Қылмыстық жауаптылық. Жауаптылықтан босату себептері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Қылмыстық жауаптылық

Жалпы қағидаға сәйкес қылмыстық жауаптылық сот арқылы қылмыс
жасаған кінәлі адамға жаза тағайындау арқылы жүзеге асырылады
.Қазақстан Республикасы жоғары Соты Пленумының "Қылмыстық жаза
тағайындаған кезде соттардың заңдылықтарды сақтауы туралы"1999 жылғы
30 сәуірдегі қаулысында : Қылмыстық белгілері бар әрекет жасаған ,
бірақ қоғамға елеулі қауіп келтірмейтін адамдарға соттар қылмыстық
жаза қолданбай – ақ , олардың түзелетіндігімен қайта қылмыс
жасамайтындығы туралы мәселені талқылап , негіз болған жағдайда ондай
адамдарды ҚК – тің 65-68 – баптарында көрсетілген негіздер бойынша
қылмыстық жауапкершіліктен босатуға тиіс.Соттың адамды қылмыстық жаза
шараларын қолданбай – ақ түзеуге болатындығы туралы тұжырымы істің
жан – жақты , толық және обьективті түрде зерттелген мән – жайларына
және сотталушының жеке басы туралы мәліметтерге негізделуі қажет ,-
деп атап көрсетілген. Осыған орай кейбір реттерде қылмыстықпен күресте
мақсатқа жету кінәлі адамды қылмыстық жауапқа тартпай – ақ немесе
оған жаза тағайындап , бірақ оны жазаны нақты өқтеуден босату арқылы
,өтелмеген жазаның бөлігін жеңілірек жазамен ауыстыру арқылы жүзеге
асырылуы да мүмкін .
Осыған байланйсты қылмыстық құқық қылмыстық жауаптылықтан және
жазадан немесе жазаны жеңілірек жазаиен айырбастау туралы институтты
белгілейді . Сонымен бірге ескертілетін жағдай қылмыстық жауаптылықтан
, жазадан босатылуды кеңінен пайдаланудың да зиянды жағы бар . Бұл
институтты практикада жиі қолдану қылмыстық құқықтағы жауаптылықтың
сөзсіз болуы принциптерін аяққа басады .Сондықтанда көрсетілген
мәселелерді қолдану заңға негізделген және тиімді болған жағдайда
ғана қылмыспен күрес мақсатының қылмыстық жауаптылық немесе жазаны
қолданбай – ақ жүзегек асырылуы жағдайында ғана қолданылуы қажет .
Қ.Р – ның Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына
жолдауында: " Құқық қолдану іс тәжірибесін жетілдіру және құқық
тәртібін нығайту .Ашық , демократиялық қоғамның іргесін дәйекті
нығайта отырып ,біз демократия мен құқық тәртібі - ажырағысыз
ұғымдар екенін , бірінсіз бірінің өмір сүре алмайтындығын естен
шығармауымыз керек .
Біріншіден , құқық қорғау мен басқа мемлекеттік органдардың
құқық тәртібін қамтамасыз ету саласындағы ұйымдық және заңнамалық
шарасын жетілдіру жөніндегі іс қимылын үйлестіруді күшейтуі қажет
Екіншіден , Өз назарымызды жас өспірімдер арасындағы қылмыстың өсуі
проблемасына акударып , мұны кеміту шараларін қолдануы міндет.
Үшіншіден , өзіміздің құқық қорғау органдарымызға есірткі
қылмысы мен еларалық қылмыс секілді қателерге қарсы күресу үшін
қосымша ресурстар мен құралдар беруіміз қажет.
Төртіншіден , елімізде құқық бұзушылықтың алдын алудың жалпы
мемлекеттік жүйесінің жасақталып , жұмыс істеуін қамтамасыз ету ,бұл
іске жұртшылық мен халықты кеңінен тарту керек." деп айтылған .
Қылмыстық заң бойынша қылмыстқ жауаптылықтан босотудыңу мынадай
туорлері көрсетілген :
1. Шын өкінуіне байланысты қылмыстық жауаптылықтан босату .
2. Қажетті қорғану шегінен асқан кезде қылмыстық жауаптылықтан
босату.
3. Жәбірленушімен татуласуына байланысты жауаптылықтан босату.
4. Жағдайдың өзгеруіне байланысты жауаптылықтан босату.
5. Ескіру мерзімінің өтуіне
6. Рақымшылық немесе кешірім жасыру актісі негізінде қылмыстық
жауаптылықтан босату.
Осы аталған негіздер мен қылмыстық жауаптылықтан босату түбегейлі
түрде шартсыз жүзеге асырылады .
Қылмыстық заң бойынша кінәлі деп танылған адам жаза өтеуден
жазаны өтеуді жалғастырудан босатылу немесе оның жазасының
жеңілірек жазамен ауыстырылуы мүмкін .
Қылмыстық заң бойынша жазадан босатылу мынадай негіздер бойынша
жүзеге асырыдады :
1.Ауруға шалдығуына байланысты жазадан босату ;
2.Жазаны өтеуден мерзімінен бұрын шартты түрде босату ;
3.Жазаның өтелмеген бөлігін неғұрлым жеңіл жаза түрімен ауыстыру ;
4.Жүкті әйелдердің және жас балалары бар әйелдерді жазаны өтеуден
кейінге қалдыру ;
5. Төтенше мән - жайлардың салдарынан жазадан босату мен жазаны
өтеуді кейінге қалдыру ;
6.Айыптау үкімінің ескіру мерзімі өтуіне байланысты жазаны өтеуден
босату :
7. Рахымшылық немесе кеншірім жасау актісі негізінде жазадан
босату.
Қылмыстық жауаптылықтан босату ,жазадан босату немесе жазаны одан
әрі өтеуден босатудың бір – бірінен айырмашылығы оларды қолдану
негіздеріне байланысты болады . Әдетте қылмыстық жауаптылықтан босату
істелген қылмыстың қоғамға қауіптілігі онша көп болмаған және оны
істеген адаманың түзелуі , жаза қолданбай – ақ мүмкін болған
жағдайларда қолданылады. Мұндай жазадавн босату тек заңда белгіленген
тәртіппен сот арқылы ғана жүзеге асырылады .
Қылмыстық құқық саласындағы қылмыстық жазадан босату институты
қылмыстық атқару құқымен ұштасып отырады. Бірақта, бұл салада жазадан
босату институты толық қамтылмайды. Жазадан босату жазаны өтегеннен кейін
немесе жазадан босату туралы ұсыныстан кейін орындалады.
Қылмыстық жауаптылықтан немесе жазадан босатылудың кейбір түрлері
жұртшылық өкілдерінің қатысуы арқылы жүзеге асырылады .Мысалы ,жазадан
шартты түрде мерзімінен бұрын босакту жазаны өтеу мекемесінің және
бақылау комиссиясының бірлескен ұсынысы болған жағдайда ғана сот
арқылы жүзеге асырылады. Қылмыстық жауаптылыққа тартудың мерзімі
ескіруге байланысты қылмыстық жауаптылықтан босату, айыптау үкімін
орындаудың мерзімі ескіруге байланысты жазадан босату (69 ,75 –
баптар ) жұртшы - лық өкілінің пікірін ескермей – ақ қолданыла береді
.
Белгілі бір қылмыс үшін көзделген жазадан гөрі неғұрлым жеңіл
жаза қолдану (ҚК-тің 55-бабының бірінші бөлігі) және ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.