Мұнай өндіруші кәіпорындарды сумен қамтамасыз ету
Мұнай кәсіпшілігі ең ipi су тұтынушылардың 6ipi болып табылады. Kaзipгi кездегі мұнай кен орындарындағы тәуліктік су шығыны жүздеген мың текше метрге жетеді. Қабаттың мұнай бергіштік коэффициентін едәуір улғайту үшін және мұнай ұңғыларының фонтандау мерзімін ұзарту максатында кенішке су айдайтын кабат кысымын ұстаушы цехтар суды ең көп тұтынушылар болып табылады.
Өнімді қабаттарға айдалатын су молшері көптеген факторларга тәуелді болады және арнайы есептеулермен аныкталады. Игерудің алғашқы екі кезеңінде қабат қысымын бастапқы деңгейде ұстап тұру ушін қабатка айдалатын су мөлшері кабат жағдайына келтірілген қабаттан алынған мұнай мен судың жинақталған мөлшеріне тең болуы кажет, яғни тепе.теңдік сакталуы керек:
(1)
мундағы Gcy және Gқоспа . сәйкесінше айдалган су мөлшері мен кабат жағдайына келтіріліп алынған мұнай мен қабат суы коспасының мөлшері, k . судың ағып кетуін ескеретін коэффициент.
• нұсқа (контур) ішіне су айдау кезінде к=1,1;
• аудандык су айдау кезінде к= 1,2;
• нұска сыртынан су айдау кезінде к=1,5.
Кабат кысымын ұстаудан басқа, кәciпшiлiктe тұщы судың көп мөлшерін әр түpлi саладағы мекемелерге (шеберханалар, көлік шаруашылығы және т.б), сондай.ақ тұрмыстык кажеттілікке жұмсайды. Судың шығынын және оны өндірістік қажеттерге тұтыну режимін процесс технологиясының мәліметі бойынша есептейді. Тұрмыстық кажеттіліктерге кететін шығын мөлшерін адам санына, климаттық жағдайларға және ғимараттардың жабдықталу дәрежесі бойынша анықтайды.
Қабат қысымын ұстап тұру ушін ашық табиғи су көздерінен және суды қабаттардан (көп жағдайда тұщы немесе әлсіз минерализацияланған) алынатын тұщы су, сол сияқты ағынды сулар (құрамында минералды тұздар, эмульсияланған мұнай мен беттік әрекетті заттары бар) колданылуы мүмкін.
Тұщы табиғи сулардың құрамында елеусіз мөлшерде тұздар (шамамен 1г/л), әр турлі газдар, механикалык коспалар, теміp гидроксиді Fe(OH)2, темірдің гидрототығы Fe(OH), және кабатты суландыру процестеріне әсер ететін микроағзалар болуы мүмкін.
Ағынды сулар — бұл мұнаймен 6ipгe өндірілетін (шамамен 85%) қабат суы мен мұнайды тұзсыздандыруға, эмульгаторларды дайындауға, компрессорларды
Өнімді қабаттарға айдалатын су молшері көптеген факторларга тәуелді болады және арнайы есептеулермен аныкталады. Игерудің алғашқы екі кезеңінде қабат қысымын бастапқы деңгейде ұстап тұру ушін қабатка айдалатын су мөлшері кабат жағдайына келтірілген қабаттан алынған мұнай мен судың жинақталған мөлшеріне тең болуы кажет, яғни тепе.теңдік сакталуы керек:
(1)
мундағы Gcy және Gқоспа . сәйкесінше айдалган су мөлшері мен кабат жағдайына келтіріліп алынған мұнай мен қабат суы коспасының мөлшері, k . судың ағып кетуін ескеретін коэффициент.
• нұсқа (контур) ішіне су айдау кезінде к=1,1;
• аудандык су айдау кезінде к= 1,2;
• нұска сыртынан су айдау кезінде к=1,5.
Кабат кысымын ұстаудан басқа, кәciпшiлiктe тұщы судың көп мөлшерін әр түpлi саладағы мекемелерге (шеберханалар, көлік шаруашылығы және т.б), сондай.ақ тұрмыстык кажеттілікке жұмсайды. Судың шығынын және оны өндірістік қажеттерге тұтыну режимін процесс технологиясының мәліметі бойынша есептейді. Тұрмыстық кажеттіліктерге кететін шығын мөлшерін адам санына, климаттық жағдайларға және ғимараттардың жабдықталу дәрежесі бойынша анықтайды.
