Герат мәсеслесi

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Герат мәсеслесi

XIX ғасырдың II жартысында ағылшындар Гераттың толық жаулап алуға
ұмтылды. Герат билеушiлерi өз кезегiнде Иран мемлекетi шахтарының билiгiн
мойындады. Гератты ағылшындық дипломаттар Үндiстанға солтүстiк-батыс
ауданынан қорғаныс ретiнде және Орта Азияға экспансиялық саясатын бастауға
көмек көрсететiн аймақ ретiнде қарастырды. Ресей Империясы өз кезегiнде осы
аймақтағы өз үстемдiгiн сақтап қалу мақсатымен, Англия әскерiне Герат
жерiнде бекiнуiн, Орта Азия мен Каспий теңiзi маңына енуiн тоқтатқысы
келдi.
1837 жылы Патшалық ықпалға ұшыраған иран шахы Мұхамед Гератқа басып
кiрiп, оны жаулап алады. Ол Гератта өз үстемдiгiн орнатып, ағылшындардың
Гератқа қол сұғуын тоқтатуға тырысып бақты. Мұхамедтiң бұл әрекетiне жауап
ретiнде 1838 жылы ағылшындықтар Гератқа әскери экспедициясын жiберiп,
Бушира елдi мекенiнiң Харг аралын басып алады. Соғысты жариялаймыз деп
ирандықтарды қорқытқан ағылшындықтар Мұхамедтен Герат жерлерiн босатуды,
ағылшындармен Түркiменшай келiсiмшартына ұқсас келiсiмге қол қоюын талап
еттi.
1838 жылы қараша айында Англия Иран мемлекетiмен сауда, дипломатиялық
қатынастарын үзiп тастайды. Англия өз талаптарының орындалуын талап еттi.
1841 жылы қазан айында ағылшын-иран дипломатиялық қатынастары қайта
жанданады. Сол кезде Англия мен Иран арасында сауда келiсiмшарты жасалынды.
Онда ағылшын саудагерлерiне Иранға әкелiнген тауарға 5 процентiк алым
төлеуге мәжбүр болды. 1845 жылы жылы мұндай құқыққа Франция, Австрия және
тағы басқа Еуропаның дамыған мемлекеттерi ие бола бастады.
Осындай жағдайлармен 1856 жылы Иран мен АҚШ арасында теңсiз
келiсiмшартқа қол қойылды, ол достық пен сауда жөнiндегi келiсмшарт
деп атала бастады. Оған дейiн XIX ғасырдың 30 жылдарында Урмияға американ
пресвитериандық миссионерлер келген болатын, олар өз жұмыстарын Әзербайжан
мен Орталық Иранда жүргiзiп отырды.
Дiни, ағартушылық, дәрiгерлiк қызметпен келгендей болып, американ
миссионерлерi iс жүзiнде Иранға жол ашудың мақсатымен АҚШ-қа пайдалы
әрекеттермен айналысты.
Иран мемлекетiнде капитуляциялық режiмнiң орнауы мен теңсiз
келiсiмшарттардың пайда бола бастауы Иранға шетелдiк капиталдың енуi мен
Иранның сауда рыногының шетелдiктерге (әсiресе ағылшындықтарға) ашылуына
әкелiп соқты. 1827 жылы 1834 ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.