Бірінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі Германияның жағдайы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

Бірінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі Германияның жағдайы

Германияда фашизмнің пайда болуы. Соғыс аяқталғаннан кейін Германия то- лық экономикалық дағдарыс жағдайында болды. Шикізат, отын қоры толығы- мен азайған болатын. Ауыл шаруашылығында толық құлдырау байқалды. Елде эпидемия, аштық басталды. Өткір әлеуметтік-экономикалық дағдарыс қалып- тасты. Германияның жеңілісін көптеген немістер марксистердің және еврей- лердің тіміскілеуінен көрді.

Веймар үкіметі Версаль келісімінің шарттарын орндауға тиісті болды. Бұған консервативтік, ұлтшыл партиялар мен ұйымдардың үлкен топтары қарсы тұр- ды. Бавариядағы экстремистік қозғалыс зор белсенділікпен көзге түсті. «Еуропа социализмі»(марксизм) идеясының ықпалына қарсы тұруға қабілеті бар, сондай ұйымдардың біріне өз еркімен әскери қызметтен кеткен ефрейтор А. Гитлердің басшылығымен 1919жылы қаңтарда құрылған неміс жұмыс партиясы жатты . Ол Баварияда «неміс социализмі» идеясын таратудың маңызды арнасы реті қа- растырылды. Кейін оның атын Германия ұлттық социалистік жұмысшы пар- тиясы деп өзгертті (ГҰСЖП) . Партияның бағдарламалық талаптарын жасау басталды.

Адольф Гитлер(1889-1845ж) Австрияның Браунау қаласында дүниеге келген. Кейінгі кезде оның анасы еврей отбасынан екендігі туралы мәләмет анықталды . 1913 жылы Гитлер көрші орналасқан Германияның Мюнхен қаласына қоныс аударды. Ол өз еркімен Германия әскеріне барады және соғыстың бүкіл төрт жылын Батыс майданда өткізеді. Ефрейтор әскери атақ алады. 1923жылы ол өзінің жасақтарымен Мюнхенде билікті басып алуға тырысады. Сот оны бес жылға түрмеге қамауға үкім шығарады. Түрмеде Гитлер «Майн кампф» («Менің күре- сім») деген кітап жазды. Бір жылдан соң тұтқыннан босатылды.

Фашизмнің сипатты белгілері. «Фашизм» сөзі италияның «фашио» сөзінен шығып, «шоғыр», «одақ, бірлестік» мағынасын білдіреді. Фашизмнің саяси ұраны нәсілшілдік және ұлтшылдық еді. Олардың нәсілшілдік теориясы бойынша неміс- тер «жоғарғы нәсілге», ал қалған ұлттар «төменгі нәсілге» жатты. Осылайша Германия фашизмі өзінің алда жүзеге асырмақшы болған басқыншылық саяса- тын дәлелді.

1929-1933 жылы дүниежүзілік экономикалық дағдарыс Германияның әлеумет- тік -экономикалық жағдайын одан бетер тереңдетіп жіберді. Өнеркәсіп өндірі- сінің құлдырауы 58%-ды құрады. Сыртқы сауданың көлемі 2, 5есеге кеміді.

Мемлекеттік бюджет Версаль бітімі орнатқан өтемақыны (репарация) тө- лей алмады. 1933 жылдың басында жұмызсыздар саны 9млн адамға жетті. Жыл сайын 20 мың адам өз өмірімен өзі қоштасты.

Ұлтшылдардың көптеген ұрандары ұсақ буржуазияның талаптарын айбын- дандырды: Германияны диктатура орнату жолымен жандандыру, Версаль біті- мін жою, отарларды қайтару, елде күшті билік орнату.

Қолөнершілер, ұсақ саудагерлер, кәсіпкерлер, шаруалар, шенеуніктер фашизмнің бұқаралық базасын құрды.

Фашистердің мемлекет билігіне келуі. 1932 жылы қарашада сайлау ұлтшыл-дарға 196 мандат берді. Коммунистер 100 мандат алды. Бірпартиялық кабинет қалыптастыру үшін парламентке фашистер де, солшыл партиялар да көпшілік орын ала алмады. Парламентте үкіметтік дағдарыстық жағдай қалыптасты . Әскери- бюрократия бекзаттарының қысымымен Гиденбург қызметін А. Гитлер ұсынды және оған үкіметті құруды тапсырды (30 қаңтар 1933 ж. ) . Гитлерге буржуазиялық партиялардың өкілдері мен социал-демократтардың қатысуымен формалды коалициялы үкімет құруға тура келді. Әлем алдында ұлтшылдар жүргізіліп жатқан өзгерістерді үкіметті екінші үкіметтің әдеттегідей алмастыру деп дәлелдегісі келді. Сол кезде Гитлер үкіметті төтенше заңдарды қабылдауға кедергі келтіретін коммунисттер мен басқа да күштерді шететту үшін рейхс- тагқа жаңа сайлау өткізу туралы шешім қабылдаған еді. 1933 жылы 27 ақпанда фашистер арандатушылық рейхстагты өртеуді ұйымдастырды, бұған коммунистерді кінәлі етті.

Осындай жағдайда 1933 жылы 5 наурызында рейхстагқа жаңа сайлау өтті. Ұлтшылдар-288, коммунистер-81, социал-демократтар-120, центристер - 74 орын алды. Буржуазиялық партиялардың қолдауынына сүйеніп, 1933 жылдың 24 наурызында ұлтшылдар үкіметтің төтенше билігі туралы заңды бекітті.

Тоталитарлық диктатураның орнауы. Төтенше билік үкіметке рейхстагтагтың қолдауынсыз-ақ кез келген заңды қабылдауға құқық берді. Саяси партиялар, кәсіподақтары таратылды, жергілікті өзін-өзі басу жойылды. Германияның мемлекеттік жүйесіндегі ұлтшылдық ерекше міндеттерін 1933 жылғы желтоқсанда қабылдаған «Партия мен мемлекеттің тұтастығын қамтамасыз ету жөніндегі» заңды бекітті.

30-жылдардың соңына қарай фашистердің қуғын-сүргін аппарат органдары бір жолата қалыптасты. Г. Гиммлер басшылық жасаған «СС» жүйесі оның негізі болды. СС Гитлердің жеке күзетшісінен нағыз мемлекет ішіндегі мемлекетке ай- налды.

1934 жылы 2 тамызда Гиденбург өлгеннен кейін Гитлердің қолына рейхсканц- лердің, президенттің және бас қолбасшының биліктер шоғырланды. Осылайша Германияда жаңа мемлекеттік-партиялық аппаратың тоталитарлық диктату- расы орнады.

Экономиканың соғыс қажетіне бағытталуы. 1933-1935 жылдары экономика- ның бүкіл жүйесін қатаң орталықтандыру мақсатында құрылымдық жағынан қайта құру жүргізілді. Экономиканы реттеуге мемлекеттің араласуы Германия- да жаппай сипат алды. Сұғысқұмарлық пен соғысқа дайындық Германияның эко- номикалық дағдарыстан шығуының басты ерекшелігі болды. Жеке меншікпен қа- тар, еврейлердің және режімге қарсылардың меншіктерін тәркілеудің нәтиже- сінде құрылған мемлмкеттік меншік те өмір сүріп жатты.

Әскери өндіріспен байланысқан өнеркәсіп салалары қарқынды дамыды. Күштеп еңбекке тарту енгізілді.

Экономика қайта құру. Экономиканы қайта құру жоғарғы нәтижелерге қол- жеткізді. 1933-1938 жылдары ұлттық табыс екі есе артты, өнеркәсіп-102% өсті. 1934 жылы ауыр өнеркәсіп дағдарысқа дейінгі деңгейге жетті. 1939 жылы одан 50%-ға өсті. Болат пен алюминий қорытудан Германия дүние жүзі бойынша бірінші орынға шықты. Мұнай өнімдерін, автомобильдер, станоктар өндірісі арт- ты.

Жалпы Германия 1938 жылы экономикалық қуаты жағынан Еуропа елдерінің арасында екінші орында болды.

Бұл елді ұлтшылдар билеп тұрған жылдары еңбекке, анаға, ер адамның қайра- тына ұлтжандылыққа табынушылық тоқтаусыз пәрменді жүргізілді. Жалпы ха- лық мерекелердің арасында аса маңыздыларының бірі1 мамыр Ұлттық еңбеккү- ні мейрамы. Отбашылық өмірдің материалдық негіздерін және дүниеге нәресте әкелуді қолдап отырып, тұрмысқа шығып жұмысын тастаған әйелдерге үкімет 1933 жылдан бастап 1мың марка құрайтын ерекше жәрдемақы төлей бастады.

Көп балалы отбасыларына қаржылай көмек берумен қатар, аналардың әлеу- меттік мәртебесін көтеріп, өзге де шаралар жүзеге асырылды. Мамыр айының екінші жексенбісінде жалпы халықтық «Аналар күні» мейрамы мерекеленетін болды.

«Нәсілдік теорияны» насихаттаған гитлершілер Германиядағы еврейлердің барлық азаматтық құқығынан айырған «Нюнберг заңдарын» (1935 ж. ) қабылда- ды. Еврейлер Германия азаматтығынан айырылды, мемлекеттік аппаратта қыз- мет істеуге, аралас некеге отыруға тыйым салынды. Еврейлер киімдеріне сары жұлдызша тігіп алып жүруге міндетті болды, олардың қоғамдық орындарға кө- рінулеріне тыйым салынды. Кейін «холост», яғни ұлтшылдардың еврейлерді «өлім» лагерьлерінде жоспарлы түрде қырып-жою саясаты басталды, соның негізінде 6 млн еврей қырылды. Германияда тұратын 22 мың цыгандар нәсілдік кемсітуші- лікке ұшырады.

Фашизм адамдардың санасына да бақылау қоюға тырысып бақты. Бұқаралық ақпарат құралдары, өнер-нәсихат министрі И. Геббельстің қарамағында болды. Халыққа бақылау жасауды әр түрлі ұйымдар мен одақтар іске асырды. Неміс ең- бек майданына құрамында 23 млн адам, жастардың «Гитлерюгенд» ұйымында 8млн- нан астам жігіттер мен қыздар тұрды. Осы ұйымдарға мүше болу әркім- нің міндеті болып саналды.

Германияның сыртқы саясаты. Гитлердің сыртқы саясаты тұжырымдама- сына сәйкес Германияның халықаралық аренадағы бірінші міндеті-ол бүкіл неміс- терді бір ғана ел шеңберінде біріктіруді көздеді. Германия ұлттар лигасынан шығып, Австрияға қатаң қысым жасау саясатын жүргізе бастады. 1938 жыл- дың 12 наурызында Австрия Германияға түбегейлі қосылды. 1935 жылдың ба- сындағы өткен плебисциттің нәтежиесіне орай Германияға Саар облысы қосыл- ды. 1937 жылдан бастап Германия басшылығының Чехословакия үкіметіне қы- сым көрсетуі және Судет облысындағы немістердің толқулары басталды. Бір жылдан кейін Мюнхенде Чехословакияны бөлу туралы және Германияға Судет облысын беру жөнінде Гитлер, Муссолини. Даладье, Чемберлен өзара келісімге қол қойды. 1939 жылдың басында Чехословакияның қалған бөлігіде Германияға қосыл- ды. Польшадағы немістерге «қамқорлық» дүниежүзілік соғыс басталуына себепші болды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.