Атмосфера туралы жалпы түсінік. Атмосфераның ластануы

Жоспар

Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 31 бет
Таңдаулыға:

Жоспар.

Кіріспе.
Әдеби шолу.Тақырыптың өзектілігі мақсаты және міндеті.
I Атмосфера туралы жалпы түсінік.
1.1 Атмосфераның ластануы. Ластануының негізгі көздері.
1.2 Ауаны таза сақтаудың ұйымдық шаралары.
II АХҚЗ-на жалпы сипаттама.
2.1 АХҚЗ-ң өндірістік мониторингі
III Экспериментальді бөлім.
3.1 Зерттеу методикасы және материал.
3.2 Күкірт диоксидін анықтау.
3.3 Азот диоксидін анықтау.
3.4 Статистикалық өңдеу.
IV Қорытынды.
V Қолданылған әдебиеттер
VI Қосымшалар.

Кіріспе
Казіргі кезде экология туралы барлығы біледі және де әр адам бұл
сөзді әр-түрлі түсінеді. Көбінесе экологияны коршаған ортаға адамның
тигізетін негативті әсерімен байланыстырады. Көптеген заводтарда, химиялық
өндірістерде қазіргі заманда адам ағзасына яғни атмосфералық ауаға әсер
тигізетін химиялық заттар, мысалы көміртегі оксиді өндіріледі. Қазақстанда
240 химиялық өндірістер шығаратын объектілер бар. Оған газ,мұнай
өндірісі,радиациялық және химялық құралдар шығаратын өндірістер жатады.
Бірақ кейбір жағдайларға байланысты осы объектілерде авариялар,
катастрофалар пайда болуы мүмкін. Осының бәрі қоршаған ортаға, адамның
ағзасына, ауыл шаруашылық объектілеріне, атмосфералық ауаға залал тигізеді.
Атмосфералық ауаға техногенді ластағыштардың тасталуының онмындаған түрі
бар. Бірақ олардың ішінде жиі кездесетіндері көп емес. Оларға қатты
бөлшектер, бейорганикалық шаң, көміртегі оксиді, күкірт диоксиді, азот
диоксиді жатады.
Атмосфералық ауаны негізгі ластағыштар көздеріне Ақтөбе облысы бойынша
мына өнеркәсіптер жатады: АқбұлақААҚ, СНПС-Ақтөбе-МұнайгазААҚ, ТНК,
Казхром, Қазақойл Ақтөбе, Қазтүрікмұнай, Спецавтотранспорт ААҚ т.б
Сонымен қатар бұлардың санына Ақтөбе қаласындағы Ақтөбе хром қосындылар
зауыты да кіреді.Зауыттың негізгі өнімдеріне мыналар жатады:
Алты валентті хром, натрий бихроматы, хромды ангидрид және де өнімнің жаңа
түрі калий бихроматы т.б
Мақсаты: Ақтөбе хром қосындылар зауытының аумағындағы атмосфералық ауаның
жағдайын бағалау.
Атмосфера – біздің ғаламшарымыздың ғарыш кеңістігімен шектесіп жатқан
аралығы.
Атмосфераның құрамы төмендегі кестеде келтірілген.

3
Әдебиетке шолу
Тақырыптың өзектілігінің зерттелуі маңызды болып есептеледі, әсіресе
қазіргі уақытта кәсіптік химиялық өндіріс маңында қалыптасқан техногенді
геосистеманы меңгеру үшін, атмосфералық ауаның жағдайын қарастыру.
Жұмыстың мақсаты- Ақтөбе хром қосындылар зауытының аумағындағы атмосфералық
ауаның жағдайын бақылау.
АҚ Ақтөбе хром қосындылар зауыты Ақтөбе қаласындағы өндірістік
системалардың басты маңызды тобы, сонымен қатар қоршаған ортаға кері әсерін
тигізетін бірден- бір қайнар көз. Ақтөбе хром қосындылар зауытындағы
өндірістік процесс қатты және сұйық заттардың қалдығымен шығады: шлам,
қоңыр натрий шламы, натрий сульфаты, тиосульфат ерітіндісі, және тұрмыстық
қалдықтар. Бұл жағдайда ең алғашқы жұмыс ретінде Ақтөбе хром қосындылар
зауытының қоршаған ортаға немесе атмосфераға тигізетін әсерінің қаншалықты
екенін анықтау, сонымен қатар АХҚЗ-ы айналасындағы екі нүктеден ауаға
сынама алып, күкірт диоксидін, азот диоксидін зерттеуге алу.
Зерттеудің міндеттеріне жататындар:
- техногенді системада өндірістік геохимиялық мониторинг жүргізу;
- атмосфералық ауаның жағдайын бақылау;
- АХҚЗ өнеркәсібінің іс қағаздар негізінде жіберетін қалдықтарын
қадағалау.

