Қазақстанның экспорттық операцияларды динамикалық және құрлымдық талдау
Мазмұны
Кіріспе.
1. Қазақстанның экспорттық операцияларды динамикалық және құрлымдық талдау;
2. Импорттық операцияларды динамикалық және құрлымдық талдау;
3 Экспорт пен импорттың орташа түсімділігін аналитикалық тегістеу;
4. Қолданылған әдебиеттер
1. Қазақстанның экспорттық операцияларды динамикалық және құрлымдық талдау;
Сыртқы сауда деп - шетелден тауар және қызмет сатып алу - сатумен айналысатын экономиканың саласы.
Тауарлардың кедендік шекараны өткен мерзімі оның сатып алу - сату уақытын көрсетеді.
Сыртқы сауда барлық мемлекеттердің валюта табудағы негізгі қайнар көзі, сонымен қатар мемлекеттің өзі өндірмейтін, немесе басқа мемлекеттермен салыстырғанда өндіруді рентабельді емес тауарлар және қызметтердің қажеттілігін қамтамасыз етеді.
Экспортқа шығарылған және импорттау тауарларының жиынтығы сыртқы сауда статистикалық бақылау обьектілері болып есптеледі.
Тауарлардың экспорты : бұл мемлекеттердің материалдық ресурстарын азайтатын, тауарлармен жүргізілетін комерциялық операция.
Экспорт - мемлекетте өндірілген тауарлар және реэкспорт тауарларынан құрылады.
Реэкспорт - бұл мемлекетке шетелден әкелінген, сонан соң өңдеу жасалмай, сол түрінде қайта шетелге шығарылған тауарлар.
Мемлекетке өндірілген тауарларға жататындар : сол мемлекетте өндірілген, өсірілген және шығарылған тауарлар, сонымен қатар шет елде шығарылып, әкелінген соң қайта өңдеуден өтіп өзінің технологиялық сипаттамасын, негізгі сапасын өзгерткен тауарлар.
Экспорт операциясының түрлері - комерциялық келісім, келісім бойынша жеткізу, тікелей тауарлармен алмасу және т. б. [15, 63] .
2 Кесте- 1997-2003 жж. аралығындағы Қазақстан Республикасы бойынша экспорт динамикасының көрсеткіштері.
, %
, %
, %
2 кестедегі мәліметтер бойынша 1997-2003 жж. аралығындағы экспорт динамикасын талдау барысында, 1998 жылы -18 млн. АҚШ долларына азайған, яғни ақша девальвациясына байланысты болған. Бұл дегеніміз, ақша өлшемінің алтын құрамының төмендеуі, және еліміздің өнеркәсіптеріміздің қарқынды дамымғанын айта кетуге болады. Тағы қарайтын жәйт, 2001 жылы -2 млн. АҚШ долларына төмендегені, бұл төмендеу бағаның әсерінен болған, яғни экспорттайтын тауарлардың бағаларының төмендеу әсерінен. Ал, 2003 жылы 34 млн. АҚШ долларына өскенін көре аламыз, яғни еліміздің экспорттайтын тауарларымыздың көбеюі.
3 Кесте- 1997-2002 жж. Қазақстан Республикасы бойынша экспорттық операциялардың құрлымы
(мың. АҚШ долларымен)
14 кесте- Қазақстан Республикасының 2001-2005 жылдардағы экспорттің негізгі түрлері бойынша құрлымы
(пайыз есебімен)
Сыртқы сауда көрсеткіштерін статистикалық талдаудың нәтижесінде көрсеткендей: экспорт көрсеткіштері соның ішінде жалпы жиынтықтың ең жоғарғы үлесін минералды өнімдер 2001 жылы 58, 2-ын құраса, ал 2005 жылы жалпы жиынтықтың 73, 8-ын құрады, ал жиынтық көрсеткіштің көп үлесін алып отырған келесі көрсеткіш ол металдар және олардан жасалған бұйымдар 2001 жылы 24, 4-ын құрады, ал 2005 жылы 15, 9-ын құрады, бұл көрсеткіш 2001 жылмен салыстырғанда 8, 5-ға төмендеп кетті. 8 суретте көрсетілген көрсеткіштер көрнекті түрде көрсетілген.
8 сурет- Қазақстан Республикасының 2005 жылғы экспорттың негізгі түрлері бойынша құрлымы, пайыз есебімен
9 cурет- Қазақстан Республикасының 2001 жылғы экспорттың негізгі түрлері бойынша құрлымы, пайыз есебімен
2. 3 Импорттық операцияларды динамикалық және құрлымдық талдау.
Сыртқы сауда деп - шетелден тауар және қызмет сатып алу - сатумен айналысатын экономиканың саласы.
Тауарлардың кедендік шекараны өткен мерзімі оның сатып алу - сату уақытын көрсетеді.
Сыртқы сауда барлық мемлекеттердің валюта табудағы негізгі қайнар көзі, сонымен қатар мемлекеттің өзі өндірмейтін, немесе басқа мемлекеттермен салыстырғанда өндіруді рентабельді емес тауарлар және қызметтердің қажеттілігін қамтамасыз етеді.
Тауарлардың импорты - бұл мемлекттің материалдық құндылығын өсіретін, оның экономикалық айналымға шеттен әкелінген тауарлар.
Импортқа жататын тауарлар :
- ұлттық шаруашылықта тұтынуға қажет, мемлекетке шетелден әкелінген тауарлар;
- реэкспорт үшін шеттен әкелінген тауарлар(қайта шетелге шығару) ;
- отандағы ұйымдардың өзіндік тұтыну үшін шетелден сатып алынған тауарлар [16, 63] .
4 Кесте- 1997-2003 жж. аралығындағы Қазақстан Республикасы бойынша импорт динамикасының көрсеткіштері
Импорт
млн. тг
, %
, %
, %
4 кестедегі мәліметтер бойынша 1997-2003 жж. аралығындағы импорт динамикасын талдау барысында, 1999 жылы -15 млн. АҚШ долларына азайған, яғни бұл да ақша девальвациясының әсерінен болған. Тағы қарайтын жәйт, 2002 жылы 2 млн. АҚШ долларына төмендегені, бұл төмендеу бағаның әсерінен болған, яғни импорттайтын тауарлардың бағаларының төмендеу әсерінен.
5 Кесте- 1997-2002 жж. Қазақстан Республикасы бойынша импорттық операциялардың құрлымы
12 кесте - Қазақстан Республикасының 2001-2005 жылдары импорттың негізгі түрлері бойынша құрлымы
(пайыз есебімен)
Сыртқы сауда көрсеткіштерін статистикалық талдаудың нәтижесінде көрсеткендей: импорт көрсеткіштері машина, көлік құралдары және аппараттардың үлесі жоғары жалпы жиынтықтың 40, 9-ын 2001 жылы құраса, ал 2005 жылы 43, 8-ын құрап отыр. Ал осы талдаудың нәтижесінде көрсеткендей жалпы жиынтықтың ең аз үлесін 2001 жылы 0, 2-ын аяқ киімдер құраса, бұл көрсеткіш 2005 жылы 0, 3-ын құрап отыр. Жалпы жиынтықтың келесі жоғары үлесін құрап отырған көрсеткіш бұл химиялық өнімдер 2001 жылы 14, 1-ын құраса, ал 2005 жылы 11, 5-ын құрады 2001 жылмен салыстырғанда 2, 6-ыға төмендеп кетті, ал бұл көрсеткіштің ең жоғары үлесі болғаны ол 2003 жылы 15, 1-ын құрады. Айтып кеткен көрсеткіштерді көрнекті түрде 6 суреттерде көрсетілген.
6 сурет- Қазақстан Республикасының 2005жылы импорттың негізгі түрлері бойынша құрлымы, пайыз есебімен
7 сурет- Қазақстан Республикасының 2001жылы импорттың негізгі тауарлары бойынша құрлымы, пайыз есебімен
6 Кесте- 2000-2004 жж. Қазақстан Республикасы бойынша тауар айналымы.
Экспорт
Импорт
7 Кесте- 1997-2002 жж. Қазақстан Республикасы бойынша сыртқы сауда операцияларының құрлымдық өзгеруі.
4 Сурет-1997-2002 жж. Қазақстан Республикасы бойынша тауар айналымының құрлымы.
2. 4 Импорт пен Экспорттың орташа түсімділігін аналитикалық тегістеу.
Экспорт және импорттың уақытқа байланысты қалай өзгергенін білу үшін аналитикалық тегістеу тәсілін қолданамыз.
Егер зерттеуге алынған динамикалық қатар бірқалыпты нақты өзгеріп отыратын болса, онда қатарды тегістеу үшін түзү сызықты теңдеу қолданылады, яғни:
(38)
- тегістелген қатардың дәрежесі;
ж/е
- түзү сызықты параметрлері;
t- мезгілдік н/е кезеңдік уақыт мерзімінің рет нөмірі (күндер, айлар, жылдар ж/е т. б. )
Динамикалық қатарлардың уақыт көрсеткіштері (t ) әрқашан белгілі болады. Онда тегістелген қатардың дәрежесін (у) табу үшін,
ж/е
түзү сызықты параметрлерін анықтаймыз. Яғни, ең кіші квадраттар негізін қанағаттандыру үшін төмендегі берілген қарапайым теңдеу жүйесін шешуімізге болады:
(39)
у- динамикалық қатардың нақты дәрежесі;
n- қатардың саны.
Осы формуллар көмегімен төменде берілген ( 8 кесте) бойынша динамикалық қатарға түзү сызықты тегістеу тәсілін қолданамын:
8 Кесте-Қ. Р. бойынша 1997-2002 жылдардағы экспорттың орташа түсімділігі, млн. АҚШ долларымен.
y
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz