Стандарт және стандартизация туралы түсініктер

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР

Стандарт және стандартизация туралы түсініктер1

Стандарттау жүйесі2

Стандарттау әдістері4

Параметрлік стандарттау5

Стандарттау объектісі мен саласы7

Стандарт және стандартизация туралы түсініктер

Сапа проблемасы:

стандартизация
метрология
сертификация
менеджмент

механизмдері арқылы іске асырылады.

Стандарт - “standart”- мөлшер

эталон
үлгі
модель
образец

1992 ж. - стандартизация, сертификация, метрология жөнінде комитет құрылды. Негізгі бағыты:

а) 1992 ж. 10 март ТМД бойынша мемлекетаралық стандарттарды дамыту.

б) Қазақстан стандарттарының халықаралық стандарттарына сәйкес келуіне байланысты бағытындағы жұмыстарды жандандыру. Сол арқылы сауда ұйымына кіруге байланысты жұмыстар.

в) Міндетті түрде сертификация алатын өнімдер мен қажеттіліктерге байланысты мемлекеттік стандарттарды дамыту ИСО-9000.

г) ИСО-9000 сериясына байланысты халықаралық стандарт енгізу. Сол арқылы отандық сапа менеджмент жүйесін сақтау.

ИСО (международное организация по стандартизацию) 1952 жылы құрылған.

ИСО құжаттары бойынша “стандартизация” терминіне мынадай анықтама берілген.

Стандартизация - белгілі бір салада жалпы және көп қайталанатын мақсатты, міндетті шешу жолында қолданылатын әрекет.

Стандартизация

халықаралық мемлекет аралық аймақтық

ұлттық ст.

Кез келген елдің стандарттарына сәйкес ұйымдардың жұмысын қамтиды.

Мемлекетаралық - мемлекет мүдделі көздейтін стандарттар объектісіне қолданылатын шаралар.

Аймақтық - белгілі бір географиялық саяси жағынан жуық орналасқан аймақтың басым біріктіретін стандарттар жиынтығы.

Ұлттық стандарттар - белгілі бір мемлекеттің өз ішінде қолданылатын стандарт жиынтығы.

Халықаралық стандарт бойынша ұйым стандарттар дегеніміз - нормативтік құжат, ол тек мойындалған ұйымдардың талдау жасалуымен ғана қабылданған құжат жиынтығы. Стандарттар туралы заң Қазақстан үшін құқықтық құжат болып табылады.

Стандарт қызығушылық тудыратын жақтар арқылы келісім негізінде іске асырылады. Ережелер мен жалпы принциптер мен ерекшеліктерін ескерілуі керек. Стандарттар бойынша нормативтік құжат стандарт және оның нәтижелері жөнінде нормалары, ережелері, ерекшеліктерді және принциптерді белгілейді.

Стандарттау жүйесі

Стандарттауға қатысушылардың нормативтік құжаттарын және олардың өңдеген өнімдеріне, жұмыстарына шарт белгілейді.

Стандартизация мақсаты белгілі бір салада кең көлемде бірнеше рет қолданылатын белгілі талап нормаларымен жоспарланған, потенциалды мәселелерді шешетін реттіліктің тиімді дәрежесіне жету.

Стандартизация нәтижесі:

Азық-түліктің сәйкес келу дәрежесіне байланысты.
Халықаралық тауар айырбасындағы техникалық бөгеттерді жою. ҒП өсуне ықпал ету.
Әр саланың байланысына жағдай жасау.

Стандартизацияның жалпы шарттары:

азық-түлік қауіпсіздігі, жұмыс қауіпсіздігі, денсаулық қауіпсіздігі, қоршаған орта қауіпсіздігі.
бұйымдардың өзара ауысамдылығы, сәйкестігі.
ҒТП даму деңгейімен сәйкес келетін шарты.
Өлшеу біртектігі
Ресурстардың барлық түрінің үнемділігі.
Төтенше жағдай мен түрлі катастрофаның болуына байланысты шаруашылық объектілерінің қауіпсіздігі. Мемлекеттің қорғаны дайындығы мен сыртқы қауіпсіздік.
Стандартизацияда қолданылатын нормативтіқұжаттар:

Стандартизация процесі нәтижесінде стандарттау объектісіне қатысты 1. нормалар. 2. ережелер 3. талаптар сипаттамалар арнайы өңделеді, нормативтік құжатқа енгізіледі. Стандартты жалпы және бірнеше ретті пайдаланатын ортақ принциптер, ережелер сипаттамалар және олардың нәтижелерін келтіреді. Стандарт практикасы тәжірибенің техникалық жетістіктеріне ғылыми зерттеулердің қорытынды нәтижелерін зерттейді. Бастапқы стандарт - стандарт органдары қабылдайтын уақытша құжат, тұрақты техникалық ереже болып табылады.

Жалпылама стандарт әдістемелік құжат ретінде қолданылады.

Терминологиялық стандарт - термин анықтамасы қолдану мысалдары және т. б. көрсетеді.

Зерттеу әдісінің стандарты - әртүрлі зерттеу процедуралары мен қимыл әрекеттердің әдістері мен ережелеріне белгілейді. Мысалы: үлгіні алу.

Толық стандарт - көрсетілген талапқа сәйкес келу. Мыс. үлгіні алу, сынақтан өткізу, жанама жапсыру, сақтау мерзімі.

Толық емес стандарт - өнімге қойылатын талаптың бір бөлігіне ғана қамтиды. Мысалы: тек сапа параметріне жеткізу ережелеріне байланысты.

Процеске арналған стандарт - қызметке арналған стандарт - нормативтік құжат. Стандарт объектісі ретінде процесс қарастырылады.

Мыс: өндіріс технологиясы немесе қызмет автосервис, транспорт.

Сәйкес келу стандарты - өнімнің толығымен талаптарға сәйкес келуін белгілейді. Бір зат екінші затпен алмасу жағдайлары қарастырылады. Мұндай стандарт бүкіл жүйеге сай болуы керек.

Мыс: ауа тазалағыш жүйесі, сигнализациялау жүйесі т. б. өңдеу жүйелері бір-біріне сәйкес болу керек.

ГСИ - государственная система обеспечения единства измерений.

ГСС - государственная система стандартизации.

ТУ - технические уcловия.

Халықаралық стандартизация халықаралық ұйымдардың стандартизация бойынша - ИСД.

Метрология бойынша - МОЗМ.

Халықаралық стандартизация “консенсус”-“жалпы келісім”. Келісімге келуші жақтар арасында ең негізгі мәселе жқнінде келіспеушілік болмау керек.

“Консенсус” - түбегейлі келісім деген сөз де емес.

Стандарттар - авторлық документ емес. Сондықтан да кез келген субъектіге білуге кедергі жасалынбайды. Саудада да техникалық кедергіге ұшырамау керек. Стандарттар жасалғанда халықаралық стандарттарды ереже, норма кейде ұлттық стандарттарды басқа стандарттар түрімен келісе пайдалану керек. Стандартқа қойылатын ең басты мақсат - сертификаттау.

Қоғамдық, техника-экономика саласында стандарттардың атқаратын функциялары:

реттеу функциясы - көп түрліліктің (өнім номенклатурасы, құжаттар) түрін жою, азайту, реттеу.
Қорғау функциясы - өнім тұтынушының қауіпсіздігін қамтамасыз ету, Мижелерлік қоршаған ортаны қорғау.
Цивилизациялық функция - өнім, процесс жұмыс, қажеттілік өтеу, сапасын арттыру, елдің даму дәрежесі немесе цивилизация дәр. осыған тікелеу байланысты.
Ресурс үнемдеу функциясы - материалдық энергетикалық, еңбек және табиғи ресурс және т. б. шығындарды үнемдеу.
Коммуникативті функция - адамдардың араласу және қарым-қатынас жасауын қамтамасыз етеді (мамандар ауысу) .
Ақпараттық функция - әртүрлі саладағы әрекеттердің нормативті құжаттармен қамтамасыз етілуі (техникалық және басқару функциясы) .
Норма жасау және құқық қолдану функциясы - құжаттарға құқықтық күш беру, стандарттарды заңдастыру.

Стандарттау әдістері

Стандарттау әрекет түрі ретінде қайталанып отыратын міндеттерді шешуде тиімдісін таңдап, жалпы ғылымдық әне ерекшелік әдістерге негізделеді. Стандарттау бойынша жұмыста көп қолданылатын әдістерге мыналар жатады:

стандарттау объектісін реттеу.
параметрлік стандарттау
унификация
агрегаттау
кешенді стандарттау
озық стандарттау

Стандарттау объектісін реттеу - стандарттау объектісінің көп түрлігін басқаруға келіп тіреледі. Объектілерді реттеу, жүйелеу, типке бөлу, селекция, семиплифакация және оңтайлылау негізінде іске асырылады.

а) жүйелеу, стандарттау объектілерінің бірдей байланысты белгілі бір ретімен орналастыруға негізделген.

б) типке бөлу (типизация) - стандарттау объектілерінің сипаттамаларының жалпыға бірдей типтік конструктивті немесе технологиялық шешімдерін жасауға негізделген.

в) селекция - болашақта өндіріске немесе әртүрлі салада пайдалануға жарамды деп табылатын белгілі бір стандарттау объектісін бөліп алуға негізделген.

г) Семиплификация - селекцияға қарама-қарсы, келешекте, өндіріске немесе әртүрлі салада пайдалануға жарамсыз деп табылған белгілі бір стандарттау объектісін алуға негізделеді, қысқаша айтқанда симплификация д-з аз қолданылатын элементтерді қажетті тіп-ға

д) оңтайлылық принципі - (оптимизация барлық мүмкін стандарттау объектісінің ең озық, қолайлысын таңдау стандарттау объектісінің параметрлерінің оңтайлы мәнін (қажетті, қауіпсіз) сапа тұтыну қасиеттері жоғары болу керек.

Параметрлік стандарттау

Номенклатура мен параметрдің сандық мәндерінің тиімдісін таңдап және негіздеуге бағытталған стандарттау әдісі. Параметр (грек сөзі - өлшенетін) - процесс құбылыс немесе жүйе, машина, аспап т. б. қандай да болсын бір қасиеттерінің сипат. шама. Өнімнің ең негізгі параметрі оның қажетті мен пайдалану шарттарына байланысты сипатталады.

өлшемдік параметр (киім, ыдыс-аяқ, аяқ киім өлшемі) .
салмақтың параметрлер (спорт құралдарының жеке түрінің салмағы)
машиналар мен асп-дың өнімділігін сипат. параметрлер.
энергетикалық параметрлер (қоғалтқыш күші)
Параметрлік стандарттарда негізгі стандарттар ГОСТ. 8032 (Предпочтительные числа и ряды пред-х чисел) және ГОСТ 6636 (нормативные линейные размеры) .

Унификация

Унификация (лат. unus-бір) әртүрлі өнімді процестер және қызмет көрсету парам. мен өлшемдер мәндерінің оңтайлы санын таңдау. Унификация бір нәрсені бірдей жүйе, форма, біркелкілікке жеткізу.

Унификация мақсаты - өнім, процеске қатысты тұтынушының шартын қанағаттандыру мақсатында өзі ақтамаған өнім көптүрлілігін жою және санын азайту. Униф. шарлау объектісін жүйелеу типке болу, селекция, симпликация және оңтайландыруға негізделеді.

4) Агрегаттану

Бұйым, машина, аспап және қондырғылардың жеке стандарты унификацияланған тетіктері мен құралдарын жасау және пайдалану.

Агрегаттау - машина жасау, радио-электроника, аспап жасау салаларында кеңінен қолданылады. Агрегаттаудың ең негізгі принциптері.

базалық агрегаттау принципі.
секцияландыру принц.
модульдау пр.

Кешенді стандарттау.

Қандай да бір проблеманы шешу мақсатында (кешенді стандарттау) оның негізгі элементтерінің мен жалпы стандарттау объектісіне қойылатын шарттар жүйесін қолдану және белгілеу ұсынылады. Кешенді стандарттау құжаттар жүйесі, жалпы техникалық нормалар, өнім жасаудың технологиясын қамтамасыз ету, еңбек қауіпсіздігі табиғатты қорғау және т. б. шараларға бағытталады. Қазіргі кезде ҚР кешенді мемлекеттік стандарттаудың бірнеше түрі өз әрекетін жалғастыруда:

ст РК 1. 0 - ҚазССР мем. ст. жүйесі
ст РК 2. 0 - өлшеу бірлігін қамтамасыз ететін мем-к мт. жүйесі.
ст РК 3. 0 - ҚазССР мем-к сертикаттау жүйесі
ст РК 4. 0 - Өндірісте өнімді жасау және шығару жүйесі.
ст РК 5. 0 - техника-эконом-қ және қоғамдық ақпарат-ң бірдей жүйесін жіктеу және код енгізу
ст РК 6. 0 - штрих енгізу жүйесі, негізгі баптары
ст РК 7. 0 - ҚазССР аккредитациялау

Озық стандарттау - Болашағы бар стандарттау.

Тәжірибе жүзінде жасалған нормалар мен шарттардан озық объект стандарттарын жасау Болжам бойынша соңғы уақытта оңтайлы (тиімді) болған стандартқа сәйкес келеді.

Стандарттар 2-3 сатылы техникалық деңгей мен сапаны қамтиды:

бұрың өнімі меңгерілген стандартқа сәйкес шарттар.
жаңадан жасалған өнімге қойылатын шарттар.
Д. Ж. алдыңғы қатарлы өнімге сай стандарттар.

Өндіріске әлі шықпаған өнімге қойылатын шарттар өнімнің шығымын азайтады. Халықаралық мүмкіндік туғызады. Мыс: түрлі-түсті телевизорлар 1953 ж жасалған стандарт бойынша 1957-1960 жж жаппай өндіріске жеткізілді.

80 жж. Халықаралық стандарт аудио-компактілі дискілері жасалынды. Нәтижесінде өндірістік артық шығынды болдырмауға ықпал етті.

Стандарттау объектісі мен саласы

Стандарттау объектісі (пәні) деп өнім процесс (жұмыс) қажеттілік өтеу т. б. көп рет қолданыста болатын немесе келешекте пайдаланатын жөні бар. Норма, шарт, сипаттама, параметр, ереже т. б. жасалатын айтады.

Стандарттау объектісінің жіктелуі 1-кестеде көрсетілген.

Стандарттау жалпы объектіге және оның жеке құраушыларына (сипаттамасына) қатысты болуы мүмкін. Мыс, станоктарға қатысты конструктивтік сипаттамалары және қауіпсіздік шарттары екі стандарта қарастырылуы мүмкін.

ҚР-ң мемлекеттік стандарттары

Стандарттаудың құқықтық негізі.

1993 ж ҚР-ның “Стандарттау және серттикаттау” туралы ең алғаш стандарттаудың құқықтық заңмен негізі қаланды.

1909 ж “ Стандарттау және серттикаттау” туралы заң Қазақстанның дамуы мен нарықтық өзгерістеріне байланысты. “Стандарттау туралы” заң болып қабылданды, 2003ж. 10 июльде өзгерістер мен толықтырулар енгізілді.

Заңдардың негізгі мақсаты - тұтынушының құқығы мемлекеттік қорғау шараларын ұйымдастыру және мемлекеттің өнім сапасы мен қауіпсіздігін қамтамасыз ету. Стандарттау бойынша нормативтік құжаттар жасау және қолдану, ереже, норма, шарт және мемлекеттік бақылауды ұйымдастыру.

ҚР-ның “Стандарттау туралы” заңы регламенттері:

стандарттау саласындағы негізгі ұғымдарды;
осы заңның қолданылу аясын;
стандарттау бойынша заңдылықтар;
стандарттау мақсаты мен принциптері;
стандарттау объектілері.
стандарттау саласындағы халықаралық достастық
стандарттау бойынша басқару жұмыстары;
мемлекеттік стандарттау жүйесінің ұйымдастыру құрылымын;
стандарттау бойынша нормативтік құжаттар және оларға қойылатын талаптар;
нормативтік құжаттардың қолданылуы;
нормативтік құжаттар туралы ақпарат;
стандарттау бойынша жоспарлау жұмыстары;
өнімді реттеу системасы;
стандарттау бойынша нормативтік құжаттардың шарттарының сақталуын қадағалайтын мемлекеттік бақылау;
стандарттау бойынша заңдардың бұзылуына жауапкершілік
мемлекеттік стандарттау бойынша жұмыстарды қаржыландыру.

Заң ҚР-ның конституциясына сүйеніп, стандарттау туралы заң мен басқа да құқықтық актілерден тұрады.

“Стандарттау тур. ” заңда ҚР-ның мемлекеттік стандарттау жүйесі жасалынған.

ҚР-да мем-к басқару стандарттау бойынша стандартизация метрология және сертификаттау комитетіне жүктеледі.

Стандарттау жұмысында мемлекеттік басқару органдары, заңды және жеке тұлғалар да тартылады (эксперт - аудиторлар стандарттау бойынша) қатысады.

Стандарттау бойынша қызмет - стандарттау бойынша техникалық комитеттер көмегімен іске асады.

Стандарттау бойынша нормативтік құжаттар.

ҚР-ң мемлекет жүйесінде жұмыс істейтін нормативтік құжаттар ҚР “стандарттау туралы” заңында бекітілген. Оған жататындар:

ҚР-ң мем. стандарттары
техника-экономикалық ақпараттық мемлекеттік классификаторы.
мем. аралық стандарттар (ГОСТ) классификатор-р (тех. экон. ақп-қ)
салалық стан-р
ғылыми-тех-қ, инж-к қоғам және т. б. қоғамдық бірлестіктер, станд-ры
фирмалық ст-р.

Келтірілген стандарттарды басқа стандарттау бойынша ұсыныстар, техникалық шарттар (ТУ) сонымен қатар мем. аралық ережелер мен ұсыныстар болады.

Бұрынғы СССР кезіндегі кейбір ст-р ҚР-ның заңд-на қайшы келмесе олар да жұмыс істейді.

Стандарттау бойынша нормативтік құжат-дың категориялары.

Норм-к құж-ң категориясы деп оның әрекет ету аумағына байланысты статусы айтылады.

ҚР-ң мем-к стандарттау жүйесі бойынша норм-к құжаттар категориясы 9 түрге б-ді:

ҚР-ң мем-к ст-ры;
салалық ст-р;
ғылыми-техн-қ генге. қоғам және қоғамдық бірлестіктер ст-ры;
фирмалық ст-р;
тех-қ шарт-р;
мем. аралық ст-р;
рекомендация (ұсыныстар) ;
тех-қ региомен-р;
тех. -экон-қ ақпарат-қ мем-к классификаторлары;

ҚР-ның мем-тік стан-ры

Өнім, процесс (жұмыс), қажет өтеу, норма және шарт-ға мем-к ст-р жасайды. ҚР. мем-к ст-ды мем-к басқару заңды тұлғалар, тех-қ комитет-р жасайды.

Ст-ды жасау сатылары:

Ст-ды жасауды ұйымдастыру және тех-қ тапсырма-ды жасау.
Ст-ң (бастапқы редакциясының) жобасын жасау және тарату.
Көзқарас-ды сың, соңғы редакциясын жасау, стандарт жобасының.
стандарт жобасын бекітуге даярлау келісу және ұсыну
стандарт жобасын қарау, оны бекіту, тіркеу
стандарттау бекіту

Салалық ст-р

Салалар үшін жасалынды, мем-к басқару орт-ры бекітеді. (қойған шарт-р бойынша ұсынылады)

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

Ұқсас жұмыстар

Стандарт, стандартизация туралы түсініктер

Стандартизация: мақсаттары мен мәселелері

Нормативтік құжаттарды қолдану

Өлшеу құралдары және түрлері

Қазақстан Республикасындағы метрологияның даму тарихы

ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ - ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ОЙЛАРДЫҢ ДАМУ ТАРИХЫ

Метрологиялық қадағалаудың формалары

Квалиметрия - сапаны сан жағынан бағалау

Метрологияның теориялық негізі.

Қазақстан Республикасының метрология саласындағы заң шығарушы базаға талдау жасау

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz