Ұлттық идеология астарлары

Жоспар

. Ұлттық идея.
2. Ұлттық идеология негіздері.
3. Ұлттық тіл .

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 14 бет
Таңдаулыға:

‭

ТАҚЫРЫБЫ:‭ ‬ҰЛТТЫҚ ИДЕОЛОГИЯ АСТАРЛАРЫ.

‭ ‬1.‭ ‬Ұлттық‭ ‬идея.
‭ ‬2.‭ ‬Ұлттық‭ ‬идеология негіздері.
‭ ‬3.‭ ‬Ұлттық‭ ‬тіл‭ ‬.

1.‭ ‬Ұлттық идея-адамзат тарихына көптен танымал феномен.‭ ‬Одақ‭ ‬ыдырағаннан кейінгі саяси кеңістікте демократиялық идеялар‭ ‬ұлттық рең ала бастады,‭ ‬ал кейбір аймақтарда‭ ‬ол мемлекет‭ ‬деңгейіңдегі саясатқа айналып,‭ ‬соғыс,жанжалдар туғызды.‭ ‬Ұлттық сана кең танымал‭ ‬ұғым‭ ‬болғанымен,‭ ‬оған деген көзқарас біркелкі болмай‭ ‬,‭ ‬қарама-қарсы ойлар туғызып отыр.‭ ‬Мазмұны мен мақсаты жағынан ол алуан түрлі:‭ ‬кертартпа,‭ ‬ескі,‭ ‬тозығы жеткен идеялардың да,‭ ‬батыл‭ ‬,демократиялық іс-қимылдардың да,‭ ‬қозғаушысы‭ ‬болды.‭ ‬Сондықтан‭ ‬ұлттық идея‭ ‬жан-жақты‭ ‬қайшылыққа толы,‭ ‬қарама-қарсы саяси процестерді‭ ‬қамтитын‭ ‬ұғым.
‭ ‬Социамум‭ ‬тұсында‭ ‬ұлттық идеяны‭ ‬ұлтшылдыққа теңеп,‭ ‬оның пайда болуы туралы‭ ‬әртүрлі пікірлер айтылды.Ол капитализмнің идеялық‭ ‬,саяси ықпалының жемісі,‭ ‬антикоммунистердің ойдан шығарған арам пиғылының көрінісі деп бағаланды.Сонымен‭ ‬бірге‭ ‬ұлттық‭ ‬,‭ ‬патриотық идея халықтар достығына‭ ‬,‭ ‬интеграцияға‭ ‬қарсы‭ ‬әрекет‭ ‬ретінде‭ ‬танылып‭ ‬,оған‭ ‬тойтарыс беру идеологиялық‭ ‬жұмыстың маңызды бағытына айналды.‭ ‬Кейін КСРО-да‭ ‬ұлттық‭ ‬қозғалыстар‭ ‬мен халықтың‭ ‬майдандар‭ ‬ұйымдастырыла бастағанда орталық‭ ‬ұлттық идеямен есептесе бастаааады.‭
Дегенмен‭ ‬ұлттық идеология мен саясат белгілі-бір‭ ‬кезенде‭ ‬үлкен іс атқарғанмен,‭ ‬қоғам дамуында тек жағымсыз,бүлдіргіш‭ ‬қасиетке ие деген пікір‭ ‬әлі де кездеседі.
‭ ‬Ұлттық‭ ‬сана-‭ ‬сезімнің негізінде‭ ‬өзімдікі‭‬ мен‭ ‬өзгенікін‭‬саралайтын‭ ‬әлеуметтік‭ ‬психология барлығы белгілі.Бұдан‭ ‬ұлттық идея,‭ ‬сана-сезім,‭ ‬өзін‭‬,‭ ‬өзгенікін‭‬ қарсы‭ ‬қою арқылы‭ ‬ғана танылады деген‭ ‬оймен‭ ‬келісуге‭ ‬болмайды.Орыс‭ ‬ұлттық санасының‭ ‬пайда болуы оны,‭ ‬яғни орыстарды мұсылмандарға,‭ ‬татарларға,‭ ‬немістерге,‭ ‬фронцуздарға‭ ‬,‭ ‬түріктерге,‭ ‬тағы басқа‭ ‬бағынышты‭ ‬ұлттарға‭ ‬қарсы‭ ‬қоюға байланысты делінеді.Кейде‭ ‬қарама-қарсылық,‭ ‬бөтенді жатсыну‭ ‬көне дәуірден‭ ‬басталып,‭ ‬ғасырлар‭ ‬бойы‭ ‬адамдар‭ ‬санасына терең сіңген деген де ойлар‭ ‬айтылады.
‭ ‬Бүгінгі‭ ‬күні‭ ‬ұлттық‭ ‬мемлекеттерде‭ ‬қарама-қарсы‭ ‬екі бағыт орын алып тұр.Біріншісі,‭ ‬жергілікті,дәстүрлі этникалық негіздегі мәдени‭ ‬,‭ ‬тіл,‭ ‬діниқауымдастықтардың белсенділігі артып‭ ‬,‭ ‬сана-сезімнің‭ ‬оянуы.Екіншісі,этностардың арасындпғы‭ ‬қатынастардың‭ ‬дамуы,‭ ‬бір-біріне жап-жақын‭ ‬жақындасуы,‭ ‬ұлттық‭ ‬бірліктің‭ ‬,‭ ‬сонымен‭ ‬бірге‭ ‬мемлекеттік және‭ ‬мемлекетаралық‭ ‬ынтымақтастықтың‭ ‬қалыптасуы.‭ ‬Бірінші‭ ‬тенденцияның‭ ‬жанартушылық‭ ‬,‭ ‬жасампаздық‭ ‬қызметі‭ ‬өте зор.‭ ‬Ұлттық‭ ‬қатынастардың‭ ‬шиеленісіп,‭ ‬әр‭ ‬тек‭ ‬өз‭ ‬пайда-мұддесін,‭ ‬мұн-мұқтажын‭ ‬қорғап,‭ ‬ұлтаралық,‭ ‬мемлекетаралық‭ ‬ынтымақтастықты,‭ ‬бірлікті‭ ‬әлсіретіп,‭ ‬саяси тұрақсыздық тұғызу мүмкін.‭ ‬Сондықтан‭ ‬ұлттардың бір-біріне‭ ‬жақындасуы‭ ‬,‭ ‬ықпалдасуы,‭ ‬саяси,‭ ‬экономикалық және‭ ‬өзара байланыстарын‭ ‬,‭ ‬сенімін тереңдету‭ ‬– мемлекет дамуының‭ ‬басты тірегі.
‭ ‬Ұлттық идея-‭ ‬талай‭ ‬ұрпақтың еңбегімен‭ ‬,‭ ‬қуаныш,‭ ‬қайғесымен‭ ‬сараланған рухани‭ ‬дүние.‭ ‬Бұл‭ ‬қайталанбас‭ ‬байлық‭ ‬өмірге‭ ‬ұлттық‭ ‬өзіндік‭ ‬тарихи болмысымен‭ ‬келген‭ ‬,‭ ‬сол‭ ‬себептен‭ ‬де ол‭ ‬ұлттық‭ ‬дүниетанымның‭ ‬айнасы.‭ ‬А.‭ ‬Сейдімбек‭ ‬айтқандай‭ ‬,‭ ‬әрбір‭ ‬ұлт-‭ ‬өз‭ ‬болмысының‭ ‬авторы‭‬.‭ ‬Ұлттық мұрат‭ ‬пен‭ ‬мүддесін,‭ ‬кешегісі,‭ ‬бүгінгісі,‭ ‬ертеңгісі,‭ ‬қайғы-қасіретімен,‭ ‬абырой-‭ ‬мақтанышы‭ ‬ұлттық идеяда көрініс алады.‭ ‬Сондықтан‭ ‬оның‭ ‬мәні‭ ‬қайшылықты,‭ ‬өрісі кең,ол күтпеген‭ ‬өзгерістерге‭ ‬де толы.
