Жыныстық жетілу, жыныстық тәрбие

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Жыныстық жетілу, жыныстық тәрбие

Ер және қыз балалардың жыныстық жетілуі. Эмбрионның үшінші аптасында
жыныстық жетілу басталады. Бұл кезде алғашқы жыныстық белгілер пайда
болады. 4-5 айдағы ұрықта жыныстық белгілер айқынырақ. Бұл кезден бастап
аталық жыныс безінің өсу қарқыны 1 жасқа дейін біркелкі, 1 жастан бастап
жыныстық жетілу басталғанша өте баяу дамиды, оның мөлшері де айтарлықтай
ұлғаймайды. Ал аналық жыныс безінің өсу қарқыны ұрықтық дамудың 7-9 айында
және 1 жасқа дейін күшті болады, сонан соң 7-9 жасқа дейін өсуін күрт
баяулатады. Осыған байланысты балалық кезең ер балаларда 9-11, қыз
балаларда 7-9 жасқа дейін созылады. Аталған мерзімдерге дейін ер балалар
мен қыз балалардың өсуі мен дамуы бірдей болады. Олар бір-бірінен алғашқы
жыныстық белгілер мен әр жынысқа тән тұқым қуалайтын психикалық
ерекшеліктер бойынша ғана ерекшеленеді.
Бұл кезеңде ер балаларда жыныс безінің ұрық жасайтын түтіктері
жіңішке, әлсіз және оның өзі де әлі жіктеле қоймаған эмбриондық эпителий
клеткаларының бір қабатынан ғана тұрады. Қыз балаларда аналық жыныс безі
эмбриондық кезеңде фолликулалардан тұрады. Олардың өсуі өте баяу.
Қабықтанған фолликулалардың саны өте аз, ал Грааф көпіршігі мүлде болмайды.
Бұл мезгілде ер және кыз балалардың несебінде андрогендік және эстрогендік
гормондар біршамада және аз болады. Бұл гормондар жыныс безінде түзілмей,
тек бүйрек үсті безінің қыртыс қабатында өнеді.
Жыныстық жетілу ер балаларда 10-11 жаста, қыз балаларда 9-10 жаста
басталады. Осы уақыттан бастап ер балалардың жыныс мүшесі өсе бастайды.
Жыныс бездері жетіледі. 12 жастан аса көмекші жыныс белгілері: көмекейі
өсіп, дауысы қатаяды. 13-14 жаста ер адамға лайық қаңқа ерекшеліктері пайда
болады, сондықтан баланың сымбаты өзгереді, әр адамға тән қасаға түктері
пайда болады. 15 жастан аса қолтығында түктер өседі, сақал-мұрты шыға
бастайды, сперматогенез басталады, ұйықтап жатқанда шәуһет бөліне бастайды.

18 жастан аса жігіттің жыныстық жетілуі аяқталады. Ер бала біртіндеп
ержетіп, жігіт, одан әрі ересек адам болады (6-кесте).

6-кесте
Ер баланың жыныстық жетілуі

Жасы Ер баланың денесінде пайда болатын өзгерістер
10-11 Жыныс мүшесі мен аталық безінің үлкеюі.
12 Көмекейінің өсуі.
13 Жыныс мүшесі мен аталық безінің тез өсе бастауы.
Жыныс мүшелерінің түктенуі.
14 Дауысы өзгереді, кеуде безі аздап ісіне бастайды.
15 Ұмасы пигменттеледі. Қолтық асты түктенеді.
Сақал-мүрттары
шыға бастайды. Жыныс мүшесі айтарлықтай үлкейеді.
16-17 Алғашқы шәуһет шығаруы басталады.
Сақал-мұрттары, қолтығының түктері көбейеді. Қасаға
аймағында ер азамат іспеттес ромбы пішінді түктері
қалыптасады.

Қыз балалардың жыныстық жетілуі ер балалардан ертерек басталып, 8
жастан-ақ әйел пішіндес қаңқа ерекшеліктері пайда бола бастайды. Жамбас
сүйектері өседі де, жамбас қуысы кеңейеді. 10 жасқа жақындағанда емшегі
өседі. 13-15 жастан бастап бойы жылдам өсіп, қолтығында, қасағасында
әйелдерге тән түктері шығады, етеккір келеді. 16-18 жаста бойжеткендер
толық жыныстық жетіледі. Бұл өзгерістер қыз баланың организміндегі
жыныстық өзгерістердің пайда болуына байланысты (7-кесте).
Жыныстық жетілу мерзімі жалпы алғанда балалар мен жастардың тұқым
қуалайтын қасиеттеріне, жейтін тамағына, тұрмыс жағдайына, тәрбиесіне,
тұратын жерінің ауа райына, ұлттық ерекшеліктеріне т.б. сыртқы ортаның
жағдайларына байланысты.

7-кесте
Қыз баланың жыныстық жетілуі

Жасы

Қыздың организміндегі өзгерістер
8 Жамбас сүйектерінің ені артады, жамбастың жұмсақ
ұлпалары қалыптасады.
9 Терісінің, әсіресе бет терісіндегі май бездерінің
9-11 қызметі күшейеді.
Сүт бездерінің түйнегі дами бастайды
12
Жыныс мүшелерінің маңайында түк пайда бола бастайды.
13 Ішкі және сыртқы жыныс мүшелері үлкейеді.
Қынаптың ішіндегі сілтілік реакция кенет қышқыл
14 реакцияға ауысады.
Алғаш кезде тұрақсыз, кейіннен тұрақты түрде ай сайын
15 етеккірі келеді. Қолтығында түктер өседі.
16-17 Денесінің төменгі жақ бөлігі әйелдер денесіне ұқсап
өзгереді.
Етеккірінің циклы толық қалыптасады, аналық клеткасы
аналық безден бөлініп шыға бастайды.

Балаларды жыныстық тәрбиелеу. Ер және қыз балалардың жыныстық жетілуі
бұл кезеңнің көптеген қиындықтарына тағы да біреуін қосады – бұл жыныстық
тәрбие мәселесі. Балалар мен жастарды ж ы н ы с т ы қ т ә р б и е л е у
д і ң маңызы зор. Мұндай тәрбиені ерте басталғаны жөн. Дұрыс жыныстық
тәрбие алған жастардың дендері сау, еңбек қабілеті жоғары, жасына лайық,
болашақта ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.