Зорлық зомбылықтың психологиялық мәнісі.

Жоспар

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Жоспары:
1. Зорлық зомбылықтың психологиялық мәнісі.
2. Саяси психология зомбылықтың феномені,оның негізгі типтері және функциялары.
3. Зорлық зомбылықтың негізгі факторлары.
4. Саяси зорлық зомбылықтың негізгі түрлері.
5. Құрылымдалған құрылымдалмаған зорлық зомбылық.
6. Зорлық зомбылықтың ұжымдық құрылымдануы.
7. Зорлық зомбылықтың ұжымдық құрылымдануы институты. Деиндивидуализация зорлық зомбылықтың ұжымдық құрылымдануының әлеуметтік саяси феномені ретінде.
8. Ұжымдық құрылымданбаған зорлық зомбылық.
9. Идеологияның ұжымдық құрылымданбаған зорлық зомбылықтың дамуындағы рөлі.
10. Дара құрылымдалған зорлық зомбылық.
11. Дара қ.рылымдалған зорлық зомбылықтың механизмдері.
12. Дара құрылымдалмаған зорлық зомбылық және олардың негізгі көріністері.

Біздің елдерде болсын,шетелдердің қоғамтану ғылымдарында болсын ұзақ жылдар бойы үлкен саяси қопарылыстар тұрсын,өткір қайшылықтар,терең дағдарыстар болса, мемлекеттің қалыпты,ойдағыдай дамымағандығы, жетілмегендігі, ауруы болып саналды. Ол үшін мемлекет тұрақты, тепе теңдік жағдайында бірқалыпты дамуы керек сияқты болып көрінеді. Сондықтан тұрақтылық қоғамның негізгі мақсаттарының,құндылықтарының бірі саналатын.
Ал, шын мәнінде,бұл дұрыс түсінік емес еді. Себебі, олардың өзіндік мақсат мүдделері, талап тілектері, арман аңсарлары,мұқтаж қажеттіліктері болады. Олар сөз жоқ сәйкес келе бермейді. Осыдан келіп араларында айырмашылықтар пайда болады. Олар дер кезінде шешілмесе зорлық зомбылықтарға алып келеді. Зорлық-зомбылық деп әрбір қарсы жақты қолайсыздыққа ұшыратып, істі насырғашаптыратын қарама қарсы мүдделердің, пікірлердің,көзқарастардың қайшы келуін, елеулі келіспеушілікті, өткір таласты айтады.
Зорлық зомбылықты адамзат өте ертеден ақ көңіл аударған. Мысалы, б.з.б. VII-VI ғасырларда қытай фәлсафашылары дүниедегі нәрселердің бәрінің қозғалыс көзі оң (ян) және теріс (инь) бастаулардан тұрады деп есептеді. Ежелгі грек фәлсафашысы Гераклит заттар мен құбылыстардың дамуы қарама қарсылықтардың күресінен туады деді. Макиавелли қоғамдық процестердің дамуында қайшылықтардың пайдалылығын атап көрсетті. Гегель қарама қарсылықтардың қайшылықтары мен күресңн жоғары бағалады.
Саяси зорлық зомбылықтар теориясына әсіресе көп көңіл бөлген марксизм. Маркс пен Энгельс Коммунистік партияның манифесінде: Еркікті мен құл, патриций мен плебей, помещник пен крепостной, мастер мен кіші мастер, қысқасы,езуші мен езілуші бірімен бірі ылғи антогонист болып,бірде айқын түрде үздіксіз күресіп келді, бұл күрес әрқашан бүкіл қоғам тұрғысын революциялық түрде қайта құрумен немесе күресуші таптардың жалпы жойылуымен тынып отыратын деген. Олар тап күресі таптық қоғамдардың дамуының заңдылығы және қозғаушы күші деп есептеді.
Осы ғасырдың 50 жылдарында американдық Льюис Козер әлеуметтік шиеліністерге құндылықтар, мәртебе,билік, қаржы қаражат үшін күресті жатқызды. Мұндай көзқарас Батыс саясатында кең тараған.
60 жылдары немістің әлеуметтанушысы Ральф Дарендорф қоғамның дау дамайлық үлгісін алға тартты. Ол индустриалдық қоғамдағы таптар мен таптық зорлық зомбылықтар деген еңбегінде билікті бөлуге байланысты адамдар арасында теңсіздік пайда болады, олар кикілжіңге әкеледі. Соның нәтижесінде қоғамда құрылымдық өзгерістер жасалады. Капитализм біртіндеп терең өзгерістерге ұшырайды. Оларды өздері жүзеге асырады, сондықтан К. Маркс айтқан революциялық төңкеріске жол берілмейді делінген.
Американың әлеуметтанушысы Кеннет Баулдинг Зорлық зомбылықтың жалпы теориясын жасады. Оның ойынша, әлеуметтік зорлық зомбылықтың мәні адамның қалыптық реакциясына байланысты. Қандай кикілжің болмасын, тітіркендіргіштер, қоздырғыштардың әрекеттері арқылы реакцияларды, құндылықтарды, жеке адамдардың құштарлықтарын өзгертуге болады. Соның арқасында қоғамдық құрылыс түбірімен өзгеріске ұшырайды.
Қазіргі кезде қоғамдағы зорлық зомбылықтар көптеген ғалымдардың назарын аударуда. Сондықтан осы мәселемен арнайы айналысатын конфлектология деген ғылым пайда болды. Ол мейірімсіздікке, төзімсіздікке, озбырлыққа әкелетін, қоғамды бүліндіріп, тығырыққа тірейтін саяси зорлық зомбылықтардың шығу заңдылықтарын біліп, реттеу жолдарын іздестіріп, оның алдын алуға бағытталады. Соған орай, ол саяси және қоғамдық қатынастарды жетілдіруді қарастырады.
Әлеуметтік зорлық зомбылықтың бірнеше себептері бар. Ең бірінші жалпы себебіне адамдардың теңсіздігі жатады. Себебі әркімнің қоғамдағы мәртебесі, қызметі, билікке қатынасы әр түрлі. Біреулер билік етеді, екіншілері оларға бағынады,дегендерін істейді. Дарендорф: Бұл қайшылық әрқашан болған және бола бермек, сондықтан Маркстің коммунистік қоғамда таптар,дау дамайлар болмайды деуі бекер сөз дейді.
Зорлық зомбылықтың екінші себебіне қажеттілік, мұқтаждықтың, талап тілектің өтелмеуі немесе қанағаттандырғысыз өтелуі жатады.
Үшіншісі, адамдар өздерін белгілі бір әлеуметтік, этникалық, діни,т.б. бірлестіктердің мүшесіміз деп санайды. Бұл олардың өмірдегі орнын айқындайды және өздерінің жағдайын басқалардан төмен сезініп, мүдделеріне қысым жасалды деп ұғады. Мысалы, Ресейдің кейбір халықтары, Солтүстік Ирландиядағы католиктер, Канададағы Квебек провинциясы, Испаниядағы баскілер және т.с.с.
Батыстың көптеген саясатшылары зорлық зомбылықтар (төртінші) себебін адамның санасынан іздейді. Мысалы, жеке адам мен қоғамдық құндылықтар туралы түсініктері сәйкес келмеуі, өмірден адамбір нәтижені күтуі, шындығында басқаша шығуы, адамдардың өзара түсініспеушілігі, олардың ішкі сезімдерінің жетілмегендігі, т.т.
Зорлық зомбылықтар қоғам өмірінде маңызды рөл атқарады. Әлеуметтік бақылауға алынған зорлық зомбылық адамдар, топтар арасында пайда болған дау дамайларды уақытында ушықтырмай, асқындырмай шешуге септігін тигізеді.
Әлеуметтік зорлық зомбылықтар сан алуан келеді. Олар мемлекеттер,ұлттар, ұйымдар, жұмысшылар мен әкімшілік басшылары, ері мен әйелі және т.с.с. арасында кездеседі. Олар әр түрлі топтастырылады, жіктеледі. Мысалы,оларға қатынасатын субъектілерге байланысты мемлекеттер, ұлттар, діндер, нәсілдер арасындағы; қатынасатың жақтарға байланысты саяси, экономикалық, идеологиялық, экологиялық, сауда, қаржы, әскери, мәдени; қамтыған шеңберіне қарай халықаралық, аумақтық, жергілікті болып бөлінеді. Оларды антогонистік және антогонистік емес, негізгі және негізгі емес, шындыққа жататын және жатпайтын, ұзақ уақыттық және қысқа мерзімді, т.т. етіп те бөліп жүр.
Саяси зорлық зомбылықтар өзінің даму барысында бірнеше кезеңдерден өтеді. Алғашқы кезеңінде кикілжіңдерге негіз туады. Қоғамның кейбір салаларында қиындықтар пайда болды. Оларға айтарлықтай мән берілмесе, өрби түседі. Мысалы, адамдардың өмір сүру деңгейі төмендейді, құқық сақтау, адамгершілік тәртіптері бұзылады. Әділетсіздікті бұрынырақ сезетін қарсы жақтың алдыңғы қатарлы адамдары өздерінің келіспеушіліктерін білдіре бастайды. Келесі кезеңде келіспеушілік, наразылық ашық айтылып, алғашқы қақтығыстар болуы мүмкін. Билікті халық мойындағанда, оның заңдарын дұрыс деп түсініп, өз еріктерімен орындағанда билік. Сонда оның беделі де халықты бағындыратын сиқырлы сыры да болады. Ал мынадай кикілжіңде басқарушы төбе топтың әр түрлі қылмыстары ашылып, беделдерікетіп, оларға сенімсіздік туады. Одан кейін екі жақтың арасында ашық қарсыластық, қақтығыстар болуы мүмкін. Екі жақты да көптеген адамдар қолдап, дау дамайдың шеңбері кеңейді. Егер мұның бәріне жол табылып, шешілмесе,дау жанжал өркениетті түрде шығып, қарулы қақтығысқа айналады.
Біраз жағдайда билік басындағылар қайшылықты байқаса да байқамаған сыңай танытады. Ондайда кикілжің бықсып, жанып өрістеуі, тіпті өртке айналуы мүмкін. Сондықтан зорлық зомбылықты шешу керек. Бұрын одан екі жолмен құтылғысы келетін. Біріншісі, қоғамның таза даму қиысына сәйкес келмегенді өзарасынан аластап, сыртқа ығыстырып шығару арқылы құтылғысы келеді. Екіншісінде, керексіз жағдайды, құрылымды тура басып жаншып құрту, жою арқылы құтылғысы келді. Екеуінде де қайшылық шешілген сияқты алдамшы түсінік туады. Ал,шын мәнінде, бұл ауруды ішке тыққанмен бірдей.
Сондықтан қазір көбінде зорлық зомбылықтарды дер кезінде шешуге тырысады. Оның екі жолы бар.
1. Зорлық зомбылықты мәмілеге келу арқылы бейбіт жолмен шешу. Мәміле деп дау жанжалға қатысушы жақтардың өзара кешірімділік білдіріп, ымыраға келуін айтады. Онда екі жақ бірін бірі ұсынысып, өзара кешірімділік жасап, ортақ келісімге келуге тырысады.
2. Зорлық негізінде бітістіру, келістіру. Мұндай жағдай бір жақтың күші айтарлықтай басым болғанда, екінші жақ жеңілгенде немесе оны толық жойып жібергенде туады.
Қоғамдағы саяси зорлық зомбылық көбіне заңды оппозицияның бар жоғына ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.