Қабат қысымын ұстап тұру ушін ашық табиғи су көздерінен және суды қабаттардан (көп жағдайда тұщы немесе әлсіз минерализацияланған) алынатын тұщы су, сол сияқты ағынды сулар (құрамында минералды тұздар, эмульсияланған мұнай мен беттік әрекетті заттары бар) колданылуы мүмкін.
Тұщы табиғи сулардың құрамында елеусіз мөлшерде тұздар (шамамен 1г/л), әр турлі газдар, механикалык коспалар, теміp гидроксиді Fe(OH)2, темірдің гидрототығы Fe(OH), және кабатты суландыру процестеріне әсер ететін микроағзалар болуы мүмкін.
Ағынды сулар — бұл мұнаймен 6ipгe өндірілетін (шамамен 85%) қабат суы мен мұнайды тұзсыздандыруға, эмульгаторларды дайындауға, компрессорларды
СУ АЙДАУ ЖҮЙЕСІНДЕ ҚОЛДАНУ ҮШІН ТҰЩЫ ЖӘНЕ АҒЫНДЫ СУДЫ ДАЙЫНДАУ
1. Мұнай өндіруші кәіпорындарды сумен
қамтамасыз ету
Мұнай кәсіпшілігі ең ipi су тұтынушылардың 6ipi болып табылады. Kaзipгi кездегі мұнай кен орындарындағы тәуліктік су шығыны жүздеген мың текше метрге жетеді. Қабаттың мұнай бергіштік коэффициентін едәуір улғайту үшін және мұнай ұңғыларының фонтандау мерзімін ұзарту максатында кенішке су айдайтын кабат кысымын ұстаушы цехтар суды ең көп тұтынушылар болып табылады.
Өнімді қабаттарға айдалатын су молшері көптеген факторларга тәуелді болады және арнайы есептеулермен аныкталады. Игерудің алғашқы екі кезеңінде қабат қысы - мын бастапқы деңгейде ұстап тұру ушін қабатка айдалатын су мөлшері кабат жағдайына келтірілген қабаттан алынған мұнай мен судың жинақталған мөлшеріне тең болуы кажет, яғни тепе-теңдік сакталуы керек:
(1)
мундағы Gcy және Gқоспа - сәйкесінше айдалган су мөлшері мен кабат жағдайына келтіріліп алынған мұнай мен қабат суы коспасының мөлшері, k - судың ағып кетуін ескеретін коэффициент.
нұсқа (контур) ішіне су айдау кезінде к=1,1;
аудандык су айдау кезінде к= 1,2;
нұска сыртынан су айдау кезінде к=1,5.
Кабат кысымын ұстаудан басқа, кәciпшiлiктe тұщы судың көп мөлшерін әр түpлi саладағы мекемелерге (шеберханалар, көлік шаруашылығы және т.б), сондай-ақ тұрмыстык кажеттілікке жұмсайды. Судың шығынын және оны өндірістік қажеттерге тұтыну режимін процесс технологиясының мәліметі бойынша есептейді. Тұрмыстық кажеттіліктерге кететін шығын мөлшерін адам санына, климаттық жағдайларға және ғимараттардың жабдықталу дәрежесі бойынша анықтайды.
Қабат қысымын ұстап тұру ушін ашық табиғи су көздерінен және суды қабаттардан (көп жағдайда тұщы немесе әлсіз минерализацияланған) алынатын тұщы су, сол сияқты ағынды сулар (құрамында минералды тұздар, эмульсияланған мұнай мен беттік әрекетті заттары бар) колданылуы мүмкін.
Тұщы табиғи сулардың құрамында елеусіз мөлшерде тұздар (шамамен 1гл), әр турлі газдар, механикалык коспалар, теміp гидроксиді Fe(OH)2, темірдің гидрототығы Fe(OH), және кабатты суландыру процестеріне әсер ететін микроағзалар болуы мүмкін.
Ағынды сулар -- бұл мұнаймен 6ipгe өндірілетін (шамамен 85%) қабат суы мен мұнайды тұзсыздандыруға, эмульгаторларды дайындауға, компрессорларды суытуға және т.б жұмсалатын (шамамен көлемі 10-12% құрайтын) тұщы судың, сондай-ақ атмосфералық (жауын-шашыннан жиналған) сулардың (1,5-3%) қоспасы. Ағынды сулардың құрамында мұнай тамшылары, темip гидроксиді Fc(OH)2, темірдің гидрототығы Fе(OH)3, сонымен қатар көп мөлшерде тұздар (300 гл дейін) болуы мумкін.