4
I бөлім. Атмосфера құрамы.

Элементтер Көлемі, % Салмағы, %
Азот 78,08 75,51
Оттегі 20,95 23,15
Көмірқышқыл газы 0,03 0,046
Инертті газдар 0,94 1,28.

Атмосфера аумағы жер мен аспан әлемінде зат алмасады. Ғарыштан шаң-
тозаңдармен бірге түскен метеориттер атмосферада сутек, гелий сияқты
жеңіл газдарға ыдырайды. Атмосфера уаусы жерге күн радиусы еркін
өтіп, жылу режимін реттейді. Атмосферадағы ыдыраған газ молекулалары
иондарға ыдырайды. Сондықтан атмосфераның жоғары қабатының бір
иондардан тұрады. Ол қабатты ғылыми тілде ионосфера, тропосфера,
озоносфера, стратосфера, мезосфера, әрбір қабатының өзіндік атқаратын
қызметі, газдық құрамы, алып жатқан орны, тығыздығы болады.
Атмосфераның қабаттарының ішінде озон қабатының ролі ерекше.
Озоның негізгі массасы жер бетінен 10-50 км биіктікте, яғни
тропосфера мен стратосфера қабаты аралығында жатыр. Оның негізгі
атқаратын қызметі- ғарыштан жер бетіне еркін өтетін ультракүлгін
сәулелерді сіңіреді немесе кейін шағылыстырады. Ал радиациялық сәуленің
шамадан тыс өтіп кетуі тіршілік үшін өте қауіпті, соңғы жылдары жер
шарында озон қабатының жұқару проблемасы ғаламшар тұрғындарын алаңдатуда.
Оның
басты себебі-антропогендік факторлар. Озон қабатының жұқару туралы
мәліметтер көп.америкалық ғалымдар – Ш.Роуланд, М.Малин және неміс ғалымы
П. Крутцен озон қабатының жұқару себебін анықтап берді. Бұл
ғалымдарғат 1996 жылы халықаралық әлемдік саласы бойынша Нобель
5
сыйлығы берілді. Озонды адамның өзі өндіретін химялық қосылыс-
хлорфторкөміртек (ХФК) бұзатыны дәлелденді. Ол
өндірістерде,
автокөліктерде, зымырандарда қолданылып химиялық қосылыстардан да
бөлінеді. Олар фреондар деп аталады. Оның әсер ету механизмі мынадай :
фреондар атмосфераның жоғарғы қабатына көтеріліп,ультракүлгін
сәулелерінің әсерінен ыдырап, хлор бөледі. Хлор озон молекулаларын
ыдыратады. Соның салдарынан хлордың бір молекуласы озонының 10 мыңдаған
молекуласын жойып жібереді. Осылайша озон қабаты жұқара бастайды.

6

Атмосфералық ауаның тіршілік үшін маңызы.

Экологиялық жағдайлардың біртұтастығын кеңінен көрсету үшін қоршаған
орта және тіршілік ортасы деген түсініктемелер қолданылады.
Бұл жағдайда ең алғашқы болып адамның тіршілік ортасы көрсетіледі.
Адамды қоршаған орта Н.Р.Реймерс бойынша (1994) өзара
байланысқан
4 компонент-подсистемалардан құралған:

а)табиғи орта:
ә)агротехникамен жарамсыздандырылған орта – екінші табиғат;
б)қолдан жасалған табиғат үшінші табиғат;
г)әлеуметтік орта;
Адамдарды қоршаған табиғи ортаға адамдар, жануарлар, өсімдіктер,
басқа да тірі жәндіктер өмір сүретін мекен-жай, ондағы жер-су,
ауа, жел, жылы мен суық, ас пен қорек кіреді.
Қоршаған орта тірі және өлі табиғаттан құрлған, өзара
тығыз байланысы бар біртұтас жүйе. Табағатта болатын барлық
құбылыстар мен өзгерістер осында өтеді.
Табиғат байлықтарын есепсіз, бақылаусыз жұмсауға
болмайтынын, қоршаған орта бүлініп, істен шығу оңай екінін
адамдар XV ғасырдың алғашқы жылдарынан түсіне бастады. Сол
кезден бастап қоршаған ортаны қорғау деген ұғым пайда болды.
Қоршаған ортада әлі де адамның аяғы жетпенген де
ғана таза күйінде сақталады. Өйткені ол жерлерге адамдардың
жетуі өте қиын. Жер бетінің 48051840 км2 жеріне адамның
іс-әрекеттері жетпеген. Мұндай жерлерде Антарктидада – 100%,
Солтүстік Америкада – 37,5%, Ресей және ТМД елдерінде – 33,6 %,
Австралия және мұхиттар – 27,9%, Африка – 27,5%, Оңтүстік Америка
– 20,8%, Азия -
7
13,6%, Еуропадағы – 2,8% құрлық беттері жатады.
Атмосфера – Жер ғаламшарының ауа қабаты және ол биосфераның
құрамды бір бөлігі болып та саналады. Адам ағзасына әсер етуші
факторлардың ішінде ең маңыздысы – ауа. Себебі, ағзаға уздіксіз әсер
етеді. Атмосфералық ауаның адамның тіршілігіндегі маңызы зор:
1) ауа оттегінің тұрақты көзі, ал оттегі ағзадағы басты
тотықтырғыш;
2) атмосфералық ауа температуралық реттеліс факторы ағзадағы артық
жылудың бәрі ауаға таралады.
3) күн радиацияның жер бетіндегі мөлшері мен сапасы атмосфералық
ауаның күйіне байланысты.
4) эволюция барысында адам ағзасы мен атмосфералық ауа арасында
тепе-теңдік қалыптасқан, ауаның физикалық, химиялық қасиетінің
өзгеруі шаң-тозаңның көбеюі, өндіріс қалдықтары, патогенді микро-
организмдермен ластануы.Осы тепе-теңдіктің бұзылуына және оның
салыстырмалы ретінде тұрғындар денсаулығының нашарлауына
апарады.
5) ауа табиғаттың қозғалысы, бұлттың түзілуі, жауын-шашынның түзілуі
яғни климаттың маңызды көрсеткіштері ауада болатын құбылыстар.
6) атмосфералық ауа өндірістегі техникалық процестерде
қолданылады.(мыс: жану,металл балқыту, т.б.)
Атмосферадағы ауа қабаты түрлі газдардың жиынтығынан құралған,
олардың ішіндегі ең көп мөлшері, яғни 78,08 % азоттың (N) үлесіне
сәйкес келеді. Атмосферадағы ауа құрамының 20,95 % - оттегі, 0,9 % -
аргон, 0,03 % - көмірқышқыл газы, ал қалғаны неон, гелий, сутегі, метан
және т. б. газдар.
Атмосфера қабатындағы температуралық өзгерістерге байланысты жер
бетінің биіктікке көтерілген сайын бірнеше қабатты ажыратады.
Бірінші Жер бетіне ең жақын қабаттар ретімен - стратосфера,
8
мезосфера, термосфера және экзосфера деп аталады.
Атмосфераның Жер бетіндегі жалпы тіршілік атаулыға ең қабаты
тропосфера. Атмосферадағы ауа массасының 90 % - ға жуығы тропосфера
қабатында шоғырланған. Тропосфера қабатының орташа қалыңдығы
Жер шарының түрлі ендіктерінде түрліше аумақты қамтиды. Мысалы поляр
шеңберінің үстінде тропосфера 8-10 шақырым биіктікке дейінгі аралықты
қамтыса, ал қоңыржай белдеулерде ол 10-12 шақырым, ал тропикалық
белдеулерде 16-18 шақырым биіктікке дейін аралықты қамтиды. Тропосфера
қабаты литосфера мен гидросфера қабаттарымен өте тығыз байланысты.
Атмосфера қабаты өзінің физикалық, химиялық және механикалық
әсерлері арқылы жер бетіндегі жылу мен ылғалдылықты үнемі реттеп
отырады.
Химиялық құрамы бойынша атмосфералық ауа газдардың қоспасы
болып табылады (О2, N2, СО2 және инертті газдар). Оттегі атмосфералық
ауаның ең маңызды компоненті, адам ағзасында гемоглобинмен байытып
оксигемоглабин түзеді. Осы күйінде қандағы эритроциттер
арқылы тасымалданады. Табиғатта оттегі тірі ағзаларда тотықтыру
процесінде пайдаланады және жану кезінде тұтылады. Оттегінің қоры
атмосферада жеткілікті және мұхиттың фитопланктондары мен құрлық
өсімдіктерінің тішілігі арқасында үздіксіз ауаға О2 мөлшері ауытқымайды
20,7, 20, 95% арасында біршама тұрақты сақталады. Медицинада О2 –ң
меншікті қысымын жасанды түрде аздап жоғарылатуды емдеу шара-ларында
қолданады. Таза оттегі – улы. Егер жануарларды таза оттегімен дем
алдырса, 24 сағаттан соң тыныс алу тоқталады.
Жер ғаламшарының атмосфера қабатының түзілуіне байланысты
бастапқы атмосфера және екінші реттілік атмосфера деп ажыратылады.

9
Ауа адамның тішілігі олардың аса маңызды компоненті. Ауаның
сапасы адамның денсаулығына ұрпақ жалғастыру қабілетіне, ауруларға
төзімділігіне және өмір сүру ұзақтығына әсер етеді.

10
1.1 Атмосфераның ластануы. Ластанудың негізгі көздері.
Қазіргі кезде Қазақстан Республикасындағы I кезекте тұрған
экологиялық проблемаларының бірі – атмосфералық ауаның ластануы.
Қазақстан Республикасы бойынша атмосфераға жылына өндіріс орындарынан
2,5 млн. т., ал транспорт саласы бойынша 1 млн. т., қалдықтар
шығарылады. Статистика бойынша тұрғындардың 5млн-ы, ластанған 2 млн-ы
күшті ластанған аумақта тұрады. Атмосфералық ауаның тұрғындар
денсаулығына қауіптілігі елді мекендердің әдетте ірі өндіріс
орындарының маңында орналасуымен түсіндіріледі.
Қазақстан Республикасында атмосфералық ауаны ластаушы негізгі
заттар: шаңтозаң, СО, NO, NO2, Н2S, SO2, NH3, Pb және тұрақты
органикалық ластаушылар. Бұл қалдықтар адам ағзасына спецификалық
әсер етеді. Мысалы:
Шаңтозаң –тынысалу жүйесіне, бауырға, қан құрамына зияны әсер етеді,
лейкоцитозға апарады. Аллергиялық ауруларды дамытады.
СО концинтрациясының артуы – нерв жүйесіне күшті әсер етеді, бас
ауруларын дамытады, есте сақтаудан айырылады.
NO, NO2-ң артуы – тыныс алу жүйесінің ауруларына апарады. Аллергиялық
ауруларды дамытады.
Н2S – тыныс алу ауруларын дамытады, асқорыту жүйесінің, жүрек тасмыр
жүйесінің бұзылыстарына апарады, көз аурулары пайда болып, ағзаның
инфекциялық ауруларға төзімділігі төмендейді.
SO2 – концентрациясының артуы еңбек қабілеттілігін төмендетеді, нерв
жүйесі қозғыш болды, бас ауырады, тыныс алу жолдарының аурулары
пайда болады.
Қорғасын – балаларда ақыл-ойдың дамуын кешеуілдетеді, ересектерге қан
жасаушы мүшелерде асқорыту жүйесінің мүшелеріне, нерв ұлпарына
зиянды әсер етеді. Органикалық ластаушылар СОЗ (галогенді
көмірсутектер, пестицидтер, формальдегид, асбест)
анкологиялық
11
психикалық және гармональды ауруларға апарады, зат алмасу
процестерінен бұзады, иммунитетті нашарлатады.
Ауаның ластануы атмосфераның ластану индексімен (АЛИ) көрсетеді.
Қазақстан Республикасында атмосфералық ауаның ластануымен байланысты
аурулардың ішінде тыныс алу жолдарының аурулары бірінші орында.
Анкологиялық, жүрек тамыр жүйесінің аурулары, асқорыту, зәр шығару
жүйесінің аурулары бірінші бестікте. Қазақстан Республикасында
атмосфералық ауаның ластануын қадағалау және зиянды әсерін азайту
мақсатында жүйелі түрде іске асыру ұсынылады:
1. Жаңа химиялық қосылыстардың биологиялық және химиялық
агенттерінің атмосфералық ауадағы нормативті мөлшерін анықтау.
2. Елді мекендердің терреториясында санитарлық-гигиеналық бақылау
жүргізу.
3. Жаңа өндіріс орындарының қоғамдық ғимараттардың тағы басқа
құрылыс нысандарының құжаттарын экологиялық экспиртизадан
өткізу.
4. Өндіріс орындарының санитарлық қорғаныс аймақтарының шекараларын
