Салыстырмалы әрекет жасаудың екі әдістемесі

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 17 бет
Таңдаулыға:

Салыстырмалы әрекет жасаудың екі әдістемесі.
Диагносткалау негізінде суретті тесттерді қолданбайтын маман
жоқ болар, срә, әсіресе, егер ол баламен жұмыс (істейтін) жасайтын
мамандар болса шын мәнінде, бұл клиенттің ішкі желі туралы үлкен
көлемді ақпарат алуға талана мүмкіндік. Онымен бірге балалар сурет
салу сияқты тапсырманы (қуана,) шын көңілмен орындайды – бұл іс -
әрекеттің дағдылы және түсінікті түрі.
Адамның суреті, Үй ағаш, адам, белгісіз жануардың суреті,
жанұя суреті және т.б әдістемесі неғұрлым жиі қолданылады.
Студенттерді оқытқан кезде суреттің деталын, бағалау параметрлерін
толық қарастырды, жұмысты талдау жасалады. Тәжірибеде тәжірибесі бар
маман көбінесе алдымен (болжам) жорамал жасайды, ал сосын, оларды
тексереді.
Суретті тесттің қайсысының клиенттің ішкі дүниесі туралы, оның
эмоциялық жағдайы туралы қайсысы көбірек ақпарат беретінін біз
әріптестермен талқылағанбыз. Бір мезгілде беретінін біз
әріптестермен талқылағанбыз. Бір мезгілде Үй – ағаш - адам және
белгісіз жануар суретін ұсыну керекпе немесе бір жұмысты орындау
жеткілікті ме? Бұл әдістемелер бірін – бірі толықтыра ма?
Мен осы әдістемелерді салыстыруға әрекет жасадым. Әр – түрлі
авторлар нақтылап талдаудың әртүрлі деңгейдегі талдау жасауға
арналған параметрін бөліп шығарды. Егер бұл жұмысты жалғастырғысы
келгендер табылса мен қуанамын.
Әдебиеттер тізімінде Е. С. Романованың , О. Ф. Потенкинаның
Психологиялық диагностикадағы графикалық әдістер атты атақты
монографиясына нұсқау жоқ, онда тек Үй – ағаш - адам көрсетілген,
бірақ, белгісіз жануар жоқ.
Айтпақшы соңғы әдістемені суреттің материалдар өте аз болып
шықты.

Әдістемелер туралы жалпы ақпарат.
Үй – ағаш - адам
Үй – субьектінің жанұя туралы пікірі немесе оның жанұялық оған
қарым – қатынасы туралы пікірін талдау ретінде түсіндіріледі,
анасының фигурасы, автопортреті мұқият қарастырылады.
Суреттің маңызды деталы: егер үйдің тек бір бүйірі ғана
бейнеленген болса, бір есіктен кен емес, бір терезе, бір қабырға,
егер бұл көп қабатты үй немесе тропиктегі үй болмаса, труба
немесе түтін шығуға арналған басқа да құрылымдар бейнеленген.
Трубалардың болмауы сол сияқты жартылай бұзылған үйдің суретін
дәлелдей алады.
Егер үй басқа суретден ірірек (бейнеленсе) салынса,онда
жанұядағы тұйықты болжайды. Басқа суреттерден майдалау (ұсақ) үйдің
суреті – жанұялық байланысының әлсіздігін, үйді сезінудің жоқтығын
білдіреді. Үйді бейнелеудегі абыржу (үрей, қорқыныш) жанұя (ортаға)
ішкі мәселелерді көрсетеді.
Егер баланың әңгімесінде үйде баланың ата – анасыз тұрып
жатқандығы туралы айтылса, онда олардың ата – ана қамқорлығынан
құтылуға ұмтылысын (тырысқанын) болжауға болады.
Суретті талдау кезінде:
- қабырға мен үйдің шатыры ЭГО шекарасын көрсетеді:
- бөлме – ассоциацияларды қарастырады;
а) бөлмеде тұрып жатқан адаммен;
б) бөлмедегі кейіпкердің қарама – қарсы қарым – қатынасы;
в) бұл бөлменің тағайындалуы;
- терезелер – байланыстыру тәсілі;
- үйдің шатыры – қиял сферасы, шынайылықтан қол үзу.
- труба – жақын көңілдес қарым – қатынастағы жылылық белгісі ретінде
қарастырылады.
Ағаш – базалық автопортрет, субьектінің бейсаналы даму
картинасы, оны әдеттегі шындыққа, оларға әсер ету мен тәсілге қоса
отырып әке фигурасы.
Суреттің маңызды деталы – діні және бірбұтағы .
Суретті талдау кезінде:
- тамырлар өткенге өз жанұясына қарым – қатынас көрсеткіші ретінде
түсіндіреді (ағаш ауада тамырсыз ілулі тұрса – үйге берілудің (үйді
жақын көрудің) нашарлығы)
- діңі (өзегі) – субьектінің өз мүмкіндігін, күшін түсінуі дененің
белгісі, қазіргі (нағыз) қатынасын көрсетеді;
- ағаштың ұшар басы болашақпен, сол сияқты ойлары, арманы бар
баспен ассоцияциялайды (байланыстырады)
- бұтақтары – иілгіштік деңгейі олардың қосылып, қанат жайып
(араласып) кету деңгейі, көлемі саны субьектінің ортадан қанағат
алу қабілеттілігі мен қолайлылығына, бейімделуіне көзқарасын
көрсетеді.
- бұталардың құрылысы – байланысу сферасын, шындыққа қанағаттану
деңгейі.
Жел бақылауға қиын берілетін, субьектінің күйзелісін білдіреді.
Күн жылу көзі, беделді фигура символы.
Адам – субьектінің жеке кейіпкерге көзқарасы. Субьектінің шынайы
бейнесі. Субьектінің сексуальды ролінің концепциясы. Субьектінің
кейіпкерлер арасы қарым – қатынасқа тұтастай толығы мен немесе
ерекше өзара іс - әрекеттерге тәсілі. Белгілі бір фобшар,
обессивтік сенулер Субьектіге оны қоршағандардан ерекше сүйкімді
адам.
Адамның суреті интелетінің даму деңгейін бағалауға мүмкіндік
береді, бірақ бұл жұмыста талдаудың бұл бөлігі қарастырылған. (Мұны
Ф. Гудинафтың, Д. Харистің кітаптарынан немесе А. Л. Венгрдің
компьютерлік вариантынан көруге болады).
Адамды суреттеудегі маңызды деталдар; бас, дене, екі қол, екі
аяқ. Екі көз, екі құлақ, мұрын, ауыз. Қандай да бір бөлігінің
формаларының өзгеруі субьектінің сол тәрізді немесе ұқсас шынайы
өзгеруін немесе оларға бейімделу реакциясын көрсетеді.
Суретке талдау жасау кезінде:
- бас – интелект, бақылау, қиял (ойлау) сферасы;
- бет әлпеті – шындықпен сенсорлық байланыс, ішкі стимулдар
рецепторы;
- дене – базалық қажеттіліктер және әуестенудің орналасу орны;
- қолдар – күреске базалық ұмтылу, ортаны басқару мен өзгерту
қаруы, неғұрлым жетілген және қоршаған ортаға ілтипатпен
бейімделген, ең бастысы, қызметкерлер арағы қаруы.
- табаны – қызметкерлер арағы жылжымалылық белгісі.
Белгісіз жануар
Жұмыс өзінің меніне, өзінің дүниедегі жағдайы туралы
түсінігін көрсетеді, өзін мәні бойынша жануарлар мен теңестіргендей.
Суреті салынған жануар – сурет салушының өзінің өкілі
Образды бейнені жасау тәсілі қиял мен ойлау түрін сипаттайды.
Төменгі деңгей – шынайы жануар (6 жасқа дейін – нормадан
ауытқымау). Бұл интеллектуальды немесе эмоциальды дамудың ауытқу
көрсеткіші болуы мүмкін, қорқыныш туралы айтуы мүмкін.
Егер бір кездері болған хайуан әдебиет немесе кино образы
бейнеленсе, онда бұл қиялға кедей немесе төменгі мәдени деңгей
туралы айтады.
Шынайы хайуан деталынан құрастырған сурет тапсырмаға
рационалистік, шығармашылық емес тәсілді көрсетеді. (8 жасқа дейін
тән) Тұлғалардың саны неғұрлым көп болса соғұрлым бағасы жоғары.
Стандартты схема бойынша тұтас образы (көзі бар, аузы, денесі,
аяғы бар басы) тапсырмаға көркем эмоциялық тәсілді сипаттайды.
Хайуан неғұрлым, шынайыға аз ұқсас болса, тестіленушінің қиял
деңгейі соғұрлым жоғары болады.
А.А. Венгер жұмысқа талдау жасауды мынадай схема бойынша
құруды ұсынады.
- жалпы әсер алу.
- сезім органын, аяқтағаннан сексуалды символикаларды бейнелеу (бұл
өһзін көрсетуді, үрейленуді, қорқынышты, қиялдауды білдіреді);
- шабуыл жасау мен қорғану құралы қалай белгіленген;
- өмір сипатын бейнелеу.
М.Р. Битянова талдау жасау кезінде мыналарды көрсететін
көрсеткіштерді анықтады.
- мазасыздану жағдайын;
- психологиялық қорғауды
- организмнің әлсіреуін, төменгі күш қуатыты, депрессиялықты;
- агрессивтілікті;
- өзін - өзі төмен бағалауды;