‭ ‬Әр‭ ‬ұлт‭ ‬өз тағдырына тән мәселелерді‭ ‬өзіндік‭ ‬жолмен‭ ‬шешеді.‭ ‬Ұлттық‭ ‬топыраққа басқа‭ ‬өркениетті көшіру,‭ ‬тарихи‭ ‬тәжірибе көрсеткендей‭ ‬,‭ ‬күйзеліске‭ ‬әкеледі.Өзбектерді‭ ‬шведтендіруге‭ ‬,‭ ‬қазақтарда француздандыруға‭ ‬,‭ ‬орыстарды‭ ‬американдыруға болмайды.‭
Ұлттық идея ойдан шығарылған‭ ‬қиял емес,‭ ‬ұлттық‭ ‬болмыстың‭ ‬,‭ ‬тарихтың көрінісі.Ғасырлар бойы жинаған‭ ‬рухани мұра,‭ ‬ұлт рухы‭ ‬қоғамның дамуына‭ ‬бейімделіп‭ ‬,‭ ‬оған ықпал‭ ‬жасап отврады.‭ ‬Бұл‭ ‬өзара‭ ‬әрекеттестік‭ ‬ұлт‭ ‬мінезін‭ ‬шыңдап,‭ ‬байытады.‭ ‬Ұлттық идеяның‭ ‬ұлтшылдық дертке‭ ‬шалдығуы‭ ‬организмде‭ ‬қатерлі ісік пайда болып,‭ ‬оның‭ ‬өмірлік‭ ‬сөлін‭ ‬сорғаны сияқты кесел.Бұл процесті дер кезінде‭ ‬тоқтатпаса‭ ‬,‭ ‬ол‭ ‬қозып кетіп,‭ ‬індетке душар ететініне постсоветтік кеңістіктегі‭ ‬дау-‭ ‬жанжалдардан,‭ ‬қан төгістерден көріп отврмыз.‭ ‬Ал көктемдік‭ ‬,‭ ‬империялық саясаттың‭ ‬салдары‭ ‬шешен мен орыс халықтарының көз жасына‭ ‬,‭ ‬аққан‭ ‬қанына айналуда.‭ ‬Жалаң патриоттар‭ ‬ұлттық‭ ‬сезімдітез етіп,өздерінің‭ ‬жеке мүдделеріне‭ ‬ұлттық идеяны‭ ‬бағындырғысы келеді.‭
2.‭ ‬Ұлттың‭ ‬табиғатын түсінудегі пікір‭ ‬алалығы‭ ‬,‭ ‬көзқарастардың‭ ‬бір-бірінен алшақтығы‭ ‬әртүрлі‭ ‬мазмұндағы‭ ‬идеологиялық‭ ‬тұжырымдамаларға негіз‭ ‬болады.
‭ ‬Бүгінгі күні,‭ ‬мысалы,‭ ‬мәдени этникалық‭ ‬тектің ортақтастығынан‭ ‬жалпы түркілік‭ ‬қауымдастықпен‭ ‬қатар‭ ‬қою не‭ ‬жоғары санау‭ ‬,‭ ‬біздің‭ ‬пікірімізше‭ ‬егемендікке‭ ‬қайшы келеді.
‭ ‬Көпұлтты‭ ‬қоғамда‭ ‬тарихи және‭ ‬экономикалық факторлар‭ ‬этникалық‭ ‬мәдениеттердің‭ ‬нығаюына‭ ‬мүмкіндік‭ ‬туғызып‭ ‬,‭ ‬идеологиялық‭ ‬плюрализмнің‭ ‬өсуіне‭ ‬әкеледі.‭ ‬Этномәдени‭ ‬құндылықтар‭ ‬ықпалды‭ ‬идеологиялық‭ ‬мәртебеге‭ ‬ие болып,‭ ‬бұрынғы‭ ‬социолистік‭ ‬идеологияның‭ ‬орнын басып отыр.‭ ‬Діни этникалық‭ ‬алалығы‭ ‬бар ортада‭ ‬бұл жағдай‭ ‬этникалық‭ ‬сана сезімнің‭ ‬өсуін,‭ ‬ұлттаралық‭ ‬қатынастарда терең саяси‭ ‬тұрақсыздықты тудырады.‭ ‬Мәдени плюрализмнің‭ ‬екінші жағы‭ ‬– бір‭ ‬мемлекеттегі‭ ‬көптеген‭ ‬ұлттардың‭ ‬мәдени оқшаулануы.‭ ‬Осыдан келіп‭ ‬ұлтаралық‭ ‬,‭ ‬аймақтық‭ ‬қайшылықтар да тууы‭ ‬мүмкін.
‭ ‬Африка‭ ‬елдерінде‭ ‬ұлттық‭ ‬идеологиянгың‭ ‬қалыптасуына‭ ‬нәсілшілдік көзқарастар‭ (‬негризм,‭ ‬негритюд‭) ‬негіз болды.‭ ‬Дегенмен,‭ ‬африкандық‭ ‬ғалымдар‭ ‬бұл теорияға‭ ‬сын көзбен‭ ‬қарап‭ ‬,‭ ‬оны тек ақ нәсілшілдікке‭ ‬қарсы жауап ретінде,‭ ‬негро-африкандықтардың‭ ‬өзіне-өзі‭ ‬сенімін бекіту‭ ‬үшін‭ ‬қажет деп‭ ‬мойындайды.‭ ‬Көптеген елдерде‭ ‬нәсілшілдік‭ ‬факторлар елдің‭ ‬халқын‭ ‬жікке бөліп,‭ ‬бір бөлігін‭ ‬зорлықпен‭ ‬ығыстыруға себепші болды.‭ ‬Ұлттық идеологияның‭ ‬қалыптасуының негізі‭ ‬ұлттық болмыс екеніне‭ ‬күмән тумаса керек.
‭ ‬Ұлттық мемлект-‭ ‬ұлт идеологисының‭ ‬маңызды‭ ‬негізі.‭
Ұлттық идеология‭ ‬-‭ ‬демократияға‭ ‬негізделген‭ ‬ғана жаңа‭ ‬мемлекттің іргесі‭ ‬қаланады.‭ ‬Байырғы‭ ‬ұлттық‭ ‬патриоттық сана-сезіммен‭ ‬қатар‭ ‬басқалардың да осы мемлекеттің‭ ‬азаматы болып сезінуі-‭ ‬саяси тұрақтылыққа‭ ‬жол ашып,‭ ‬сепоратистік‭ ‬оқшауланудың‭ ‬алдың алады және‭ ‬ұлтаралық‭ ‬интеграцияға‭ ‬жол ашады.‭ ‬Мемлекет‭ ‬тайпалық‭ ‬,‭ ‬этникалық,‭ ‬партиялық мүдделерден‭ ‬жоғары‭ ‬тұрып‭ ‬,‭ ‬әр тараптағы топтардың‭ ‬басын‭ ‬қосып,‭ ‬саяси‭ ‬бөлінушілікті‭ ‬болдырмайды.‭
Егемендік алғаннан кейінгі‭ ‬тұста‭ ‬ұлттық идеяның мазмұнымен‭ ‬мақсаты нақтыланып,‭ ‬мемлекттің ішкі ынтымақтастығы‭ ‬мен этностардың бірлігі‭ ‬ұлттыұ мүдденің жаңа‭ ‬мазмұнына негіз болды.Ішкі‭ ‬жанжалдарға‭ ‬орын бермейтін‭ ‬,‭ ‬өзара‭ ‬үйленісушілікке,‭ ‬гармонияға негізделген‭ ‬ұлтаралық‭ ‬сыйластықты‭ ‬ұлттық мұрат‭ ‬ретінде санаға сіңіру-‭ ‬ұлттық идеологияның‭ ‬басты‭ ‬қызметі.‭ ‬Ұлттық иделогия табиғи ортамен‭ ‬ғана шектелмей,‭ ‬саяси,‭ ‬рухани,‭ ‬мәдени‭ ‬белсенділігімен‭ ‬өлшенеді.
‭ ‬Ұлттық идеологияда‭ ‬мңызды роль‭ ‬атқаратын объективті‭ ‬факторлардың бірі-‭ ‬тіл.‭ ‬Тіл-‭ ‬ұлттық‭ ‬игіліктің бірі ретіеде оеың‭ ‬өзіндік‭ ‬мол‭ ‬қасиеттерін‭ ‬айқындайтын,‭ ‬сонымен бірге‭ ‬ұлтты‭ ‬ұлт ететін‭ ‬ақиқат болып табылады.‭‬Тілсіз‭‬-‭ ‬адамның‭ ‬мәртебесі биік болмайды.‭ ‬Сөйтіп,‭ ‬бөтен тілге‭ ‬тәуілділік‭ ‬өз тілін‭ ‬оған‭ ‬қарсы‭ ‬қоюға‭ ‬мәжбүр етеді.
‭ ‬Көптеген араб,‭ ‬африка елдерінде жергілікті тілдер‭ ‬мемлекетшілдік‭ ‬қатынас‭ ‬құралы деңгейіне‭ ‬жетпегендіктен,‭ ‬біртілді мемлекеттердің‭ ‬өзінде отаршыл‭ ‬әкімшілік‭ ‬кеткеннен кейін‭ ‬де олардың тілі ортақ‭ ‬қатынас тілі болып‭ ‬қала беруде.
‭ ‬Ұлттық тіл‭‬-‭ ‬этностық‭ ‬қауымдастықтың‭ ‬жай‭ ‬ғана‭ ‬қатынас‭ ‬құралы емес,‭ ‬оның ерекше ар намысын,‭ ‬асыл‭ ‬қасиеттерін,‭ ‬бірігей даналығын,‭ ‬қайталанбас ерекшеліктерін көрсететіе фактор.‭ ‬Сондықтан‭ ‬ол‭ ‬қосымша субъективті,‭ ‬осы‭ ‬ұлтқа тән психологиялық мәнге ие болып,‭ ‬юасқа этникалық‭ ‬құбылыстардан басымырақ түседі.‭
Ұлттық идеологияның астарында‭ ‬өзара диалектикалық‭ ‬үйлесімді ықпалдастықтағы этнос нышандары жатыр.М.‭ ‬Арын‭ ‬ұлттық сезімді білдіретін бес шарт немесе бес анық‭ (‬тіл,дін,‭ ‬әдет-ғұрып,‭ ‬тарих,атамекен‭) ‬туралы‭ ‬әңгімелей келе,‭ ‬Осылардың‭ ‬қай-қайсысында да‭ ‬ұлттық психология деп аталатын‭ ‬ұлттың аса‭ ‬терең күретамыры жатырдеп‭ ‬қорытынды жасайды.‭ ‬Тіл мен мәдениет‭ ‬-‭ ‬түрліше айырмашылықтарына‭ ‬қарамастан,‭ ‬ұлтты ішінен топтастыратың,‭ ‬біріктіретін факторлар.‭ ‬Ұлттық тілдің астарын атқаратын‭ ‬қызметінің деңгейі-‭ ‬оның‭ ‬өсуінің‭ ‬,кемелденуінің көрінісі.‭ ‬Ұлттық мақсат пен мұрат жолында оның рухани‭ ‬қазынасы‭ ‬ұлттың басын біріктіріп,‭ ‬ұлттық жаңаруға негіз‭ ‬қалайды.

‭ ‬ДӘРІС‭ ‬№3

‭ ‬ТАҚЫРЫБЫ:‭ ‬ЖАРНАМАЛЫҚ‭ ‬БЕЙНЕЛЕРДІҢ‭ ‬ҚАЛЫПТАСУЫНДАҒЫ‭ ‬ПСИХИКАЛЫҚ ПРОЦЕСТЕРДІҢ‭ ‬РОЛІ.

1.‭ ‬Жарнамалаудың‭ ‬когнетивті аспектілері.‭
2.‭ ‬ Жарнамалаудың эмоционалды аспектілері.
3.‭ ‬Жарнамалаудың мінез-құлықтық компоненті.

‭ ‬Жарнама-‭ ‬әлеуметтік‭ ‬–психологиялық‭ ‬құбылыс‭ ‬,‭ ‬адам психикасының түпкі бөліктеріне‭ ‬әсер ететін көп жоспарлы тауар.‭ ‬Бизнез‭ ‬әлемінде жарнама‭ ‬тұтынушыларға‭ ‬ақпараттардың психологиялық‭ ‬әрекеттестігі-‭ ‬сатып алушының‭ ‬нақты мінез-құлықтық актілерін‭ (‬эмоциоларда,ойларда,‭ ‬мүмкін шешімдерде‭) ‬негіздеп‭ ‬жүзеге‭ ‬асыратын жарнамалық хабарландыру процесінде пайда болады.
‭ ‬Жарнамалық процесс-‭ ‬ақпаратарды‭ (‬түйсіну,‭ ‬қабылдау,зейін аудару,есте сақтау‭) ‬өңдеуде назар аударатын феномен болып табылады.‭ ‬Басқаша айтсақ‭ ‬жарнамалық ақпараттарды‭ ‬өңдеу процесінде адамның жарнамалық хабарландыруға деген‭ ‬қатынасы‭ ‬,‭ ‬оның эмоциясы,‭ ‬сезімі,‭ ‬белсенді орын алады.‭ ‬Мысалы:‭ ‬қанағаттану,жеке басының абыройы,‭ ‬қызғаныш,‭ ‬санада жарнаманы түсініп,‭ ‬ұғынып‭ ‬қабылдау сезімдері немесе керісінше.
‭ ‬Психологтардың зерттеулері бойынша:‭ ‬жарнамалық ақпараттарды‭ ‬өңдеу және‭ ‬қабылдау көптеген‭ ‬түрлі факторлардың‭ ‬әсерінен жүзеге асады.‭ ‬Бірақ осылардың‭ ‬үшеуі практика‭ ‬жүзінде кең‭ ‬қолданылады.
бұл когнитивті‭ (‬танымдық‭) ‬фактор.
эмоционалды‭ (‬аффективті‭) ‬фактор.
мінез-құлықтық‭ (‬конаитивті‭) ‬фактор.
1.Когнетивтіаспектілер.‭ ‬Когнетивті компонент‭ ‬адамның жарнамалық ақпараттарды‭ ‬қалай‭ ‬қабылдауымен байланысты болып келеді.Когнетивті аспектілерді‭ ‬меңгеру‭ ‬үшін‭ ‬түйсік,қабылдау,ес,қиял,‭ ‬ойлау,сөйлеу т.б.‭ ‬процестері‭ ‬қатарын талдау ақпараттарын‭ ‬өңдеу алға тартылады.
‭ ‬Жарнамалық‭ ‬өнімнің‭ ‬құнды‭ ‬не‭ ‬құнсыз болуы адамның когнитивті сферасына түрліше‭ ‬әсер етеді.‭ ‬Жарнамалық хабарландыру‭ ‬нәтижесінде‭ ‬әрекеттерге түрліше дайындық және түрліше‭ ‬қабылдау,‭ ‬есте сақтау байқалады.Жарнамалаудың негізгі міндеттердің бірі:
‭ ‬-жарнамалайтын тауармен‭ ‬қызметтерді бөлу:оған тұтынушының назарын аударту:жарнамалық іс-әрекет шегінде біршама‭ ‬актуалды түрде психиканың когнитивті‭ ‬процестерін‭ ‬зерттеу:
‭ ‬Қазіргі күні жарнамалық‭ ‬өнімдерден,‭ ‬яғни тауар мен‭ ‬қызметтен гөрі‭ ‬түрлі жарнамалаушылардың бір бірімен конкурнттік‭ ‬қатынастары көптеп кездеседі.
‭ ‬Түйсіну-‭ ‬адамның когнетивті іс‭ ‬әрекетінің маңызды элементерінің бірі.‭ ‬Түйсік біріншілік танымдық процесс.‭ ‬Негізгі сезім‭ ‬мүшелерімен сәйкес‭ ‬түйсік‭; ‬көру,‭ ‬есту,‭ ‬қимыл,‭ ‬органикалық,‭ ‬вебрациялық,тепе-теңдік‭ ‬болып бөлінеді.‭ ‬Түйсіне білу‭ ‬қабілеттілігі-‭ ‬сезімталдық деп аталады.‭ ‬Түйсіктің:
Абсолютті
Айырмашылық‭ ‬табалдырықтары болады.
Абсолютті‭ ‬табалдырық‭ (‬төменгі және жоғарғы‭) ‬сезім мүшелерінің‭ (‬анализаторлардың‭) ‬сигналдары түйсіну және‭ ‬қабылдау‭ ‬қабілеттіліктерін айқындайды.‭
Жарнамалық‭ ‬іс-әректтерде көбіне көру,‭ ‬дәм,‭ ‬қимыл,‭ ‬сипап сезу,‭ ‬иіс ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.