анықтап тазартушы құрылғылармен қамтамасыз ету.
5. Автокөліктердің атмосфераға зиянды әсерін тежеу (қалдықсыз
отынға көшу, жаңа тазартқыш құрылғылар қолдану, техникалық
тексерестен өтуін қадағалау).
6. Тұрғындар денсаулығына атмосфералық ауа ластануының әсерін
қадағалау, денсаулық көрсеткіштерін анықтау.
1.2.1. Қара металургия. Өндіріс орындары атмосфералық ауаны белсенді
ластаушылардың бірі қара металлугия атмосфераға темір руданың шаңы
SO2, СО, NO2, метал оксидтерін тағы басқа заттарын шығарады. Мысалы: 1
тонна болат балқыту нәтижесінде атмосфераға 3000-4000м3 газ
бөлінеді. Оның ішінде 60кг СО, 3кг SO2 бар.
1.2.2. Түсті металлургия. Оның қалдықтарында мырыш, қорғасын,
12
шаңтозоң, SO2, фтор қосылыстары, ауыр металдардың оксидтері т.б.
кездеседі.Таралу аймағы 4-5км. Сондықтан олар қауіпті болып саналады.
Электролиз арқылы металдық аллюминий шығарған кезде электролизді
ванналардан атмосфералық ауаға газ тәрізді және шаңның түрлі фторлы
қосылыстары көп мөлшерде түседі. 1тонна аллюминий алғанда 3347кг
фторға дейін жұмсалады, оның 65%-ы атосфераға түседі.
1.2.3. Мұнай өндіру, мұнай өңдеу және мұнай химиялық өзгерістер.
Мұнай өңдеу зауыттары атмосфералық ауаға зиянды заттардың тасталуы
қондырғылардың толық емес герметизациясынан болады. Оның ішінде ең
қауіптілері ацетилен, хлорлы көмірсутектер, бензопирен, сақиналы
көміртек.
Синтетикалық каучук өндіретін зауыттар атмосфераға стирол,
дивинил, толуол, ацетон және т.б. зиянды заттар тастайды.
1.2.4. Химиялық өндіріс. Бұларға өнеркәсіп орындарының үлкен топтары
жатады. Олардың өндірістік қалдықтарының тасталуының құрамы алуан
түрлі химиялық қосылыстардың көбісі адам ағзасы үшін токсикалық
болып табылады. Өнеркәсіптің негізгі тастандыларына көміртегі, азот
қышқылы, күкірт ангедриді, аммияк, бейорганикалық өндірістің шаңдары,
органикалық заттар, күкіртсутегі, хлорлы қосылыстар, фторлы қосылыстар
және т.б. жатады.
1.2.5. Автокөліктердің тастандылары. Қазіргі кезде АҚШ, Жапон елдерінің ірі
қалаларында атмосфералық ауаның автокөліктер арқылы ластануы 90%-ға жеткен.
Автокөліктердің түтіні, адамның тыныс алу деңгейіне де таралады. Қалалық
жерде түтіннің ауада сейілуі қиындау. Бір автокөлік жылына 800 кг СО, 220кг
СхНу, 40кг NO, NO2 бөлінеді.
1.2.6 Ауыл аймақтарында атмосфераны ластайтын негізгі көздер. Ауыл
аймақтарында ауаны ластайтын негізгі көздерге мал, құс фермалары, ет
өндіретін өндірістік кешендер, энергетикалық және жылу өндірістері, ауыл
шаруашылығында қолданылатын пестицидтер жатады. Мал және құс
13
орналасқан аумақта атмосфералық ауаға үлкен қашықтыққа дейін аммиак,
күкіртсутегі және тағы басқа иісі бар газдар таралады. Сонымен қатар
атмосфералық ауаны негізгі ластайтындарға алқаптарда қолданылатын
пестицидтер мен минералды тыңайтқыштар да зор ықпал етеді. Пестицидтерді
атмосфераға олардың ШМК- нан аспаған жағдайда ғана қолдануға болады.

14

Атмосфералық ауаның ластануы деп – табиғи жолмен немесе антропогенді
әсерден зиянды физикалық, химиялық агенттерден ауада пайда болуын
айтады.
Қазіргі кезде Қазақстан Республикасындағы 1 кезекте тұрған
экологиялық проблемалардың бірі. Атмосфералық ауаның ластануы ҚР
бойынша атмосфераға жылына өндіріс орнынан 2,5 млн тонна, ал
транспорт саласы бойынша 1 млн тонна қалдықтар шығарылады.
Статистика бойынша тұрғындардың 5 млн-ы – ластанған, 2 млн-ға жуығы
– күшті ластанған атмосфералық ауамен тыныс алады.
Атмосфералық ауаның тұрғындар денсаулығына қауіптілігі елді
мекендердің әдетте ірі өндіріс орындарының маңында орналасқанмен
түсіндіреді.
ҚР-ның атмосфералық ауаны ластаушы нег заттар: шаң тозаң,
көміртегі оксиді, азот оксиді, NО2 , Н2S, SО2 , NН3 , Рb және тұрақты
органикалық ластаушылар.
Бұл қалдықтар адам ағзасына спецификалық әсер етеді. Мысалы:
Шаң-тозаң – тыныс алу жүйесіне, бауырға, қан құрамына зиянды әсер
етеді. Лейкоцитозға апарады, дене тез шаршайды, аллергиялық ауруларды
дамытады.
СО – жүйке жүйесіне күшті әсер етеді, бас ауруы дамиды, ұйқысыздық
пайда болады, есте сақтау нашарлайды.
NО,NО2 – тыныс алу жолдарының ауруына апарады, жүрек паталогиясын
өршітеді, анемияны дамытады.
Н2S – тыныс алу ауруын дамытады, ас қорыту жүйесінің, жүрек-тамыр
жүйесінің паталогияларына апарады, көз аурулары пайда болады. Ағзаның
инфекциялық аурулара төзімділігі төмендейді.
SO2 – тыныс алу жолдарына, бронхыларға зиянды әсер етеді, көмірсу,
ақуыздардың алмасуын өзгертеді. Ми, бауыр, бұлшықет клеткаларындағы
15
тотығу – тотықсыздану процестерін тежейді, гиповитаминозға әкеледі.
NH3 – еңбек ету қабілеті төмендейді. Жүйке жүйесі қозғыш болады,
бас аурады. Тыныс алу жолдарының ауруларын қоздырады.
Қорғасын – балаларда ақыл ойдың дамуын кешеуілдетеді. Ересектерде
жүйке жүйесі ұлпаларына зиянды әсер етеді
ҚР атмосфералық ауасының ластануы мен байланысты, аурулардың
ішінде тыныс алу жолдарының аурулары 1 орында.
Алкагольдық аурулар, жүрек – тамыр жүйесінің аурулары, ас
қорыту, зәр шығару аурулары бірінші бестікте.

16
АХҚЗ - на ж6лпы сипаттама
Актөбе Хром Қосындылар Зауыты Ақтөбе қаласында 1957 жылы Қазақстан
Республикасының Ақтөбе облысы Ақтөбе қаласының солтүстік -батыс шетінде
салынған.
Ақтөбе хром қосындылар зауытының өндіріс аумағы Қазақстан темір жолының
Женешке станциясынан оңтүстік - батысқа қарай 0,5 км қашыктықта
орналастырылған. Зауыттың орналасқан жері аумағында көптеген өндірістік
өнеркәсіптер бар. Зауыт орнласқан жерден солтүстік - шығысында 0,7 км
қашықтықта Ақтөбе ферроқорытпа зауыты, 1 км қашықтықта шығысқа қарай ТЭЦ
орналастырылған, және 2км қашықтықта оңтүстігінде ет комбинаты бар. Ақтөбе
хром қосындылар зауыты өндіріс аумағының көлемі бЗОга.
АХҚЗ өндірістік аумағында негізгі ластаушы заттар ол цехтің
шығарындылары:
- Бейорганикалық шаң (құрамында Si О22О) көміртегі, азот диоксиді,
күкіртті ангидрид, 3 валентті хром қосылымы (СН2 О3) күкіртсутегі, 6
валентті хром.
Зауыттың өндірістік аумағындағы ең негізгі атмосфералық ауаны
максимальді ластағыштар болып мыналар саналады:
Алты валентті хром өндіріс аумағындағы концентрацичсы 2,73 ШМК мөлшері
санитарлық қорғаныш зоналарда 1 ШМК селитебті зонада 0,7 ШМК мөлшері.
- Азот диоксиді өндіріс аумағындағы максимальді концентрациясы 1,75 ШМК
мөлшері С.Қ.З 1,2 ШМК мөлшер селитебті зонада концентрациясы 0,8 ШМК
мөлшері.
Күкірт диоксиді өндірістік аумағындағы максимальді концентрациялы 1,2
ШМК мөлшер С.Қ.З 0,8 ШМК мөлшер селитебті зонада 0,8 ШМК мөлшерді қүрайды.

17
- Азот диоксиді + күкіртті ангидрид, өндірістік аумағындағы максимальді
концентрациялары 1,75 ШМК мөлшер , С.Қ.З - 1,1 ШМК мөлшер , селитебті
зонада 0,9 ШМК мөлшер жетеді
- Ваннадий + 6 валентті хром, өндірістік аумағында максимальді
концентрациясы 2,73 ШМК мөлшер , С.Қ.З 1 ШМК мөлшер селитебті
зонада 0,6 ШМК мөлшер жетеді.
Өнімнің өзіндік қүнын төмендету, ол үшін
- Жер асты суын хром және ХФС тазартуға кететін электроэнергия шығынын
жылына 200000 КВТ азайту:
- Қуатты трансформаторлар жұмысының тоқтап туру жағдайын жылына 2-ге
дейін азайту;
- Майлы ажыратқыштар жұмыстарының тоқтап тұру жүйесін және жылына 2-ге
дейін азайту;
- Металлпрокатты сақтауға арналған қойма алаңын 156 м азайту өнімді
өткізу нарығын кеңейту, ол үшін:
- Металлургиялық хром тотығында SiО2 болуын 0,05% - дан аспауына қол
жеткізу;
- Кәсіпорында ХТМ стандартын әзірлеу арқылы әлуетті тұтынушыларға
өнімнің сапалық көрсеткішін декларациялау
Менеджмент жүйелерін жетілдіру процесіне қызметкекрлерді тарту, ол үшін
- Жұмыс орнындағы менеджмент бойынша негізгі өндірістік учаске
мастерлерінің білімін жоғарылату;
- Кәсіпорынның құрылымдық бөлімшелерінің ережелерін, лауазымдық
нүсқауларды, жұмыс нүсқауларын қайта қарау арқылы жаңа талаптарды
қызметкерлерге жеткізу.
Қоршаған ортаны қорғау саласында:
АХҚЗ АҚ қазіргі қызметінің қоршаған ортаға әсер етуін төмендегілер
есебінен азайту:
- Ластанған заттардың атмосфераға таралу көлемін 11,0445 тж азайту;
18

- Қалдықтарды ұтымды орналастыру;
- Апаттық жағдайлардың пайда болуының алдын-алу.
Табиғи ресурстарды тиімді және ұтымды пайдалану, ол үшін:
№ 2 цехтағы қайтымды газдардың жылылығын жоюдың нәтижелілігін
0,1 г Каллсағ үлғайту
- Суды қыздыруға кететін бу шығынын 0,4 тсағ азайту
ИСОМЭК 17025-2001 талаптарына сәйкес қоршаған
ортаны корғау зертханаларын аккредитациялау.
Қызметкерлер мен жұмысшылардың білімін жоғарылату.
Денсаулықты қорғау және еңбек қауіпсіздігі саласында: 9 жұмыс орындарында
қауіпті және зиянды факторлардың әсер ету қаупін төмендету.
Кәсіпорын бойынша қауіпсіздік жүйесінен орташа ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.