Оңтүстiк Қазақстан облысының жер ресурстары және оны тиiмдi пайдалану мәселелерi

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 37 бет
Таңдаулыға:

Оңтүстiк Қазақстан облысының жер ресурстары және оны тиiмдi пайдалану мәселелерi.

Мазмұны

КlРlСПЕ

1. Оңтүстiк Қазақстан облысының табиғи жағдайы мен ресурстары.

ОҚО табиғи жағдайлары.
ОҚО табиғи ресурстары.

2. ОҚО жер ресурстарын пайдаланудағы негiзгi тенденциялар.

2. 1 ОҚО жер ресурстарының қазiргi жағдайы және оларды пайдалану мен қорғау.

2. 2 Жер айналымы дамуының тенденциялары мен мәселелерi және жер нарқының қалыптасуы.

2. 3 Жердi пайдаланудың ақшалай формасына јту механизмi.

3. ОҚО жер ресурстарының сапалық жағдайы және оны тиiмдi пайдалану.

3. 1 ОҚО жер ресурстарының сапасы.

3. 2 Жер ресурсын тиiмдi пайдалану жолдары.

ҚОРЫТЫНДЫ

ПАЙДАЛАН±АН °ДЕБИЕТТЕР ТlЗlМl

КlРlСПЕ

Тақырыптың јзектiлiгi.

Жер ең негiзгi табиғат байлығы. Ол барлық тiршiлiк кјзi, јмiр сүру ортасы. Қазiр адамдар јздерiне керек қоректiк заттардың 88%-н егiстiк жерлерден, 10%-н ормандар мен жайылымдардан, 2%-н теңiз бен мҮхит суларынан алады. Жер қорын қорғау және тиiмдi пайдалану сондықтанда ең негiзгi ешқашанда маңызың жоймайтын јзектi мәселе.

ґнеркәсiптiң дамуы, қалалардың, жолдардың, гидротехникалық қҮрылыстардың салынуы жердiң беткi қабатын бҮзып, табиғи ландшафтардың јзгеруiне алып келедi. ґзгерген жерлер шаруашылық жағынан тјмен бағаланып, қоршаған ортаны токсиндiк заттармен ластап, адам јмiрiнiң санитарлық-гигиеналық жағдайын тјмендетедi.

Жер қорының қҮрылымдық және сапалық жағдайының јзгерiсiн қарастыра отырып байқайтынымыз, олардың, әсәресе ауылшаруашылық мақсатындағы жерлердiң даму бағыты негативтi сипатта екендiгiн кјре аламыз. МҮндай жағымсыз процестер жердiң ресурстық потенциалының қысқаруына, оның нәтижесiнде ауылшаруашылық јнiмдерiнiң тјмендеуiне алып келiп, мемлекеттiң µлттық қауiпсiздiгiне қауiп тудырады. БҮл процестi тез арада тоқтатудың ең негiзгi жолы жердi тиiмдi пайдалану. °сiресе бҮл қазiргi шаруашылық жағдайында, яғни, јнеркәсiптiк ресурстардың жетiспеушiлiгi мен топырақтың јнiмдiлiгi тјмендеген уақытта маңызды.

Шаруашылықтаң және жердi пайдаланудың экономикалық механизмiнiң жоқтығы жер ресурстарының тапшылығы мен деградациясына алып келедi. Осыған байланысты жердi пайдаланудың ақысыз түрiнен ақылы түрiне јту, жер ресурстары тиiмдi пайдаланудың экономикалық негiзi жасалды.

Қорыта айтқанда, жер јндiрiс қорының кјзi, әрi јндiрiстi орналастыру ортасы ретiнде јндiрiстiң барлық саласына қатысты. ґндiрiстiң даму қарқыны артқан сайын жер байлығын, жер қорын пайдалану мјлшерi де јсiп келедi. Соған байланысты, жер ресурсының тиiмдi қорының сапасының тјмендеуi қоғамның јндiрiске жҮмасалатын шығынының артуына керi әсер етуде. Жер қоры сапасының тјмендеуiнен туындайтын јндiрiс тиiмдiлiгiне керi әсердi ғылыми техникалық жетiстiктер нәтижесi де жоя алмай отыр.

Сондықтан жер қорын үнемдi, тиiмдi пайдалану кезек күттiрмей шешiмiн табуы тиiс мәселеге айналып отыр. Оны шешу үшiн жердi тиiмдi пайдаланудың қазiргi экономикалық механизмге сай жаңа экономикалық подходтарды Үйымдастыру керек және осындай комплекстi жолдардың iшiнен ең тиiмдiсiн, ең қолайлысын, нақтысын таңдап алуымыз керек.

Мiне, осының бәрi жҮмыстың тақырыбын, мақсатын, мiндетiн айқындап бердi.

Тақырыптың зерттелу деңгейi.

Жерге қатысты экономикалық мәселелердi кјптеген авторлар зерттедi. Олардың iшiнде шетел және отандық ғалымдар: Б. Ж. Абдраимов, Т. В. Абраменко, В. В. Акимов, И. Г. Архипов, Т. М. Аршидинов, Ж. Н. Балғабаева, В. И. Беленький, К. М. Белiшбаев, М. А. Индельман, Б. Д. Даулетбаков, А. Н. Дебердеев, З. Д. Дюсембеков, В. В. Забусова, И. А. Ильин, Т. А. Калиев, С. Ж. Қасымов, М. Б. Кенжегузин, Н. Н. Комов, В. А. Крохмаль, О. Б. Леппкел, Я. Я. Мауль, В. В. Милосердов, Л. С. Николенко, Р. К. Ниязбекова, Т. А. Орузбаев, Л. О. Оспанов, Л. И. Подольский, Ж. А. Прокофьева, А. И. Сабидова, Ж. Т. Сейфуллин, М. Д. Спектр, Е. С. Строев, С. А. Ткачук, М. С. Тонкопий, Е. М. Упушев, А. В. Чаянов және тағы басқалар.

Қазiргi таңда жердi пайдалануда нарықтық қатынастарға јту жер кадасторының жүргiзiлуi, жердi экологиялық қорғау, жердi тиiмдi пайдалану, бағалауда жаңа әдiстердi қарастыру және тағы да басқа кјптеген јзектi мәселелер туындап отыр.

ЖҮмыстың мiндетi мен мақсаты:

Жердi тиiмдi пайдаланудың теориялық негiздерiн жасау.

Алға қойылған мақсат келесi мiндеттердi айқындады:

- жер ресурстарын тиiмдi пайдалану мен қорғаудың факторы мен шарттарын айқындау;

ОҚО жерiн пайдаланылу деңгейiне анализ жасау;

- жер ресурстарын тиiмдi пайдалану мен қорғаудың Үсыныстар жасау.

ОҚО Тянь-Шань тауларының сiлемдерi мен ТҮран ойпатының шығысын ала, 117, 3 мың шаршы шақырым аумаққа орналасқан. Оның солтүстiгiн Бетпақдала шјлi, оңтүстiк Қиыр шетiн Мырғашјл қуаң даласы алып жатыр. Солтүстiк шетi мен оңтүстiк шетiнiң ара қашықтығы 600 км.

Оңтүстiк Қазақстан ежелгi кезден қолайлы географиялық аймақ саналған. БҮл территориядан Батыс пен Шығысты - Жерорта теңiзi елдерiмен Азияны, Қытай, Монғолияны жалғастыратын маңызды керуен жолдары јткен. Оңтүстiк Қазақстанның таулы аудандарынан јткен осы жолдар тарихта “µлы жiбек жолы” атымен белгiлi. Сырдария јзенi жағалауынан јтетiн Орта Азия арқылы ¶ндiстанға, Хазарияға, кейiнiрек - Алтын Ордамен Мәскеуге алып баратын жолдың да маңызы жоғары болатын.

Осы керуен жолдарының бойында VI-XII ғ. ғ. кјптеген сауда орталықтары, қалалар пайда болды. °сiресе, Сырдария јзенi бассейнде: Отырар, Испиджаб, Сүткент, Сығанақ, Саудан сияқты iрi қолјнер және сауда орталықтары салынды.

Ресейге толығымен қосылған соң (XIXғ. 60 жылдар ортасы) Оңтүстiк Қазақстан Орта Азия оазистерiмен Ресейдiң Европалық бјлiгiндегi аудандарды жалғастырушы ретiнде танылған. Алайда, Оңтүстiк Қазақстан облысы аумағында жолдардың жоқтығынан бјлiм аралық байланыс қиын болатын.

Кеңес одағы заманында Оңтүстiк Қазақстанның экономикалық-географиялық жағдайы түбiрiмен јзгердi. Түркiстан-Сiбiр темiр жолы салынды, Мойынты-Шу линиясымен бiрге бiрнеше iрiлi Үсақты темiр жол жүйелерiнiң салынуымен пайдалы қазбалар кен орындарының ашылуы басталды.

Оңтүстiк Қазақстан облысы - республикадағы маңызды және жақсы дамыған экономикалық аудандардың бiрi. Ауылшаруашылығына мамандануы Оңтүстiк Қазақстанған шекаралас жатқан Орта Азияны еске түсiредi. БҮл - Қазақстанның бағалы техникалық және дәндi дақылдар јсiретiн суғармалы аймағы. Республикада бақша, жүзiм јсiру мен қой шаруашылығынан бiрiншi орныды иемденедi.

Оңтүстiк Қазақстан азық-түлiк және жеңiл јнеркәсiп дамыған орталық. Тау кен јнеркәсiбi де жоғары деңгейде жолға қойылған (полиметалл, фосфорит, қорғасын јндiрiсi) .

Оңтүстiк Қазақстан табиғат жағдайы Орта Азиядағы кјршi мемлекеттермен јте Үқсас. МҮнда Орта Азиядағы сияқты жазықтарда күн сәулесiнiң таралуы жоғары. Оңтүстiк Қазақстанның климаты шҮғыл континенттi, әсiресе жазық шјлдi аймақтарда. Континеттiлiк солтүстiкке қарай айқын байқалады. Оңтүстiк Қазақстанның барлық территориясына салыстырмалы суық, қоры аз қыс тән, жылы, жаңбырмен Үласқан кјктем, содан соң - ыстық жаз тән. Күз кенеттен кiредi де, ол температураның шҮғыл тербелiсiмен, жаңбырмен ерекшеленiп, аяздың соңы қармен жалғасады.

Басқа экономикалық аудандармен салыстырғанда мҮнда вегетациялық кезең Үзаққа созылады (220 күнге дейiн) . Сәуiр мен қыркүйек аралығында түсетiн энергияның мјлшерi тропиктегiмен бiрдей. Температураның жалпы мјлшерi ң000 градусқа жеттi. Оған қоса, Оңтүстiк Қазақстанда бҮлттық республика бойынша ең тјмен (35-ң5% орташа жылдық), ал ауаның ылғалдылығы шiлдеде 18-20%-ға дейiн тјмендейдi. МҮндай табиғи үйлесiмдiлiк дәндi дақылдармен бiрге жылу сүйгiш јсiмдiктердi јсiруге болады.

Оңтүстiк Қазақстан климатының қолайсыз жақтары кјктемнiң соңғы айларындағы аяздар. БҮл аяз жас мақталар мен басқа да јсiмдiк түрлерiнiң үсуiне алып келедi.

Оңтүстiк Қазақстанның кјп бјлiгiнде жауын-шашын јте аз. Жауын -шашынның орташа жылдық кјрсеткiшi солтүстiгiнде 150 мм-ге дейiн, Оңтүстiк Қазақстанңтүстiгiнде 500 мм-ге дейiн жетедi. Жылына 5-6 айдың кјлемiнде жауын-шашын жауады.

Оңтүстқк Қазақстан Облысы топырақ жамылғысы.

Қазақстан жер көлемқ жағынан қрқ ел Англиядан 11 есе үлкен. Үлан байтақ территориясы терқстқктен оңтүстқкке қарай 1600 км, шығысынан батысына қарай 3000 км жерге созылып жатқан кеңқстқктқ алып жатыр. Республика ТМД елдерқ қшқндегқ Ресейден кейқн 2-шқ орында. Бейнелеп айтқанда Қазақстан жерқне Армения сияқты 90 республика еркқн сиып кетедқ. Халқының саны жөнқнен әлемде 80 орында болып, жер көлемқ жөнқнқнен кең байтақ 10 елдқң бқрқ. Әлем халқының 0, 3% -н қүрай отырып, Қазақстан жер шарының 2 пайызын алып жатыр. Осындай кең байтақ өлкенқң бқр бөлқгқн қүрайтын оңтүстқк өлке. Оңтүстқк Қазақстан облысында жазықтар мен ойпатты жерлер, қүмды өлкелер, биқктқгқ әртүрлқ таулар кездеседқ. Бүл аймақтағы жер бедерқнқң әртүрлқлқгқ тек климатына әсер етқп қоймай топырағының қалыптасуына да септқгқн тигқзедқ. Осыған орай Оңтүстқктегқ топырақтардан жазық аймақтың жазық аймақ топырақтарды және таулы аймақтың топырақтары деп жқктей аламыз. Оңтүстқк Қазақстан облысының территориясы шөл зонасының оңтүстқгқнде жатыр. Бүл зонада Оңтүстқк Қазақстан облысымен бқрге Батыс Қазақстан облысының бқраз жерқ, Атырау, Маңғыстау, Қызылорда облыстары түгелқмен Ақтөбе, Қостанай, Ақмола, Қарағанды, Шығыс Қазақстан облыстарының бқраз жерлерқ, Алматы, Жамбыл. Оңтүстқк Қазақстан облыстарының басым көпшқлқк жерлерқ орналасқан.

Бүл алқапта ауадан түсетқн ылғал мөлшерқ өте аз ылғалдану коэффициентқ 0, 1 - 0, 05-ке дейқн кемидқ. Жылына түсетқн ылғалдың мөлшерқ 80 - 150 мм-дей. Үзқксқз уақыттың үзақтығы 170 - 220 күнге жетедқ. Күнқ бүлтсыз, ыстық 10°- тан жоғары болатын температура қосындысы Түркқстан маңында ң700°- қа жетедқ. Бүл аймақ нағыз шөлдқң өзқ. Жерге тек ерте көктеммен күздқң соңғы айларында ылғал түседқ. Сондықтан, өсқмдқк тқршқлқгқне 2 биологиялық тыныштық кезең өтедқ, оның бқрқншқсқ қыстың суық, екқншқсқ жаздың қүрғақ кезқнде болады. Өсқмдқктер табиғаттың осындай қысымшылдығына бейқмделген. Онда өсетқндер: сирек шығатын бүташалар, жусан және кейбқр сортанданған, сорланған топырақтарға бейқмделген шөптер. Өсқмдқк сирек шығатындықтан олардың топырақта қалдыратын қалдықтары мардымсыз. Сондықтан, топырақта қарашқрқк аз. Оның мөлшерқ топырақтың беткқ қабатында небары 1 - 1, 5 % . Осының салдарынан топырақтың түсқ бозғылт тартып, өзқн түзген тау жынысына үқсайды. Бүл зона екқ знашаға бөлқнедқ: а) сор шөптқ жусан өсетқн қүба топырақтар, терқстқк шөл; б) жусанды сор шөптер өсетқн сүр - қүба топырақтар, орталық шөл. сонымен қатар, 2 зонашада да, әсқресе, соңғысында тақыр түстқ топырақтар мен тақырлар, үгқме қүмдар және сорланған жерлдер көптеп кездеседқ.

Аймақ негқзқнен шөл жайылымына қолайлы. Мүнде тек суармалы егқстқктен ғана өнқм алады. Өзен бойларында ор, аласқан тақыр түстес топырақтар күрқш егуге ыңғайлы. Топырақ қүнарлығы аз болғандықтан, суарған кезде азоттың фосфорлы және органикалық тыңайтқыштарды қолдану керек. Шөл аймағы Қазақстандағы ең мол жердқ алып жатыр. Оның 119 млн. га, яғни республика территориясының ңң% - на жуық.

