Дүниежүзілік экономикалық дағдарыс және Франциядағы оңшыл экстремистік профашистік күштердің консолидациясы
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ МИНИСТІРЛІГІ
Абылай хан атындағы қазақ халықаралық қатынастар және әлем тілдері
университеті
"Халықаралық қатынастар" факультеті
КУРС ЖҰМЫСЫ
Дүниежүзілік экономикалық дағдарыс және Франциядағы оңшыл
экстремистік профашистік күштердің консолидациясы
Орындаған студент:Нұрдәулетқызы. А
Тексерген: "Халықаралық қатынастар"
кафедрасының
оқытушысы, ғылыми жетекшісі: Жұматаев. Ғ.Б
Алматы 2006
Мазмұны
Кіріспе 3
І. Дүниежүзілік экономикалық дағдарыс 6
1.1. Дүниежүзілік экономикалық дағдарыс мәні мен себептері 6
ІІ. Дүниежүзілік дағдарыстың Францияға тигізетін зардаптары 11
2.1. Дүниежүзілік экономикалық дағдарыс және оның Франция экономикасына
әсері 11
2.2. Профашистік күштер және олардың бірігуі 15
Қорытынды 18
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі. 20
Кіріспе
Бұл курстық жұмыста барлық туындайтын әлемдік экономикалық кризистер
туралы әңгіме қозғалады.: валюта курстарынан туындайтын, халықаралық несие
процентік ставкаларынан туындайтын, Франциядағы сұраныс пен ұсыныс, макро-
және микроэкономикалық проблемалар туралы, мемлекеттің жүргізіп отырған
саясаттары туралы. Мұнда глобалды жағдайлар кең көлемде мінезделінеді:
Исламдық, "Батыстық". Өз бетінше жеке Франция экономикасының дамуы туралы
сұрақтар қарастырылады.
Тақырыптың өзектілігі. Дүниежүзілік экономикалық дағдарыстардың пайда
болу себебі маңызды факторлардың біреуі. Экономикалық дағдарысқа ұшыраған
елдердің сол дағдарыстан шығу жолдары мен әдістері білу. Бір елде болған
дағдарыстың дүниежүзілік экономикаға әсер ету кезеңдерінің маңыздылығын
білу. Францияда болған дағдарыстарды талдау.
Мақсат пен ғылыми зерттеу тапсырмалары. Бұл курстық жұмысты жазудағы
басты мақсат дүниежүзілік экономикалық дағдарыстарды талдау және оның пайда
болу себептерін анықтау, одан қалай шығуға болатындығын зерттеу.
Франциядағы экстремистік күштердің бірігудегі мақсаттарын анықтау. Осы
мақсатқа жету барысында келесідей тапсырмалар орындалды:
• Дүниежүзілік экономикалық дағдарыстарды зертеу және олардың пайда
болған себептерін талдау;
• Дүниежүзілік дағдарыс анықтамасын талдау.
Франция елінің даму тенденцияларын зерттеу және ондағы профашистік
күштердің бірігуін талдау.
Зерттеудің құралдары: Дүниежүзілік елдердің ішкі және сыртқы
саясаттары. Дүниежүзілік экономикалық дағдарыстар.
Хранологиялық зерттеу кезеңдері. Курстық жұмыс Батыс елдерінде болған
экономикалық дағдарыстар кезеңі мен қазіргі кезеңге дейінгі аралықтарды
қамтиды.
Жұмыстың теориялық - методологиялық негізі. Зерттеудің теориялық
негізі отандық және шетел ғалымдарының еңбектерінің негізінде алынған. Ал
методологиялық негізі хронологиялық, салыстырмалық әдістер негізінде шықты.
Пайдаланылған материалдар. Зерттеуге соңғы жылдары шыққан кітаптар,
мақалалар пайдаланылды. Жұмыс барысында отандық авторлар еңбектері және
Ресей ғалымдарының еңбектері пайдаланылды. Оқырман оқулықтарының ішінде "
Қазақ Совет Энциклопедиясы" кітабы, Қаржы-қаражат журналы және "Экономист"
журналдары материалдары қолданылды.
Курстық жұмыс тақырыбының зерттелу деңгейі.. Отандық және шетел
тарихнамасында бірнеше осы тақырыпқа ұқсас еңбектер бар. Осыған қарамастан
дүниежүзілік экономикалық дағдарыс туралы оның себептері туралы толық
зерттеулер жүргізу қызықта әрі болашағы бар жұмыс. Франциядағы қозғалыстар
туралы білгісі келетін оқырманға осы жұмыс арқылы сәл де болса өз үлесімді
қосуды жөн көрдім.
Курстық жұмыстың құрылымы: Курстық жұмыс кіріспе, және екі ірі
бөлімнен, қорытынды мен пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
Кіріспеде, тақырыптың маңызы мен мәні сонымен қатар осы тақырыпты
таңдаудағы мақсаттар мен міндеттер көрсетіледі. Жұмыстың теориялық негізі
туралы қысқаша түсінік және пайдаланылған әдебиеттер жөнінде мәліметтер
айтылады.
Бірінші бөлімде Дүниежүзілік экономикалық дағдарыс мәні мен
себептері. Дүниежүзілік экономикалық дағдарыс қайшылықтары сөз болса,
екінші бөлімде Франция. Профашистік күштердің бірігуі. Франциядағы
экономикалық- саяси дағдарыстар. Профашистік күштер және олардың бірігуі
туралы айтылады
Қорытынды бөлімде жалпы курстық жұмыстың өз мақсатына қаншалықты
жеткендігі жөнінде ойлар талданып. Болашақта дағдарыстардың алдын - алудың
жолдары туралы сөз болады.
Пайдаланылған әдебиеттер мұнда осы курстық жұмыс барысында қолданылған
әдебиеттер тізімі көрсетілген.
І. Дүниежүзілік экономикалық дағдарыс
1.1. Дүниежүзілік экономикалық дағдарыс мәні мен себептері
Дүниежүзілік экономикалық дағдарыс дегеніміз - бүкіл әлемді қамтитын,
экономикасына, саясатына әсер ететін тіптен жер бетінен жойылып кетуге
дейін апаратын қозғалыс[1]. Экономикада болатын дағдарыс мақсатына қарай,
кезеңдеріне қарай, себеп -салдарына қарай, бірнеше топтарға жіктелінеді.
көбінесе экономикада болатын дағдарыс валюта курсының өзгеруіне байланысты,
ішкі және сыртқы экспорт пен импортауға байланысты, жұмыссыздықтың өсуіне
байланысты, инфляциялық процесстердің асқынуына байланысты, екі ел аралық
соғысқа байланысты туындайды. Кей жағдайда тылсым табиғат күштерінің
әсерінен де болып жатады. Дүниежүзі елдерінің ішінде экономикалық жағынан
дағдарысқа ұшыраған АҚШ, Германия, Ұлыбритания, КСРО елдері. Бұл елдер әлем
бойынша қуатты державалар қатарына кіреді. Мысалы АҚШ долларымен экспорттық
операциялардың 80 пайызы жүргізіледі.
Ирактағы партизан соғысы АҚШ-ты Иранмен тікелей байланысқа шығуға
мәжбүр етті. Осыған байланысты тікелей қорқыту біршама бәсеңдеді. Иран
мұнаймен қорқыта алатын." Батыстың" элитасы атанған АҚШ Қытаймен де әлемдік
қаржы жүйесі туралы келісім- шартқа отырды.Бірақ алпауыт Қытай бұл
келісімді ұзақ ойланды.
1920 жылдардың аяғында ұлттық экономиканы әлемде болып жатқан
кризистерден сақтау үшін түрлі әдістер пайда болды. Соғыстан кейін
онжылдықта өндірістің тез дамуы АҚШ-та байқалды. 1929 жылы басталған
әлемдік кризис Германияға көбірек әсер етті. Бұл кризис елдің экономикалық
өмірін қамтыды. Өндіріс екі есеге қысқарды,жұмыссыздық 7,5 млн адамға
жетті.[2] Экономикалық дағдарысқа байланысты Германияда әртүрлі партиялық
оқақтар құрылды. Мысалы, буржуазиялық- демократиялық партия, ұлттық
социалистік күштер партиясы. Ұлттық социалистік күштер партиясы 1919
құрылды. Бұл партияны Адольф Гитлер басқарды. Бірінші дүниежүзілік соғысқа
өз бетімен барып соғыстан кейін бақылаушы қызметін атқарған. Гитлерлер
немістерге буржуазиялық - демократиялық бостандық керектігін баяндады.
Керемет өмір күтіп тұр деп азғырды. Веймар республикасының көптеген
немістік монополиясы гитлерліктердің қарамағына өтті. Ел ішінде
интелегендік топт-арға террорлық әрекеттер де жасалды. Гестапоның құрығынан
құтыла алғандар басқа жақтарға көшті. Германия қаласы ұлы ойшылдар мен
ғалымдардың өртенген кітаптарының астында қалды. Елде еврейлік тәсілдер
орын алды. Фашистер тарапынан келген Варварлық әрекеттер бүткіл әлемді тік
тұрғызды. Ал АҚШ-та әлемдік экономикалық дағдарыс 1929 жылы Нью-Йорктегі
қор биржасында болған оқиғадан кейін басталды. Акцияның курсы 4,5 есеге
төмендеді.[3] Бірнеше аптаның ішінде көптеген заводтар, шахталар, темір
жолдар, электростанциялар тоқтады. Өндіріс орындары қысқарды. Автомобиль
шығару 80 пайызға, импорт екі есеге азайды. Бұл кризис "Ұлы депрессия" деп
аталды және 1929- 1939 жылдар аралығын қамтыды. 130 мың фирма банкроттыққа
ұшырады.[4] Ауыл шаруашылығының да жағдайы төмендеді. Жұмыссыздық америка
халықы үшін нағыз дағдарысқа айналды. 1933 жылы 17 млн жұмыссыз адамдар
тіркелді. Көп адамдар аштықтан қырылып жатты. 1931 жылы Нью-Йоркте екі мың
адам аштықтан қырылып қалды. Жалақы 40 пайызға төмендетілді. 1929 жылы бір
ерекшелігі мемлекеттік қаржы өз орынында болды. Бірінші дүниежүзілік соғыс
аяқталғаннан кейін АҚШ кредитор - ел болды, ал оның қарыз алушыларының
экономикалық жағдайы АҚШ-қа қатты әсер етті.АҚШ бюджетінің шығыны табысынан
асып кетті. Бір жағынан ол уақытта доллар дәл қазіргідей қатты роль
атқарған жоқ. Экономикалық дағдарыспен АҚШ жалғыз күрескен жоқ. Бұл
дағдарыстан барлық державалар жапа шекті - Ұлыбритания, Франция, Германия,
Австрия. Бірақ бұлар бұл проблемамен әркім өз бетінше күресті, өйткені
әлемде экономикалық прблемаларды шешетін институттар жоқ еді. Әлемдік
Банк\World Bank және Халықаралық валюталық қор \International Monetary Fund
1945 жылдан бастап қана пайда болды. Әлемдік экономикалық дағдарыс он
жылға созылды. Оның қорытындысында ұлттық, коммунистік, фашистік
қозғалыстар дамыды. АҚШ-та екінші дағдарыс екінші дүниежүзілік соғыстан
кейін аз көлемде орын алды. Бірақ соғыс кезінде қуаттанып алған АҚШ бұл
дағдарыстан тез шығып кетті. Қазіргі таңда дүниежүзілік дағдарысқа ұласып
кететіндей қаупы бар проблема орын алуды.
Ұлыбританияда дағдарыс екінші дүниежүзілік соғыстан кейін орын алды.
1940 жылы лейбаристердің экономикалық саясатының күшімен экономикада
мемлекеттің ролі артты. 1950 жылдары консервативті партиялар құрылды.
Ұлыбритания әлемдік экономикалық дағдарысты басынан 1974-1975 жылдары
өткерді. Бұл елдегі әлеуметтік -экономикалық жағдайға байланысты болды.
Ұлыбритания өзінің реформасының арқасында өндірістік ҒТР-ны жүргізді.
Қазіргі таңда Ұлыбританияда "экономикалық ерекшелік" жүруде бұл дегеніміз,
ғылыми- техникалық революцияның арқасында өндіріс тез қарқынмен өсуде. Ол
АҚШ, Жапония, Европа мемлекттерімен тығыз байланыста. ҒТР бойынша алда келе
жатқан елдердің бірі. Англия - ядролық держава. Өнеркәсіп Ұлыбритания үшін
бұрында , қазірде маңызды. Жалпы ішкі ұлттық өнімнің басты көзі де осы
өнеркәсіп қорытындысы. Алпыстан астам пайыз сыртқа экспортталынады, ол
қомақты қаржы әкеледі. Мұнда химиялық, электротехникалық, көз әйнек
секторлары, есептеуіш техника жақсы дамыған. Ұлыбритания самолеттерге қанат
шығарудан ешкімге жетпейтін мемлекет. Ядролық қарулар да шығарады.
1919-1920 жылдары елдің солтүстік жағында фабрикалар мен заводтар
салынды. Бұлар жасырын түрде соғыс қаруларын шығарумен айналысты.
Халықаралық капитал қозғалысы мен товарлар мен қызметтер қозғалысын жаңа
шыққан техникалармен байланысты жаңа экономикалық жағдай қалыптасты.
Интернет және басқа да коммуникациондық технологиялар әртүрлі
қызметтерді атқарады..
Бұл дағдарыстың басталуы екі басты елде болып отыр- АҚШ және Иран.
2006 жылы 26 наурызда Тегеранда әлемде ең бірінші рет евромен есеп
айырысатын мұнай биржасы ашылды. Бұл әлем бойынша доллар құнының
төмендеуіне әкеледі. Бұл екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі халықаралық
тепе-теңдіктен бірінші ауытқыған жағдай болды. Себебі осы уақытқа дейін
халықаралық қатынастарда АҚШ доллар жүріп келді. Зерттеушілер мен
аналитиктердің пайымдауы бойынша осы дағдарысқа байланысты жеті бірдей
ертең үлкен проблемаға айналатын ұсақ дағдарыстар белең алған. Бұл
дағдарыстар әлем бойынша саяси, экономикалық, қаржылық тіптен әскери жақты
да қозғайды. Оларға:
АҚШ долларына деген сенімнің жойылуы
АҚШ -тың қаржылық дисбалансының бұзылуы
Мұнай дағдарысы
АҚШ-тың лидер болудан қалуы
Араб-мұсылман дағдарысы
Глобалды өкімет дағдарысы
Европалық өкімет дағдарысы
2006 жылы асеп айырысуы еуромен жүретін Иран мұнай биржасының ашылуы
доллардың үлкен мұнай нарығынан кетуіне әкеледі. Өйткені халықаралық
валюта нарығында өзгеріс болады, өнім шығаруылар өз өнімдерін енді тез
арада долларға емес евроға сата бастайды. Бұл дағдарыста Иран өз қолында
геостратегиялық актив ұстап отыр, мұнай.
ІІ. Дүниежүзілік дағдарыстың Францияға тигізетін зардаптары
2.1. Дүниежүзілік экономикалық дағдарыс және оның Франция экономикасына
әсері
Өзінің ең басты бәсекелесі Германияны жеңгеннен кейін Францияның
халықаралық беделі күшейді. Ол енді Европада жетекші роль атқаруға ұмтылды.
Алайда соғыстың Франция қоғамына тигішген зардабы ауыр болды. Францияның
соғыстағы адам шығыны Англиядан 2 есе, АҚШ-тан 12 есе көп болды. Солтүстік
Шығыс Франциясының өнеркәсібі дамыған 10 депортаменті қирап бүлінді. Сауда
флотының жартысы күйреп қалды. Францияның жалпы соғыс шығыны 134 млрд.
франк болды. Оныңүстіне Францияның шетелдерге қарызы көбейді. Соғыста
қираған шаруашылықты қалпына келтіру ... жалғасы
Абылай хан атындағы қазақ халықаралық қатынастар және әлем тілдері
университеті
"Халықаралық қатынастар" факультеті
КУРС ЖҰМЫСЫ
Дүниежүзілік экономикалық дағдарыс және Франциядағы оңшыл
экстремистік профашистік күштердің консолидациясы
Орындаған студент:Нұрдәулетқызы. А
Тексерген: "Халықаралық қатынастар"
кафедрасының
оқытушысы, ғылыми жетекшісі: Жұматаев. Ғ.Б
Алматы 2006
Мазмұны
Кіріспе 3
І. Дүниежүзілік экономикалық дағдарыс 6
1.1. Дүниежүзілік экономикалық дағдарыс мәні мен себептері 6
ІІ. Дүниежүзілік дағдарыстың Францияға тигізетін зардаптары 11
2.1. Дүниежүзілік экономикалық дағдарыс және оның Франция экономикасына
әсері 11
2.2. Профашистік күштер және олардың бірігуі 15
Қорытынды 18
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі. 20
Кіріспе
Бұл курстық жұмыста барлық туындайтын әлемдік экономикалық кризистер
туралы әңгіме қозғалады.: валюта курстарынан туындайтын, халықаралық несие
процентік ставкаларынан туындайтын, Франциядағы сұраныс пен ұсыныс, макро-
және микроэкономикалық проблемалар туралы, мемлекеттің жүргізіп отырған
саясаттары туралы. Мұнда глобалды жағдайлар кең көлемде мінезделінеді:
Исламдық, "Батыстық". Өз бетінше жеке Франция экономикасының дамуы туралы
сұрақтар қарастырылады.
Тақырыптың өзектілігі. Дүниежүзілік экономикалық дағдарыстардың пайда
болу себебі маңызды факторлардың біреуі. Экономикалық дағдарысқа ұшыраған
елдердің сол дағдарыстан шығу жолдары мен әдістері білу. Бір елде болған
дағдарыстың дүниежүзілік экономикаға әсер ету кезеңдерінің маңыздылығын
білу. Францияда болған дағдарыстарды талдау.
Мақсат пен ғылыми зерттеу тапсырмалары. Бұл курстық жұмысты жазудағы
басты мақсат дүниежүзілік экономикалық дағдарыстарды талдау және оның пайда
болу себептерін анықтау, одан қалай шығуға болатындығын зерттеу.
Франциядағы экстремистік күштердің бірігудегі мақсаттарын анықтау. Осы
мақсатқа жету барысында келесідей тапсырмалар орындалды:
• Дүниежүзілік экономикалық дағдарыстарды зертеу және олардың пайда
болған себептерін талдау;
• Дүниежүзілік дағдарыс анықтамасын талдау.
Франция елінің даму тенденцияларын зерттеу және ондағы профашистік
күштердің бірігуін талдау.
Зерттеудің құралдары: Дүниежүзілік елдердің ішкі және сыртқы
саясаттары. Дүниежүзілік экономикалық дағдарыстар.
Хранологиялық зерттеу кезеңдері. Курстық жұмыс Батыс елдерінде болған
экономикалық дағдарыстар кезеңі мен қазіргі кезеңге дейінгі аралықтарды
қамтиды.
Жұмыстың теориялық - методологиялық негізі. Зерттеудің теориялық
негізі отандық және шетел ғалымдарының еңбектерінің негізінде алынған. Ал
методологиялық негізі хронологиялық, салыстырмалық әдістер негізінде шықты.
Пайдаланылған материалдар. Зерттеуге соңғы жылдары шыққан кітаптар,
мақалалар пайдаланылды. Жұмыс барысында отандық авторлар еңбектері және
Ресей ғалымдарының еңбектері пайдаланылды. Оқырман оқулықтарының ішінде "
Қазақ Совет Энциклопедиясы" кітабы, Қаржы-қаражат журналы және "Экономист"
журналдары материалдары қолданылды.
Курстық жұмыс тақырыбының зерттелу деңгейі.. Отандық және шетел
тарихнамасында бірнеше осы тақырыпқа ұқсас еңбектер бар. Осыған қарамастан
дүниежүзілік экономикалық дағдарыс туралы оның себептері туралы толық
зерттеулер жүргізу қызықта әрі болашағы бар жұмыс. Франциядағы қозғалыстар
туралы білгісі келетін оқырманға осы жұмыс арқылы сәл де болса өз үлесімді
қосуды жөн көрдім.
Курстық жұмыстың құрылымы: Курстық жұмыс кіріспе, және екі ірі
бөлімнен, қорытынды мен пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
Кіріспеде, тақырыптың маңызы мен мәні сонымен қатар осы тақырыпты
таңдаудағы мақсаттар мен міндеттер көрсетіледі. Жұмыстың теориялық негізі
туралы қысқаша түсінік және пайдаланылған әдебиеттер жөнінде мәліметтер
айтылады.
Бірінші бөлімде Дүниежүзілік экономикалық дағдарыс мәні мен
себептері. Дүниежүзілік экономикалық дағдарыс қайшылықтары сөз болса,
екінші бөлімде Франция. Профашистік күштердің бірігуі. Франциядағы
экономикалық- саяси дағдарыстар. Профашистік күштер және олардың бірігуі
туралы айтылады
Қорытынды бөлімде жалпы курстық жұмыстың өз мақсатына қаншалықты
жеткендігі жөнінде ойлар талданып. Болашақта дағдарыстардың алдын - алудың
жолдары туралы сөз болады.
Пайдаланылған әдебиеттер мұнда осы курстық жұмыс барысында қолданылған
әдебиеттер тізімі көрсетілген.
І. Дүниежүзілік экономикалық дағдарыс
1.1. Дүниежүзілік экономикалық дағдарыс мәні мен себептері
Дүниежүзілік экономикалық дағдарыс дегеніміз - бүкіл әлемді қамтитын,
экономикасына, саясатына әсер ететін тіптен жер бетінен жойылып кетуге
дейін апаратын қозғалыс[1]. Экономикада болатын дағдарыс мақсатына қарай,
кезеңдеріне қарай, себеп -салдарына қарай, бірнеше топтарға жіктелінеді.
көбінесе экономикада болатын дағдарыс валюта курсының өзгеруіне байланысты,
ішкі және сыртқы экспорт пен импортауға байланысты, жұмыссыздықтың өсуіне
байланысты, инфляциялық процесстердің асқынуына байланысты, екі ел аралық
соғысқа байланысты туындайды. Кей жағдайда тылсым табиғат күштерінің
әсерінен де болып жатады. Дүниежүзі елдерінің ішінде экономикалық жағынан
дағдарысқа ұшыраған АҚШ, Германия, Ұлыбритания, КСРО елдері. Бұл елдер әлем
бойынша қуатты державалар қатарына кіреді. Мысалы АҚШ долларымен экспорттық
операциялардың 80 пайызы жүргізіледі.
Ирактағы партизан соғысы АҚШ-ты Иранмен тікелей байланысқа шығуға
мәжбүр етті. Осыған байланысты тікелей қорқыту біршама бәсеңдеді. Иран
мұнаймен қорқыта алатын." Батыстың" элитасы атанған АҚШ Қытаймен де әлемдік
қаржы жүйесі туралы келісім- шартқа отырды.Бірақ алпауыт Қытай бұл
келісімді ұзақ ойланды.
1920 жылдардың аяғында ұлттық экономиканы әлемде болып жатқан
кризистерден сақтау үшін түрлі әдістер пайда болды. Соғыстан кейін
онжылдықта өндірістің тез дамуы АҚШ-та байқалды. 1929 жылы басталған
әлемдік кризис Германияға көбірек әсер етті. Бұл кризис елдің экономикалық
өмірін қамтыды. Өндіріс екі есеге қысқарды,жұмыссыздық 7,5 млн адамға
жетті.[2] Экономикалық дағдарысқа байланысты Германияда әртүрлі партиялық
оқақтар құрылды. Мысалы, буржуазиялық- демократиялық партия, ұлттық
социалистік күштер партиясы. Ұлттық социалистік күштер партиясы 1919
құрылды. Бұл партияны Адольф Гитлер басқарды. Бірінші дүниежүзілік соғысқа
өз бетімен барып соғыстан кейін бақылаушы қызметін атқарған. Гитлерлер
немістерге буржуазиялық - демократиялық бостандық керектігін баяндады.
Керемет өмір күтіп тұр деп азғырды. Веймар республикасының көптеген
немістік монополиясы гитлерліктердің қарамағына өтті. Ел ішінде
интелегендік топт-арға террорлық әрекеттер де жасалды. Гестапоның құрығынан
құтыла алғандар басқа жақтарға көшті. Германия қаласы ұлы ойшылдар мен
ғалымдардың өртенген кітаптарының астында қалды. Елде еврейлік тәсілдер
орын алды. Фашистер тарапынан келген Варварлық әрекеттер бүткіл әлемді тік
тұрғызды. Ал АҚШ-та әлемдік экономикалық дағдарыс 1929 жылы Нью-Йорктегі
қор биржасында болған оқиғадан кейін басталды. Акцияның курсы 4,5 есеге
төмендеді.[3] Бірнеше аптаның ішінде көптеген заводтар, шахталар, темір
жолдар, электростанциялар тоқтады. Өндіріс орындары қысқарды. Автомобиль
шығару 80 пайызға, импорт екі есеге азайды. Бұл кризис "Ұлы депрессия" деп
аталды және 1929- 1939 жылдар аралығын қамтыды. 130 мың фирма банкроттыққа
ұшырады.[4] Ауыл шаруашылығының да жағдайы төмендеді. Жұмыссыздық америка
халықы үшін нағыз дағдарысқа айналды. 1933 жылы 17 млн жұмыссыз адамдар
тіркелді. Көп адамдар аштықтан қырылып жатты. 1931 жылы Нью-Йоркте екі мың
адам аштықтан қырылып қалды. Жалақы 40 пайызға төмендетілді. 1929 жылы бір
ерекшелігі мемлекеттік қаржы өз орынында болды. Бірінші дүниежүзілік соғыс
аяқталғаннан кейін АҚШ кредитор - ел болды, ал оның қарыз алушыларының
экономикалық жағдайы АҚШ-қа қатты әсер етті.АҚШ бюджетінің шығыны табысынан
асып кетті. Бір жағынан ол уақытта доллар дәл қазіргідей қатты роль
атқарған жоқ. Экономикалық дағдарыспен АҚШ жалғыз күрескен жоқ. Бұл
дағдарыстан барлық державалар жапа шекті - Ұлыбритания, Франция, Германия,
Австрия. Бірақ бұлар бұл проблемамен әркім өз бетінше күресті, өйткені
әлемде экономикалық прблемаларды шешетін институттар жоқ еді. Әлемдік
Банк\World Bank және Халықаралық валюталық қор \International Monetary Fund
1945 жылдан бастап қана пайда болды. Әлемдік экономикалық дағдарыс он
жылға созылды. Оның қорытындысында ұлттық, коммунистік, фашистік
қозғалыстар дамыды. АҚШ-та екінші дағдарыс екінші дүниежүзілік соғыстан
кейін аз көлемде орын алды. Бірақ соғыс кезінде қуаттанып алған АҚШ бұл
дағдарыстан тез шығып кетті. Қазіргі таңда дүниежүзілік дағдарысқа ұласып
кететіндей қаупы бар проблема орын алуды.
Ұлыбританияда дағдарыс екінші дүниежүзілік соғыстан кейін орын алды.
1940 жылы лейбаристердің экономикалық саясатының күшімен экономикада
мемлекеттің ролі артты. 1950 жылдары консервативті партиялар құрылды.
Ұлыбритания әлемдік экономикалық дағдарысты басынан 1974-1975 жылдары
өткерді. Бұл елдегі әлеуметтік -экономикалық жағдайға байланысты болды.
Ұлыбритания өзінің реформасының арқасында өндірістік ҒТР-ны жүргізді.
Қазіргі таңда Ұлыбританияда "экономикалық ерекшелік" жүруде бұл дегеніміз,
ғылыми- техникалық революцияның арқасында өндіріс тез қарқынмен өсуде. Ол
АҚШ, Жапония, Европа мемлекттерімен тығыз байланыста. ҒТР бойынша алда келе
жатқан елдердің бірі. Англия - ядролық держава. Өнеркәсіп Ұлыбритания үшін
бұрында , қазірде маңызды. Жалпы ішкі ұлттық өнімнің басты көзі де осы
өнеркәсіп қорытындысы. Алпыстан астам пайыз сыртқа экспортталынады, ол
қомақты қаржы әкеледі. Мұнда химиялық, электротехникалық, көз әйнек
секторлары, есептеуіш техника жақсы дамыған. Ұлыбритания самолеттерге қанат
шығарудан ешкімге жетпейтін мемлекет. Ядролық қарулар да шығарады.
1919-1920 жылдары елдің солтүстік жағында фабрикалар мен заводтар
салынды. Бұлар жасырын түрде соғыс қаруларын шығарумен айналысты.
Халықаралық капитал қозғалысы мен товарлар мен қызметтер қозғалысын жаңа
шыққан техникалармен байланысты жаңа экономикалық жағдай қалыптасты.
Интернет және басқа да коммуникациондық технологиялар әртүрлі
қызметтерді атқарады..
Бұл дағдарыстың басталуы екі басты елде болып отыр- АҚШ және Иран.
2006 жылы 26 наурызда Тегеранда әлемде ең бірінші рет евромен есеп
айырысатын мұнай биржасы ашылды. Бұл әлем бойынша доллар құнының
төмендеуіне әкеледі. Бұл екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі халықаралық
тепе-теңдіктен бірінші ауытқыған жағдай болды. Себебі осы уақытқа дейін
халықаралық қатынастарда АҚШ доллар жүріп келді. Зерттеушілер мен
аналитиктердің пайымдауы бойынша осы дағдарысқа байланысты жеті бірдей
ертең үлкен проблемаға айналатын ұсақ дағдарыстар белең алған. Бұл
дағдарыстар әлем бойынша саяси, экономикалық, қаржылық тіптен әскери жақты
да қозғайды. Оларға:
АҚШ долларына деген сенімнің жойылуы
АҚШ -тың қаржылық дисбалансының бұзылуы
Мұнай дағдарысы
АҚШ-тың лидер болудан қалуы
Араб-мұсылман дағдарысы
Глобалды өкімет дағдарысы
Европалық өкімет дағдарысы
2006 жылы асеп айырысуы еуромен жүретін Иран мұнай биржасының ашылуы
доллардың үлкен мұнай нарығынан кетуіне әкеледі. Өйткені халықаралық
валюта нарығында өзгеріс болады, өнім шығаруылар өз өнімдерін енді тез
арада долларға емес евроға сата бастайды. Бұл дағдарыста Иран өз қолында
геостратегиялық актив ұстап отыр, мұнай.
ІІ. Дүниежүзілік дағдарыстың Францияға тигізетін зардаптары
2.1. Дүниежүзілік экономикалық дағдарыс және оның Франция экономикасына
әсері
Өзінің ең басты бәсекелесі Германияны жеңгеннен кейін Францияның
халықаралық беделі күшейді. Ол енді Европада жетекші роль атқаруға ұмтылды.
Алайда соғыстың Франция қоғамына тигішген зардабы ауыр болды. Францияның
соғыстағы адам шығыны Англиядан 2 есе, АҚШ-тан 12 есе көп болды. Солтүстік
Шығыс Франциясының өнеркәсібі дамыған 10 депортаменті қирап бүлінді. Сауда
флотының жартысы күйреп қалды. Францияның жалпы соғыс шығыны 134 млрд.
франк болды. Оныңүстіне Францияның шетелдерге қарызы көбейді. Соғыста
қираған шаруашылықты қалпына келтіру ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz