Метрологиялық бақылауды ұйымдастыру
ЖОСПАР
Метрологиялық бақылауды ұйымдастыру 2
1. Метрологиялық қамтамасыздандыру жүйесі (МҚЖ) 2
1.1. Мемлекеттік бірлігін қамтамасыз етуінің өлшеу жүйесі 2
1.2 Метрологиялық қамтамасыздандырудың мақсаты, есептері және мазмұны 3
2. Өлшеулер амалдарына метрологиялық бақылау 4
2.1 Мемлекеттік және салалық байқау схемалары 4
2.2 Тексерістің түрлері және олардың орындалуы 5
3. Өлшеу және бақылау амалдары 7
3.1 Техникалық құрылғылар параметрлерінің өлшеулері мен бақылауын
белгілеу. 7
3.2 Техникалық құрылғыны қабылдау, өндіру және эксплуатациясы кезіндегі
метрологиялық қамтамасыздандырулар 8
3.3 Өлшеу құралдарына тексеріс, ревизия және экспертиза 9
3.4 Өлшеу амалдарына мемлекеттік сынау 11
Қолданылған әдебиеттер тізімі 12
Метрологиялық бақылауды ұйымдастыру
1. Метрологиялық қамтамасыздандыру жүйесі (МҚЖ)
1.1. Мемлекеттік бірлігін қамтамасыз етуінің өлшеу жүйесі
Өлшеу бірлігі дегеніміз барлық өлшеулердің нәтижесі бір ғана
заңдандырылған өлшем бірлігімен өрнектелетін және олардың нақтылығы сенімді
кепілдік берілетін ықтималдықпен қамтамасыз етілетін өлшеніп жатқан
процесстің күйі.
Өлшем бірілікті қамтамасыз етудің принциптері мынадай:
- тек заңдандырылған физикалық шамалардың бірлігін қолдану.
- физикалық шамаларды мемлекеттік эталоннан физикалық шамаларға бірлік
мөлшер берілген өлшеу құралдарын қолдану.
- өлшеу құралдарын қолданатын сипаттамалардың белгілі бір уақыт
аралығында орнатылған міндетті периодты бақылауды қолдану.
- өлшеу кезінде аттестатталған әдістемелер мен жақсы өлшеу құралдарын
қолдану кезінде өлшемнің керекті нақтылығын қамтамасыз етуге кепілдік беру.
- берілген ықтималдылықпен жасалған қателік бағасын беру кезінде ғана
өлшемнің нәтижелерін қолдану.
- метрологиялық ережелер мен нормаларды сақтауға жүйелік бақылау,
мемлекеттік қадағалау және өлшеу құралдарына ведомстволық бақылау.
1.2 Метрологиялық қамтамасыздандырудың мақсаты, есептері және мазмұны
Кәсіпорындарда метрологиялық қамтамасыздандырудың мынадай есептері
бар:
- өнеркәсіпте өлшеу анализін жүргізу және әртүрлі шараларды жасау мен оны
дайындау;
- өлшеу нақталығының оптималды нормасы мен өлшенетін номенклатурасын
орнату, өлшеуді жүргізідің, сынақтардың және бақылаулардың жаңа әдістерін
енгізу;
- өлшеу нақтылығының нормаларын көрсететін стандарттар енгізу;
- нормативті-техникалық, конструкторлық және технологиялық құжаттамаларға
метрологиялық экспертиза жүргізу;
- өлшеу құралдарына тексеріс және метрологиялық аттестация;
- өлшеу құралдарының өндірісіне, күйіне, қолданылуына және жөндеуіне
бақылау.
1.3 Физикалық шамалар бірлігінің эталондық жүйесі
Өлшеу амалдары біріліктерінің мөлшерін метрологиялық тізбектің
жоғарғы түйініне жіберу эталон деп атайды.
Техника - экономикалық қажеттіліктерге байланысты бірлікті шығарудың
екі әдісі бар:
Бірінші әдіс- орталақтандырылған - мемлекеттік эталонның біреуінің
ғана көмегімен бүкіл мемлекетке немесе оның топтарына арналған. Бұл әдіске
ӨА жүйесінің барлық әдісі кіреді.
Екінші әдіс- орталықтандырылмаған - эталонмен салыстырғанда мөлшері
тікелей беріле алмайтын және керекті нақтылықты қамтамасыз ете алмайтын
туынды бірліктерге қолданылады. (Мысалы, аудан бірлігі -метр квадрат).
Эталондар екіге бөлінеді: бірінші (исходные), екінші (бағыныңқы).
Бірінші эталондар бірліктерді шығарып, оны сақтайды және берілген
өлшеу облысында олардың өлшемін жоғары дәлдікпен береді. Бірінші эталондар
бірлікті шығару шартына қарай әртүрлі болуы мүмкін: арнайы бірінші
эталондар (кейін - арнайы) - бірінші эталон бірлігінің талап етілген
тікелей өлшемін дәл беруі техникалық жағынан орындалмайтын жағдайда
шығарады. Әрбір мемлекеттік эталон МЕСТ бойынша бекітіледі.
Екінші эталондар, эталондар - көшірмелер - жұмыс эталондарына бірлік
өлшемін тапсыруға арналған; салыстыру эталондары - эталондарды өзара
салыстыру; жұмыс эталондары - үлгілі өлшеу тәсілдерін тексеру үшін ҮӨТ және
айрықша нақты ЖӨТ үшін қолданылады.
2. Өлшеулер амалдарына метрологиялық бақылау
2.1 Мемлекеттік және салалық байқау схемалары
Тексеру схемасы - орнатылған реттегі бекітілген құжат, мемлекеттік
эталоннан физикалық өлшемнің бірлік мөлшерін жіберу нақтылығы мен әдістері
немесе жұмыс амалдарына шығыс үлгілі амалдардың өлшемі деп аталады.
Ведомстволық метрология қызметтері немесе мемлекеттік мүшелердің
тексеру схемалары: мемлекеттік, ведомстволық және локальдық боп бөлінеді:
Мемлекеттік - тексеру схемасы барлық ФӨ-дегі ӨА-на таралады. Мысалы,
мемлекеттегі белгілі жиіліктер диапазонындағы электрлік кернеуді өлшеу
амалы. Осы құрастырылып, бір МЕСТ БӨА бойынша жасалады.
Ведомстволық - тексеру схемасы ведомстволық метрологиялық қызметінің
мүшесімен құрастырылады, эталондық басты орталығымен елісіледі және тек ӨА-
ға таралады. Міндетті түрде ішкі ведомстволық тексерісінен өтеді.
Локальдық - ЖӨА-на таралады да, кәсіпорынның метрологиялық
бөлімшесінде тексеріледі. Осы кәсіпорындар ӨА тексеруге құқы бар және олар
кәсіпорынның стандарты түрінде жасалады.
2.2 Тексерістің түрлері және олардың орындалуы
Өлшеу амалын бірінші, периодикалық, төтенше, инспекционды және
экспертті тексерістен өткізеді.
Бірінші тексерістен өндірістен шығарылатын, жөндеу және импорт
бойынша келетін ӨА өтеді.
Периодикалық тексерістен эксплуатацияда жатқан немесе белгілі
интервалдар арасындағы тексеріліс өтеді. Сол арқылы тексеріліс арасында ӨА-
дың жарайтындығын қамтамасыз ету жолы.
Инспекционды тексерісі ӨА-ның қолдануға жарайтындығын анықтау үшін
жүргізіледі.
Экспертті тексерісті даулы сұрақтар туған кезде МС үшін ӨА-ның
дұрыстығы мен оларды қолдану жарамдылығы үшін жүргізеді.
Метрологиялық аттестация - МС-ті зерттеу шаралар комплексі және оны
үлгі ретінде пайдалану жарамдылығы туралы шешімді қабылдау мақсатында ӨА
қасиетінің тексерілуі.
Практикада тексеру лабораториясында өлшеу мен тексеріс амалдардың
әркелкі түрлері таныс:
- компаратор көмегімен тікелей салыстыру;
- тура өлшеу түрі;
- жанама өлшеу түрі;
- тәуелсіз тексеру түрі;
Бірнеше бөліктен тұратын өлшеулерді элементті және комплексті түрде
тексеруге болады. Элементті ... жалғасы
Метрологиялық бақылауды ұйымдастыру 2
1. Метрологиялық қамтамасыздандыру жүйесі (МҚЖ) 2
1.1. Мемлекеттік бірлігін қамтамасыз етуінің өлшеу жүйесі 2
1.2 Метрологиялық қамтамасыздандырудың мақсаты, есептері және мазмұны 3
2. Өлшеулер амалдарына метрологиялық бақылау 4
2.1 Мемлекеттік және салалық байқау схемалары 4
2.2 Тексерістің түрлері және олардың орындалуы 5
3. Өлшеу және бақылау амалдары 7
3.1 Техникалық құрылғылар параметрлерінің өлшеулері мен бақылауын
белгілеу. 7
3.2 Техникалық құрылғыны қабылдау, өндіру және эксплуатациясы кезіндегі
метрологиялық қамтамасыздандырулар 8
3.3 Өлшеу құралдарына тексеріс, ревизия және экспертиза 9
3.4 Өлшеу амалдарына мемлекеттік сынау 11
Қолданылған әдебиеттер тізімі 12
Метрологиялық бақылауды ұйымдастыру
1. Метрологиялық қамтамасыздандыру жүйесі (МҚЖ)
1.1. Мемлекеттік бірлігін қамтамасыз етуінің өлшеу жүйесі
Өлшеу бірлігі дегеніміз барлық өлшеулердің нәтижесі бір ғана
заңдандырылған өлшем бірлігімен өрнектелетін және олардың нақтылығы сенімді
кепілдік берілетін ықтималдықпен қамтамасыз етілетін өлшеніп жатқан
процесстің күйі.
Өлшем бірілікті қамтамасыз етудің принциптері мынадай:
- тек заңдандырылған физикалық шамалардың бірлігін қолдану.
- физикалық шамаларды мемлекеттік эталоннан физикалық шамаларға бірлік
мөлшер берілген өлшеу құралдарын қолдану.
- өлшеу құралдарын қолданатын сипаттамалардың белгілі бір уақыт
аралығында орнатылған міндетті периодты бақылауды қолдану.
- өлшеу кезінде аттестатталған әдістемелер мен жақсы өлшеу құралдарын
қолдану кезінде өлшемнің керекті нақтылығын қамтамасыз етуге кепілдік беру.
- берілген ықтималдылықпен жасалған қателік бағасын беру кезінде ғана
өлшемнің нәтижелерін қолдану.
- метрологиялық ережелер мен нормаларды сақтауға жүйелік бақылау,
мемлекеттік қадағалау және өлшеу құралдарына ведомстволық бақылау.
1.2 Метрологиялық қамтамасыздандырудың мақсаты, есептері және мазмұны
Кәсіпорындарда метрологиялық қамтамасыздандырудың мынадай есептері
бар:
- өнеркәсіпте өлшеу анализін жүргізу және әртүрлі шараларды жасау мен оны
дайындау;
- өлшеу нақталығының оптималды нормасы мен өлшенетін номенклатурасын
орнату, өлшеуді жүргізідің, сынақтардың және бақылаулардың жаңа әдістерін
енгізу;
- өлшеу нақтылығының нормаларын көрсететін стандарттар енгізу;
- нормативті-техникалық, конструкторлық және технологиялық құжаттамаларға
метрологиялық экспертиза жүргізу;
- өлшеу құралдарына тексеріс және метрологиялық аттестация;
- өлшеу құралдарының өндірісіне, күйіне, қолданылуына және жөндеуіне
бақылау.
1.3 Физикалық шамалар бірлігінің эталондық жүйесі
Өлшеу амалдары біріліктерінің мөлшерін метрологиялық тізбектің
жоғарғы түйініне жіберу эталон деп атайды.
Техника - экономикалық қажеттіліктерге байланысты бірлікті шығарудың
екі әдісі бар:
Бірінші әдіс- орталақтандырылған - мемлекеттік эталонның біреуінің
ғана көмегімен бүкіл мемлекетке немесе оның топтарына арналған. Бұл әдіске
ӨА жүйесінің барлық әдісі кіреді.
Екінші әдіс- орталықтандырылмаған - эталонмен салыстырғанда мөлшері
тікелей беріле алмайтын және керекті нақтылықты қамтамасыз ете алмайтын
туынды бірліктерге қолданылады. (Мысалы, аудан бірлігі -метр квадрат).
Эталондар екіге бөлінеді: бірінші (исходные), екінші (бағыныңқы).
Бірінші эталондар бірліктерді шығарып, оны сақтайды және берілген
өлшеу облысында олардың өлшемін жоғары дәлдікпен береді. Бірінші эталондар
бірлікті шығару шартына қарай әртүрлі болуы мүмкін: арнайы бірінші
эталондар (кейін - арнайы) - бірінші эталон бірлігінің талап етілген
тікелей өлшемін дәл беруі техникалық жағынан орындалмайтын жағдайда
шығарады. Әрбір мемлекеттік эталон МЕСТ бойынша бекітіледі.
Екінші эталондар, эталондар - көшірмелер - жұмыс эталондарына бірлік
өлшемін тапсыруға арналған; салыстыру эталондары - эталондарды өзара
салыстыру; жұмыс эталондары - үлгілі өлшеу тәсілдерін тексеру үшін ҮӨТ және
айрықша нақты ЖӨТ үшін қолданылады.
2. Өлшеулер амалдарына метрологиялық бақылау
2.1 Мемлекеттік және салалық байқау схемалары
Тексеру схемасы - орнатылған реттегі бекітілген құжат, мемлекеттік
эталоннан физикалық өлшемнің бірлік мөлшерін жіберу нақтылығы мен әдістері
немесе жұмыс амалдарына шығыс үлгілі амалдардың өлшемі деп аталады.
Ведомстволық метрология қызметтері немесе мемлекеттік мүшелердің
тексеру схемалары: мемлекеттік, ведомстволық және локальдық боп бөлінеді:
Мемлекеттік - тексеру схемасы барлық ФӨ-дегі ӨА-на таралады. Мысалы,
мемлекеттегі белгілі жиіліктер диапазонындағы электрлік кернеуді өлшеу
амалы. Осы құрастырылып, бір МЕСТ БӨА бойынша жасалады.
Ведомстволық - тексеру схемасы ведомстволық метрологиялық қызметінің
мүшесімен құрастырылады, эталондық басты орталығымен елісіледі және тек ӨА-
ға таралады. Міндетті түрде ішкі ведомстволық тексерісінен өтеді.
Локальдық - ЖӨА-на таралады да, кәсіпорынның метрологиялық
бөлімшесінде тексеріледі. Осы кәсіпорындар ӨА тексеруге құқы бар және олар
кәсіпорынның стандарты түрінде жасалады.
2.2 Тексерістің түрлері және олардың орындалуы
Өлшеу амалын бірінші, периодикалық, төтенше, инспекционды және
экспертті тексерістен өткізеді.
Бірінші тексерістен өндірістен шығарылатын, жөндеу және импорт
бойынша келетін ӨА өтеді.
Периодикалық тексерістен эксплуатацияда жатқан немесе белгілі
интервалдар арасындағы тексеріліс өтеді. Сол арқылы тексеріліс арасында ӨА-
дың жарайтындығын қамтамасыз ету жолы.
Инспекционды тексерісі ӨА-ның қолдануға жарайтындығын анықтау үшін
жүргізіледі.
Экспертті тексерісті даулы сұрақтар туған кезде МС үшін ӨА-ның
дұрыстығы мен оларды қолдану жарамдылығы үшін жүргізеді.
Метрологиялық аттестация - МС-ті зерттеу шаралар комплексі және оны
үлгі ретінде пайдалану жарамдылығы туралы шешімді қабылдау мақсатында ӨА
қасиетінің тексерілуі.
Практикада тексеру лабораториясында өлшеу мен тексеріс амалдардың
әркелкі түрлері таныс:
- компаратор көмегімен тікелей салыстыру;
- тура өлшеу түрі;
- жанама өлшеу түрі;
- тәуелсіз тексеру түрі;
Бірнеше бөліктен тұратын өлшеулерді элементті және комплексті түрде
тексеруге болады. Элементті ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz