Стандарттардың қолданылу саласы

Мазмұны

Кіріспе

Негізгі бөлім

І. Стандарттардың қолданылу саласы. Өлшем бірліктер. ГОСТ 8417 - 2002.

І. 1 Халықаралық бірліктер жүйесі. Сu бірліктері.

І. 2 Cu жүйесінің туынды бірліктері

ІІ. Cu жүйесіне кірмейтін бірліктер

ІІ. 1 Ақпарат жүйесінің көлем бірліктері

ІІ. 2 Аталған бірліктердің жазылу ережесі

ІІ. 3 Cu жүйесінің когорентті туынды бірліктерінің қалыптасу ережесі

ІІ. 4 Жүйеден тыс бірліктердің Cu жүйесімен қатнасы

ІІІ. Кестелер. Арнайы атауы және белгілері бар Cu туынды белгілері.

ІІІ. 1 Қолданысқа уақытша жіберілетін жүйеден тыс бірліктер

ІІІ. 2 Логарифмдік өлшем бірліктер

Қорытынды

Қолданылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе

Стандарттау адамның белгілі саладағы әрекетін жүзеге асыру ретін белгіленеді және тәжірибедегі ережелері анықтайды. Стандарттау бойынша жұмыстардың негізгі түрі - стандарттауды өңдеу және бекіту, стандарттау объектіге қойылатын талаптарды, ережелерді бекітілген ережелік-техникалық құжат. Ол мына түрде болуы мүмкін:

1. Орындалуға жататын бірқатар талаптарды және ережелерді құрайтын құжат.
2. Негізгі физикалық бірліктер немесе тұрақтылар түрінде. Мысалы, ампер абсоюттік роль. (Кельвин)
3. Физикалық салыстыру үшін қолданатын кейбір заттар немесе құбылыстар.

Стандарттар категориялар мен түрлерге бөлінеді. ҚР мемлекеттік стандартты (МС) . Республиканың барлық аймақтарында, барлық кәсіпорындарымен мекемелер және ұйымдармен орындалуға міндетті.

Салалық стандарт дәл осы саладағы кәсіпорындарымен және мекемелермен орындалуға міндетті.

Кәсіпорындардың стандарты бұл кәсіпорын немесе кәсіпорын бірлестікке біріктірген кәсіпорындар тобына жататын стандартизация енгізіледі. Стандартизация негізгі мақсаттары мыналар:

• өніммен эксперименттің сапасына қойылатын талаптарды белгілеу;
• сапа көрсеткіштің бірыңғай жүйесін белгілеу
• өлшеудің бірлігін және күмәнсіздігін қамтамасыз ету
• мемлекеттік эталондарды құру және жетілдіру
• физикалық мәндердің бірліктерін қолдану.

ІІ. 3 Cu жүйесінің когорентті туынды бірліктерінің қалыптасу ережесі

Когорентті туынды бірліктер (туынды бірліктер) халықаралық бірлік жүйесінде, ереже бойынша, сандық коэффициенті 1 тең (теңдікті анықтайтын теңдеу) қарапайым теңдік арасындағы өлшеле көмегі арқылы қалыптасады. Туынды бірліктерді қалыптастыру үшін өлшем мәнінің байланыс теңдігін Cu бірлігі мәндерімен ауыстырады. Мысалы - жылдамдық бірлігін тіке сызықты жылдамдық және материалдық нүктенің тең жағдайда қозғалу жылдамдығын анықтайтын теңдік көмегімен жазады.

Мұндағы: жылдамдық;

жол ұзындығы;

материалдық нүктенің қозғалу уақыты.

және белгісінің орнына Cu бірліктері

береді.

Cu жылдамдық бірлігіне метр секунд жатады. Ол түзу сызықты және тең жағдайда қозғалушы материалдық нүкте жылдамдығына тең. Егер байланыс теңдігінде сандық коэффициент болса 1 айырмашылығын болса, онда когорентті туынды Cu бірлігін анықтау үшін, оң жақ бөлігіне Cu бірлігіндегі мәндер өлшем бірлігін қояды.

Мысалы: Энергия бірлігін жазу үшін келесі теңдеу қолданады.

, мұндағы:

кинетикалық энергия;

материалдық нүкте массасы

материалдық нүктенің қозғалу жылдамдығы.

Cu когерентті энергия бірліктерін жазуда.

Мысалы:

Немесе

Cu энергия бірлігі джоуль болып табылады (ньютонметрне тең) . Келтірілген мысалдарда ол: жылдамдықпен немее дене массасы жылдамдықпен қозғалып келе жатқан кинетикалық энергияға тең.

Қолданылуы

Бұл стандарт мемлекет ішінде. Физикалық өлшем бірліктерін: мағнасын, бұл бірліктердің анықталуын және қолданылу ережесін көрсетеді.

Бұл стандартқа шартты шкала бойынша бағаланатын деңгей бірліктері, тауардың мөлшер бірліктері сонымен қатар (ГОСТ 8. 430) бойынша белгіні шектеулі теру баспа құрылғыларының физикалық өлшем бірліктерін көрсетпейді.

2. Нормативтік сілтемелер

Бұл стандартта келесі стандартқа сілтемелер пайдаланылған:

ГОСТ 8. 430 - 88 өлшем бірліктерді мемлекеттік қамтамасыз ету жүйесі. Шектеулі теру баспа құрылғысы үшін физикалық өлшем бірліктердің мағнасын көрсетеді.

3. Анықтама

Бұл стандартта [1] Сәйкес терминдер қолданылған.

4. Жалпы ереже

4. 1. Халықаралық өлшем бірліктер жүйесін. Сонымен қатар ондық қысқартулар және бұл бірліктердің бөліктерін қолдану қажетті.

4. 2. 6. 1 және 6. 2 Cu бірліктеріне сәйкес сонымен қатар бұл пункт бірлігінде есепке алынған кейбір тәжірибеде кең қолданылатын Cu жүйесіне енгізілмеген бірліктер ондық қысқартылған және бөлік бірліктер 4. 1. бірліктерімен қатар қолданылуға жіберіледі.

4. 3. 6. 3 қатынасына сәйкес Cu құрамына енбеген сонымен қатар, 4. 1 және 4. 2 бірліктері қатынасына сай және кейбір кең таралған қысқартылған және бөлік бірліктер уақытша 4. 1 бірліктерімен тең дәрежеде уақытша жіберіледі.

4. 4. Өңделініп жатқан немесе қарастырылатын құжаттарда 4. 2. қатынасына сәйкес қолданысқа жіберілетін ондық және бөлінді бірліктер өлшем мәндерін Cu бірліктерімен көрсетеді.

Алыну мерзімі халықаралық келісім бойынша белгіленетін көрсетілген құжаттарда 6, 3 бірліктері қолданылуға жіберіледі.

4. 5. жаңадан қолданылатын нормативті құжаттарда өлшеу құрылғыларының градировкасына 4. 2 және 4. 3 сай ондық және бөлінді Cu бірліктері қолданылуға жіберіледі.

4. 6. Өлшеу құралдарын тексеру әдісінде өңделінуші немесе қарастырылған нормативтік құжаттарда өлшеу құрылғыларын тексеру осы стандартта қарастырылған.

4. 7. Оқу орындарындағы оқу процессінде (оқулықтар және оқу әдістемелік құралдарын қосқанда) 4. 1 - 4. 3 тармақтарға сай бірліктерді қолдануға негізделген.

Шетел мемлекеттерімен қарым-қатынастардың құқықтық-шарт келісімдерінде сонымен қатар, шетелге экспорттық тауар орнына жіберілетін (транспорттық және тұтыну тарасын қоса есептегенде) техникалық және басқа да құжаттарда бірліктердің халықаралық белгілері қолданылады.

Экспорттық қат құжаттарында, егер бұл құжаттарды шет мемлекеттерге жібермейтін болған жағдайда, бірліктердің орысша белгілері қолданылады.

4. 9. Әртүрдегі өнімдер түрлерінің нормативті конструкторлы, технологиялық және техникалық құжаттарында бірліктің халық аралық немессе орысша белгілері қолданылады.

Сонымен қатар өлшеу құрылғыларының құжаттарында қолданылған мәндерге тәуелсіз. Бұл өлшеу құралдарының деңгей бірліктерін кесте және шкала түрінде көрсеткенде бірліктердің халықаралық белгісі қолданылады.

4. 10. Жарияналымдарда бірліктердің халықарасы немесе орысша белгілері қолдануға рұқсат етіледі.

Өлшем бірліктерін жариялау, осы екі түрдегі мәндерді бір кезеңде және бір басылымда шығару жүзеге асырылмайды.

Экспортталатын заттар сонымен қатар өлшеу құралдарының характеристикасы және параметрлері тапсырыс беруші ұсынған өлшем бірліктерінде көрсетілуі мүмкін.

Халықаралық бірліктер жүйесінің бірліктері (Cu)

Негізгі СИ бірліктері І-ші кестеде көрсетілген

Кесте 1 - Cu негізгі бірліктері

4. 12. Өлшеу деңгейлерінің нәтижелерін беруде, сақтауда және өңдеуде Ақпарат мөлшері бірліктері, А қосымшасында көрсетілген.

Өлшемі

Бірлік

Өлшемі: Атауы

Бірлік: Өлшемі

Атауы

Мағынасы

Анықтама

Өлшемі: халықаралық

Бірлік: орысша

Өлшемі: Ұзындық

Бірлік: L

Метр

m

M

Метр 1/2997924585 [XVII ГКМВ (1983г) резолюция 1] интервал уақыт ішінде вакуумаде жарық арқылы өтетін жол ұзындығы

Өлшемі: Масса

Бірлік: M

Килограм

Kg

Кг

Килограм [I ГКМВ (1989г) және ІІІГКМВ (1901г) ] халықаралық килограмм массасына тек масса бірлігі.

Өлшемі: Уақыт

Бірлік: T

секунд

S

С

Секунд, цезий-133 атомыңыз негізгі жағдайының жоғарғы желікті екеугей арқылы өтетін 919263770 жутылу периоды қатынасына тең уақыт.

Өлшемі: Электр тогы

Бірлік:

[XIII ГКМВ (19672) Резолюция 1] .

Өлшемі: Электр тогы (күші)

Бірлік: I

ампер

А

А

Ампер тоқты өзгертілейтін күш, шексіз ұзыңдықта екі паралельді тура сызықты өткізгіне арқылы өткенде, бір бірінен 1 т. қашықтықта орналасқанда өткізіштің әр учаскісінде.

Ұзындығы 1 т

2*10 ^-7 N тең әсер ету күшін тудырар еді [МКМВ (1946ж. ), резолюция IX ГКМВ (1948ж. ) ] бекіткен.

Өлшемі: Термодинамикалық температура

Бірлік:

кельвин

К

К

Судың үш нүктесінің 1/273, 16 бөлігінің термодинамикалық температурасына тең термодинамикалық температура бірлігін КЕльвин д. а. [XIII ГКМВ (1967г. ), резолюция 4]

Өлшемі: Заттегі мөлшері

Бірлік: N

моль

Mol

моль

Көміртегі -12 0, 012 массасында қанша атом болса, құрамыңда сонша структуралы элемент бар заттегі мөлшерін моль д. а. мольды қалданғанда структуралы элементтер специфицирлануы қажет және атом, молекула, ион, электрон және басқада бөлшектер немесе бөлшектердің специфициялаңған тобы болуы мүмкін.

Өлшемі:

Бірлік: J

Cd

КД

540*10 ¹² Hz жиіліктегі берілген бағыт көзінен монохроматты жарық шығаратын, осы бағыттағы жарықтың энергетикалық күші 1/683 W/Sr құрайтын жарық күшін Кандела д. а. [XVI ГКМВ (1979ж. ), резолюция 3]

Есекерту. 1-ші кесте бойынша.

1. (Т мағнасы) термодинамикалық температурадан басқа, t=T-T ₀ , мұндағы T ₀ =273, 15 K. Теңдігімен аңықталатын Цельси температурасын қолдануға болады (t белгісі) . Термодинамикалық температураны Кельвин арқылы көрсетеді, Цельси температурасын- Цельси градусы арқылы көрсетеді. Цельси градусы өлшемі бойынша Кельвинге тең. Бұл жағдайда «Кельвин» атауының орнына қолданылғаң Цельсия градус атауы.

2. термодинамикалық температураның әртүрлігін немесе интервалын Кельвин арқылы көрсетеді. Цельсия температурасының айырмашылығың немесе интервалын КЕльвин арқылы және сонымен қатар Цельсия градусы арқылы көрсетуге рұқсат етіледі.

3. халықаралық тәжірибелік температураны халықаралық температура шкаласы арқылы белгінеу 1990 ж., егер оны термодинамикалық температурадан айыру қажет болған жағдайда, термодинамикалық температураға «90» индексін қосу арқылы жүзеге асырады (мысалы, Т ₉₀ немесе t ₉₀ ) [3] .

I. 2. СИ жүйесінің туынды бірліктері

5. 2. 1. СИ жүйесінің туынды бірліктері бойынша когерентті туынды бірліктерді СИ қалыптасттыруды жүзеге асырады. (Қосымша Б) .

5. 2. 1. Негізгі СИ бірліктерін пайдалану арқылы қалыптасқаң туынды СИ бірліктерінің мысалдары 2-ші кестеде көрсетілген.

Кесте 2. СИ туынды бірліктерінің мысалдары, СИ жүйесінің негізгі бірліктері атауы және белгілерін пайдалану арқылы қалыптасқан туынды бірліктер.

5. 2. 3. 3-ші кестеде көрсетілген арнайы атаулары және белгілері бар СИ туынды бірліктері. Сонымен қатар бұл бірліктер басқа СИ туынды бірліктерін қалыптастыруда қолдануға болады (кесте 4) .

5. 2. 4. электрлік және магниттік өлшемдерінің СИ бірліктерін электромагниттік аудан теңдеуінің рационалды формасына сәйкес қалыптастырады. Бұл теңдікке 4 10 ^-7 Н/m немесе 12, 566370614…*10 ^-7 H/m (нақты) . Тең вакуум U ₀ магнит тұрақтысы кіреді.

Өлшем және салмақ бойынша ГКМВ- (1983ж. ) XVII бас конференция шешілетініне сәйкес вакуумдегі Со жұқа электромагниттік толқындардың таралу жылдамдықтарының ұзындық метр мәндерінің жаңа өлшем бірліктері 299792458 m/s (нақта) тең деп алынды.

Сонымен қатар бұл теңдікке мәні 8, 854187817…10 ^-12 F/m (нақты) тең Ео вакуумдегі электр тұрақтысы да кіреді.

5. 2. 5. Джозефсон эффектісі және холлдың квант эффектісі негізінде туынды электр өлшем бірліктерінің нақтылығың артыру мақсатында өлшем және салмақ бойынша (МКМВ) халықаралық комитет 1990ж. 1-ші қантары нан бастап Джозефсон K _J-90 =4, 835979* 10 ^-14 Hz/V (нақты) [МКМВ, рекомендация 1, 1988ж. ] және Клитцинга R _K-90 =25812, 807 (нақты) [МКМВ, рекомендация 2, 1988ж. ] константаларының шартты мәндері енгілізді.

Ескерту. 1 және 2 МКМВ ұсынымдарындағы халықаралық бірлік жүйелерінде вольт электр күштері және Омның электрлік тебілу бірліктері қарастырылмаған.

Кесте 3- арнайы атауы және бергілері бар СИ туынды бірліктері.

өлшемдері

бірліктер

өлшемдері: Атауы

: өлшемі

бірліктер: атауы

атауы

Негізгі және туынды СИ бірліктері арқылы жазылуы

өлшемдері:

:

бірліктер:

Халықаралық

орысша

өлшемдері: Жұқа бұрыш

: Г

бірліктер: Радиан

Pad

Рад

m*m ^-1 =1

өлшемдері: Үлкен бұрыш

: С

бірліктер: стерадиан

Sr

Ср

m ² *m ^-2 =1

өлшемдері: Күш

: LMT ^-2

бірліктер: Ньютон

N

Н

m*kg*S ^-2

өлшемдері: Жиілік

: T ^-1

бірліктер: Герц

Hz

Гц

S ^-1

өлшемдері: Қысым

:

L ^-1

MT ^-2

бірліктер: Паскаль

Pa

Па

m ^-2 *kg* S ^-2

өлшемдері: энергия, жұмыс, жылу мөлшері

: L ^-2 MT ^-2

бірліктер: Джоуль

J

Дж

m ² *kg* S ^-2

өлшемдері: Қуат

: L ² MT ^-3

бірліктер: Ватт

W

Вт

m ² *kg* S ^-3

өлшемдері: Электр заряды, электр мөлшері

: TI

бірліктер: Кулон

C

Кл

S*A

өлшемдері: Электрлік қысым, электр потенциялы, электрлік потенция айырмашылығы электр қозғалу күші

: L ² MT ^-3 I ^-1

бірліктер: Вольт

V

В

m ² *kg*S ^-3 *A ^-1

өлшемдері: Электр сыймдылығы

: L ^-2 M ^-1 T ⁴ J ²

бірліктер: Фарад

F

Ф

m ^-2 *kg ^-1 *S ⁴ A ²

өлшемдері: Электрлік тебілу

: L ^-2 MT ^-3 I ^-2

бірліктер: Ом

Ом

m ² *kg*S ^-3 A ^-2

өлшемдері: Электр өткізгіштік

: L ^-2 M ^-1 T ³ I ²

бірліктер: Сименс

S

См

m ^-2 *kg S ³ * A ²

өлшемдері: Магниттік индукция ағыны, магнит ағыны

: MT ^-2 I ^-2

бірліктер: вевер

Wb

Вб

m ² *kg*S ^-2 A ^-1

өлшемдері: Магнит ағының тығыздығы, магнит индукциясы

: L ² MT ^-2 I ^-2

бірліктер: Тесла

T

Тл

Kg*S ^-2 A ^-1

өлшемдері: Индуктивтілік

: L ² MT ^-2 I ^-2

бірліктер: Генри

H

Гн

m ² *kg*S ^-2 A ^-2

өлшемдері: Цельсий температурасы

:

бірліктер: Градус Цельсий

⁰ C

⁰ C

K

өлшемдері: Жарық ағыны

:

бірліктер: Люмен

Lm

Лм

Cd*Sr

өлшемдері: Жарқырау

: L ^-2

бірліктер: люкс

Lx

ЛК

m ^-2 *cd*Sr

өлшемдері: Радиоактиві көзіндегі нуклид активтілігі (радионуклид активтілігі)

: T ^-1

бірліктер: Беккерель

Bg

БК

S ^-2

өлшемдері: Ион сәуленің сіңіру дозасы

: L ² T ^-2

бірліктер: Грей

Gy

Гр

m ² *S ^-2

өлшемдері: Иондаушы сәуленің эквиваленті дозасы, иондаушы сәуленің эффективті дозасы

: L ² T ^-2

бірліктер: Зиверт

Sv

Зв

m ² *S ^-2

өлшемдері: Катализатор активтілігі

: NT ^-1

бірліктер: Катал

Kat

Кат

mol*S ^-1

Ескертулер.

1.

2. 1960ж. XI ГКМВ (резолюция 12) халықаралық бірліктер жүйесіне бірліктері бірліктердің үш классы енгізілді: негізгі, туынды және қосымша (радиан және стеррадиан) . ГКМВ бірліктерді классификациялап радиан және стеррадиан бірліктерің қосымша ретінде қолдырды. 1995 ж. XX ГКМВ (резолюция 8) СИ бірлігіндегі қосымша класстарды алып тастады, ал радиан және стеррадиан басқа туынды СИ бірліктерің жазу үшін (қажет болған жағдайда) қолдану немесе қолданбау жағдайында (арнайы атауы және бергілері бар) туынды СИ бірліктері өлшенсіз болып есептелінді.

3. Катализ бірліктері 12 XXI ГКМВ [4] резолюциясына сай еңгізілген.

Таблица 4- атаулары және белгі мәндері арнайы атаулар және 3 кестеде көрсетілген белгілерді қолдану арқылы қалыптасқан туынды СИ бірліктерінің мысалдары.

өлшемдері

бірліктер

өлшемдері: Атауы

: өлшемі

бірліктер: атауы

атауы

Негізгі және туынды СИ бірліктері арқылы жазылуы

өлшемдері:

:

бірліктер:

Халықаралық

орысша

өлшемдері: Күш моменті

: L ² MT ^-2

бірліктер: Ньютон-метр

N m

Н*М

m ² kg S ^-2

өлшемдері:

: MT ^-2

бірліктер: Ньютон/метр

N/m

Н/М

kg S ^-2

өлшемдері: Динамикалық

: L ^-1 MT ^-1

бірліктер: Паскаль секунд

PaS

Па*с

m ^-1 kg S ^-1

өлшемдері: Электр зарядының кеңістіктегі тығыздығы

: L ^-3 TI

бірліктер: Кулон куб метр

C/m ³

Кл/м ³

m- ³ S A

өлшемдері: Электрлік араласу

: L ^-2 TI

бірліктер: Кулон квадрат метр

C/m ²

Кл/м ²

m- ² S A

өлшемдері: Электрлік аудан қуаты

: LMT ^-3 I ^-1

бірліктер: Вольт метр

V/m

В/м

m kg S ^-3 A ^-1

өлшемдері: Диэлектр өтімділігі

: L ^-3 M ^-1 T ⁴ I ²

бірліктер: Фарад метр

F/m

Ф/м

m ^-3 kg ^-1 S ⁴ A ²

өлшемдері: Энергия шығыны

: L ² T ^-2

бірліктер: Джоуль килограмм

J/kg

Дж/кг

m ² S ^-2

өлшемдері: Жүйенің жылу сыйымдылығы, жүйе энтропиясы

: L ² MT ^{-2 -1}

бірліктер: Джоуль Кельвин

J/K

Дж/К

m ² kg S ^-2 K ^-1

өлшемдері: жылу сыйымдылық шығыны, энтропия шығыны

: L ² T ^{-2 -1}

бірліктер: Джоуль килограмм Кельвин

J/(kg K)

Дж/(кг*к)

m ² S ^-2 K ^-1

өлшемдері: Энергия ағынының беттік тығыздығы

: MT ^-3

бірліктер: Ватт квадрат метр

W/m ²

Вт/м ²

kg S ^-3

өлшемдері: Жылу өткізгіштік

: LMT ^{-3 -1}

бірліктер: Ватт метр Кельвин

W/(m K)

Вт/(м*к)

m kg S ^-3 K ^-1

өлшемдері: Молярлы ішкі энергия

: L ² MT ^-2 N ^-1

бірліктер: Джоуль моль

J/mol

Дж/ моль

m ² kg S ^-2 mol ^-1

өлшемдері: Молярлы энтропия, молярлы жылу сыйымдылық

: L ² MT ^{-2 -1} N ^-1

бірліктер: Джоуль моль кельвин

J/(mol K)

Дж/ (моль K)

m ² kg S ^-2 K ^-1 mol ^-1

өлшемдері: Фондық сәулеленудің экспозициондық дозасы

: M ^-1 TI

бірліктер: Кулон килограмм

C/

kg

Кл/кг

Kg ^-1 S A

өлшемдері: Жұтылған доза қуаты

: L ² T ^-3

бірліктер: Грей секунд

Gy/S

Гр/с

m ³ S ^-3

өлшемдері: Бурыштық жыңдамдық

: T ^-1

бірліктер: Радиан секунд

Rad/S

Рад/с

S ^-1

өлшемдері: Бурыштық үдеу

: T ^-2

бірліктер: Радиан секунд квадрат

Rad/S ²

Рад/с ²

S ^-2

өлшемдері: Сәулелену күші

: L ² MT ^-3

бірліктер: Ватт стерадиан

W/Sr

Вт/ср

m ² kg S ^-3 Sr ^-1

өлшемдері: Энергетикалық жарық

: MT ^-3

бірліктер: Ватт стерадиан квадрат метр

W/(Srm ² )

Вт (ср*м ² )

kg S ^-3 Sr ^-1

5. 6. 2. Арнайы атауы жоқ мағнасы бар туынды бірліктер арнайы атауы бар және төменгі көрсеткішті негізгі бірліктер СИ бірліктері минималды сандардан тұруы қажет.

СИ жүйесіне кірмейтін бірліктер.

6. 1. 5 кестеде көрсетілген жүйеден тыс бірліктер, СИ бірліктерімен тең дәріжеде шектеусіз мерзімге қолдануға жібереді.

6. 2. шектеусіз мерзімге қолдануға қатнасты және логарифмдік бірліктер жіберіледі. Кейбір қатнасты және логарифмдік ережелер және олардың бірліктері 6-ші кестеде көрсетілген.

6. 3. 7 кестеде көрсетілген бірліктер осы бірліктерге сәйкес халықаралық шешім кабылдағанша уақытша қолданысқа жіберіледі.

6. 4. Кейбір жүйеден тыс бірліктердің сәйкес қатнастары В қосымшасында көрсетілген. Жаңа жобалық өндеулерде бұл жүйеден тыс бірліктерді қолдану ұсынылмайды.

11. 4 жүйеден тыс бірліктердің СИ бірліктерімен қатнасы.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс