Өйткені бұл сүре Құран кәримнің бүкіл танымдарын
қамтиды деген екен:
Аса қамқор, ерекше мейірімді Алла тағаланың атымен
бастаймын.
Заманға серт. Негізінен адам баласы зиянда. Бірақ иман келтіріп
ізгі іс істегендер, бір- біріне шындықты үгіттесіп, сабырды үгіттескендер
зиянға ұшырамайды дейді. Демек, ғасырлар, дәуірлер, уақыттар бойы адам
баласы зиянда болып, арманына жете алмай келе жатыр, әрі сөйтіп кетіп бара
жатыр. Бірақ Алла тағаланың барлығына, бірлігіне сеніп, қосқанын орындап,
тосқанынан тыйылып, бұл шындықты бір-біріне өсиет етісіп, жалғастыра
отырып, осы бағытта ақиқатты бір-біріне жалғастыру барысында шындықты
мойындамай қарсы шыққан тоң мойындардан келетін әртүрлі қиыншылықтарға
сабырлы болып,кеуде керіп бір-біріне өсиет етісіп, жалғастырып отырғандар
зиянға ұшырамайды.Немесе тіпті түбінде мақсатқа бір жетеді.Басқа бір аятта:
Алла тағала сабырлылармен бірге болады дейді.
Қадірлі жамағат! Ал бұл өзара өсиеттесу, уағыз насихат етісуге өте –
мөте жұмсақ әрекет ету де ешкімнің көңілін жыртпау қажет. Нағыз даналық
жолмен, аса биязы сөзбен шынайы сүйіспеншілікпен, шын пейілмен анықтап,
түсіндіруге тырысу керек. Ашу шақыру, ыза болу, қатаңдық істеу теріс әсер
етеді. Он алтыншы сүре жүз жиырма төртінщі аятта: Адамдарды Раббыңның
жолына даналық және көркем үгіт арқылы шақыр. Әрі олармен көркем түрде
күрес деп бұйырады. Жылы сөйлеп. күресті көркем түрде жүргізу әмір
етіледі.
Қадірлі жамағат! Бұл жерде тақырыпқа байланысты үлгілі
өнегеден бір мысал бергім келеді. Хазірет Пайғамбар ( ғ.с.) ның екі сүйікті
жиені – Хасен мен Хүсайын ( Алла тағала олардан разы болсын.) бала
кездерінде, жақсы дәрет ала алмаған бір шалды көріп, оған жақсы дәрет алуын
үйрету үшін, алдымен Хүсайын, Хасенге: Аға мен дәрет алайын, дұрыс па
екенін көріңізші?! деп дәрет алады. Ал Хасан, Хұсайынға Мен де дәрет
алайын, сен де көрші деп дәрет алады. Оларды көрген шал Сендер дәретті
менен жақсы алады екенсіңдер деп қайтадан дұрыстап дәрет алады. Діни
ережені білмейтін біреуді Сен білмейсің деп бетіне басып кетпей, ыңғайын
тауып үйретуге тырысу керек. Әркім білгенін жалғастырып. шамасы келгенше
насихаттауды өзіне елеулі міндет деп білуі шарт.
Қадірлі жамағат! Бұл Әмір мағруф, нәһи мүнкәр, яғни
дұрыстыұұа ұосу, бұрыстықтан тосу міндетіне байланысты Алла тағала Құран
кәримнің жеті жерінде кейде әмір, кейде ескерту түрінде нұсқау береді.
Екеуі жоғарыда көрсетіледі.
1. 41 сүре, 33 аят: Мен шын мұсылманмын деп Алла тағалаға шақыра
отырып, ізгі іс істеген кісіден сөз турасында жақсы кім бола алады.
2. 51 сүре, 55 аят: Үгітте, өйткені үгіт мүміндерге пайда
береді.
3. 20 сүре, 133аятта: Үй – ішіңді намазға бұйыр және өзің де
оған көңіл бөл.
4. 31 сүре, 17 аят: Әй, ұлым! Намазды толық орында, дұрыстыққа
бұйырып, бұрыстықтан тый. Басыңа келген ауыршылыққа сабыр ет. Рас бұлар
маңызды істер.
