Ерліктің қос қанаты - Әлия мен Мәншүк

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР
КІРІСПЕ 1
Ерліктің қос қанаты 4
Әлия Молдағұлова 4
Мәншүк Мәметова 9
ҚОРЫТЫНДЫ 13
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 14

КІРІСПЕ

Батырларым, ала көр
Жауға кеткен ел кегін
Батыс жаққа бара бер
Айықтырып жер көгін
Басқан ізден серпілсін
Қасиетті жерлердің
Жауды жеңіп жаншуға
Батысқа ұмтыл, ерлерім
Жерді түгел аршуға.
Кеше ұран болып бұл өлең жолдары, ауызда айтылып, жүректі толқытты.
Жастарымызды жігерлендіріп жауға қарай ұмтылтты. Бұл адамзат тарихындағы
үрейлі, қасіретті соғыс жылдары еді[1].
Тарих қойнауына көз жіберетін болсақ, адамзат тарихында көптеген
қасыретті соғыстардың болғанын көреміз. Бұл соғыстардың өз уақытында
зардабы ауыр, қайғысы көп болғаны белгілі. Сол соғыстардың шығыны мен қайғы
– қасіретін салыстырып қарасақ адамзатқа жан түршігерлік қайғы әкелген,
адамзатқа орасан зор шығын әкелген, алапат соғыс – бұл Ұлы Отан соғысы
екені анық байқалады. Ұлы Отан соғысы - ол Екінші дүние жүзілік соғыстың
құрамдас бөлігі. Кеңес одағы үшін зардабы, шығыны көп болған. Халықты
торғайдай тоздырған еді. Польшадан бастаған гитлерлік Германияның бар
арманы Кеңес одағын жаулап алып билік жүргізу еді. Бірақ фашистердің бұл
жаман пиғылы іске аспады. Осы Ұлы Отан соғысында Қазақстан майдан алаңы
болмаса да, атқарған роль өте зор болды. Өз денелерімен жаудың оғын тосып,
өздерінің қасықтай қаны мен шыбындай жанын отан үшін оққа бастарын тіккен
Кеңес одағының батыр ұл-қыздары басты рөл атқарды. Сол ұл-қыздардың ішінде
Қазақстандық 500-дей солдат пен офицер, оның ішінде 98 қазақ Совет Одағының
батыры деген жоғарғы атаққа ие болды. Тіпті екі мәрте батыр атанды. Сол
сияқты бірінің ерлігін бірі қайталап отырды. Сол мезгілдегі еліміздің
мақтанышы, халқымызға танылмал, қайсарлы, ержүрек ағамыз Бауыржан Момышұлы
мен ерлік жасап, соңғы демі қалғанша жауға оқ атқан Әлия мен Мәншүк атты
халқымыздың ержүрек қыздары шығыстың қос қанаты - деп аталды. Кеңес
Одағының батыр ұл-қыздарын тарих мәңгілікке, келешек ұрпаққа сабақ болардай
етіп қалдырды[2].

Ерліктің қос қанаты

Әлия Молдағұлова

Қазақтың қаһарман қызы, Кеңес одағының батыры: Әлия Молдағұлова
Ленинградтық №9 – орта мектебінде вестибюлінде мрамор мемориальды тақта
бар. Оған алтын әріппен былай деп жазылған: Совет Одағының батыры
комсомолка Әлия Молдағұлова осында оқыды. Ол 1924 – жылы 20 сәуірде Ақтөбе
облысы Қобда ауданындағы Бұлақ ауылындағы табиғаты көркем алқапта
орналасқан, Нұрмұхамет Сарқұлов пен Маржан Молдағұлованың семьясында Әлия
дүниеге келген. Ата-анасы қайтыс болған соң нағашысы Әубәкір Молдағұловтың
қолында тәрбиеленеді.
...Соғыс Әлия Ленинградта жүргенде басталған–ды. Бірде балалар үйіне
нағашысы Әубәкір келеді. Өздеріне бұл қаладан көшіңдер деп жатқанын айтып:
Сен де жинал, бізбен бірге барасың, - деді. Бірақ Әлия: Ешқайда
бармаймын, бұл менің туған қалам..., - деп жауап берген. Соңғы аз уақытта
Әлия есейіп, есі кіріп қалғандай. Ол өз құрбы-құрдастармен бірге өрт
сөндірді, көшелерді үйінділерден тазартты, сөйтіп өзін Ленин қаласын
қорғаушы ретінде сезінген. Әйтсе де қаладан көшуге тура келді. 1942 – жылы
мартта балалар үйі барлық баланы қоршаудағы қаладан алып шығу жөнінде
нұсқау алды. Балалар үйі Ярослав обылысы Некрасов ауданындағы Вятское
селосына барып орналасады.
Әлия мұнда Рыбинск авиация техникумына оқуға түсті. Оның мақсаткерлік
пен адалдық және адамгершілік сергектік қасиеттер басқалардан айырықша
ерекшелендірген. Бәрімен тез тіл табысып кетті. зерделі зейінімен, білімпаз
біліктілігімен түгел баурап алды. Ол үш ай оқыды да, әскери комиссариатқа
арыз беріп, өзін майдандағы армияға жіберуін өтінді. Бірақ біраз уақытқа
дейін командование алғы шептегі атыс-шабыс алаңында білім – білігін іс
жүзінде көрсетуге рұқсат етпеді. Бірақ жас қазақ қызы алға ұмтылды, жауға
қарсы оқ жаудыруға асықты. Бір хатында ол өз құрбылары мен достары үшін
фашистерден кек алуды қалайтынын жазды. Бұлақ ауданының қызы осылайша
мергендер мектебінің курсанты болып, Қызыл әскер Молдағұлова байқау
атысында өте жақсы деген баға алды. 1943 – жылы майда Әлия мектеп
командованиесіне өзін майданға жіберуін сұрап рапорт береді.
Міне, майдан, Әлия 54 – атқыштар бригадасының 4 –батальонындағы 3 –
ротаға келеді. Батальон командирі майор Моисеев онымен туған әкесіндей
әңгімелесті.
- Жасың нешеде, қызым?
- Он тоғызда...
Батальон командирі ойланып қалды, ұзақ уақыт үндемеді. Сосын былай деді:
- Бүгін демал, ал ертең штаб бастығы майор Винокуров жай-күймен, жер
жағдайымен таныстырады. Алғы шепке жетуге асықпа.
Батальон адырлы, саз батпақты алқапқа орналасқан–ды. Мерген
Молдағұлова гитлершілер қорғанысының алғы шебіне бағдарлай көз салды,
сонымен қатар штаб бастығының бірде-бір сөзін мүлт жібермеуге тырысты.
- қай жерде тұрып атпақ ойың бар? – деп сұрады майор.
Әлия батпақтың шетіндегі бұтаны көрсетті.
- қауіпті жер, - деп Винокуров басын шайқады. – Бір атқанда–ақ қай жерде
тұрғаныңды біліп қояды...
Ертесіне таң атпай тұрып Әлия штаб бастығы көрсеткен жерге еңбектеп
жетті. Күні бойы немістер жатқан көзін алмаса да ешкімді көре алмады.
Келесі күні судың шолпылын Әлияның құлағы шалды, қараса, тегі бұлақтан
су алуға келген болар, ойпатта үш гитлерші жүр екен. Оптикалық прицелден
сұрғылт жасыл тұлғалар анық көрінеді. Әлия демін ішіне тарта қойды. Атып
жіберген. Сол жақтағы шеткі фашист тұмсығымен жер сүзе жалп етті. Екеуі
қаша жөнелген. Бірақ мерген қыздың оғынан олар да құтыла алмады.
Октябрьдің басына дейін Әлия 32 фашистің көзін құртқан. Ол батальонның
қадір–құрметіне бөленді. Оны бригададағылар да мақтан тұтты. Әлия мергендік
винтовкасын автоматқа ауыстыра салып, жұртпен бірге жиі – жиі шабуылға
шығып жүрді.
1943 жылдың декабрі аязды болды, сонда жауынгерлер әлсіреп:
- жаумен шайқасып алмасақ жылынар емеспіз, - десетін.
Моисеенконың батальоны жауды Казачиха деревнясынан қуып тастауға бұйрық
алды. Совет командованиесі бұл елді мекенді басып алып, фашистердің көмекке
әскер жөнелтіп жатқан темір жол линиясын кесіп тастауды ұйғарған–ды.
Гитлершілер өздерінің оңтайлы жерде тұрғанын пайдаланып, жанталаса қарсылық
көрсетті. Біздің роталарымыздың қарға адым жерге қан төгулеріне тура келді,
сонда да болса жаунгерлеріміз қаймықпай қарсы тұрып, бірте – бірте жау
бекіністеріне жақындай берді.
Кенет шабуылдап келе жатқан тізбектің алдынан бір тұлға оқшауланып шыға
келген. Гитлершілер ер жүрек жаунгерлерді байқап қалып, оған пулеметтен оқ
жаудырды. Жауынгер оқ нөсерінің толастаған сәтін бағып ұшып тұрды да Отан
үшін! - деп айқай салып, бүкіл батальонды соңынан ерте алға ұмтылды.
Қиян – кескі шайқастан кейін совет жаунгерлері биіктікті жаудан тартып
алды. Бағанағы батыл жан бір сәтке траншеяда кідіріп қалған. Оның құп–қу
өңінен жарасының жанына батқаны көрініп тұр. Ал басындағы құлақшынынан қою
қара шашы дударланып шығып кеткен. Бұл Әлия Молдағұлова еді. Ол бұл
шайқаста 10 фашистің көзін жойды. Жарасы жеңіл екен, сондықтан саптан
кетпеді.
Жау айырылып қалған жерін қайтарып алмаққа қайта–қайта қарсы шабуыл
жасаумен болды. 1944 жылы 14 январьда жау солдаттарының үлкен бір тобы
біздің траншеяларға өтуге мүмкіндік алады. Қолма-қол кескілесу басталған.
Әлия автоматтан дәлдеп атып, фашистерді сұлатумен болды. Кенет ол ту
сыртынан қауіп төнгенін сезіп қалды. Жалт бұрылып еді, бірақ үлгіре алмады:
неміс офицері бұрынырақ атып ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.