Ақтамберді - тарихи тұлға

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

Ақтамберді жырау
(1662-1752)

Қазақ жұртына ертеден танымал талант иесінің бірі, заманының ірі
қайраткер –азаматы, сөз өнерінің көнекөз өкілі Ақтамберді көп жылдар бойы
жіті зерттелмей, ескерусіз естен шығып қалуға айналған асыл мұралар
қатарына жатады.
Ақтамберді Сарыұлы – суырып салма сөз өнерінің жетік өкілі.
Шығармалары табанасты шығарылып, ауызекі таралып, ел есінде сақталу арқылы
жеткендердің бірі. Халық оны жонғарларға қарсы жорықтар кезінде қол бастап,
ернлік көрсеткен батыр, өзінің өжет те, өткір сөздерімен қалың қауымға
әсері күшті болған жалынды жырау деп санайды.
Ақтамберді – тарихи тұлға. Оның есімі қазақ халқының тарихында
аталады, ел аңыздарына сай бағаланады. “Қазақ ССР тарихы” берген бағаға
көңіл аударатын болсақ, ол – жоңғарларға қарсы жорықтарға қатысқан батыр,
ерлік қимылды аңсаған қаһармандық күрестің жалынды жыршысы, заман қауымына
танымал жырау, аты әйгілі ақын.
XX ғасырдың басында жазылған қазақ тарихы туралы кітаптарда да жырау
есімін кездестіреміз. Мысылы, 1911 жылы Қазан баспасынан жарық көрген
Құрбанғали Қалидовтың “Тауарих хамса” атты кітабында Ақтамберді туралы
қысқа мәліметтер кездеседі.Бұл мәліметтің мазмұны да халық аңыздарына
негізделген, жоғарыдағы келтірілген деректер тәрізді.
Ақтамбердіні кейінгі жыраулар шығармашылығынана да ұшыратамыз. Ел
жауына қарсы аттанған батырлар қатарында оны XVIII ғасыр жауы Үмбетей
атаған. XIX ғасырдың белгілі ақыны Дулат Бабатайұлы өзінің “Ер
Еспенбет”дастанында жырлаған Ақын Ақтамбердінің қартая бастаған тұсын
бейнелейді. Оны тәжірибелі қолбасшы, батыр, қайтпас ер тұлға ретінде
танытады.
Қолда бар осы деректерге қарағанда жырау қазіргі Семейге қарасты
Аягөз аймағында туып өскен. Найман елінен шыққан. Әкесі Сары, шешесі
Сырбике. Өлеңдерінің мазмұнына қарағанда, Ақтамберді халық тәуелсіздігін
аңсап, ерлікті дәріптеп өлеңдер шығарған заманында аты шулы ақын болған.
Амал не, оның көп өлеңдері кезінде баспаға түспей жинаусыз қалып бізге
жетпеген.
“Күмбір – күмбір кісенетіп” деп басталатын шығармасы – ақынның алдына
қойған арманын танытатын патриоттық туынды. Одан тұлпар мініп ту ұстап, ел
шетіне қорған боп ерлік атын шығаруды аңсаған батыр үні естіліп тұрады. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.