5. 4 сүре, 114 аятта: Олардың өзара күңкілдерінің көбінде хайыр жоқ.
Бірақ, кім бір садақаны не бір игілікті немесе адамдардың арасын
жарастыруды әмір етсе, ол хайырлы. Және біреу, осыны Алла тағаланың
ризалығын іздеп істесе, сонда оған жедел ірі сауап береміз дегендей баян
етіледі. Бұлар осы мәселенің күрделі мәселе екендігін дәлелдеуге жетіп
асады. Және бұл тақырыпқа байланысты толып жатқан хадистер бар. Бір – екі
хадиспен сөзді қысқартсақ: - Үмметім дүниені ірі көріп, Исламның айбаты
жүректерінен шығады да дұрыстыққа қосу, бұрыстықтан тосуды қалдырады.
Діннің қасиетінен махрұм қалып,бір – бірімен боқтасумен болады. Міне, сол
уақытта Алла тағаланың назарынан түседі деген. Әрине, боқтау, боқтасу өте
әдепсіздікке жатады. Бір хадисте: Боқтау, бұзақылық, кісі өлтіру күпірлік
деген. Сондықтан иман айтатын ауыздан боқтық шығармау керек. Боқтау
және боқтық деген аты да
жайсыз ғой. Мүбада байқаусызда ауыздан боқтық шығып қалса, дереу тәубе
етіп, екінші қайтып боқтамау шарт. Алла тағала біздерді өз әмірі бойынша
жақсылықты үгіттеп, жамандықтан тыйған, өзі таза, аузы пәк иманды
құлдарынан ете көрсін! Әмин.
ТАУХИД ТУРАЛЫ ЖҰМА ХҰТПАСЫ
Құрметті мұсылман бауырлар!
Алла тағала Құрани Кәрімде ( “әл -Имран”,64-аят) бұйырды:
“Ей, кітап иелері! Бәрімізге ортақ бір сөзді ғана – Аллаға ғана
сиыну, Оған ешнәрсені тең келтірмеу, Алла тұрғанда өзіміздің әлде
біреулерімізді Тәңір тұтып, табынбау сияқты ортақ бір сөзді ғана
тұтынайық”,- де. Егер олар б?ұан бас тартса, онда: “Ей, қауым! (яхудилер
мен насарлар қауымы), біздің мұсылман екенімізге куә болыңдар” (64).
Алла тағаланың Құран кәрімінің әр сүресі иманға, таухидке
шақырады. Күпірлік келтіруге, Алла тағалаға серік қосуға тиым салады. Алла
тағаланың бірлігіне, хақтығына иман келтіріп, жақсы сауапты амал істеуші
мұсылмандарға жәннәт ниғметтерін уәде етеді. Иман мен таухид исламдағы
барша жақсы амалдардың басы және анасы болып саналады.
Таухид дегеніміз Алла тағаланы бір деп білу, істелінетін барлық
құлшылықты тек қана Аллаға бағыштау. Таухид иманның және құлшылықтың асылы.
Ол Алла тағала тарапынан бұрындары жіберілген діндердің барлығының жолы –
Ислам дініне негіз болғанын аңғартады. Алла тағала тарапынан жіберілген
пайғамбарлардың бәрі пенделерді ең бірінші таухидке шақырған. Пайғамбарымыз
Мұхаммед (ғ. с.) өзі де таухидке, яғни Алланы бір деп білуге насихаттады,
Бұл турасында Алла тағала Құрани Кәрімде:
“Сенен бұрынғы пайғамбарлардың бәріне де:” Маған сиыныңдар,
менен басқа тәңір жоқ”, - деп аян бердік”. (“Әнбия”, 25 аят).
Ал иман мен таухидті бімеген және бұл екеуімен амал қылмаған
адам ешқашан сауапты ісі қамал істей алмайды. Себебі күпірлік пен Алла
тағалаға серік қосу – барша жаман істің бастауы мен анасы болып саналады.
Алла тағала күпірлік пен серік қосушыны жарылқамайды.
Бұл туралы Құрани Кәрімде Алла тағала бұйырды:
“Алланың кешірмейтін күнәсі - өзіне басқа бірдеңені теңестіріп,
(әлденелерді ) Тәңір тұту. Одан басқа күнәларды, егер ықыласы ауса,
кешіреді. Демек, кімде – кім Аллаға әлдеңені теңдестіреді екен – ол зор
күнәкар”(“Ниса” сүресі, 48 аят),- деді.
Бір Алладан басқа тәңірдің жоқтығына дәлел Құрани Кәрімде
(“Ықылас” сүресі) Алла тағала айтты:
( Мұхаммед Ғ.С.) Сен айт: “Алла – жалғыз, - де (1). Алла –
мәңгілік (2). Ол тумаған да туылмаған (3). Оған ешбір теңдес жоқ” ,- де
(4).
Бұл “Ықылас” сүресі Құранның үштен бір бөлігін қамтиды.
Алланың ақ жолынан адасып таухидті білмей, білсе де әдейі
істеп шатасып жүрген: “Алла екеу немесе Алланың баласы бар немесе Алла да
анадан туған”, - деп шатасып, адасып азып, жала жауып жүрушілердің
сөздерінің, діндерінің жалған екеніне бірден бір дәлел осы “Ықылас” сүресі
емес пе?!
Бұл туралы Алла тағала Құрани Кәрімде “Ниса” сүресі 171 – аятта айтты:
“Әй, кітап иелері!Дінде шектен шығып кетпеңдер, Құдайға жала
жаппаңдар(оған теңдес Тәңір іздемеңдер, оның баласы бар демеңдер. Масих-
Иса-Мәриямның ұлы.Алланың расулы (елшісі), ол Мәриямға Алланың өзі сыйлаған
ғайып келімсегі, ол Құдайдың өзі жіберген рухы. Аллаға, оның
пайғамбарларына иланып, иман айтыңдар. Құдай – үшей ( Алла, Иса, Мәриям)
демеңдер. Ондай райдан қайтыңдар. Сендерге осы пайдалы. Алла - біреу. Онда
бала жоқ. Аспандағы, жердегі жаратылыстың барлығы Алланікі. Оның аясына
бәрі сияды (171).
Ислам діні бірлік – таухид үстіне құрылған, бір Алладан басқа
Алла жоқ. Тек ғана бір Аллаға сиынамыз және Одан жәрдем тілейміз.
Исламнан бұрынғы арабтардың жаһилият кезінде пұттарға сиынып,
олардан көмек сұрап шатасқанындай, қазіргі біздің заманымызда да адасып,
әруақтарға сиынып, олардан көмек, жәрдем немесе денсаулығына шипа сұрап
жүрушілер де көптеп кездеседі. Олар түсінбеушілікпен Алла меньөз араларына
әруақтарды дәнекер еткісі келеді. Бұлай істеуге ислам қатты тиым салады.
“Ислам дінінен басқа дінді көксейтіндердің ешқайсысының тілегі
қабыл болмайды. Ол – қияметте зардап шегеді” - деді ( “Ғимран” сүресі, 85-
аят).
Алла тағала алдында қабыл болатын дін ол тек ғана – Ислам діні,
себебі ислам бұрынғы өткен барша пайғамбарлардың діні делінген. Бұл туралы
пайғамбарымыз (с.ғ.с.) хадисінде айтты:”Барлық пайғамбарлардың анасы бөлек,
бір ақ діндері бір” ,- деді.
Шариғаттардың ең соңғысы және ең абзалы да дұрысы – біздің
пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) шариғаты. Пайғамбарлардың ең абзалы және ең
соңғысы – біздің пайғамбарымыз Мұхаммед (с.ғ.с.) үмбеттердің ең хайырлысы
және ең соңғысы – Мұхаммедтің (ғ.с.) үмбеті болып саналады.
Бұл туралы пайғамбарымыз (с.ғ.с.) хадисінде айтты:
“Сендер көп үмбеттердің соңына келушісіңдер, сол бұрын келген
үмбеттердің ішінде ең қайырлысы, Алла тағаланың қасында ең құрметті
үмбеттер сендерсіңдер” ,- деді.
Құрметті мұсылман бауырлар!
Сол себебті пайғамбарымыз Мұхаммедтен (с.ғ.с.) кейін басқа
пайғамбар келмес және пайғамбарымыздың ең ұлық мұғжизасы – Құран – Алланың
сөзі ешуақытта өзгермес. Олай болса Аллаға серік қосудан сақтанып,
пайғамбарымыз (с.ғ.с.) көрсетіп кеткен тура жолмен жүрейік, ағайын. Әмин.
БІЛІМ – ҒЫЛЫМ ЖАЙЫНДАҒЫ ЖҰМА ХҰТПАСЫ.
Құрметті мұсылман бауырлар!
Алла тағала Құрани Кәрімде (“Мүжәдале” , 11 – аят)
бұйырды:
“Сендерден иман келтіргендердің(зейінділердің) дәрежесін Алла
әлдеқайда көтереді. Сендердің істеп жатқан істерің туралы Алла толық хабар
біліп отырады” ,- деді.
Алла тағала тарапынан мүбарак Пайғамбарымыз хазіреті
Мұхаммедке (с.ғ.с.) Құрани Кәрім түскенде оған адамдардан бұ дүние мен
ахиретте тозақ азабынан құтылу үшін кемелді өмір сүру уәһи етілді. Кемелді
өмір кілті – Алла тағалаға деген сенім. Сенім – Ислам дінінің негіздерін
үйрену, оқу,меңгеру.
Өйткені адамзатқа жаратушысын танытып, оған қалай ғибадат етуге үйретіп,
шынайы бақытқа жеткізетін нағыз дін – Ислам діні.
Бұдан дәлел Алла тағала Құрани Кәрімде:
“ Шындығында Алла тағала алдында шынайы дін – Ислам” – деді (Әл-
Имран сүресі, 19-аят)
Хазіреті Мұхаммед (с.ғ.с.) пайғамбарымыз хадисінде:
“Ілім іздеу - әр мұсылман ерге де, әйелге де парыз” деген.
Жаратушы Алла адамзатты жаратылыстардың
үстемі етті. Өзгелерден ерекше оған ақыл – ой берді. Сол адамзатқа берген
ақыл – ойын, зейін – зердесін пайдаланып, оны дамытып, өз дәрежесінде
қолдану қажеттігі қасиетті Құран Кәрімде де айтылған. Құран Кәрім
адамдардың ақылы мен зейінін щектеуді мақсат етпейді, керісінше әлемнің әр
түрлі құбылыстары мен жер бетін, өз жаратылысын, жануарлар, өсімдіктер,
аспан әлемдерін зерттеп, ой-жүгіртіп, зерделеуін тілейді. Осылайша адамның
Жаратушының берген ақыл-ойын қолданып, нашар әдеттерді жұқтырмай, кішіксіз
де таза сана- сезіммен шындықты сөзсіз түсіне алатынын дәріптейді.
Пайғамбарымыз Мұжаммед (с.ғ.с.):
“ Бесіктен қабірге дейін ілім ізде” деген.
Ал дана халқымыз “Тал бесіктен жер бесікке дейін ілім ізде” деп
өсиеттеген. Ата-бабаларымыз ертеден -ақ “Білім - өнер қазығы, өнер - өмір
азығы” деп ұрпағына өнер –білімді насихаттады. Өнер, ілім, білім иелерін
қадірлеп,қастерледі. Оларға бұл қасиет Алланың берген сыйы деп санады.
Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) хадисінде айтты:”Ғылым дамыған кезде
Ислам да дамиды”, - деп жастарды үнемі білім үйренуге, ғылым іздеуге
шақырып отыратын еді.
Хазірет имам Ғазали өзінің “Ихиа ’у ғулуму-д-дин” атты кітабында
білім- ғылым туралы пайғамбарымыздың хадистері туралы жазады. Солардың
бірінде:
“Алла тағала бір пендесіне жақсылық тілесе, оны дін ілімінің
ғалымы етер” делінген.
Хазіреті Мұхаммед (с.ғ.с) пайғамбарымыздың ғылымы туралы
хадистері өте көп. Себебі ислам – білімінің, ғылымның ең басы қолдаушысы
қорғаушысы. Оған:
“Иман – жалаңаш кісі сияқты, оның киімі тақуалық және зейнеті
– ұят. Жемісі – ғылым”, деген хадис дәлел.
Және бір хадисте:
Пайғамбарымыз: “Ғалымның ғибадат қылушыдан артықтығы – менің
үмбетімнен болған дәрежелі төмен ер адамнан менің артықтығым сияқты” деген.
“Алла тағалаға құлшылық ету ең абзалы- дін ілімі. Ал, шайтан
үшін дін ілімін білген бір ғалым білімсіз мың адамнан артық. Әр нәрсенің
тірегі бар, ал діннің тірегі – дін ғылымы”, - дейді.
Пайғамбарымыз хазіреті Мұхаммедтің (с.ғ.с.) ғылым - білім
туралы айтылған хадистерінен Ислам дінінің білімді, ой - өрісі жоғары,
ілім иелерін бағалайтыны анық көрінісі. Оның себебі Алла тағаланың
адамзатқа берген сыйы – ғұмырын өркениет, мәдениетті дамытатын,
кемелдендіретін
Ғылымның рөлін үмбеттеріне айқындап көрсету деп ойлаймын.
Пайғамбарымыздың қасиетті хадистерінің бірінде:
“Ғылымның бір түрін меңгеру, дүниенің байлығын иемденнен пайдалы” делінген.
Ал имам Раббани (а.р.): “Ғылым - әркімнің мұқтаж болатын
азығы істетті” дейді.
Қасиетті Құран Кәрімде, пайғамбарымыздың хадистерінде де
ғылым орнының жоғары екендігі, ал адамның оны игеруі қоршаған орта мен өз
жаратылысын дамытуға қосқан үлесі, өзінің ілім – білімін адамзаттың
пайдасын қолдану қажеттігі екендігі айқын көрсетілген.
Ислам ілімінің ғұламасы Абдуллах бин Мубарак (а.р.): “Кім
ғылымға талпынса, сол үйренеді. Ал білім алған адам, күнаһар болудан
сақтанады”, - десе, хазіреті Әли (а.р.): “Ғалым өлсе де өмір сүреді, ал
надан тірі өлік” деген. Осы орайда халқымыздың “Ғылымның хаты өлмейді”
деген нақыл сөзі еске түседі.
Құрметті бауырлар!
Алла тағаланың бізге берген ғұмырын бос ойын, арзан күлкі,
жағымсыз әдеттерге емес, осы дүниеде, ахиретте де пайдасы тиетін ілім –
білім, ғылым үйренуге жұмсайық. Себебі білімсіз мұсылман Алла тағаланың
шынайы діні – исламның мән – мағынасын, қасиетін түсіне алмайды. Ол
қараңғыда жалғыз аяқ жолмен келе жатқан жанға ұқсайды. Ал ондай жанның
адасуы да оңай. Олай болса, біз надандықпен күресіп, жарыққа, білім – ілім
алуға ұмтылайық.
Алла тағала баршамызға хидаят тауфиқ беріп, дініміз бен еліміз
үшін пайдасы көп ғылымды көңілімізге ұялатуды нәсңп етсін. Әмин!
МИҒРАЖ КЕШІ ТУРАЛЫ ЖҰМА ХҰТПАСЫ
Құрметті мұсылман бауырлар!
Алдыңғы жұма хұтпаларында үш қасиетті айдың бірі – Ережеп айы
туралы айтпақ едік. Осы ережеп айының 27 –түнінде пайғамбарымыз Мұхаммед
(с.ғ.с.) Алла тағаланың құзырына көтерілді. Сондықтан Миғраж, яғни көтерілу
түні деп аталады.
Миғраж түніне, оқиғасына сену ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz