Бетонға арналған толықтырғыштар
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
1. Жалпы темірбетон бұйымдарын жобалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .6
1.1. Темірбетон туралы мәлімет ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..6
1.2. Курстық жұмыстың тақырыбын негіздеу. Берілген бұйым туралы мәлімет ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8
2. Темірбетон бұйымдарына қойылатын талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .10
2.1. Бұйымның номенклатурасы ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..11
2.2. Шикізат көздері мен материалдар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .13
2.3. Бұйымды дайындаудың технологиялық тәсілдерін анықтау ... ... ... ... ... .17
2.3.1 Өндіріске таңдалған технология мен әдіске сипаттама ... ... ... ... ..21
2.3.2 Темірбетон бұйымдарын қалыптау және құбырды дайындау технологиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 22
3. Технологиялық бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...24
3.1. Цехтың жұмыс істеу режимі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .24
3.2. Цехтың жылдық бағдарламасын анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 25
3.3. Технологиялық линияны есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..30
3.4. Арматура бұйымдары мен элементтерінің технологиялық
сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 31
3.5. Шикізат қоймасының есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...33
3.5.1. Толтырғыштар мен цемент қоймасын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ...33
3.6. Жылумен өндеу режимі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .34
3.7. Технологиялық жабдықтарды таңдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ..36
4. Тіршілік қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...38
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...39
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..40
Кіріспе
Бетон және темірбетон бұйымдары мен конструкциялары
Мемлекеттің экономикалық және әлеуметтік жағынан дамуы әрқашанда күрделі құрылыстың тиімді және жедел жүргізілуімен тікелей байланысты болатыны ежелден белгілі. Қоғамдық өндірістің дамуына және әлеуметтік міндеттердің шешілуіне арналған халық шаруашылық қорларын тұрғызу және оны тездете жаңарту, сонымен қатар, құрылыс өндірісі тиімділігін пәрменді жоғарылату - күрделі құрылыстың басты мақсаты болып табылады.
Қазіргі өндіріс орындарындағы жүріп жатқан жаппай жекешелендіру процесіне сәйкес қаражатты ең алдымен, істеп тұрған өнеркәсіп орындарын қайта конструкциялауға жәнне техникалық қайта жабдықтауға жұмсалуы тиісті. Осындай құрылыс жұмысының басты көлемі жергілікті минералдық шикізат қорын қолдана жасалынған материалдар мен зауыттық бұйымдарын қолдана орындалып, жұмсалған қаражат тиімділігін көтеру - құрылысшылардың ұтылмас жолы. Әсіресе құрылыста индустриялық бұйымдар мен конструкцияларды қолдану арқылы оның техникалық - экономикалық көрсеткіштерін бірнеше рет жоғарылату мүмкіншілігі туады.
Бетон және темірбетон конструкциялары өнеркәсіптерінің дамуы өнеркәсіп жағынан өркендеген басқа елдердегі даму тәжірибесі мен өрлеу дәрежесіне сәйкес келеді және бірқатар көрсеткіштері бойынша дүниежүзілік жетістіктер деңгейіне жоғарыланған.
Сонымен қатар, бетон және темірбетон конструкциялары өндірісіндегі кемшіліктер де жетерліктей. Болашақта осы олқылықтарды біртіндеп жою пайдаланып жатқан цементтер өндірісінде жетілдіруді қажет етеді, жасалу, сақтау және қолдану процесінде цемент шығыны әлі де айтарлықтай. Бетон даярларда қолданылатын толтырғыштардың көпшілігі стандарттар талабына толық сәйкестенбейді. Темірбетон конструкцияларын жылумен өңдерде көптеген ыстық бу пайдаланусыз далаға шығындалады, қалып паркінің жаңалануы нашар, бетондық араласпаны даярлауға әбден жарайтын өндіріс қалдықтары әлі де болса аз пайдаланады. Өндірісте, әсіресе қалыптау және арматура жасау цехтарында еңбек сыйымдылығы осы уақытта шекті жоғары болып келеді, қолмен істелінетін жұмыс көлемі көптеу, өнеркәсіп құрылысына қолданылатын конструкцияларды жасарда, қол жұмысының үлесі 40% жетеді. Төменгі класстар бетондарынан жасалынатын конструкциялар үлесі айтарлықтай, сонымен қатар, жоғары мықтылық бетондардан жасалынатын тиімді конструкциялар небәрі 0,1-0,2% аралығында. Жеңіл және кеуекті бетондардан жасалынатын жинақты жүккөтерімші және қоршаушы конструкциялар көлемі бар болғаны 15-20% аспайды. Көптеген нысандар тым ұзақ салынып, техникалық-экономикалық көрсеткіштері төмендеу болатыны жиі кездесіп тұрады. Оның үстіне ғылым және техника-технология жетістіктерін шаруашылық салаларына енгізу жұмыстары бүгінгі күннің талабына сәйкестенбейді.
Бетон және темірбетон өнімдерін құрылыста қолданудың бастапқы негіздері. Қазір бетон және темірбетон неше түрлі үй және ғимараттарды тұрғызу үшін кеңінен қолданылатын материалдар мен бұйымдар. Бұдан былайғы уақытта да, олар құрылыстың барлық сатысында ең көп қолданатын маңызды материалдар, бұйымдар және конструкциялар болып қала беруінде күмән жоқ.
Бетонды құрылыста кеңінен қолданудағы бастапқы негіз, ол байланыстырушыны және толтырғыштарды өндіруге қажет табиғи шикізаттың таусылмас қорының барлығы; байланыстырушы мен толтырушыны жасау үшін өнеркәсіп өндіріс қалдықтарын пайдаланудың экологиялық маңыздылығы; түрлі толтырғыштарды, оның ішінде жасанды кеуекті толтырғыштарды қолдана отырып, бетон орташа тығыздығын кең аралықта өзгерту мүмкіншілігі; азаматтық және өнеркәсіптік құрылыстардың, оның ішінде жерастында, суастында және суүстінде пайдаланатыны, ғимараттардың қатаң және түрлі талаптарын қанағаттандыру мүмкіншілігі. Темірбетон конструкцияларына қажетті архитектуралық және пайдаланарлық қасииеттерін беру мақсатында қолданатын көптеген құрылыс және өңдеме материалдарымен бетонның сыйысушылығы.
Темірбетон өнеркәсібінің дамуына қозғаушы күш болған факторларды екі топқа бөлуге болады: біріншісі конструкциялық шешімдерді жетілдіруге немесе жаңа конструкциялардың пайда болуына мүмкіндік беретін факторлар; соның арқасында жетерліктей тиімді және сенімді тәсілдермен конструкциялық жетілдіру жағын шешу мүмкін болып, темірбетон бұйымдарын жасау және тұтас конструкциялық тұрғызу көлемі көбейе түсті. Әртүрлі құрылыс саласына керекті темірбетон бұйымдары номенклатурасының құрамын кеңейтуге, сондай-ақ, жобалық шешімдерді әрі қарай жаңалау бағыттарына әсер ететін және конструкциялар мен ғимараттарды жетілдіру қажеттілігін анықтайтын факторлар.
Бірінші топтағы факторларға жататындар: бетон және темірбетон ғылыми теорияларын ескерудің тәжірибелік тәсілдерінің дамуы; түрлі бетондардың (ауыр, жеңіл, ұялық, ыстыққа төзімді және т.б.), тиімді арматуралық құрыштары мен арматуралық бұйымдардың жасалынулары, белгілі технологияларды және өндіріс процестерін дайындау және жетілдіру, темірбетон бұйымдары мен конструкцияларын зауыттық жағдайда жасау үшін тарамдалған мықты өнеркәсіптерінің құрылуы.
Екінші топтағы факторлар өнеркәсіптік, қоғамдық және тұратын үйлердің аумақтық жоспарлық шешімдерін дамытуды, конструкцияларды унификациялауды және типизациялауды, құрылыстардың жаға түрлеріне (көліктер, байланыс, атомдық энергетика ғимараттарына және т.б., жерастында және суастында ерекше жағдайларда салынатын ғимараттарда) темірбетон конструкцияларын қолдануды кеңейту мүмкіншілігін қамтиды.
1. Жалпы темірбетон бұйымдарын жобалау
1.1 Темірбетон туралы мәлімет
Темірбетон бұйымдары мен конструкциялар типтері
Жиналмақшы темірбетон бұйымдары мен конструкциялары құрылыс комбинаттарында және темірбетон зауыттарында жасалынатыны белгілі. Сондықтан, оларды жобаларда бұйымдардың зауыттық технологиялығына қойылатын талаптары ескеріледі. Бұл талаптар элементтің шектік массасын, олардың геометриялық мөлшерлерін, пішінін және элементтер қимасын, олардың арматуралануын, зауыттық дайындық дәрежесін анықтауға негіз болып табылады. Көліктік және жүккөтермілік жабдықтар шарты бойынша элементтер ұзындығы, әдетте 25м, ені 3м және массасы 25 т аспайды. Типтік жиналмақ конструкцияларының номиналдық мөлшерінен құрссат етілетін ауытқуын стандарттармен және техникалық жағдаймен тағайындайды, әдетте +-510 мм құрайды.
Темірбетон бұйымдарының номенклатурасы. Азаматтық үйлер құрылысына арналған темірбетон бұйымдары. Іргетастар үшін іргестастық блоктарды - қадаларды пайдаланады. Қабырғалар астына текше (ленталық) іргетастарын трапеция түріндегі (іргетас ені 0,60,8 см) жеке блоктардан орындайды. Блоктар ұзындығы 0,782,38 м, биіктігі 3050 см, массасы 0,54 т. блоктарды М150 - М300 ауыр бетондардан жасайды. Жертөле қабырғаларын М100 - М150 ауыр бетондардан жасалынған бүтін немесе қуысты блоктардан орындайды, олардың ұзындығы 2,5 м, биіктігі 70 см, ені 50 см дейін, құрыш торларымен арматураланған болады. Блоктардың көлденен бүйірлерінен тік ойықтар қалдырады. Блоктарды тиісті жеріне орналастырғаннан соң, ерітіндімен немесе бетонмен толтыра конструкцияны біртұтастайды.
Бағана астына арналған іргетастар маркалары М200 М300 ауыр бетоннан жасалынған массалық элементтер - астынғы (табаны) жазық. Оларды нығыздалған жерге немесе дайындалған бетон үстіне орнатады, үстіңгі бетіне бағананы (тіректі) кигізу үшін арнаулы ұя - стакан типтес құрылым отырғызады. Темірбетон бағанасын жақтары 30 см төрткілдік (квадраттық) қимасымен, ұзындықтары 20 м дейінгі ұзындық элемент түрінде шығарады.
Сыртқы қабырғалардың жылуоқшаулағыштық қасиетін жақсартып, массасын төмендету мақсатында ортанғы қабаты жылуоқшаулағыш материалдардан (пенополистиролдан, минералдық мақтадан, ұялық бетоннан және т.б.) жасалынған үшқабатты панельдерді қолданады. Мұндай панельдердің қалыңдығы 2530 см дейін кішірейген, ал массасы 50% дейін төмендеген болады. Панельдердің маңдай беттерін (қасбеттерін - фасадтарын) зауыттық жағдайда керамикалық плиталармен қаптайды, атмосфераға тұрақты бояуларымен бояйды немесе декоративтік марериалдармен өңдейді. Ішкі қабырғалары үшін маркалары М150М300 ауыр бетондардан немесе маркалары М200 - М300 конструкциялық жеңіл бетоннан бірқабатты панельдері жасалынады. Оларды тұтастай және есіктік ойықтарымен ұзындығы 6 м, биіктігі 2,9 м дейін және қалыңдығы 20 см мөлшерлерімен шығарады.
Көпқабатты үйлер бағаналары қимасы 30х30 немесе 40х40 см, ұзындығы 14 қабатқа есептелінген тікбұрышты конструкциялық түрінде жасалынады. (сурет 1. ІІ). Мұндай бағана үшін маркалары М200 - М500 бетон пайдаланады, оны кеңістік каркастарымен арматуралайды, бағана ұштарында бойлық арматуралары шығып тұрады, бұлар бағананы ұштастыра жинағанда пісіріледі. Көпқабатты қаңқаларындағы ригельдерді жабындық плиталары таянуы үшін төменгі жағында текшесі немесе бүйір қырларынан шығып тұратын текшесі бар тавролық қимасымен жасап шығарады. Ригельді 6 м аралық үшін ұзындығын 5,5 м, қима биіктігі 65 см өлшемінде жасайды. Ригельдер үшін маркалары М400 - М500 бетон қолданады.
Ригельдерді 6 м аралық үшін кәдімгі және алдын - ала кернеуленген арматурасымен жасайды., ал 9 м аралыққа тек қана алдын - ала кернеуленген арматурамен жасалынады.
Сурет 1.ІІ. көрсетілгендей, тұрғын және қоғамдық үйлер жабындықтары тұтас қимадағы, қуыс денелі, қабырғалы плиталардан болулары мүмкін. Көпқуысты плиталар цилиндрлік қуыстарымен ұзындығын 6 м, енін 2,4 м және қалыңдығын 22 см немесе ұзындығын 912 м, енін 1,5 м және қалыңдығын 30 см параметрінде жасалынуы мүмкін. Қабырғалы плиталарды П - тәріздегі қимасында ұзындығын 8,8 м, енін 1,5 м биіктігін 40 см етіп жасайды.
Сурет-1. Көпқабатты үйлердің темірбетондық
конструкциялық элементтері:
І-үй қаңқасының бағанасы; ІІ-жабыңдық плиталары:
а-бүтін қималы; б-көпқуысты; в-қабырғалы; г-2Т типтегі
Үлкен аралықтар үшін 2Т типтегі ұзындығы 15 дейін, ені 3 м дейін және биіктігі 60 см болатын қабырға плиталар шығарылады. Бұл плиталарды жасауға маркалары М200-М400 бетонды, алдын-ала кернеуленген немесе кәдімгідей арматураны қолданады. Плиталармен қатар бөлмеге жамылдық панельдерін де жасайды, бұларда бүтін, қуысты және қабырғалы болуы мүмкін.
- Өндірістік ғимараттары үшін темірбетон конструкциялары. Өнеркәсіптік ғимараттарына азаматтық үйлер құрылысындағы темірбетон номенклатурасына ұқсас бұйымдары мен конструкцияларрын қолданады, бұлар тек өлшемдерімен, арматурасымен және пішіндерімен ерекшеленеді. Өнеркәсіптік ғимараттары бірқабатты, бір және көпаралықтықтарры, биіктігі 3,6- 18 м көпқабаттылар болулары мүмкін.
Биіктігі 10,8 м және жүккөтерімдігі 20 т дейінгі крандары бар үйлер үшін қимасы тікбұрышты 40х60, 40х80 және 50х80 см және биіктігі 4,5-11,8м темірбетон бағаналарын жасайды; биіктігі (құрылыс конструкциясы астына дейінгі 10,8-18 м) жүккөтерімдігі 50 т дейінгі көпірлік крандары бар үйлер үшін - екітармақты (двухвствовые), ұзындығы 11,85-19,35 м, кранастындағы бөлігінің қимасы 40х100 және 60-190 см бағаналар жасалынады. Қолданылатын бетон маркалары М300-М500. Массасын төмендету мақсатында алдын-ала кернеуленген, қимасы екіавторлық және сақиналық бағаналар жасалынып практикада қолдануда. Бірқабатты үйлер үшін, сурет-4 көрсетілгендей, темірбетон іргетастық блоктары және арқалары, итарқа және итарқа асты арқалықтары, фермалары, жамылтқы плиталары және қабырға панельдері шығарылады. Іргетастық арқалықтарын бағаналары 6 және 12 м қадамдарындағы ішкі және сыртқы қабырғалары астына қолданады. Тиісінше ұзындығы 5,95 және 11,96 м қимасы трапеция тәрізді немесе тавролық түріндегі арқаларды кернеуленбеген немесе алдын-ала кернеуленген арматурасымен жасайды.
сурет-1.1 итарқа(а) және итарқа асты фермалар(б), арқалық(в)
1.2 Курстық жұмыстың тақырыбын негіздеу.
Берілген бұйым туралы мәлімет
Инженерлік ғимараттар құрылысына темірбетон бұйымдары. Арналулары бойынша әртүрлі инженерлік ғимараттар құрылысына да типтік темірбетон бұйымдары мен конструкцияларын қолданады. Көлік құрылысы үшін алдын-ала кеурнеуленген шпалдарды, маркасы М500 бетоннан және түйіспелік (контактылық) желілер тіректерін, маркасы М400 және аязға тұрақтылық маркасы Ғ100-Ғ200 бетоннан жасайды. Түйіспелік желілер тіректерін көпшілігінде құбырлық қимада және екітаворлық және швеллерлік типте торлық қабырғаларымен жасайды. Автожол және әуежайлары үшін маркалары М300 және М150 бетондардан жасалынған мөлшері 1,75 х 3м және қалыңдығы 13-17 см дейінгі алдын-ала кернеуленген плиталарды қолданылады. Көпірлер үшін көпірлер тірегіне бағаналарды және тиімді қимасы (қос Т және таворлық және т.б.) алдын-ала кернеуленген аралық құрылымдарды (пролетного строения) қолданады. Метрополитен немесе басқа түрлі туннельдер үшін тюбинигілерді, туннельдерді өңдеуге блоктар, қабырға блоктарын, бағаналарын және метрополитен станциясына жабындық блоктарын зауыттарда шығарады. Бұл бұйымдар маркалары М200 - М400 ауыр бетоннан алдын-ала кернеулендіре немесе кәдімгідегідей арматуралануымен жасалынады.
Сушаруашылығына арналған ғимараттар үшін бетон және темірбетон құбырларын қолданады. Диаметрі 10 - 60 смм және одан үлкен, ұзындығы 1-2 м құбырларды арнаулы технология бойынша жасайды. Оларды қысымсыз су ағызар және канализациялар желілерін төсеу үшін қолданады. Диаметрі 50-120 мм және одан үлкендеу, ұзындығы 4-6 м құбырларын дірілдетумен- центрифигалаумен, престеумен жасайды. Оларды арнаулуы бойынша қысымсыз және қысымдық құбырлар деп жіктейді.
Темірбетонды құбырлар - бұл құбырлар жоғары беріктіктегі бетон материалынан және арматуралы каркастан дайындалады. Құбырлар негізінен құрылыста азаматтық, коммунальды, жолға арналған құбырлар болып жіктеледі. Құбыр дайындау өндірісінде вибро пресстеу технологиясын пайдалана отырып, негізгі компонент ретінде ,айтылып өткендей, бетонды қолданады. Бұл технология әдісімен құбырды дайындау басқа әдістерге қарағанда әлде қайда тиімді. Себебі, темірбетонның беріктігі жоғары болады.
Негізінен темірбетонды құбырлар негізінен аязға және ылғалға төзімді болып келеді. Темірбетонды құбырларды екі топқа жіктейді: қысымды және қысымсыз. Осы әр топтың өзіне тән стандартарға сәйкес берілетін күш пен беріктік дәрежесі келтірілген. Жоғарыда аталып өткендей, темірбетон құбырларын құрылыста нақты су магистралында сұйықтықтарды тасымалдау ретінде, жерасты су құбырлары ретінде т.с.с. қолданылады.
2. Темірбетон құбырларына қойылатын талаптар
1. Темірбетон құбырын дайындау кезінде нақты бекітілген стандарттарға (ГОСТ 12586.1) .және технологиялық құжаттарға сәйкес келуі қажет.
2. Құбырлардың сусіңіргіштігі төмен және іштегі гидростатистикалық қысымға төзімді болу шарт, осыған сәйкес былайша жіктеледі МПа:
2,4 (24) - 0 класты құбыр үшін;
1,8 (18) - 1 класты құбыр үшін;
1,2 (12) - 2 класты құбыр үшін;
0,6 (6) - 3 класты құбыр үшін;
3. Құбыр жарылуға төзімді болу қажет. Келесі кестеде көрсетілген шарттарға сәйкес келмесе, онда өнім өндіріске жіберілмейді:
Кесте -1
d,
мм
Құбыр маркасы
Гидростатикалық қысым кезіндегі құбырдың жарылуға шыдамдылығы , кгссм2
2 тәуліктен кейінгі
100 тәуліктен кейінгі
ТН50-0
2,65 (27)
2,60 (26,5)
500
ТН50-I
2,11 (21,5)
2,11 (21,5)
ТН50-II
1,62 (16,5)
1,62 (16,5)
ТН50-III
1,18 (12,0)
1,18 (12,0)
ТН60-0
2,7 (27,5)
2,60 (26,5)
600
ТН60-I
2,16 (22)
2,11 (21,5)
ТН60-II
1,62 (16,5)
1,62 (16,5)
ТН60-III
1,18 (12,0)
1,18 (12,0)
ТН80-I
2,35 (24)
2,26 (23)
800
ТН80-II
1,81 (18,5)
1,77 (18)
ТН80-III
1,27 (13)
1,27 (13)
ТН100-I
2,45 (25)
2,35 (24)
1000
ТН100-II
1,91 (19,5)
1,86 (19)
ТН100-III
1,37 (14)
1,37 (14)
ТН120-I
2,50 (25,5)
2,35 (24)
1200
ТН120-II
1,96 (20)
1,86 (19)
ТН120-III
1,42 (14,5)
1,37 (14)
ТН140-I
2,60 (26,5)
2,40 (24,5)
1400
ТН140-II
2,01 (20,5)
1,91 (19,5)
ТН140-III
1,47 (15)
1,42 (14,5)
ТН160-I
2,60 (26,5)
2,40 (24,5)
1600
ТН160-II
2,01 (20,5)
1,91 (19,5)
ТН160-III
1,47 (15)
1,42 (14,5)
4. Құбырлар келесі талаптарға сай аса зең қойылады ГОСТ 13015.0:
- бетонның беріктігі;
- арматуралық каркастың бұйымда дұрыс орналасуы;
- коррозиядан қорғауы.
5. Бетонның беріктігі келесі кестеге сай болу шарт:
Кесте-2
d, мм
Бетонның беріктігін сынау тәсілдері
Бетонның беріктігі,
МПа (кгс), құбырдың класстары
0
I
II
III
Сығу кезінде
-
35,3 (360)
31,4 (320)
23,5 (240)
500, 600
Созу кезінде
2,9 (30)
-
-
-
Сығу кезінде
-
-
31,4 (320)
25,5 (260)
800, 1000
Созу кезінде
-
2,9 (30)
-
-
Сығу кезінде
-
-
35,3 (360)
31,4 (320)
1200
Созу кезінде
-
2,9 (30)
-
-
1400, 1600
Сығу кезінде
-
-
35,3 (360)
31,4 (320)
Созу кезінде
-
3,2 (33)
-
-
6. Темірбетон құбырына пайдаланатын толтырғыштар келесідей стандарттарға сәйкес тағайындалады:
Цемент - ГОСТ 10178-85;
Толтырғыштар - ГОСТ 26633, ГОСТ 8267, ГОСТ 10260 и ГОСТ 8736;
Су - ГОСТ 26995.
Ірі толтырғыштар фракциясы: 5-10 мм, 5-15 мм, 10-20 мм.
7. Ал арматураларға келесідей шарттар қойылады:
- классов В-II и Вр-II по ГОСТ 7348;
- классов В-I и Вр-I по ГОСТ 6727
2.1 Өндіріс өнімдерінің номенклатурасы
ГОСТ 12586.0-83
ГОСТ 12586.1-83
Кесте -3
d, мм
Құбыр маркасы
Бетон класы
Материал шығыны
Бетон, м3
Болат , кг
ТН50-0
70,8
500
ТН50-I
B40
0,53
61,3
ТН50-II
44,7
ТН50-III
B30
44,7
ТН60-0
78,6
600
ТН60-I
B40
0,76
74,4
ТН60-II
52,4
ТН60-III
B30
49,3
ТН80-I
106,6 (139,8)
800
ТН80-II
0,99
92,7
ТН80-III
67,2
ТН100-I
186,5
1000
ТН100-II
1,42
158,3
ТН100-III
111,4
ТН120-I
B40
287,0
1200
ТН120-II
1,98
207,9
ТН120-III
146,1
ТН140-I
441,2
1400
ТН140-II
2,66
308,2
ТН140-III
226,9
ТН160-I
593,5
1600
ТН160-II
3,28
386,4
ТН160-III
285,7
Қысымға төзімді темірбетон бұйымының негізгі параметрлері
Кесте -4
d, мм
Құбыр өлшемдері, мм
Масса,т
di
т
d1
d2
d3
l
l1
t
l2
l3
l4
а
b1
b2
ТН50-0
500
ТН50-I
500
610
634
790
628
55
485
1,32
ТН50-II
ТН50-III
5185
185
145
112
24
ТН60-0
600
ТН60-I
600
730
754
940
748
565
1,89
ТН60-II
ТН60-III
65
9
ТН80-I
800
ТН80-II
800
930
955
1152
948
625
2,48
ТН80-III
5000
ТН100-I
1000
ТН100-II
1000
1150
1175
1384
1168
5195
75
655
195
155
122
3,55
ТН100-III
ТН120-I
1200
ТН120-II
1200
1370
1397
1660
1390
85
775
10
29
4,95
ТН120-III
ТН140-I
1400
ТН140-II
1400
1590
1617
1900
1610
95
845
6,65
ТН140-III
5225
225
165
145
12
ТН160-I
1600
ТН160-II ТН160-III
1600
1810
1841
2140
1834
105
920
8,20
2.2 Өнімге керекті шикізат көздері мен материалдар
Бетонның сапасы көп жағдайда пайдаланатын материалдарға байланысты болады. Бетонға қажет материалдарды өздерінің қасиеттері бойынша, бетонның талаптарын ескере отыра дұрыс таңдау, бетон технологиясында маңызды болып табылады. Сонымен қатар, цементті мүмкіншілігінше және бетон технологиясындағы еңбек шығынын үнемдеуге жеткізу керек болады.
Байланыстырғыш материалдар
Құрылыс конструкцияларының бетонын дайындау үшін бейорганикалық байланыстырғыш материалдар кеңінен қолданады. Бұл байланыстырғыштарды сумен араластырғанда ішкі физика-химиялық процестердің әсерінен байланысуға икемді болып, сұйық немесе илем тәрізді күйден тас күйге айналатын және қатаятын, яғни бірте-бірте өзінің беріктілін көтеретін зат. Бейорганикалық байланыстырғыш материалдар гидравликалық (цемент) және ауалық (әк, гипс және т.б.) болып бөлінеді.
Байланыстырғыш материалдарды толықтырғыштармен қолданудың екі себебі бар. Біріншісі экономикалық жағынан, өйткені байланыстырғыш материалдың кұны жоғары, сондықтан өнімнің құнын төмендету үшін, мүмкіншілігінше байланыстырғыш материалды аз мөлшерде жұмсау керек. Әр түрлі өнімге байланыстырғыш материалдың мөлшерін, оның беріктілігі, ұстамдылығы бойынша алынады. Екінші себебі техникалық мінездемесі. Байланыстырғыш материалдарды толықтырғыштар қоспай жасаса, қатайғанда шөгеді немесе ісініп кетеді. Мұндай бұйым жарылып бұзылады.
Гидравликалық байланыстырғыш материал сумен араласқаннан кейін ауада қатайып, қатаюын ауада да және суда да ұзартады. Ауада қатаятын байланыстырғышы сумен араласқанда құрғақ ауада қатайып ұзақ беріктілігін ұстайды. Ауада қатаятын байланыстырғыш материалынан жасалған бетонды немесе бұйымды үздіксіз ылғандырса беріктілігін түсіріп бұзады. Ауада қатаятын байланыстырғыш материалына гипс, магнезиалды және ауа әгі жатады.
Портландцемент дегеніміз портландцемент клинкерін гипспен бірге ұнтақтау арқылы алынған гидравликалык байланыстырғыш зат. Ол суда және ауада қатаятын байланыстырғыш материал. Портландцементтің клинкерден айырмашылығы ұнтақтау кезінде уақыт ұстамдылығын баяулату үшін оған гипс қосылады.
Портландцементтің негізгі қасиетіне, оның сапалығын сипаттайтын беріктілігі жатады. Портландцемент маркалары 300, 400, 500 600 беріктілігін тексеру арқылы анықтайды.
Цемент зауыттары цементті жөнелткенде әр партияның қасиетін тексеріп жібереді.
Цементті ұзақ сақтағанда ауадан су буымен көмір қышқыл газын жұтады. Соның салдарынан аздап гидротация және карбонизация процесі жүреді, сөйтіп оның беріктілігі төмендейді.
Кесте -5
Портландцементтің қасиеттері
Цементтің
түрлері
Негізгі белгілері
Басқа белгілері
Қалыпты қоюлығы, %
Тығыздылығы, кгм3
Көлемінің салмағы, кгм3
1
2
3
4
5
Портландцемент
22-8
3000-3100
1100-1300
Қоңыр сұр түсті
Пуццолан
цемент
28-40
2800-2900
850-1000
Түсі ашық-сұр, метил ерітіндісінде түсін өзгертеді
Қожды портландцемент
28-40
2800-3000
1100-1300
Түсі сұр-қоңыр ренді, түз қышқылының әсерінен күкіртті сутегі шығарады
Өзімнің бұйымыма сәйкес мен келесідей цемент түрін таңдадым - Вольский цемент М500. Себебі, құбырларды пайдалану әсіресі қышқылды, яғни агрессивті ортада кеңінен қолданылады. Сондықтан осы цемент түрін пайдалана отырып бетонның қасиетін жоғарлатуға болады. Яғни сульфатқа төзімді.Сонымен қатар, аязға төзімділігі жоғарылайды 50-70 циклға дейін және де өнім бағасының төменділігімен ерекшеленеді.
Бетонға арналған толықтырғыштар
Бетонға ұсақ және ірі толықтырғыштар пайдаланады. Ірі толықтырғыштардың түйіршіктерінің мөлшері 5 мм жоғары, ал ұсақ толықтырғыштардың түйіршіктерінің мөлшері 0,14-тен 5 мм дейін болып келеді.
Толықтырғыштар бетонның 80 % дейін көлемін алады және де бетонның қасиетіне, өзіндік құнына айтарлықтай әсерін тигізеді. Бетонға толықтырғыштарды қосу, бетонның құрамындағы ең, қымбат және тапшы цементтің шығынын азайтады. Сонымен қатар толықтырғыштар бетонның техникалық қасиетін жақсартады. Толықтырғыштар бетонның шөгуін төмендетіп, ұзақ тұратын материал алуға жағдай жасайды, өйткені цемент тасы қатайғанда 1 - 2 ммм шөгеді. Шөгу деформациясының біркелкі болмауынан майда жарылыстар болуы мүмкін. Сондықтан толықтырғыштар бетонның шөгуін цемент тасына қарағанда бірнеше рет қысқартады.
Бетонға керек толықтырғыштарды дұрыс таңдай білу - бетон технологиясының негізгі шарты. Бетонға керек толықтырғыштарға, бетонның ерекшелік қасиеттерін ескере отырып, талаптар қойылады. Бетонның қасиетіне толықтырғыштардың түйіршіктік кұрамы, беріктілігі және таза болуы айтарлықтай әсерін тигізеді.
Бетонға және сынаққа арналған кұмдағы 0,14 мм тесігі бар електен өткен майда бөлшектердің мөлшері 10 %, ал мөлшері 5 мм-ден 10 мм-ге дейінгілер салмағынан алғанда 5 % аспауы керек. Құмда мөлшері 10 мм жоғары түйіршіктер жіберілмейді.
Бір тұтас бетон және темірбетон өнімдерін дайындау үшін тек қана ірілігі 20 мм дейінгі ірі толықтырғыштар пайдалалынады. Ірі толықтырғыштардың әр фракциясы түйіршіктік кұрамымен сипаттаналынуы керек.
Ірі толықтырғыштардың түйіршіктік құрамы, одан бетон дайындағанда өнімнің сапасына маңызды әсерін тигізеді. Бетонға керек ірі толықтырғыштың түйіршіктік құрамын таңдағанда негізгі талаптарына сүйену қажет: кеуектілігі аз болатын ірі толықтырғыш алу, яғни берілген маркадағы бетонда цементтің шығыны аз болатын. Толықтырғыштардың түйіршіктерінің мөлшеріне байланысты мынандай фракцияларға бөлінеді: 5 -10, 10 -- 20, 20 -- 40 және 40 -- 70 мм. Әр фракция толықтырғышта сол берілген фракцияға сай үлкенінен бастап кішісіне дейін барлық фракция болуы керек. Фракцияға бөлінбеген ласталған толықтырғыштың түйіршік құрамын анықтау бір мезгілде жуу арқылы болады. Тексерілетін толықтырғыштың сынаққа алу мөлшері кестеде көрсетілген (кесте-2) шама бойынша алынады, яғни сынаққа алынатын үлгінің құрамында толықтырғыштың құрамында болатын майда фракциялардың болуын ескеру керек.
Кесте-6
Толықтырғыштағы түйіршіктің ең үлкен мөлшері, мм
Алынатын үлгінің салмағы аз болмауы, кг
10 дейін
5
20 дейін
10
40 дейін
20
70 дейін
30
70 жоғары
50
Құм
Негізінен құбырды дайындау кезінде толтырғыштар стандарттарға сәйкес болуы шарт. Яғни, бірінші құмды алатын болсақ, құм таза әрі түйіршікті құрамы дұрыс таңдалған болу қажет, әлсіз түйіршіктер болмауы керек. Құм ГОСТ 10268-80 сәйкес таңдалынады. Құмның түйіршіктік құрамы 0,14 мм електен өткізгеннен кейінгі қалдығы 10% аспауы керек, және құм құрамындағы сазды топырақтардың мөлшері 3% аспауы шарт массасы бойынша; 0,63 мм електегі толық қалдығы 20%; сужұтымдылығы 7%; ірілік модулі Мк =1,5-2,5; кей жағдайда ірі түйіршіктері кездесіп жатады, және оның қуыстылығы жоғары болады ( 40% жоғары) , мұның өзі цемент шығыны мен бетонның құнын жоғарылатады. Сондықтан құмның қуыстылығы 38 % аспауы керек.
Бетон дайындауға керек су
Бетон қоспасын дайындау үшін, ішетін суды пайдаланады, сонымен қатар, су көрсеткіші рН 4 төмен емес, яғни қышқыл емес лакумус кағазыда қызыл түске боялмайтын. Суда сульфаттың мөлшері SО3 есептегенде 2700 мгл аспауы керек, өйткені көп суларда бұл көрсеткіш 5000 мгл көп. Күдікті жағдайларда бетон қоспасын дайындауға қажет судың жарамдығын осы судан және жай судан дайындалынған үлгілерді салыстыра тексеру арқылы білу қажет.
Бетон қоспасын дайындау үшін, жоғарыда көрсетілген талаптарды қанағаттандыратын теңіз және басқа тұзды суларды пайдалануға болады. Тек қана үйлердің және қоғамдық ғимаратттардың ішінің конструкцияларын бетондайтын, сонымен қатар ыстық және кұрғақ климатта тұратын су асты темірбетоннан жасалған ғимараттарға болмайды. Өйткені теңіз суларындағы тұздар бетонның бетіне шығып кетеді және де арматураларды коррозияға ұшыратады.
Бетонға су шашып тұру үшін де, бетон қоспасын дайындауға арналған, сондай сапалы суды пайдалану қажет.
Суперпластификаторларды пайдаланудың техника-экономикалық тиімділігі. СП зауытта және құрылыстарда жиналған тәжірибесі түрлендірілген бетондардың негізгі экомомикалық тиімді пайдалануды айқындайды, яғни қиындықтарды төмендету және жұмыскерлердің жартысын босату; өнімнің сапасын арттыру, соның ішінде ұзақ уакытқа жарамдылықтарды; өзіндік құнын төмендету; өнім шығаруды дамыту (кеңейту); меншікті жұмсауларды төмендету; жылу және электроэнергияны үнемдеу; металл жабдықтары қажеттіліктерін кеңейту (дамыту).
Бетон араластыру ептілігінін жоғарылауы қалыптасуда шығындарды төмендетеді, яғни қалыпқа салу бөліктерінде және бетон коспасынын тығыздалуы мен өңдеулерінің дамуында. СП-3 электроэнергиясының шығынын қолдану бетонды (дайындау,салу, діріл) орташа есеппен 2,5 кВт-сағм дейін қысқартады, қатты бетон қоспаларын қалыптау, бетон дайындауда еңбек шығындарын 0,1 адам-сағм' дейін азайтады, жұмсақ бетон қоспасын технологиялық қиынсыз шығарылым үшін бетон азайтылады. Үлкен арматулардың толық технологиялық күрделі бұйымдарын дайындауда және үлкен әсемдіктің бетон қоспаларының қолданудың қалыптасу жұмыстарының әлсіз механикаландырылуы еңбек шығындарын берілген белгілермен салыстырғанда әлдекайда қысқартады.
2.3 Бұйымды дайындаудың технологиялық тәсілдерін анықтау
Жиналушы темірбетон бұйымдарын жасау бірнеше технологиялық бөлімшелерден тұрады: бетон араласпасын дайындау; арматуралық элементтерін орналастыру; бұйымдарды бетондау - қалыптау; бетон қатаюы; бұйымдарды қалыптан шығарып, қалыптарды келесі циклға даярлау; бұйымдарды ірілендіре жинау және зауыттық дайындық дәрежесін жоғарылату мақсатында олардың беттерін тиісінше өңдеу.
Өндірістік процестерді тасқындық тәсіл принциптерінде ұйымдастырады. Жеке тасқындар ментехнологиялық созындылар мүмкіндігінше жасалынатын бұйымдар және конструкциялар түрінде байланысты мамандырылады.
Тасқындық тәсіл мәні - жәйі мынада: өндірістік процестер біркелкі ырғақтылықта және әрбір жұмысшы орында жұмысшы операциялардың орындалу ұзақтығы өзара бірдей, қалыпталынатын бұйымдар бір орнынан екінші орынға үзіліссіз беріліп отырады да ең соңында қалыпталынған, термиялық өңдеуге дайын бұйымы шығып отырады. Демек тасқын тәсілі бойынша бірдей жеке операцияларға жіктелінеді. Бұл операциялар қатаң бірізділікпен және синхрондықпен жабдықталынған жұмысшы орындарда (постыларда) орындалады.
Және тағы да, бұйымдарды өндіру оларды бір жерден екінші бір жерге көшірілумен немесе бір орында қозғалтпай жасап шығарылуы ұйымдастырылады. Бірінші жағдай агрегаттық, агрегаттық - жасқындық тәсілге, ал екінші жағдай стендалық тәсілге тән.
- Стендалық тәсілде жиналушы темірбетон бұйымдарын өндіру бойынша басты технологиялық процестер қозғалмайтын қалыптарда - стендаларда орындалады. Бұйымдар бетон қажетті мықтылығына ие болғанша сол орынында қалады, ал технологиялық жабдықтар жеке жұмысшы операцияларды бірінен кейін бірін кезекпен орындау үшін стендада бір қалыптан екінші қалыпқа көшіріліп отырады. Стендалық тәсіл көпшілігінде полигондарда - ашық аспан астында - темірбетон бұйымдарымен конструкцияларын өндіруге әдейі жабдықталынған алаңдарда қолданады. Көпшілік жағдайларда бұйымдарды қалыптау және негізгі, қосымша операциялары тікелей булау камераларында жүргізіледі: жылы ылғалдылықта бұйымдарды өңдеуді қалып қуысына берілетін бу жылуы есебінде іске асырылады. Стендалық тәсілді жоғары механикаланған зауыттық өндірісінде де көбінесе ірімөлшерлі және массалық конструкцияларды жасау үшін қолданады. Сондай-ақ стендауда алдын-ала кернеуленілген темірбетон бұйымдарын да жасайды (сурет-2.)
Сурет-2. Стендалық тәсілмен ұзын мөлшерлі бұйымдар жасау бойынша технологиялық созынды схемасы:
1-бетон беруші эскатада; 2-гидравликалық домкараттар; 3-бетон үлестіруші;
4-көпірлік кран; 5-дайын бұйымдарды қоймаға шығаратын өзі жүретін арба;
6-бухтоұстағыш; 7-сым созушы лебедка
Стенданың көп түрінің бірі болып кассеталық тәсіл саналады. Бұл тәсіл бойынша, сур.3. көрсетілгендей, тік қалыптарда - кассеталарда бір мезетте бірнеше бұйым жасалынады. Ол үшін көпқатарлы тік қалыптарға - кассеталарға жылжымалы жұмсақ немесе шалақатты бетон араласын құйып, аспалы дірілдеткіштермен, дірілдететығыздап қалыпталынған бұйымдарды сол орындарында кассеталар аралықтарындағы қуыс кеңістіктерге ыстық бу жіберумен қыздыру арқылы термоөңдеуден өткізеді. Бұл тәсіл бойынша арнаулы булау камерасының, дірілдетпе алабының қажеттері жоқ. Кассеталарда жасалынған бұйымдар беттері теп-тегіс болып шығады.
Кассета қабырғаларын құрыштан, армацементтен, пластмассадан, темірбетоннан жасауға болады. Кассеталық қалыптарын, жинауды және қайтадан ажыратуды, механикалық және гидравликалық қимылдату жолымен орындайды. Бетон араласын кассеталар сыртына асылдыра бекітілген дірілдетпелерімен және тереңдік дірілдетпелерімен, қуыстар құраушыларын дірілдетумен нығыздайды.
Жасалынатын бұйымдар түрлеріне байланысты кассеталық қалыптар қабырға панельдері үшін, жабынды панельдері мен баспалдақ басқыштары үшін және желдеткіш блоктары және т.б. бұйымдары түрлері үшін орналған болып жіктелінеді.
Сурет-3. жиналмалық темірбетон бұйымдарын кассеталық тәсіл
бойынша жасау:
а-цехтың жалпы көрінісі; б-кассеталық қондырғы: 1-табаны (станина); 2-бөлектеуші қабырға; 3-панельдер қалыпталыналын бөліктелінген кеңістіктер; 4-бу үшін бөлік кеңістіктері; 5-тұрақтандыру тірегі (фиксирующий упор); 6-шеткі жылыланған қабырғасы; 7-кассетаны қысатын механизм; 8-қимылға келтіруші; 9-қысыңқырататын тірек
Кассеталарда - қалыптарда бумен термоөңдеуді электрмен қыздыруға ауыстыруға болады.
Бұйымдарды кассеталарда қалыптау және термоөңдеу бойынша жалпы цикл 8-10 сағ, созылады, оның 6 сағ, 1000С дейін жылы ылғалдылықпен өңдеуге кетеді.
- Ағынды - агрегаттық тәсілде (сурет-4.) бүкіл операциялар (қалыптан босату, қалыптарды тазалау, жинау және майлау, арматураларды орналастыру, бетон араласпасын салу және нығыздау, жылы ылғалдылықпен өңдеу және т.б.) көшірмелі қалыптарда арнаулы жабдықталынған жұмысшы орындарда (постыларда) орындалады. Тасқынды-агрегаттық тәсіл технологиялық процестерді жоғары деңгейде механикалауға және автоматикалауға мүмкіншілік береді, еңбек сыйымдылығы төмен және де неше түрлі бұйымдар жасауға әмбебап тәсіл болып саналады.
Бұл тәсіл өнеркәсіптік азаматтық және гидротехникалық құрылыс салаларында кеңінен қолдануда.
- Конвейірлік тәсілдің тасқынды-агрегаттықтан айырмашылығы ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
1. Жалпы темірбетон бұйымдарын жобалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .6
1.1. Темірбетон туралы мәлімет ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..6
1.2. Курстық жұмыстың тақырыбын негіздеу. Берілген бұйым туралы мәлімет ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8
2. Темірбетон бұйымдарына қойылатын талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .10
2.1. Бұйымның номенклатурасы ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..11
2.2. Шикізат көздері мен материалдар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .13
2.3. Бұйымды дайындаудың технологиялық тәсілдерін анықтау ... ... ... ... ... .17
2.3.1 Өндіріске таңдалған технология мен әдіске сипаттама ... ... ... ... ..21
2.3.2 Темірбетон бұйымдарын қалыптау және құбырды дайындау технологиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 22
3. Технологиялық бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...24
3.1. Цехтың жұмыс істеу режимі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .24
3.2. Цехтың жылдық бағдарламасын анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 25
3.3. Технологиялық линияны есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..30
3.4. Арматура бұйымдары мен элементтерінің технологиялық
сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 31
3.5. Шикізат қоймасының есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...33
3.5.1. Толтырғыштар мен цемент қоймасын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ...33
3.6. Жылумен өндеу режимі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .34
3.7. Технологиялық жабдықтарды таңдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ..36
4. Тіршілік қауіпсіздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...38
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...39
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..40
Кіріспе
Бетон және темірбетон бұйымдары мен конструкциялары
Мемлекеттің экономикалық және әлеуметтік жағынан дамуы әрқашанда күрделі құрылыстың тиімді және жедел жүргізілуімен тікелей байланысты болатыны ежелден белгілі. Қоғамдық өндірістің дамуына және әлеуметтік міндеттердің шешілуіне арналған халық шаруашылық қорларын тұрғызу және оны тездете жаңарту, сонымен қатар, құрылыс өндірісі тиімділігін пәрменді жоғарылату - күрделі құрылыстың басты мақсаты болып табылады.
Қазіргі өндіріс орындарындағы жүріп жатқан жаппай жекешелендіру процесіне сәйкес қаражатты ең алдымен, істеп тұрған өнеркәсіп орындарын қайта конструкциялауға жәнне техникалық қайта жабдықтауға жұмсалуы тиісті. Осындай құрылыс жұмысының басты көлемі жергілікті минералдық шикізат қорын қолдана жасалынған материалдар мен зауыттық бұйымдарын қолдана орындалып, жұмсалған қаражат тиімділігін көтеру - құрылысшылардың ұтылмас жолы. Әсіресе құрылыста индустриялық бұйымдар мен конструкцияларды қолдану арқылы оның техникалық - экономикалық көрсеткіштерін бірнеше рет жоғарылату мүмкіншілігі туады.
Бетон және темірбетон конструкциялары өнеркәсіптерінің дамуы өнеркәсіп жағынан өркендеген басқа елдердегі даму тәжірибесі мен өрлеу дәрежесіне сәйкес келеді және бірқатар көрсеткіштері бойынша дүниежүзілік жетістіктер деңгейіне жоғарыланған.
Сонымен қатар, бетон және темірбетон конструкциялары өндірісіндегі кемшіліктер де жетерліктей. Болашақта осы олқылықтарды біртіндеп жою пайдаланып жатқан цементтер өндірісінде жетілдіруді қажет етеді, жасалу, сақтау және қолдану процесінде цемент шығыны әлі де айтарлықтай. Бетон даярларда қолданылатын толтырғыштардың көпшілігі стандарттар талабына толық сәйкестенбейді. Темірбетон конструкцияларын жылумен өңдерде көптеген ыстық бу пайдаланусыз далаға шығындалады, қалып паркінің жаңалануы нашар, бетондық араласпаны даярлауға әбден жарайтын өндіріс қалдықтары әлі де болса аз пайдаланады. Өндірісте, әсіресе қалыптау және арматура жасау цехтарында еңбек сыйымдылығы осы уақытта шекті жоғары болып келеді, қолмен істелінетін жұмыс көлемі көптеу, өнеркәсіп құрылысына қолданылатын конструкцияларды жасарда, қол жұмысының үлесі 40% жетеді. Төменгі класстар бетондарынан жасалынатын конструкциялар үлесі айтарлықтай, сонымен қатар, жоғары мықтылық бетондардан жасалынатын тиімді конструкциялар небәрі 0,1-0,2% аралығында. Жеңіл және кеуекті бетондардан жасалынатын жинақты жүккөтерімші және қоршаушы конструкциялар көлемі бар болғаны 15-20% аспайды. Көптеген нысандар тым ұзақ салынып, техникалық-экономикалық көрсеткіштері төмендеу болатыны жиі кездесіп тұрады. Оның үстіне ғылым және техника-технология жетістіктерін шаруашылық салаларына енгізу жұмыстары бүгінгі күннің талабына сәйкестенбейді.
Бетон және темірбетон өнімдерін құрылыста қолданудың бастапқы негіздері. Қазір бетон және темірбетон неше түрлі үй және ғимараттарды тұрғызу үшін кеңінен қолданылатын материалдар мен бұйымдар. Бұдан былайғы уақытта да, олар құрылыстың барлық сатысында ең көп қолданатын маңызды материалдар, бұйымдар және конструкциялар болып қала беруінде күмән жоқ.
Бетонды құрылыста кеңінен қолданудағы бастапқы негіз, ол байланыстырушыны және толтырғыштарды өндіруге қажет табиғи шикізаттың таусылмас қорының барлығы; байланыстырушы мен толтырушыны жасау үшін өнеркәсіп өндіріс қалдықтарын пайдаланудың экологиялық маңыздылығы; түрлі толтырғыштарды, оның ішінде жасанды кеуекті толтырғыштарды қолдана отырып, бетон орташа тығыздығын кең аралықта өзгерту мүмкіншілігі; азаматтық және өнеркәсіптік құрылыстардың, оның ішінде жерастында, суастында және суүстінде пайдаланатыны, ғимараттардың қатаң және түрлі талаптарын қанағаттандыру мүмкіншілігі. Темірбетон конструкцияларына қажетті архитектуралық және пайдаланарлық қасииеттерін беру мақсатында қолданатын көптеген құрылыс және өңдеме материалдарымен бетонның сыйысушылығы.
Темірбетон өнеркәсібінің дамуына қозғаушы күш болған факторларды екі топқа бөлуге болады: біріншісі конструкциялық шешімдерді жетілдіруге немесе жаңа конструкциялардың пайда болуына мүмкіндік беретін факторлар; соның арқасында жетерліктей тиімді және сенімді тәсілдермен конструкциялық жетілдіру жағын шешу мүмкін болып, темірбетон бұйымдарын жасау және тұтас конструкциялық тұрғызу көлемі көбейе түсті. Әртүрлі құрылыс саласына керекті темірбетон бұйымдары номенклатурасының құрамын кеңейтуге, сондай-ақ, жобалық шешімдерді әрі қарай жаңалау бағыттарына әсер ететін және конструкциялар мен ғимараттарды жетілдіру қажеттілігін анықтайтын факторлар.
Бірінші топтағы факторларға жататындар: бетон және темірбетон ғылыми теорияларын ескерудің тәжірибелік тәсілдерінің дамуы; түрлі бетондардың (ауыр, жеңіл, ұялық, ыстыққа төзімді және т.б.), тиімді арматуралық құрыштары мен арматуралық бұйымдардың жасалынулары, белгілі технологияларды және өндіріс процестерін дайындау және жетілдіру, темірбетон бұйымдары мен конструкцияларын зауыттық жағдайда жасау үшін тарамдалған мықты өнеркәсіптерінің құрылуы.
Екінші топтағы факторлар өнеркәсіптік, қоғамдық және тұратын үйлердің аумақтық жоспарлық шешімдерін дамытуды, конструкцияларды унификациялауды және типизациялауды, құрылыстардың жаға түрлеріне (көліктер, байланыс, атомдық энергетика ғимараттарына және т.б., жерастында және суастында ерекше жағдайларда салынатын ғимараттарда) темірбетон конструкцияларын қолдануды кеңейту мүмкіншілігін қамтиды.
1. Жалпы темірбетон бұйымдарын жобалау
1.1 Темірбетон туралы мәлімет
Темірбетон бұйымдары мен конструкциялар типтері
Жиналмақшы темірбетон бұйымдары мен конструкциялары құрылыс комбинаттарында және темірбетон зауыттарында жасалынатыны белгілі. Сондықтан, оларды жобаларда бұйымдардың зауыттық технологиялығына қойылатын талаптары ескеріледі. Бұл талаптар элементтің шектік массасын, олардың геометриялық мөлшерлерін, пішінін және элементтер қимасын, олардың арматуралануын, зауыттық дайындық дәрежесін анықтауға негіз болып табылады. Көліктік және жүккөтермілік жабдықтар шарты бойынша элементтер ұзындығы, әдетте 25м, ені 3м және массасы 25 т аспайды. Типтік жиналмақ конструкцияларының номиналдық мөлшерінен құрссат етілетін ауытқуын стандарттармен және техникалық жағдаймен тағайындайды, әдетте +-510 мм құрайды.
Темірбетон бұйымдарының номенклатурасы. Азаматтық үйлер құрылысына арналған темірбетон бұйымдары. Іргетастар үшін іргестастық блоктарды - қадаларды пайдаланады. Қабырғалар астына текше (ленталық) іргетастарын трапеция түріндегі (іргетас ені 0,60,8 см) жеке блоктардан орындайды. Блоктар ұзындығы 0,782,38 м, биіктігі 3050 см, массасы 0,54 т. блоктарды М150 - М300 ауыр бетондардан жасайды. Жертөле қабырғаларын М100 - М150 ауыр бетондардан жасалынған бүтін немесе қуысты блоктардан орындайды, олардың ұзындығы 2,5 м, биіктігі 70 см, ені 50 см дейін, құрыш торларымен арматураланған болады. Блоктардың көлденен бүйірлерінен тік ойықтар қалдырады. Блоктарды тиісті жеріне орналастырғаннан соң, ерітіндімен немесе бетонмен толтыра конструкцияны біртұтастайды.
Бағана астына арналған іргетастар маркалары М200 М300 ауыр бетоннан жасалынған массалық элементтер - астынғы (табаны) жазық. Оларды нығыздалған жерге немесе дайындалған бетон үстіне орнатады, үстіңгі бетіне бағананы (тіректі) кигізу үшін арнаулы ұя - стакан типтес құрылым отырғызады. Темірбетон бағанасын жақтары 30 см төрткілдік (квадраттық) қимасымен, ұзындықтары 20 м дейінгі ұзындық элемент түрінде шығарады.
Сыртқы қабырғалардың жылуоқшаулағыштық қасиетін жақсартып, массасын төмендету мақсатында ортанғы қабаты жылуоқшаулағыш материалдардан (пенополистиролдан, минералдық мақтадан, ұялық бетоннан және т.б.) жасалынған үшқабатты панельдерді қолданады. Мұндай панельдердің қалыңдығы 2530 см дейін кішірейген, ал массасы 50% дейін төмендеген болады. Панельдердің маңдай беттерін (қасбеттерін - фасадтарын) зауыттық жағдайда керамикалық плиталармен қаптайды, атмосфераға тұрақты бояуларымен бояйды немесе декоративтік марериалдармен өңдейді. Ішкі қабырғалары үшін маркалары М150М300 ауыр бетондардан немесе маркалары М200 - М300 конструкциялық жеңіл бетоннан бірқабатты панельдері жасалынады. Оларды тұтастай және есіктік ойықтарымен ұзындығы 6 м, биіктігі 2,9 м дейін және қалыңдығы 20 см мөлшерлерімен шығарады.
Көпқабатты үйлер бағаналары қимасы 30х30 немесе 40х40 см, ұзындығы 14 қабатқа есептелінген тікбұрышты конструкциялық түрінде жасалынады. (сурет 1. ІІ). Мұндай бағана үшін маркалары М200 - М500 бетон пайдаланады, оны кеңістік каркастарымен арматуралайды, бағана ұштарында бойлық арматуралары шығып тұрады, бұлар бағананы ұштастыра жинағанда пісіріледі. Көпқабатты қаңқаларындағы ригельдерді жабындық плиталары таянуы үшін төменгі жағында текшесі немесе бүйір қырларынан шығып тұратын текшесі бар тавролық қимасымен жасап шығарады. Ригельді 6 м аралық үшін ұзындығын 5,5 м, қима биіктігі 65 см өлшемінде жасайды. Ригельдер үшін маркалары М400 - М500 бетон қолданады.
Ригельдерді 6 м аралық үшін кәдімгі және алдын - ала кернеуленген арматурасымен жасайды., ал 9 м аралыққа тек қана алдын - ала кернеуленген арматурамен жасалынады.
Сурет 1.ІІ. көрсетілгендей, тұрғын және қоғамдық үйлер жабындықтары тұтас қимадағы, қуыс денелі, қабырғалы плиталардан болулары мүмкін. Көпқуысты плиталар цилиндрлік қуыстарымен ұзындығын 6 м, енін 2,4 м және қалыңдығын 22 см немесе ұзындығын 912 м, енін 1,5 м және қалыңдығын 30 см параметрінде жасалынуы мүмкін. Қабырғалы плиталарды П - тәріздегі қимасында ұзындығын 8,8 м, енін 1,5 м биіктігін 40 см етіп жасайды.
Сурет-1. Көпқабатты үйлердің темірбетондық
конструкциялық элементтері:
І-үй қаңқасының бағанасы; ІІ-жабыңдық плиталары:
а-бүтін қималы; б-көпқуысты; в-қабырғалы; г-2Т типтегі
Үлкен аралықтар үшін 2Т типтегі ұзындығы 15 дейін, ені 3 м дейін және биіктігі 60 см болатын қабырға плиталар шығарылады. Бұл плиталарды жасауға маркалары М200-М400 бетонды, алдын-ала кернеуленген немесе кәдімгідей арматураны қолданады. Плиталармен қатар бөлмеге жамылдық панельдерін де жасайды, бұларда бүтін, қуысты және қабырғалы болуы мүмкін.
- Өндірістік ғимараттары үшін темірбетон конструкциялары. Өнеркәсіптік ғимараттарына азаматтық үйлер құрылысындағы темірбетон номенклатурасына ұқсас бұйымдары мен конструкцияларрын қолданады, бұлар тек өлшемдерімен, арматурасымен және пішіндерімен ерекшеленеді. Өнеркәсіптік ғимараттары бірқабатты, бір және көпаралықтықтарры, биіктігі 3,6- 18 м көпқабаттылар болулары мүмкін.
Биіктігі 10,8 м және жүккөтерімдігі 20 т дейінгі крандары бар үйлер үшін қимасы тікбұрышты 40х60, 40х80 және 50х80 см және биіктігі 4,5-11,8м темірбетон бағаналарын жасайды; биіктігі (құрылыс конструкциясы астына дейінгі 10,8-18 м) жүккөтерімдігі 50 т дейінгі көпірлік крандары бар үйлер үшін - екітармақты (двухвствовые), ұзындығы 11,85-19,35 м, кранастындағы бөлігінің қимасы 40х100 және 60-190 см бағаналар жасалынады. Қолданылатын бетон маркалары М300-М500. Массасын төмендету мақсатында алдын-ала кернеуленген, қимасы екіавторлық және сақиналық бағаналар жасалынып практикада қолдануда. Бірқабатты үйлер үшін, сурет-4 көрсетілгендей, темірбетон іргетастық блоктары және арқалары, итарқа және итарқа асты арқалықтары, фермалары, жамылтқы плиталары және қабырға панельдері шығарылады. Іргетастық арқалықтарын бағаналары 6 және 12 м қадамдарындағы ішкі және сыртқы қабырғалары астына қолданады. Тиісінше ұзындығы 5,95 және 11,96 м қимасы трапеция тәрізді немесе тавролық түріндегі арқаларды кернеуленбеген немесе алдын-ала кернеуленген арматурасымен жасайды.
сурет-1.1 итарқа(а) және итарқа асты фермалар(б), арқалық(в)
1.2 Курстық жұмыстың тақырыбын негіздеу.
Берілген бұйым туралы мәлімет
Инженерлік ғимараттар құрылысына темірбетон бұйымдары. Арналулары бойынша әртүрлі инженерлік ғимараттар құрылысына да типтік темірбетон бұйымдары мен конструкцияларын қолданады. Көлік құрылысы үшін алдын-ала кеурнеуленген шпалдарды, маркасы М500 бетоннан және түйіспелік (контактылық) желілер тіректерін, маркасы М400 және аязға тұрақтылық маркасы Ғ100-Ғ200 бетоннан жасайды. Түйіспелік желілер тіректерін көпшілігінде құбырлық қимада және екітаворлық және швеллерлік типте торлық қабырғаларымен жасайды. Автожол және әуежайлары үшін маркалары М300 және М150 бетондардан жасалынған мөлшері 1,75 х 3м және қалыңдығы 13-17 см дейінгі алдын-ала кернеуленген плиталарды қолданылады. Көпірлер үшін көпірлер тірегіне бағаналарды және тиімді қимасы (қос Т және таворлық және т.б.) алдын-ала кернеуленген аралық құрылымдарды (пролетного строения) қолданады. Метрополитен немесе басқа түрлі туннельдер үшін тюбинигілерді, туннельдерді өңдеуге блоктар, қабырға блоктарын, бағаналарын және метрополитен станциясына жабындық блоктарын зауыттарда шығарады. Бұл бұйымдар маркалары М200 - М400 ауыр бетоннан алдын-ала кернеулендіре немесе кәдімгідегідей арматуралануымен жасалынады.
Сушаруашылығына арналған ғимараттар үшін бетон және темірбетон құбырларын қолданады. Диаметрі 10 - 60 смм және одан үлкен, ұзындығы 1-2 м құбырларды арнаулы технология бойынша жасайды. Оларды қысымсыз су ағызар және канализациялар желілерін төсеу үшін қолданады. Диаметрі 50-120 мм және одан үлкендеу, ұзындығы 4-6 м құбырларын дірілдетумен- центрифигалаумен, престеумен жасайды. Оларды арнаулуы бойынша қысымсыз және қысымдық құбырлар деп жіктейді.
Темірбетонды құбырлар - бұл құбырлар жоғары беріктіктегі бетон материалынан және арматуралы каркастан дайындалады. Құбырлар негізінен құрылыста азаматтық, коммунальды, жолға арналған құбырлар болып жіктеледі. Құбыр дайындау өндірісінде вибро пресстеу технологиясын пайдалана отырып, негізгі компонент ретінде ,айтылып өткендей, бетонды қолданады. Бұл технология әдісімен құбырды дайындау басқа әдістерге қарағанда әлде қайда тиімді. Себебі, темірбетонның беріктігі жоғары болады.
Негізінен темірбетонды құбырлар негізінен аязға және ылғалға төзімді болып келеді. Темірбетонды құбырларды екі топқа жіктейді: қысымды және қысымсыз. Осы әр топтың өзіне тән стандартарға сәйкес берілетін күш пен беріктік дәрежесі келтірілген. Жоғарыда аталып өткендей, темірбетон құбырларын құрылыста нақты су магистралында сұйықтықтарды тасымалдау ретінде, жерасты су құбырлары ретінде т.с.с. қолданылады.
2. Темірбетон құбырларына қойылатын талаптар
1. Темірбетон құбырын дайындау кезінде нақты бекітілген стандарттарға (ГОСТ 12586.1) .және технологиялық құжаттарға сәйкес келуі қажет.
2. Құбырлардың сусіңіргіштігі төмен және іштегі гидростатистикалық қысымға төзімді болу шарт, осыған сәйкес былайша жіктеледі МПа:
2,4 (24) - 0 класты құбыр үшін;
1,8 (18) - 1 класты құбыр үшін;
1,2 (12) - 2 класты құбыр үшін;
0,6 (6) - 3 класты құбыр үшін;
3. Құбыр жарылуға төзімді болу қажет. Келесі кестеде көрсетілген шарттарға сәйкес келмесе, онда өнім өндіріске жіберілмейді:
Кесте -1
d,
мм
Құбыр маркасы
Гидростатикалық қысым кезіндегі құбырдың жарылуға шыдамдылығы , кгссм2
2 тәуліктен кейінгі
100 тәуліктен кейінгі
ТН50-0
2,65 (27)
2,60 (26,5)
500
ТН50-I
2,11 (21,5)
2,11 (21,5)
ТН50-II
1,62 (16,5)
1,62 (16,5)
ТН50-III
1,18 (12,0)
1,18 (12,0)
ТН60-0
2,7 (27,5)
2,60 (26,5)
600
ТН60-I
2,16 (22)
2,11 (21,5)
ТН60-II
1,62 (16,5)
1,62 (16,5)
ТН60-III
1,18 (12,0)
1,18 (12,0)
ТН80-I
2,35 (24)
2,26 (23)
800
ТН80-II
1,81 (18,5)
1,77 (18)
ТН80-III
1,27 (13)
1,27 (13)
ТН100-I
2,45 (25)
2,35 (24)
1000
ТН100-II
1,91 (19,5)
1,86 (19)
ТН100-III
1,37 (14)
1,37 (14)
ТН120-I
2,50 (25,5)
2,35 (24)
1200
ТН120-II
1,96 (20)
1,86 (19)
ТН120-III
1,42 (14,5)
1,37 (14)
ТН140-I
2,60 (26,5)
2,40 (24,5)
1400
ТН140-II
2,01 (20,5)
1,91 (19,5)
ТН140-III
1,47 (15)
1,42 (14,5)
ТН160-I
2,60 (26,5)
2,40 (24,5)
1600
ТН160-II
2,01 (20,5)
1,91 (19,5)
ТН160-III
1,47 (15)
1,42 (14,5)
4. Құбырлар келесі талаптарға сай аса зең қойылады ГОСТ 13015.0:
- бетонның беріктігі;
- арматуралық каркастың бұйымда дұрыс орналасуы;
- коррозиядан қорғауы.