Әдістемелерді салыстыру.
Авторлары: Дж. Бук (1948) – Үй – Ағаш - Адам; Ж. Жшбе (1934) – Ағаш;
М. З, Дукаревич – Белгісіз жануар,
модификация – А.К Венгер.
Критерийлер Жалпы сипаттама ДДЧ Белгісіз жануар Ескер-т
улер
Психомоторлық тонусты реттеу, психофизиологиялық сипаттама, астения депрессиялық
Жоғарғы Қарындашты қатты
(көрсетілген) тонус,басу
эмоциональдық
зорланушылық
Астеникалық жағдай Қарындашты әлсіз Ағаш – бұтақтары Көп ұйықтайды,
басу сызықтар төмен түсіндіретін.жатады. Өте
соңына дейін Адам – көңілсіз, ықшамды қысқа
жеткізілмейді, көздерінің суреттеу.
детальінің болмауы, аяғы өте
кедейлігі. ұзын
Эмоциональдық Қарындашпен (басып)
тұрақсыздық сызуды түрлендіру
Импульсивтілік Суреттің көлемі Адам – детальінің
(ырықсыздық) үлкейтілген аздығы, адамның бет
- әлпетінің болмауы
агрессивтік
бейнелеу, жорта
(әдейі) көріксіздік
, фигура дөрекі
бұрмаланған
Белсенділік Ағаш – бұтақтары Басы оңға
жоғары бағытталған бұрылған
(қараған)
Өте белсенділік Қарындашты қатты Адам басы жоқ,
басу көздері жоқ.
Дипрессия, көңіл – Қарындашпен әлсіз Қарт адамдар Құйрығы
күйдің түсуі басылған суреттің тұрады. түсірілген,
көлемі Үй- Ағаш – қурап хайуан үңгірде
кішірейтілген, қалған, сынған тұрады.
бұрышына, парақтыңжапырақтары, жоқ, Әңгімемен
астына бұтақты төмен суреттің кейпі
орналастыру. түсірілген, кесілгенкөңілсіз.
немесе сындырлаған.
Адам – сүйкімсіз,
жиіркенішті,
көңілсіз жабыңқы
кедей қарт адамның
фигурасы (дене
бітімі) бет
әлпеті, жоқ әсіресе
көзі, аузы жоқ.
Батып бара жатқан
күн.
Дел - сал Адам – ішікі
органдары
Ригидность Сурет дәл парақтыңҮй – кірпіштер, Аяқтардың
ортасында. бөрениер колоналар бірдейлігі бір
Қарындашпен қатты мұқят (салынған) жаққа
сызатын. Бір бейнеленген, бағытталуы.
сипаттағы қайталанады.
детальдардың көп Ағаш – қарындаш жеке
болуы, суреттің бор кесегі рет
ұқыпты салынуы ұсынылған,
(таза) сызылған жекеленген
контур болуы жапырақтар
мүмкін бейнеленген..
Адам – адамда
түймелердің
молдығы,бір сипатты
детальдың көптігі

КритерийлеЖалпы ДДЧ Белгісіз хайуан Ескерту
р сипаттама лер.

Энергия Функционалды қанаттар
қосымша қармалауыштары.
Детальдарының көп болуы.
Жеке ерекшеліктері
Интроверно Үй – терезелердегі Сурет дөрекі машина
сть құлыптар. Ағаш – ұшар образды (бейнесі),
басы тар, бұтақтары тұйық
ішке қайырылған. Адам
– адам фигуралардың
дөрекілігі
қолданылады, денесіне
қойылған саусақтары
шұғыл кішірейтілген,
работ, бөгдетанеталық
суреттелген
Аутиза Үй – терезесі жоқ Дөрекі машинабейнелі
ция немесе олар өте (Дөңгелек) шеңбер
кішкентай, есіктері фигурасы.
жоқ.
Адам –детальінің
аздығы, адамның бет -
әлпетінің жоқтығы,
көздерінің жоқтығы,
саусақтарының жоқтығы,
саусағы өте
қысқартылған
Көрсету Үй – сарай (әсем үй),
вилла, шіркеу, мөлдір
үй. Ағаш – экзотикалық
тұқымды. Адам- киім,
әшекейлер, шашты
сәндеу, кірпіктер
толық бейнелеген
сайқымазақ, шоун
бейнеленуі мүмкін
(өзін теріс көрсету
үшін) крикаруталық
образ (өзін теріс
көрсету үшін). Сурет
автобиографиялы
түсінігімен қоса
беріледі.
Инфанридік Жас өспірімнің Адамға ұқсастырылған
бейнеленуінде (тұрысы, киімі, бет
ойыншықтармен адам. әлпеті және т.б)
Интеллекту Сурет парақтың оң жақ
альды жартысында
ғы
Перфекцион Нұсқауларды нақтылау.
изм Көптеген ұсақ
детальдар. Жұмыстың
төменгі қарқыны, көп
өшірулер.
Үрейленушілік пен
ригидтілік белгінің
үйлесуі
Қолайлылығ Барлық фигурасына
ы қатысы бойынша
тіреудің негізділігі
(аяқы, табанынан,
тұғыры тас табан)
Атауында мағынаны
құрайтындарды тиімді
біріктіру

Критерийлер Жалпы ДДЧ Белгісіз хайуан
сипаттама
Жалпы ерекшеліктері
(сипаттамалары)
Синзитивтік Адам – аяғаның ұзындығы
тип өте үлкейтілген
Глизондты Ағаш – қабығы жеке Дөрекі, машина бейнесі,
лығы (ағаш) иректі сызық пен механикалық (өздігінен
бейнеленген жүретін) шамадан асқан
Адам – робот, бөгде түп нұсқалық астарлылық
планеталық, қорқынышты,
фигурасы шығып кеткен,
қолдары бүйілген,
саусақы қысқартылған
Экстраверттілік Үй – үлкен және (немесе)Адам схемасына сәйкес
ашық терезелер, есік келеді.
жолдар, (есікке
баратын) кіре беріс жер.
Ағаш – бұтақтары жан –
жаққа жойылып кеткен,
бұтақы анық оңға
қарап тұр.
Адам – қолдары мен аяғы
екі жағына кең қойылған
Эпилепитойд Адам жабығыңқы
тылық (көңілсіз)
Эмоциональды – ерікті сфера сипаты
Агрессивтілік Қарындашты Үй - әртүрлі құрылыстар Әртүрлі бөліктерінде
қатты басу. (агрессия үй иесінің шығыңқыларының болуы.
Жұмыс уақыттыдеректілігіне қарсы Шабуыл жасау қаруы, қару,
кезінде бағытталған) Ағаш – өткір бездер. Белсенді
парақты бұтақы сүйір болып қорғаныс құралы –
аудару аяқталған, тамыры қорғаныс шабуылы
тырнаққа ұқсас жерге (агрессиясы) тістер –
кірмеген, өзгеше үлкен вербальды (тілдік)
діңі бар (өзек) Адам – агрессия. Ағаштарды
агрессивтік бейнелеу, сындыруы, үйлерді
алақандары жұдырығымен таптайды және т.б.
тырнақы үлкейтілген Адамдарды, үйлерді және
басының көлемі еркек т.б. жейді. Құрбандарын
белг-рімен сызылған жеп жатқан, осыған ұқсас
үйлесіммен суреттер.
кішірейтілген, қару,
таяқ, пышақ, балға, ара,
үлкен алақанымен
көтерілген қолдар
суреттелген. Тістерді
бейнелеу – вербальды
агрессия
Агрессия Үй – терезеге темір Қорғаныс аксесуры.
қорқынышы торлар (шілтелер), Әңгімеде – қорғау тәсілін
асырып жіберген романдарсуреттеуі үлкен көлемді
шарбақтар. Ағаш – көрсету. Тұратын жер
қабықтың осыған ұқсас табудың қиындығы.
бейнеленуі діңі Жаулары өте
штрикталған көп немесе мүлде жоқ

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.