Жалпы жартылай шөл мен шөл зоналарын сипаттай келқп, ол алқаптарды өнқмсқз, қүнарсыз деп айтуға әсте болмайды. Өйткенқ, осы жедқң ыстығына бейқм сорланған топырақта өсетқн сор шөптердқ қой малы, оның қшқнде әсқресе қаракөл қойлары, “шөл кемесқ” атанған түйе малдары сүйсқнқе жейдқ. Ал мүнда қолдан су берқп, мемеорация шараларын қолданған кезде, шөлдқң үзақ күнқн үнататын кейбқр қымбатты дақылдар, суға да қанығып, мол өнқмдер бередқ. дегнмен, осыған қарап, барлық шөл жерлердқ бау - бақшаға айналдыруға болады деген қиялға берқлмеген абзал. Себебқ, қоғам үшқн шөлдер қоғамға шөл күйқнде қажет. Табиғатта бқр жер шөл болып, екқншқ жерқ көл болып бқрқн - бқрқ толықтыратын, бқрқн - бқрқ теңгеретқн заңдылық бар.

Оңтүстқк Қазақстан территориясында жазықтық жерлер тауларға қарағанда көп. Оңүстқк Қазақстан облысында ең қрқмдқ Қаратау, Қазығүрт, Өскен таулары.

Таулы алқаптарда енқ әр жерде әртүрлқ батыстан шығысқа қарай созылған тау етегқндегқ шөлдқ дала зонасы - белдеуқ орын алған. Жазықтықтағы шөлдқ дала зонасына қарағанда тау етектерқнде жатқандықтан бүл аймақтың табиғи жағдайы өзгеше келедқ. Бүл беулқк таулық белдеулқк зонасының ең төменгқ сатысы. Сондықтан бүл алқапты пайдалану жағдайы да басқаша.

Тау етегқндегқ щөлдқ далалы аймақтағы ылғал мөлшерқ жазық территориядағы шөлдқ дала зонасына қарғанда әлдеқайда мол. Ылғалдың орташа мөлшерқ 250 - 360 мм- ге дейқн жетедқ. Ыцлғал көбқнесе жылдың көктемгқ және қысқы айларында түседқ де, жаз, күз айлары қүрғақ болады. бүл аймақта қысқы, көктемгқ ылғалды дүрыс пайдаланып, ерте пқсетқн астық жақылдарды - күздқк және жаздық бидай, арпа егқледқ. Ал, суармалы жерлерде астықтан басқа бағалы дақылдар: қант қызылщасы, мақта, жүгерқ, беде мен көкөнқстер, бау ағаштары мен жүзқмдқктер, темекқ жақсы өседқ.

Қалған жерлерқ көктемгқ, күзгқ мал жайылымдары. Бүл аймақтың топырағы негқзқнен таулы алқаптан қаншалықты қашықтығына байланысты, топырақ түсқ де өзгерқп бқрнеше зонаға бөлқнедқ, таудан алыс жерлерде топырақтың ашық сүрғылт зонасы жатыр, одан кейқн кәдқмгқ сүрғылт түстқ топырақ және ашық қара қоңыр топырақтар зоналары кездеседқ. Оңтүстқк Қаақстан облысындағы Батыс Тянь - Шань тау етектерқнде күңгқрт - сүрғылт топырақтар мен ашық қара - қоңыр топырақтар орнына қоңыр және сүр қоңыр топырақтар таралған алқапта ғана суарылмайтын егқс өседқ, сүрғылт және ашық сүрғылт опырақ таралған аймақта егқстқктқ қолдан суармайынша жақсы өнқм алынбайды. Негқзқнен алғашқы екқ зонада Алматы, Жамбыл облыстарының қант қызылша егқстқктерқ, суармалы жерлердегқ астықтары, темекқ, көкөнқс, бау-бақша жүзқмдқктерқ, Оңтүстқк Қазақстан облысының мақталы мен дәрқлқк шөптер, бау - бақша жүзқмдқктер алған.

Тау етегқнқң шөлдқ - далалы белдеуқнен кқшқгқрек алқапта аласа таулы белдеуқ басталады. Бүл аймақта таулардың топырақ климат жағдайларына тигқзетқн жерқ үлкен. Ауадан түсетқн ылғал мөлшерқ 500-800 мм-ге жетедқ. Мүндай мөлшердегқ ылғал егқстқктқң жазық жерлерқндегқ ешбқр айында кездеспейдқ. Ылғал көп түсетқндқктен шөп жақсы өседқ. Топырақтары да қүнарлы, негқзқнен таудың қара қоңыр топырағы мен қара топырақ, ал негқзқнен таудың қара қоңыр топырағы мен қара топырақ, ал Батыс Тянь да таудың қоңыр топырақтары. Бүл аймақта суарылмайтын егқн егқледқ, көбқнесе астықты дақылдар өседқ, мал жайылымына да қолайлы. Аймақ таулы, жыралы болып келетқндқктен, жаппай қолайсыз, сондықтан көбқне мал жайылымы, шабындық ретқнде пайдаланылады. Бүл алқапта суарылатын және суарылмайтын жемқсиқ ағаштар, бүталар өп өседқ. Алматының әйгқлқ “Апорт” алмасы да осы аймақта өсқп, жақсы өнқм бередқ. бүл зонаның көлемқ 10 млн. га жуық.

Орташа - таулы, шалғынды орманды белдеуқ аласа таулы далалы белдеуқнен жоғары алқапта жатыр. Бүл аймақта түсетқн ылғал мөшерқ жылына 850-900 мм-ге дейқн жетедқ. Шалғанда шөптер аса биқк болып өседқ. Топыраға аса қүнарлы қара топырақпен күңгқрт - қара түстқ орман топырағы. Таудың қара топырағындағы қарашқрқндқ мөлшерқ 10-12 % -ға жетедқ. Жер бетқнқң бедерқне аймақтың суықтығына байланысты егқстқк жерқ өте аз. Жерқ негқзқнен жағы жайлау мен шабындыққа қолайлы. Көп жерқ орман ағаштары негқзқнен Тянь -Шань шыршасы. Көлемқ ң млн. гектардай.

Пайдалану

Жерден мол өнқм алу үшқн Оңтүстқк Қазақстанда түзқлетқн басты шаралар - қүнарлықпен күресу, жер суару және мелиорациялау, топырақты эрозиядан қорғау.

Республикада күрделқ мелиорацияны қажет етпейтқн жыртуға жарамды 61 млн. га-дай жер бар, оның 20 млн. га-ға жуығы терқстқк, шығыс, терқстқк батысқара топырақты және қара-қоңыр топырақты, көпшқлқк жағдайларда табиғи ылғалмен қамтамасыз етқлген аймақтарда. Ал, ылғалмен қамтамасыз етқлмеген топырағы жай және ашық қара-қоңыр және шөеттқ зонашаларда жыртылған жер көлемқ соңғы жылдарға дейқн 5 ммлн. Га. Шамасында едқ. ң0, млн. га егқстқк жер Оңүстқк Қазақстан облысында бүлар негқзқнен тау етегқндегқ шөлдқ - далалы белдеуде таралған суарылмайтын және суарылатын егқстқктер тек бау-бақшалар суармалы жердқң бқраз көлемқ шөл аймағында өзен бойлары мен сағаларында орналасқан. Республикадағы жалпы суармалы жер көлемқ кезқндегқ 1 млн. га жалпы егқс көлмқнқң 5, 0% қалған. Бүл жағдайды қалпына келтқру керек.

Жер айналымының даму мен проблемалары және және жер рыногының қалыптасуы.

Қазақстанда жер реформасын жүргқзу нәтижесқнде рыноктқк қатынастардың дамуы мен қалыптасуына ағытталған жерге меншқктқң әртүрлқ формасына негқзделген жер қатынастары орын алды.

Жер шаруаышлықтың табиғи объектқсқ ретқнде түрақты және үзақ мерзқмдқ пайдаланылатын жеке иелқк ретқнде жеке немесе заңды түлғалардың иелқгқнқң қүрамына кқрқп, мемлекеттқк тқркеуде түрады.

Жерге төлем, жерге қатысты барлық нарықтық төлемдердқ пайдаланғандығы үшқн коммерциялық төлем, арендалық төлем, жер салығы т. б. қамтиды.

Қазыргқ кезде жер айналымының бүкқл палитрасының (иелқк, қүқық рыногы, арендалық қүқық рыногы, жер лесқне қүқық рыногы) бқрыңғай жүйеде жүмыс қстгенқ маңызды.

Оңтүстқк Қазақстан облысының жер нарығына жасалған анализ көрсеткендей ол ендқ қалыптасып келе жатыр. Өткен жылдарда жердқ шаруашылық түлғаларға бөлқп беру және оны заңды түрде бекқту жерге қатысты қүқықтық және нормативтқк базаларды белгқлеу жердқ нарықтық қатынастарға қосу сияқты қстер жасалды.

Жер жеке түлғалар арасында конкурстық сүраныс пен үсынысқа сәйкес экономикалық әдқстермен бөлқнедқ. Жер қатынастарының тереңдеуқне және дамуына байланысты шаруашылықтың көптеген объектқлерқ нарықтық кезеңге бейқмделқп, жер учаскелерқн рационалды пайдалану керектқгқн түсқнедқ.

Облыстағы жер рыногының қалыптасуы кезеңмен жүредқ.

Жер рыногының қалыптасу схемасы.

Жер рыногының дамуында келесқ факторлар шешушқ роль ойнайды:

заңдардың рыноктың шарттарына сәйкес келуқ, яғни заңдар мен нормативтқк актқлердқң бар болуы және прогрессивтқлқгқ;
негқзгқ қүнның туралығы, дәлелдқлқгқ, бағаға рыноктқк, сүраныс әсерқнқң ескерқлуқ;
жер учаскесқнқң адамадрды қызықтыруы;
келқсқм шарттарды жасаған кезде олардың қүқықтық негқзқнқң болуы.

2001 жылдың соңында мемлекеттқң қатысуымен жер учаскелерқн сату - сатып алуға бойынша 118ң, 6 млн. теңге қүнындағы аумағы 195ң, 8 га. Жер сатылған.

Жер учаскелерқн сатумен бқрге мемлекет жердқ түрақты пайдалану қүқында сату жөнқнде шарттар жасады. Олардың саны 2001 жылдың соңында 370 болып, ңң млн. теңгенқ қүрайтын аумағы 2707ң, 0 га жер сатылады.

Сонымен бқрге мемлкет жеке иелқкке ақшасыз, қүнсыз негқзде жеке, көмекшқ шаруашылықпен аналысу үшқн 100, 0 мың га жер учаскесқн, оның қшқнде 60, 0 мыңнан көбқрек жердқ бау-бақшаға дача қүрылысына 12 мың га шамасындағы жердқ қүрылыс пен түрғын үймен қамту мақсатында бердқ. Мүның барлығы да джердқң екқншқ рыногының базасын қалыптастыру болып саналады.

Екқншқ рынок азаматтар мен мемлекеттқк емес заңды түлғалар арасында жасалған келқсқм шарттар негқзқнде қалыптасады. Ол сату - сатып алу операцияларын қамтиды. Жердқ сату -сатып алу кең масштабта азаматтар мен мемлекеттқк емес заңды түлғалар тарапынан жүргқзқледқ. жер айналымының тағы да бқр экономикалық механизмқ жердқ арендаға беру. Бүл дегенқмқз жердқ уақытша және ақшалай пайдалану. Оңтүстқк Қазақстанда жердқ арендаға берқлетқн жрдқң көлемқ жылдан жылға үлғаюда. Жердқ уақытша пайдалануға жеке түлғалар мен мемлекеттқк емес заңды түлғаларға мемлекет жалпы сомасы 1639 жер учаскесқн берген. (табл. 9)

ОҚО 199ң- 2001 жж. аралығында уақытша пайдалануға берқлген жер учаскелерқ.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.