Кен орнын игерудің бастапқы кезеңіндe, яғни ұңғы өнімі онша суланбаған кезде, кабатқа су айдау ушін негізінен табиғи суларды пайдаланады. Сулану көрсеткіші жоғарылаған сайын табиғи суларды колдану үлесі азаяды да, ал ағынды суларды колдану үлесі артады. Сонымен қатар, ағынды суларды кepi қолдану қоршаған ортаны ластанудан қорғау талаптарына сай келеді.
Табиғи суларды дайындау әдістері мен ағынды суларды дайындау әдістері бip-бірінен едәуір ерекшеленеді және әр турлі жабдықтар мен химиялық реагенттерді кажет етеді.
2. Қабатқа су айдау үшін қолданылатын суға койылатын талаптар
Өнімді қабаттарға (горизонттарға) айдалатын суларға келесідей негізгі талаптар койылады:
:: айдалатын судың химиялық үйлесімділігі және құрамының тұрақтылығы;
микроағзалардың болмауы;
коррозияға (тоттануға) пассивті яғни бейімсіз болуы;-
мұнай ығыстырушылық қабілетінің жоғары болуы;
құрамындағы механикалык коспалардың мөлшері минимал болуы (ең аз болуы);
суды тазалау мен дайындауға кететін шығындар минимал болуы (ең аз болуы).
Осы талаптарды тереңінен қарастырайық.
Айдалатын судың химиялық, үйлесімділігі мен құрамының тұрақтылығы. Көп жағдайда судың құрамында қатты бөлшектердің болуы оның тұрактылығына әсер етеді. Әдетте, бұл аса каныққан ерітінділерден, қатты тұздардың түсуінің әсерінен болатын әр турлі химиялық реакциялардың әсері болып табылады. Мысалға, құрамында хлоркальцийлі немесе хлормагнийлі тұздары бар сульфаттық суларды қабатқа айдау барысында ерімейтін тұнбалар түзіледі:
S04 + Са + Н20 = (CaS04 :: Н2О) (2)
Күкіртсутекті мұнайлармен каныққан қабаттарга су айдау ушін құрамында тeмip мен оттсгі бар суларды колданған жағдайда, қуысты ортада темірдің гидроксиді Fe (ОН)2, және темip гидро тотығының Fe(OH)3 темір сульфидінің FeS және элементар күкірттің қатты тұнбаларының түзілуімен сипатталатын тотығу жүру мүмкін.
Кснішке айдалатын тущы су, кейде жыныс құрамына кіретін сазды материалдардың ісінуіне байланысты кабаттардың коллекторлық қасиеттерінің нашарлап кетуінің басты себепкері болып табылады. Минерализацияланған сулар сазды жыныстардың ісінуін туғызбайды.
Айдалатын судың құрамында микроағзалардың болуы өндірілетін мұнай мен мұнай газының, сапасын төмендететін бактериялардың өнімді кабаттарга өтуіне жағдай жасауы мумкін. Әcipece, өнімді кабаттарга сульфатредуцирлеуші (сульфаттарды калпына келтіргіш) бактериялардың түсуін жене дамуын болдырмаған жөн, ceбебi мұнай қабаттарында қалыпты жағдайда айдалатын судың құрамында сульфат мөлшері көп болғанда бул бактериялар кальций карбонатының шөгуіне және күкіртсутектің бөлінуіне (100 мгл) әсер етеді:
CaSO4 + С02 + 8Н+ СаСО3 +ЗН20 + H2S (З)
Кальций карбонаты өнімді кабаттың коллекторлық қасиеттерін төмендетеді, ал күкіртсутек H2S қабат суларының коррозиялық әрекеттілігін арттырып, мұнаймен бірге жер бетіне көтерілген кезде шегендеуші және фонтанды кұбырлардың, сондай-ақ жер бетіндегі мұнай, су жене газды жинау жүйесшін тоттануына әкеліп, істен шығарады, өндірілетін мұнай мен газдың сапасын төмендетеді. Микроағзалармен куресу ушін айдалатын суды хлорлайды немесе формалинмен өңдейді.
