Метрологиялық бақылауды ұйымдастыру

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР

Метрологиялық бақылауды ұйымдастыру2

1. Метрологиялық қамтамасыздандыру жүйесі (МҚЖ) 2

1. 1. Мемлекеттік бірлігін қамтамасыз етуінің өлшеу жүйесі2

1. 2 Метрологиялық қамтамасыздандырудың мақсаты, есептері және мазмұны3

2. Өлшеулер амалдарына метрологиялық бақылау4

2. 1 Мемлекеттік және салалық байқау схемалары4

2. 2 Тексерістің түрлері және олардың орындалуы5

3. Өлшеу және бақылау амалдары7

3. 1 Техникалық құрылғылар параметрлерінің өлшеулері мен бақылауын белгілеу. 7

3. 2 Техникалық құрылғыны қабылдау, өндіру және эксплуатациясы кезіндегі метрологиялық қамтамасыздандырулар8

3. 3 Өлшеу құралдарына тексеріс, ревизия және экспертиза9

3. 4 Өлшеу амалдарына мемлекеттік сынау11

Қолданылған әдебиеттер тізімі12

Метрологиялық бақылауды ұйымдастыру

1. Метрологиялық қамтамасыздандыру жүйесі (МҚЖ)

1. 1. Мемлекеттік бірлігін қамтамасыз етуінің өлшеу жүйесі

Өлшеу бірлігі дегеніміз барлық өлшеулердің нәтижесі бір ғана заңдандырылған өлшем бірлігімен өрнектелетін және олардың нақтылығы сенімді кепілдік берілетін ықтималдықпен қамтамасыз етілетін өлшеніп жатқан процесстің күйі.

Өлшем бірілікті қамтамасыз етудің принциптері мынадай:

- тек заңдандырылған физикалық шамалардың бірлігін қолдану.

- физикалық шамаларды мемлекеттік эталоннан физикалық шамаларға бірлік мөлшер берілген өлшеу құралдарын қолдану.

- өлшеу құралдарын қолданатын сипаттамалардың белгілі бір уақыт аралығында орнатылған міндетті периодты бақылауды қолдану.

- өлшеу кезінде аттестатталған әдістемелер мен жақсы өлшеу құралдарын қолдану кезінде өлшемнің керекті нақтылығын қамтамасыз етуге кепілдік беру.

- берілген ықтималдылықпен жасалған қателік бағасын беру кезінде ғана өлшемнің нәтижелерін қолдану.

- метрологиялық ережелер мен нормаларды сақтауға жүйелік бақылау, мемлекеттік қадағалау және өлшеу құралдарына ведомстволық бақылау.

1. 2 Метрологиялық қамтамасыздандырудың мақсаты, есептері және мазмұны

Кәсіпорындарда метрологиялық қамтамасыздандырудың мынадай есептері бар:

- өнеркәсіпте өлшеу анализін жүргізу және әртүрлі шараларды жасау мен оны дайындау;

- өлшеу нақталығының оптималды нормасы мен өлшенетін номенклатурасын орнату, өлшеуді жүргізідің, сынақтардың және бақылаулардың жаңа әдістерін енгізу;

- өлшеу нақтылығының нормаларын көрсететін стандарттар енгізу;

- нормативті-техникалық, конструкторлық және технологиялық құжаттамаларға метрологиялық экспертиза жүргізу;

- өлшеу құралдарына тексеріс және метрологиялық аттестация;

- өлшеу құралдарының өндірісіне, күйіне, қолданылуына және жөндеуіне бақылау.

1. 3 Физикалық шамалар бірлігінің эталондық жүйесі

Өлшеу амалдары біріліктерінің мөлшерін метрологиялық тізбектің жоғарғы түйініне жіберу эталон деп атайды.

Техника - экономикалық қажеттіліктерге байланысты бірлікті шығарудың екі әдісі бар:

Бірінші әдіс - орталақтандырылған - мемлекеттік эталонның біреуінің ғана көмегімен бүкіл мемлекетке немесе оның топтарына арналған. Бұл әдіске ӨА жүйесінің барлық әдісі кіреді.

Екінші әдіс- орталықтандырылмаған - эталонмен салыстырғанда мөлшері тікелей беріле алмайтын және керекті нақтылықты қамтамасыз ете алмайтын туынды бірліктерге қолданылады. (Мысалы, аудан бірлігі -метр квадрат) .

Эталондар екіге бөлінеді: бірінші (исходные), екінші (бағыныңқы) .

Бірінші эталондар бірліктерді шығарып, оны сақтайды және берілген өлшеу облысында олардың өлшемін жоғары дәлдікпен береді. Бірінші эталондар бірлікті шығару шартына қарай әртүрлі болуы мүмкін: арнайы бірінші эталондар ( кейін - арнайы ) - бірінші эталон бірлігінің талап етілген тікелей өлшемін дәл беруі техникалық жағынан орындалмайтын жағдайда шығарады. Әрбір мемлекеттік эталон МЕСТ бойынша бекітіледі.

Екінші эталондар, эталондар - көшірмелер - жұмыс эталондарына бірлік өлшемін тапсыруға арналған; салыстыру эталондары - эталондарды өзара салыстыру; жұмыс эталондары - үлгілі өлшеу тәсілдерін тексеру үшін ҮӨТ және айрықша нақты ЖӨТ үшін қолданылады.

2. Өлшеулер амалдарына метрологиялық бақылау

2. 1 Мемлекеттік және салалық байқау схемалары

Тексеру схемасы - орнатылған реттегі бекітілген құжат, мемлекеттік эталоннан физикалық өлшемнің бірлік мөлшерін жіберу нақтылығы мен әдістері немесе жұмыс амалдарына шығыс үлгілі амалдардың өлшемі деп аталады.

Ведомстволық метрология қызметтері немесе мемлекеттік мүшелердің тексеру схемалары: мемлекеттік, ведомстволық және локальдық боп бөлінеді:

Мемлекеттік - тексеру схемасы барлық ФӨ-дегі ӨА-на таралады. Мысалы, мемлекеттегі белгілі жиіліктер диапазонындағы электрлік кернеуді өлшеу амалы. Осы құрастырылып, бір МЕСТ БӨА бойынша жасалады.

Ведомстволық - тексеру схемасы ведомстволық метрологиялық қызметінің мүшесімен құрастырылады, эталондық басты орталығымен елісіледі және тек ӨА-ға таралады. Міндетті түрде ішкі ведомстволық тексерісінен өтеді.

Локальдық - ЖӨА-на таралады да, кәсіпорынның метрологиялық бөлімшесінде тексеріледі. Осы кәсіпорындар ӨА тексеруге құқы бар және олар кәсіпорынның стандарты түрінде жасалады.

2. 2 Тексерістің түрлері және олардың орындалуы

Өлшеу амалын бірінші, периодикалық, төтенше, инспекционды және экспертті тексерістен өткізеді.

Бірінші тексерістен өндірістен шығарылатын, жөндеу және импорт бойынша келетін ӨА өтеді.

Периодикалық тексерістен эксплуатацияда жатқан немесе белгілі интервалдар арасындағы тексеріліс өтеді. Сол арқылы тексеріліс арасында ӨА-дың жарайтындығын қамтамасыз ету жолы.

Инспекционды тексерісі ӨА-ның қолдануға жарайтындығын анықтау үшін жүргізіледі.

Экспертті тексерісті даулы сұрақтар туған кезде МС үшін ӨА-ның дұрыстығы мен оларды қолдану жарамдылығы үшін жүргізеді.

Метрологиялық аттестация - МС-ті зерттеу шаралар комплексі және оны үлгі ретінде пайдалану жарамдылығы туралы шешімді қабылдау мақсатында ӨА қасиетінің тексерілуі.

Практикада тексеру лабораториясында өлшеу мен тексеріс амалдардың әркелкі түрлері таныс:

- компаратор көмегімен тікелей салыстыру;

- тура өлшеу түрі;

- жанама өлшеу түрі;

- тәуелсіз тексеру түрі;

Бірнеше бөліктен тұратын өлшеулерді элементті және комплексті түрде тексеруге болады. Элементті тексеріс кезінде ӨА-ның қателіктерін құрама бөліктердің қателіктерінен анықтайды. Комплексті тексеріс кезінде ӨА-ы толық өлшеу жүйесінде немесе құралдарда жүреді. Осы тексеріс жолы өте ақпаратты және дұрыс келеді.

Өлшеу жүйелерінің тексерісін метрологиялық мүшелер жүргізеді. Олар мемлекеттік метрологиялық қызмет ( ММҚ ) деп аталады.

ММҚ-тің жұмысы метрологияның ғылыми-техникалық проблемаларын және керекті заңды, бақылау функцияларды шешу үшін бағытталған.

Мемлекеттік өлшеу амалдарының бірлігін қамтамасыз ету жүйесі ( МӨАБҚЖ ) метрологиялық қамтамасыз етудің ғылыми және техникалық қызметінің нормативті-құқықтық негізі болып табылады.

МӨАБҚЖ-нің негізгі нормативті-техникалық құжаттары - мемлекеттік стандарт болып табылады.

3. Өлшеу және бақылау амалдары

3. 1 Техникалық құрылғылар параметрлерінің өлшеулері мен бақылауын белгілеу.

Физикалық шаманың мәнін анықтаумен байланысты техникалық құрылғының жақсы функциялану мүмкіндігін анықтау үшін қажетті параметрлер мен сипаттамалардың мұндай бақылауын өлшеу бақылауы деп атайды. Физикалық шаманың сандық мәндерін анықтауға қажетті жағдайлар: кең аумақта параметрлерді табу немесе қандай да бір сигналды ғана фиксирлеу өте қажет болады. Мұндай жағдайларда техникалық құрылғының параметрлерінің сапалы бағасы өндіріледі, ал бағалау процесі сапалы бақылау немесе жай ғана бақылау деп аталады. Бақылау кезінде жиі түсті индикация қолданылады. Бақылау үшін - төменгі дәлдікті сипаттамасы бар өлшеу құралы деп аталатын индикаторлар қолданылады.

3. 2 Техникалық құрылғыны қабылдау, өндіру және эксплуатациясы кезіндегі метрологиялық қамтамасыздандырулар

Техникалық құрылғыларды метрологиялық қамтамасыздандыру дегеніміз ғылыми-техникалық, ұйымдық-техникалық шараларды, сонымен қатар техникалық құрылғының қажетті сипаттамаларын алу үшін креркті өлшеулердің дәлдігі мен бірлігін қамтамасыз етуге жіберілген мамандар мен мемкемелердің сәйкес шығармашылыығын құрайды. Қазіргі уақытта МҚ-ды кең және қысқаша мағынада түсіну қабылданған. Кең мағынада:

- өлшеу мен бақылаудың теорисы мен әдістері, өлшеудің дәлдігі мен бірлігін қамтамасыз ету;

- нормативті - техникалық құжаттарды (МЕСТ, әдістемелік нұсқаулар, техникалық талаптар мен шарттар) қоса, өлшеу бірлігін қамтамасыз етудің ұйымдық - техникалық сұрақтары;

Тар мағынада:

- ФШ бірліктердің бірліктерді орнатылған жүйесінің қолданылуына бақылау; физикалық бірліктердің өлшемін эталоннан өлшеудің үлгілі құралдарына және үлгілі түрінен жұмыскерлікке беру жолымен өлшеудің дәлдігі мен бірлігін қамтамасыз ету;

- мемлекеттік және ведомстволық схемаларды функциялауға бақылау және жасау;

- ең жоғары нүктедегі өлшеудің әдістерін өңдеу және осы эталон негізінде жасау;

- өлшеу құралдарының күйін министрліктер мен ведомстволарда бақылау.

Техникалық құрылғының әртүрлі сатылырында МҚ-р мынадай есептерді қамтиды:

- өлшеу мен бақылаудың көлеміне, сапасы мен номенклатурасына талаптарды анықтау үшін техникалық құрылғының параметрлері мен сипаттамаларын зерттеу;

- шығарылатындар құрамынана бақылау мен өлшеуді таңдап алу. Егер қажетті өлшеу құралдары болмаса, онда жаңа түрлердің шығуына талаптар қойылады:

- қолданылып жетқан өлшеу құралдарына тексеріс;

- технологиялық процесстерге анализ;

- өлшеу мен бақылаудың сериялық түрде шығатын құрылғыларының өндірлуін қамтамасыз ету;

- өлшеу мен бақылау әдістемесін шығару;

- конструкторлық және технологиялық құжаттамаларға метрологиялық экспертиза жүргізу.

3. 3 Өлшеу құралдарына тексеріс, ревизия және экспертиза