5. Бетонның беріктігі келесі кестеге сай болу шарт:
Кесте-2
d, мм
Бетонның беріктігін сынау тәсілдері
Бетонның беріктігі,
МПа (кгс), құбырдың класстары
0
I
II
III
Сығу кезінде
-
35,3 (360)
31,4 (320)
23,5 (240)
500, 600
Созу кезінде
2,9 (30)
-
-
-
Сығу кезінде
-
-
31,4 (320)
25,5 (260)
800, 1000
Созу кезінде
-
2,9 (30)
-
-
Сығу кезінде
-
-
35,3 (360)
31,4 (320)
1200
Созу кезінде
-
2,9 (30)
-
-
1400, 1600
Сығу кезінде
-
-
35,3 (360)
31,4 (320)
Созу кезінде
-
3,2 (33)
-
-
6. Темірбетон құбырына пайдаланатын толтырғыштар келесідей стандарттарға сәйкес тағайындалады:
Цемент - ГОСТ 10178-85;
Толтырғыштар - ГОСТ 26633, ГОСТ 8267, ГОСТ 10260 и ГОСТ 8736;
Су - ГОСТ 26995.
Ірі толтырғыштар фракциясы: 5-10 мм, 5-15 мм, 10-20 мм.
7. Ал арматураларға келесідей шарттар қойылады:
- классов В-II и Вр-II по ГОСТ 7348;
- классов В-I и Вр-I по ГОСТ 6727
2.1 Өндіріс өнімдерінің номенклатурасы
ГОСТ 12586.0-83
ГОСТ 12586.1-83
Кесте -3
d, мм
Құбыр маркасы
Бетон класы
Материал шығыны
Бетон, м3
Болат , кг
ТН50-0
70,8
500
ТН50-I
B40
0,53
61,3
ТН50-II
44,7
ТН50-III
B30
44,7
ТН60-0
78,6
600
ТН60-I
B40
0,76
74,4
ТН60-II
52,4
ТН60-III
B30
49,3
ТН80-I
106,6 (139,8)
800
ТН80-II
0,99
92,7
ТН80-III
67,2
ТН100-I
186,5
1000
ТН100-II
1,42
158,3
ТН100-III
111,4
ТН120-I
B40
287,0
1200
ТН120-II
1,98
207,9
ТН120-III
146,1
ТН140-I
441,2
1400
ТН140-II
2,66
308,2
ТН140-III
226,9
ТН160-I
593,5
1600
ТН160-II
3,28
386,4
ТН160-III
285,7
Қысымға төзімді темірбетон бұйымының негізгі параметрлері
Кесте -4
d, мм
Құбыр өлшемдері, мм
Масса,т
di
т
d1
d2
d3
l
l1
t
l2
l3
l4
а
b1
b2
ТН50-0
500
ТН50-I
500
610
634
790
628
55
485
1,32
ТН50-II
ТН50-III
5185
185
145
112
24
ТН60-0
600
ТН60-I
600
730
754
940
748
565
1,89
ТН60-II
ТН60-III
65
9
ТН80-I
800
ТН80-II
800
930
955
1152
948
625
2,48
ТН80-III
5000
ТН100-I
1000
ТН100-II
1000
1150
1175
1384
1168
5195
75
655
195
155
122
3,55
ТН100-III
ТН120-I
1200
ТН120-II
1200
1370
1397
1660
1390
85
775
10
29
4,95
ТН120-III
ТН140-I
1400
ТН140-II
1400
1590
1617
1900
1610
95
845
6,65
ТН140-III
5225
225
165
145
12
ТН160-I
1600
ТН160-II ТН160-III
1600
1810
1841
2140
1834
105
920
8,20
2.2 Өнімге керекті шикізат көздері мен материалдар
Бетонның сапасы көп жағдайда пайдаланатын материалдарға байланысты болады. Бетонға қажет материалдарды өздерінің қасиеттері бойынша, бетонның талаптарын ескере отыра дұрыс таңдау, бетон технологиясында маңызды болып табылады. Сонымен қатар, цементті мүмкіншілігінше және бетон технологиясындағы еңбек шығынын үнемдеуге жеткізу керек болады.
Байланыстырғыш материалдар
Құрылыс конструкцияларының бетонын дайындау үшін бейорганикалық байланыстырғыш материалдар кеңінен қолданады. Бұл байланыстырғыштарды сумен араластырғанда ішкі физика-химиялық процестердің әсерінен байланысуға икемді болып, сұйық немесе илем тәрізді күйден тас күйге айналатын және қатаятын, яғни бірте-бірте өзінің беріктілін көтеретін зат. Бейорганикалық байланыстырғыш материалдар гидравликалық (цемент) және ауалық (әк, гипс және т.б.) болып бөлінеді.
Байланыстырғыш материалдарды толықтырғыштармен қолданудың екі себебі бар. Біріншісі экономикалық жағынан, өйткені байланыстырғыш материалдың кұны жоғары, сондықтан өнімнің құнын төмендету үшін, мүмкіншілігінше байланыстырғыш материалды аз мөлшерде жұмсау керек. Әр түрлі өнімге байланыстырғыш материалдың мөлшерін, оның беріктілігі, ұстамдылығы бойынша алынады. Екінші себебі техникалық мінездемесі. Байланыстырғыш материалдарды толықтырғыштар қоспай жасаса, қатайғанда шөгеді немесе ісініп кетеді. Мұндай бұйым жарылып бұзылады.
Гидравликалық байланыстырғыш материал сумен араласқаннан кейін ауада қатайып, қатаюын ауада да және суда да ұзартады. Ауада қатаятын байланыстырғышы сумен араласқанда құрғақ ауада қатайып ұзақ беріктілігін ұстайды. Ауада қатаятын байланыстырғыш материалынан жасалған бетонды немесе бұйымды үздіксіз ылғандырса беріктілігін түсіріп бұзады. Ауада қатаятын байланыстырғыш материалына гипс, магнезиалды және ауа әгі жатады.
Портландцемент дегеніміз портландцемент клинкерін гипспен бірге ұнтақтау арқылы алынған гидравликалык байланыстырғыш зат. Ол суда және ауада қатаятын байланыстырғыш материал. Портландцементтің клинкерден айырмашылығы ұнтақтау кезінде уақыт ұстамдылығын баяулату үшін оған гипс қосылады.
Портландцементтің негізгі қасиетіне, оның сапалығын сипаттайтын беріктілігі жатады. Портландцемент маркалары 300, 400, 500 600 беріктілігін тексеру арқылы анықтайды.
Цемент зауыттары цементті жөнелткенде әр партияның қасиетін тексеріп жібереді.
Цементті ұзақ сақтағанда ауадан су буымен көмір қышқыл газын жұтады. Соның салдарынан аздап гидротация және карбонизация процесі жүреді, сөйтіп оның беріктілігі төмендейді.
Кесте -5
Портландцементтің қасиеттері
Цементтің
түрлері
Негізгі белгілері
Басқа белгілері
Қалыпты қоюлығы, %
Тығыздылығы, кгм3
Көлемінің салмағы, кгм3
1
2
3
4
5
Портландцемент
22-8
3000-3100
1100-1300
Қоңыр сұр түсті
Пуццолан
цемент
28-40
2800-2900
850-1000
Түсі ашық-сұр, метил ерітіндісінде түсін өзгертеді
Қожды портландцемент
28-40
2800-3000
1100-1300
Түсі сұр-қоңыр ренді, түз қышқылының әсерінен күкіртті сутегі шығарады
Өзімнің бұйымыма сәйкес мен келесідей цемент түрін таңдадым - Вольский цемент М500. Себебі, құбырларды пайдалану әсіресі қышқылды, яғни агрессивті ортада кеңінен қолданылады. Сондықтан осы цемент түрін пайдалана отырып бетонның қасиетін жоғарлатуға болады. Яғни сульфатқа төзімді.Сонымен қатар, аязға төзімділігі жоғарылайды 50-70 циклға дейін және де өнім бағасының төменділігімен ерекшеленеді.
Бетонға арналған толықтырғыштар
Бетонға ұсақ және ірі толықтырғыштар пайдаланады. Ірі толықтырғыштардың түйіршіктерінің мөлшері 5 мм жоғары, ал ұсақ толықтырғыштардың түйіршіктерінің мөлшері 0,14-тен 5 мм дейін болып келеді.
Толықтырғыштар бетонның 80 % дейін көлемін алады және де бетонның қасиетіне, өзіндік құнына айтарлықтай әсерін тигізеді. Бетонға толықтырғыштарды қосу, бетонның құрамындағы ең, қымбат және тапшы цементтің шығынын азайтады. Сонымен қатар толықтырғыштар бетонның техникалық қасиетін жақсартады. Толықтырғыштар бетонның шөгуін төмендетіп, ұзақ тұратын материал алуға жағдай жасайды, өйткені цемент тасы қатайғанда 1 - 2 ммм шөгеді. Шөгу деформациясының біркелкі болмауынан майда жарылыстар болуы мүмкін. Сондықтан толықтырғыштар бетонның шөгуін цемент тасына қарағанда бірнеше рет қысқартады.
Бетонға керек толықтырғыштарды дұрыс таңдай білу - бетон технологиясының негізгі шарты. Бетонға керек толықтырғыштарға, бетонның ерекшелік қасиеттерін ескере отырып, талаптар қойылады. Бетонның қасиетіне толықтырғыштардың түйіршіктік кұрамы, беріктілігі және таза болуы айтарлықтай әсерін тигізеді.
Бетонға және сынаққа арналған кұмдағы 0,14 мм тесігі бар електен өткен майда бөлшектердің мөлшері 10 %, ал мөлшері 5 мм-ден 10 мм-ге дейінгілер салмағынан алғанда 5 % аспауы керек. Құмда мөлшері 10 мм жоғары түйіршіктер жіберілмейді.
Бір тұтас бетон және темірбетон өнімдерін дайындау үшін тек қана ірілігі 20 мм дейінгі ірі толықтырғыштар пайдалалынады. Ірі толықтырғыштардың әр фракциясы түйіршіктік кұрамымен сипаттаналынуы керек.
Ірі толықтырғыштардың түйіршіктік құрамы, одан бетон дайындағанда өнімнің сапасына маңызды әсерін тигізеді. Бетонға керек ірі толықтырғыштың түйіршіктік құрамын таңдағанда негізгі талаптарына сүйену қажет: кеуектілігі аз болатын ірі толықтырғыш алу, яғни берілген маркадағы бетонда цементтің шығыны аз болатын. Толықтырғыштардың түйіршіктерінің мөлшеріне байланысты мынандай фракцияларға бөлінеді: 5 -10, 10 -- 20, 20 -- 40 және 40 -- 70 мм. Әр фракция толықтырғышта сол берілген фракцияға сай үлкенінен бастап кішісіне дейін барлық фракция болуы керек. Фракцияға бөлінбеген ласталған толықтырғыштың түйіршік құрамын анықтау бір мезгілде жуу арқылы болады. Тексерілетін толықтырғыштың сынаққа алу мөлшері кестеде көрсетілген (кесте-2) шама бойынша алынады, яғни сынаққа алынатын үлгінің құрамында толықтырғыштың құрамында болатын майда фракциялардың болуын ескеру керек.
Кесте-6
Толықтырғыштағы түйіршіктің ең үлкен мөлшері, мм
Алынатын үлгінің салмағы аз болмауы, кг
10 дейін
5
20 дейін
10
40 дейін
20
70 дейін
30
70 жоғары
50
Құм
Негізінен құбырды дайындау кезінде толтырғыштар стандарттарға сәйкес болуы шарт. Яғни, бірінші құмды алатын болсақ, құм таза әрі түйіршікті құрамы дұрыс таңдалған болу қажет, әлсіз түйіршіктер болмауы керек. Құм ГОСТ 10268-80 сәйкес таңдалынады. Құмның түйіршіктік құрамы 0,14 мм електен өткізгеннен кейінгі қалдығы 10% аспауы керек, және құм құрамындағы сазды топырақтардың мөлшері 3% аспауы шарт массасы бойынша; 0,63 мм електегі толық қалдығы 20%; сужұтымдылығы 7%; ірілік модулі Мк =1,5-2,5; кей жағдайда ірі түйіршіктері кездесіп жатады, және оның қуыстылығы жоғары болады ( 40% жоғары) , мұның өзі цемент шығыны мен бетонның құнын жоғарылатады. Сондықтан құмның қуыстылығы 38 % аспауы керек.
Бетон дайындауға керек су
Бетон қоспасын дайындау үшін, ішетін суды пайдаланады, сонымен қатар, су көрсеткіші рН 4 төмен емес, яғни қышқыл емес лакумус кағазыда қызыл түске боялмайтын. Суда сульфаттың мөлшері SО3 есептегенде 2700 мгл аспауы керек, өйткені көп суларда бұл көрсеткіш 5000 мгл көп. Күдікті жағдайларда бетон қоспасын дайындауға қажет судың жарамдығын осы судан және жай судан дайындалынған үлгілерді салыстыра тексеру арқылы білу қажет.
Бетон қоспасын дайындау үшін, жоғарыда көрсетілген талаптарды қанағаттандыратын теңіз және басқа тұзды суларды пайдалануға болады. Тек қана үйлердің және қоғамдық ғимаратттардың ішінің конструкцияларын бетондайтын, сонымен қатар ыстық және кұрғақ климатта тұратын су асты темірбетоннан жасалған ғимараттарға болмайды. Өйткені теңіз суларындағы тұздар бетонның бетіне шығып кетеді және де арматураларды коррозияға ұшыратады.
Бетонға су шашып тұру үшін де, бетон қоспасын дайындауға арналған, сондай сапалы суды пайдалану қажет.
Суперпластификаторларды пайдаланудың техника-экономикалық тиімділігі. СП зауытта және құрылыстарда жиналған тәжірибесі түрлендірілген бетондардың негізгі экомомикалық тиімді пайдалануды айқындайды, яғни қиындықтарды төмендету және жұмыскерлердің жартысын босату; өнімнің сапасын арттыру, соның ішінде ұзақ уакытқа жарамдылықтарды; өзіндік құнын төмендету; өнім шығаруды дамыту (кеңейту); меншікті жұмсауларды төмендету; жылу және электроэнергияны үнемдеу; металл жабдықтары қажеттіліктерін кеңейту (дамыту).
Бетон араластыру ептілігінін жоғарылауы қалыптасуда шығындарды төмендетеді, яғни қалыпқа салу бөліктерінде және бетон коспасынын тығыздалуы мен өңдеулерінің дамуында. СП-3 электроэнергиясының шығынын қолдану бетонды (дайындау,салу, діріл) орташа есеппен 2,5 кВт-сағм дейін қысқартады, қатты бетон қоспаларын қалыптау, бетон дайындауда еңбек шығындарын 0,1 адам-сағм' дейін азайтады, жұмсақ бетон қоспасын технологиялық қиынсыз шығарылым үшін бетон азайтылады. Үлкен арматулардың толық технологиялық күрделі бұйымдарын дайындауда және үлкен әсемдіктің бетон қоспаларының қолданудың қалыптасу жұмыстарының әлсіз механикаландырылуы еңбек шығындарын берілген белгілермен салыстырғанда әлдекайда қысқартады.
2.3 Бұйымды дайындаудың технологиялық тәсілдерін анықтау
Жиналушы темірбетон бұйымдарын жасау бірнеше технологиялық бөлімшелерден тұрады: бетон араласпасын дайындау; арматуралық элементтерін орналастыру; бұйымдарды бетондау - қалыптау; бетон қатаюы; бұйымдарды қалыптан шығарып, қалыптарды келесі циклға даярлау; бұйымдарды ірілендіре жинау және зауыттық дайындық дәрежесін жоғарылату мақсатында олардың беттерін тиісінше өңдеу.
Өндірістік процестерді тасқындық тәсіл принциптерінде ұйымдастырады. Жеке тасқындар ментехнологиялық созындылар мүмкіндігінше жасалынатын бұйымдар және конструкциялар түрінде байланысты мамандырылады.
Тасқындық тәсіл мәні - жәйі мынада: өндірістік процестер біркелкі ырғақтылықта және әрбір жұмысшы орында жұмысшы операциялардың орындалу ұзақтығы өзара бірдей, қалыпталынатын бұйымдар бір орнынан екінші орынға үзіліссіз беріліп отырады да ең соңында қалыпталынған, термиялық өңдеуге дайын бұйымы шығып отырады. Демек тасқын тәсілі бойынша бірдей жеке операцияларға жіктелінеді. Бұл операциялар қатаң бірізділікпен және синхрондықпен жабдықталынған жұмысшы орындарда (постыларда) орындалады.
Және тағы да, бұйымдарды өндіру оларды бір жерден екінші бір жерге көшірілумен немесе бір орында қозғалтпай жасап шығарылуы ұйымдастырылады. Бірінші жағдай агрегаттық, агрегаттық - жасқындық тәсілге, ал екінші жағдай стендалық тәсілге тән.
- Стендалық тәсілде жиналушы темірбетон бұйымдарын өндіру бойынша басты технологиялық процестер қозғалмайтын қалыптарда - стендаларда орындалады. Бұйымдар бетон қажетті мықтылығына ие болғанша сол орынында қалады, ал технологиялық жабдықтар жеке жұмысшы операцияларды бірінен кейін бірін кезекпен орындау үшін стендада бір қалыптан екінші қалыпқа көшіріліп отырады. Стендалық тәсіл көпшілігінде полигондарда - ашық аспан астында - темірбетон бұйымдарымен конструкцияларын өндіруге әдейі жабдықталынған алаңдарда қолданады. Көпшілік жағдайларда бұйымдарды қалыптау және негізгі, қосымша операциялары тікелей булау камераларында жүргізіледі: жылы ылғалдылықта бұйымдарды өңдеуді қалып қуысына берілетін бу жылуы есебінде іске асырылады. Стендалық тәсілді жоғары механикаланған зауыттық өндірісінде де көбінесе ірімөлшерлі және массалық конструкцияларды жасау үшін қолданады. Сондай-ақ стендауда алдын-ала кернеуленілген темірбетон бұйымдарын да жасайды (сурет-2.)
Сурет-2. Стендалық тәсілмен ұзын мөлшерлі бұйымдар жасау бойынша технологиялық созынды схемасы:
1-бетон беруші эскатада; 2-гидравликалық домкараттар; 3-бетон үлестіруші;
4-көпірлік кран; 5-дайын бұйымдарды қоймаға шығаратын өзі жүретін арба;
6-бухтоұстағыш; 7-сым созушы лебедка
Стенданың көп түрінің бірі болып кассеталық тәсіл саналады. Бұл тәсіл бойынша, сур.3. көрсетілгендей, тік қалыптарда - кассеталарда бір мезетте бірнеше бұйым жасалынады. Ол үшін көпқатарлы тік қалыптарға - кассеталарға жылжымалы жұмсақ немесе шалақатты бетон араласын құйып, аспалы дірілдеткіштермен, дірілдететығыздап қалыпталынған бұйымдарды сол орындарында кассеталар аралықтарындағы қуыс кеңістіктерге ыстық бу жіберумен қыздыру арқылы термоөңдеуден өткізеді. Бұл тәсіл бойынша арнаулы булау камерасының, дірілдетпе алабының қажеттері жоқ. Кассеталарда жасалынған бұйымдар беттері теп-тегіс болып шығады.
Кассета қабырғаларын құрыштан, армацементтен, пластмассадан, темірбетоннан жасауға болады. Кассеталық қалыптарын, жинауды және қайтадан ажыратуды, механикалық және гидравликалық қимылдату жолымен орындайды. Бетон араласын кассеталар сыртына асылдыра бекітілген дірілдетпелерімен және тереңдік дірілдетпелерімен, қуыстар құраушыларын дірілдетумен нығыздайды.
Жасалынатын бұйымдар түрлеріне байланысты кассеталық қалыптар қабырға панельдері үшін, жабынды панельдері мен баспалдақ басқыштары үшін және желдеткіш блоктары және т.б. бұйымдары түрлері үшін орналған болып жіктелінеді.
Сурет-3. жиналмалық темірбетон бұйымдарын кассеталық тәсіл
бойынша жасау:
а-цехтың жалпы көрінісі; б-кассеталық қондырғы: 1-табаны (станина); 2-бөлектеуші қабырға; 3-панельдер қалыпталыналын бөліктелінген кеңістіктер; 4-бу үшін бөлік кеңістіктері; 5-тұрақтандыру тірегі (фиксирующий упор); 6-шеткі жылыланған қабырғасы; 7-кассетаны қысатын механизм; 8-қимылға келтіруші; 9-қысыңқырататын тірек
Кассеталарда - қалыптарда бумен термоөңдеуді электрмен қыздыруға ауыстыруға болады.
Бұйымдарды кассеталарда қалыптау және термоөңдеу бойынша жалпы цикл 8-10 сағ, созылады, оның 6 сағ, 1000С дейін жылы ылғалдылықпен өңдеуге кетеді.
- Ағынды - агрегаттық тәсілде (сурет-4.) бүкіл операциялар (қалыптан босату, қалыптарды тазалау, жинау және майлау, арматураларды орналастыру, бетон араласпасын салу және нығыздау, жылы ылғалдылықпен өңдеу және т.б.) көшірмелі қалыптарда арнаулы жабдықталынған жұмысшы орындарда (постыларда) орындалады. Тасқынды-агрегаттық тәсіл технологиялық процестерді жоғары деңгейде механикалауға және автоматикалауға мүмкіншілік береді, еңбек сыйымдылығы төмен және де неше түрлі бұйымдар жасауға әмбебап тәсіл болып саналады.
Бұл тәсіл өнеркәсіптік азаматтық және гидротехникалық құрылыс салаларында кеңінен қолдануда.
- Конвейірлік тәсілдің тасқынды-агрегаттықтан айырмашылығы ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz
Реферат
Курстық жұмыс
Диплом
Материал
Диссертация
Практика
Презентация
Сабақ жоспары
Мақал-мәтелдер
1‑10 бет
11‑20 бет
21‑30 бет
31‑60 бет
61+ бет
Негізгі
Бет саны
Қосымша
Іздеу
Ештеңе табылмады :(
Соңғы қаралған жұмыстар
Қаралған жұмыстар табылмады
Тапсырыс
Антиплагиат
Қаралған жұмыстар
kz