Коррозиялық пассивттілік. Құрамында минералды туздары көп кабаттык агынды сулардың коррозиялық әрекеттілігі өте жогары. Құбырлар коррозиясының өнімі ұңғының түп маңы аймағына түсіп, айдау ұңғысының өткізгіштігін томендетеді. Коррозиялық әрекеттілікті төмендету ушін коррозия ингибиторларын (И-1-А, И-1-Е, ИКБ-4, Север, Волга, ИКСГ-1, т.б.) қолданады және құбырлардың ішкі бетін әртүрлі лактармен және эпоксоидты шайырлармен жабады).
Жоғары мұнай ығыстырушылық қабілеті. Мұнайды ығыстырушылық кабілетін көтеру ушін өнімді қабаттарға айдалатын суларға мұнаймен шекарадағы беттік кepiлyдi азайтатын БЭЗ-тарды косады, нәтижесінде өнімді қабаттар жыныстарының шайылуы жақсарады, яғни бұл сулар кеуекті каналдардың бетінде ұсталып тұратын мұнайды барынша толық ығыстырады. Соңғы кездердс мұнай бергіштік коэффициентін көтеру ушін сілтілі ерітінділерді (NaOH-тың 5%-тік ерітіндісін) колданады, себсбі олардың жыныстарды шаю (гидрофилизация) кабілеті жоғары.
Механикалық қоспалардың минималды мөлшері. Айдау ұңгыларының қабылдағыштығын белгілі бip децгейде ұстап тұру ушін өнімді кабатка айдалатын тущы сулардагы механикалык коспалардыц молшер! жэис агынды (кабаттык) сулардағы мұнайдың мөлшері әрбір кен орны ушін өнімді кабаттардың геолого-физикалык сипаттамаларын (негізінен өткізгізтік жэне жарыкшактық) ескере отырып сәйкестедірілуі кажет.
Суды тазалау мен дайындауға кететін минимал шығындар. Қабат кысымын ұстап тұру жүйесін салуға кететін курделі каржылар кәсіпшілікте салынатын курылыстың жалпы келемінің біраз бөлігін алады. Осы каржылардың үштен бір бөлігі суды дайындау қондырғыларын (СДҚ) тұрғызуға кетеді, өйткені олардың алып жаткан ауданы улкен және металл сыйымдылығы жоғары болады.
Қабатка айдалатын судың жарамдылыңы, әдетте зертханалык жағдайда судың табиғи керннен сузшуі бойынша анықталады. Егер табиғи керннің өткізгіштігі тұракты болып қалса, су айдауға жарамды деп саналады. Бірак бұл тәсіл әркашан оң нәтиже бермейді себебi бip ғана керн барлык өнiмдi кабатты модельдей (сипаттай) алмайды; сондықтан судың сапасы жөнінде накты мағлуматтар алу ушін кабатқа сынамалы су молшсрін айдап, өнімді кабаттың жеке-жеке кабатшаларының жұту кабілетін шығын өлшегішпен өлшейді. Суды тазарту мәселесін әр кен орнының касиетіне байланысты жеке карастыру керек жәнс өнімді кабаттарының өткізгіштігі жоғары кен орындарында курделі әрі кымбат кондырғыларды салудың кажеті жок.
Қабатқа су айдау максатында колданылатын суды тазарту мен дайындаудың негізгі критерии - айдау уңгыларының кабылдагыштығы суды айдау пpoцeci кезіндс тұракты сақталуы болып табылады.
Мунай кен орындарын игеру барысында кабат кысымын ұстау жуйесінде колданылатыи судың негізгі көздеріне -- өзен, көл, су коймаларындағы тущы сулар, артезиан ұңғыларының сулары, мұнай кен орындарының сулы кабаттары, тевдздер мен мухиттардын сулары жэне мунаймсн 6ipre ещирметш минерализацияланган сулар (агынды сулар) жатады.
Әр турлі кен орындары бойынша кабаттарга су айдаудың мол тәжірибесінде тұщы суларға қарағанда ағынды суларды айдау тиімдірек болып саналады.
Негізшен кабат суларынан тұратын ағынды сулардың құрамында деэмульгаторлар болады, ол сумен бipre кабатка енген кезде мунайдын жыныстардан каркынды шайылып, шығуына әсер етеді. Сонымен катар, өзінің химиялық құрамы бойынша да агынды сулар кабат суларынан ерекшеленбейді, сондыктан олар химиялык тунбалар тузбейді. Ағынды суларды пайдалану тущы сулардың шығынын азайтуға және су қоймалары мен жерасты суларын ластанудан сактауга, балыктардың бағалы турлерін сактап калуға, сазды бөлшектері бар өнімді кабаттардың өткізгіштік касиеттерін сақтап қалуға (олар тущы сумен жанаскан кезде ісінеді) мүмкіндік береді. Бipaқ, ағынды суларды утилизациялау қымбат тазарту кондырғыларын салумен және су айдауға арналған құбырлардың, сорапты жабдыктардың тез тоттануымен (коррозия) байланысты болады.
3. Агынды суды дайындау кондырғылары
3.1. Мұнай кәсіпшілігіндегі ағынды суды тазарту мен дайындаудың технологиясы
Мұнай кәсіпшілігіндегі ағынды су ұңғы өнімінің бip бөлігі болып табылады, сондықтан олардың физика-химиялык касиеттерін табиғат калыптастырған, бірак бұл касиеттері кен орынды пайдалану процесінде, әcipece суландыру тәсілдерін ұзақ колдану барысында біршама өзгереді. Олардың колемі көбейеді және мұнайды тузсыздандыру барысында колданылатын тущы су мен өндірістік канализация жуйесінде жиналған жауын-шашын суларының белгілі 6ip молшерінің араласуы әсерінен минерализациясы темендейді. Ағын суларының физика-химиялык касиеттері мұнайды жинау және дайындау жуйесінде журетін процестерге және осы процестер бары - сында колданылатын химиялық реагенттердің сипаттамаларына байланысты.
Ағын суларды дайындау және пайдалану барысында мынадай факторларды ескеру керек:
мұнай қабаты коллекторларының геолого-физикалык касиеттері;
айдалатын судың кабат флюидтерімен және жыныстарымен химиялык және биологиялык сәйкестігі;
:: химиялык турактылығы және коррозиялык активтігі.
Қабаттарға су айдау ушін мұнай кәсіпшілігіндегі агынды суларды дайындау және пайдаланудың көп жылдық тәжірибесі керсеткендей, оларды тазарту және дайындау технологиясы мен құралдары мына заттарды бөлу мумкіндігіне қарай таңдалуы керек:
мұнай мен механикалык коспаларды шекті мумкін мөлшерге дейін;
судағы бос газды, сораптардың тиімді режимде жұмыс істеуін камтамасыз ету ушін және газдың топтык сорапты кондыргыларда жиналуын болдырмау үшін;
агрессивті газдарды, сулардың коррозиялык әрекеттілігін төмендету үшін.
Қажет болған жағдайда жабдыктарды коррозиядан корғау ушін және бактериялардың әсерін тоқтату үшін кәсіпшіліктік ағынды суларды арнайы ингибиторлармен және бактерицидтармен өңдейді.
Қойылатын талаптардың коптігіне қарамастан мұнай кәсіпшілігіндегі агынды суларды тазарту және дайындау ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
1. Мұнай өндіруші кәіпорындарды сумен
қамтамасыз ету
Мұнай кәсіпшілігі ең ipi су тұтынушылардың 6ipi болып табылады. Kaзipгi кездегі мұнай кен орындарындағы тәуліктік су шығыны жүздеген мың текше метрге жетеді. Қабаттың мұнай бергіштік коэффициентін едәуір улғайту үшін және мұнай ұңғыларының фонтандау мерзімін ұзарту максатында кенішке су айдайтын кабат кысымын ұстаушы цехтар суды ең көп тұтынушылар болып табылады.
Өнімді қабаттарға айдалатын су молшері көптеген факторларга тәуелді болады және арнайы есептеулермен аныкталады. Игерудің алғашқы екі кезеңінде қабат қысы - мын бастапқы деңгейде ұстап тұру ушін қабатка айдалатын су мөлшері кабат жағдайына келтірілген қабаттан алынған мұнай мен судың жинақталған мөлшеріне тең болуы кажет, яғни тепе-теңдік сакталуы керек:
(1)
мундағы Gcy және Gқоспа - сәйкесінше айдалган су мөлшері мен кабат жағдайына келтіріліп алынған мұнай мен қабат суы коспасының мөлшері, k - судың ағып кетуін ескеретін коэффициент.
нұсқа (контур) ішіне су айдау кезінде к=1,1;
аудандык су айдау кезінде к= 1,2;
нұска сыртынан су айдау кезінде к=1,5.
Кабат кысымын ұстаудан басқа, кәciпшiлiктe тұщы судың көп мөлшерін әр түpлi саладағы мекемелерге (шеберханалар, көлік шаруашылығы және т.б), сондай-ақ тұрмыстык кажеттілікке жұмсайды. Судың шығынын және оны өндірістік қажеттерге тұтыну режимін процесс технологиясының мәліметі бойынша есептейді. Тұрмыстық кажеттіліктерге кететін шығын мөлшерін адам санына, климаттық жағдайларға және ғимараттардың жабдықталу дәрежесі бойынша анықтайды.
Қабат қысымын ұстап тұру ушін ашық табиғи су көздерінен және суды қабаттардан (көп жағдайда тұщы немесе әлсіз минерализацияланған) алынатын тұщы су, сол сияқты ағынды сулар (құрамында минералды тұздар, эмульсияланған мұнай мен беттік әрекетті заттары бар) колданылуы мүмкін.
Тұщы табиғи сулардың құрамында елеусіз мөлшерде тұздар (шамамен 1гл), әр турлі газдар, механикалык коспалар, теміp гидроксиді Fe(OH)2, темірдің гидрототығы Fe(OH), және кабатты суландыру процестеріне әсер ететін микроағзалар болуы мүмкін.
Ағынды сулар -- бұл мұнаймен 6ipгe өндірілетін (шамамен 85%) қабат суы мен мұнайды тұзсыздандыруға, эмульгаторларды дайындауға, компрессорларды суытуға және т.б жұмсалатын (шамамен көлемі 10-12% құрайтын) тұщы судың, сондай-ақ атмосфералық (жауын-шашыннан жиналған) сулардың (1,5-3%) қоспасы. Ағынды сулардың құрамында мұнай тамшылары, темip гидроксиді Fc(OH)2, темірдің гидрототығы Fе(OH)3, сонымен қатар көп мөлшерде тұздар (300 гл дейін) болуы мумкін.
Кен орнын игерудің бастапқы кезеңіндe, яғни ұңғы өнімі онша суланбаған кезде, кабатқа су айдау ушін негізінен табиғи суларды пайдаланады. Сулану көрсеткіші жоғарылаған сайын табиғи суларды колдану үлесі азаяды да, ал ағынды суларды колдану үлесі артады. Сонымен қатар, ағынды суларды кepi қолдану қоршаған ортаны ластанудан қорғау талаптарына сай келеді.
Табиғи суларды дайындау әдістері мен ағынды суларды дайындау әдістері бip-бірінен едәуір ерекшеленеді және әр турлі жабдықтар мен химиялық реагенттерді кажет етеді.
2. Қабатқа су айдау үшін қолданылатын суға койылатын талаптар
Өнімді қабаттарға (горизонттарға) айдалатын суларға келесідей негізгі талаптар койылады:
:: айдалатын судың химиялық үйлесімділігі және құрамының тұрақтылығы;
микроағзалардың болмауы;
коррозияға (тоттануға) пассивті яғни бейімсіз болуы;-
мұнай ығыстырушылық қабілетінің жоғары болуы;
құрамындағы механикалык коспалардың мөлшері минимал болуы (ең аз болуы);
суды тазалау мен дайындауға кететін шығындар минимал болуы (ең аз болуы).
Осы талаптарды тереңінен қарастырайық.
Айдалатын судың химиялық, үйлесімділігі мен құрамының тұрақтылығы. Көп жағдайда судың құрамында қатты бөлшектердің болуы оның тұрактылығына әсер етеді. Әдетте, бұл аса каныққан ерітінділерден, қатты тұздардың түсуінің әсерінен болатын әр турлі химиялық реакциялардың әсері болып табылады. Мысалға, құрамында хлоркальцийлі немесе хлормагнийлі тұздары бар сульфаттық суларды қабатқа айдау барысында ерімейтін тұнбалар түзіледі:
S04 + Са + Н20 = (CaS04 :: Н2О) (2)
Күкіртсутекті мұнайлармен каныққан қабаттарга су айдау ушін құрамында тeмip мен оттсгі бар суларды колданған жағдайда, қуысты ортада темірдің гидроксиді Fe (ОН)2, және темip гидро тотығының Fe(OH)3 темір сульфидінің FeS және элементар күкірттің қатты тұнбаларының түзілуімен сипатталатын тотығу жүру мүмкін.
Кснішке айдалатын тущы су, кейде жыныс құрамына кіретін сазды материалдардың ісінуіне байланысты кабаттардың коллекторлық қасиеттерінің нашарлап кетуінің басты себепкері болып табылады. Минерализацияланған сулар сазды жыныстардың ісінуін туғызбайды.
Айдалатын судың құрамында микроағзалардың болуы өндірілетін мұнай мен мұнай газының, сапасын төмендететін бактериялардың өнімді кабаттарга өтуіне жағдай жасауы мумкін. Әcipece, өнімді кабаттарга сульфатредуцирлеуші (сульфаттарды калпына келтіргіш) бактериялардың түсуін жене дамуын болдырмаған жөн, ceбебi мұнай қабаттарында қалыпты жағдайда айдалатын судың құрамында сульфат мөлшері көп болғанда бул бактериялар кальций карбонатының шөгуіне және күкіртсутектің бөлінуіне (100 мгл) әсер етеді:
CaSO4 + С02 + 8Н+ СаСО3 +ЗН20 + H2S (З)
Кальций карбонаты өнімді кабаттың коллекторлық қасиеттерін төмендетеді, ал күкіртсутек H2S қабат суларының коррозиялық әрекеттілігін арттырып, мұнаймен бірге жер бетіне көтерілген кезде шегендеуші және фонтанды кұбырлардың, сондай-ақ жер бетіндегі мұнай, су жене газды жинау жүйесшін тоттануына әкеліп, істен шығарады, өндірілетін мұнай мен газдың сапасын төмендетеді. Микроағзалармен куресу ушін айдалатын суды хлорлайды немесе формалинмен өңдейді.
Коррозиялық пассивттілік. Құрамында минералды туздары көп кабаттык агынды сулардың коррозиялық әрекеттілігі өте жогары. Құбырлар коррозиясының өнімі ұңғының түп маңы аймағына түсіп, айдау ұңғысының өткізгіштігін томендетеді. Коррозиялық әрекеттілікті төмендету ушін коррозия ингибиторларын (И-1-А, И-1-Е, ИКБ-4, Север, Волга, ИКСГ-1, т.б.) қолданады және құбырлардың ішкі бетін әртүрлі лактармен және эпоксоидты шайырлармен жабады).
Жоғары мұнай ығыстырушылық қабілеті. Мұнайды ығыстырушылық кабілетін көтеру ушін өнімді қабаттарға айдалатын суларға мұнаймен шекарадағы беттік кepiлyдi азайтатын БЭЗ-тарды косады, нәтижесінде өнімді қабаттар жыныстарының шайылуы жақсарады, яғни бұл сулар кеуекті каналдардың бетінде ұсталып тұратын мұнайды барынша толық ығыстырады. Соңғы кездердс мұнай бергіштік коэффициентін көтеру ушін сілтілі ерітінділерді (NaOH-тың 5%-тік ерітіндісін) колданады, себсбі олардың жыныстарды шаю (гидрофилизация) кабілеті жоғары.
Механикалық қоспалардың минималды мөлшері. Айдау ұңгыларының қабылдағыштығын белгілі бip децгейде ұстап тұру ушін өнімді кабатка айдалатын тущы сулардагы механикалык коспалардыц молшер! жэис агынды (кабаттык) сулардағы мұнайдың мөлшері әрбір кен орны ушін өнімді кабаттардың геолого-физикалык сипаттамаларын (негізінен өткізгізтік жэне жарыкшактық) ескере отырып сәйкестедірілуі кажет.
Суды тазалау мен дайындауға кететін минимал шығындар. Қабат кысымын ұстап тұру жүйесін салуға кететін курделі каржылар кәсіпшілікте салынатын курылыстың жалпы келемінің біраз бөлігін алады. Осы каржылардың үштен бір бөлігі суды дайындау қондырғыларын (СДҚ) тұрғызуға кетеді, өйткені олардың алып жаткан ауданы улкен және металл сыйымдылығы жоғары болады.
Қабатка айдалатын судың жарамдылыңы, әдетте зертханалык жағдайда судың табиғи керннен сузшуі бойынша анықталады. Егер табиғи керннің өткізгіштігі тұракты болып қалса, су айдауға жарамды деп саналады. Бірак бұл тәсіл әркашан оң нәтиже бермейді себебi бip ғана керн барлык өнiмдi кабатты модельдей (сипаттай) алмайды; сондықтан судың сапасы жөнінде накты мағлуматтар алу ушін кабатқа сынамалы су молшсрін айдап, өнімді кабаттың жеке-жеке кабатшаларының жұту кабілетін шығын өлшегішпен өлшейді. Суды тазарту мәселесін әр кен орнының касиетіне байланысты жеке карастыру керек жәнс өнімді кабаттарының өткізгіштігі жоғары кен орындарында курделі әрі кымбат кондырғыларды салудың кажеті жок.
Қабатқа су айдау максатында колданылатын суды тазарту мен дайындаудың негізгі критерии - айдау уңгыларының кабылдагыштығы суды айдау пpoцeci кезіндс тұракты сақталуы болып табылады.
Мунай кен орындарын игеру барысында кабат кысымын ұстау жуйесінде колданылатыи судың негізгі көздеріне -- өзен, көл, су коймаларындағы тущы сулар, артезиан ұңғыларының сулары, мұнай кен орындарының сулы кабаттары, тевдздер мен мухиттардын сулары жэне мунаймсн 6ipre ещирметш минерализацияланган сулар (агынды сулар) жатады.
Әр турлі кен орындары бойынша кабаттарга су айдаудың мол тәжірибесінде тұщы суларға қарағанда ағынды суларды айдау тиімдірек болып саналады.
Негізшен кабат суларынан тұратын ағынды сулардың құрамында деэмульгаторлар болады, ол сумен бipre кабатка енген кезде мунайдын жыныстардан каркынды шайылып, шығуына әсер етеді. Сонымен катар, өзінің химиялық құрамы бойынша да агынды сулар кабат суларынан ерекшеленбейді, сондыктан олар химиялык тунбалар тузбейді. Ағынды суларды пайдалану тущы сулардың шығынын азайтуға және су қоймалары мен жерасты суларын ластанудан сактауга, балыктардың бағалы турлерін сактап калуға, сазды бөлшектері бар өнімді кабаттардың өткізгіштік касиеттерін сақтап қалуға (олар тущы сумен жанаскан кезде ісінеді) мүмкіндік береді. Бipaқ, ағынды суларды утилизациялау қымбат тазарту кондырғыларын салумен және су айдауға арналған құбырлардың, сорапты жабдыктардың тез тоттануымен (коррозия) байланысты болады.
3. Агынды суды дайындау кондырғылары
3.1. Мұнай кәсіпшілігіндегі ағынды суды тазарту мен дайындаудың технологиясы
Мұнай кәсіпшілігіндегі ағынды су ұңғы өнімінің бip бөлігі болып табылады, сондықтан олардың физика-химиялык касиеттерін табиғат калыптастырған, бірак бұл касиеттері кен орынды пайдалану процесінде, әcipece суландыру тәсілдерін ұзақ колдану барысында біршама өзгереді. Олардың колемі көбейеді және мұнайды тузсыздандыру барысында колданылатын тущы су мен өндірістік канализация жуйесінде жиналған жауын-шашын суларының белгілі 6ip молшерінің араласуы әсерінен минерализациясы темендейді. Ағын суларының физика-химиялык касиеттері мұнайды жинау және дайындау жуйесінде журетін процестерге және осы процестер бары - сында колданылатын химиялық реагенттердің сипаттамаларына байланысты.
Ағын суларды дайындау және пайдалану барысында мынадай факторларды ескеру керек:
мұнай қабаты коллекторларының геолого-физикалык касиеттері;
айдалатын судың кабат флюидтерімен және жыныстарымен химиялык және биологиялык сәйкестігі;
:: химиялык турактылығы және коррозиялык активтігі.
Қабаттарға су айдау ушін мұнай кәсіпшілігіндегі агынды суларды дайындау және пайдаланудың көп жылдық тәжірибесі керсеткендей, оларды тазарту және дайындау технологиясы мен құралдары мына заттарды бөлу мумкіндігіне қарай таңдалуы керек:
мұнай мен механикалык коспаларды шекті мумкін мөлшерге дейін;
судағы бос газды, сораптардың тиімді режимде жұмыс істеуін камтамасыз ету ушін және газдың топтык сорапты кондыргыларда жиналуын болдырмау үшін;
агрессивті газдарды, сулардың коррозиялык әрекеттілігін төмендету үшін.
Қажет болған жағдайда жабдыктарды коррозиядан корғау ушін және бактериялардың әсерін тоқтату үшін кәсіпшіліктік ағынды суларды арнайы ингибиторлармен және бактерицидтармен өңдейді.
Қойылатын талаптардың коптігіне қарамастан мұнай кәсіпшілігіндегі агынды суларды тазарту және дайындау ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz