Толтырғыштың үйінді тығыздығын анықтау

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 34 бет
Таңдаулыға:

КІРІСПЕ

Өндіріс тиімділігінің жоғарлауы, оның индустриялизациясымен қамтамасыз
етіледі, сондықтан шұғыл дамып келе жатқан өндірістің құрылыс саласының
ролі жоғары.
Әр түрлі құрылыс конструкцияларды жасау үшін негізгі материал болып
қазіргі кезде және болашақта бетон болып келеді. Бұл бетон түсінігінің
кеңеюімен байланысты. Бетондардың әр түрлі болуы: ауыр және жеңіл;
конструкциялық және жылу өткізбейтін; жолдағы және гидротехникалық, ұялы
және ірі кеуекті, қызуға төзімді және безендіру үшін, радиоактивті
әрекеттен және химиялық коррозиядан қорғайтын, керамзит – бетон қозынды
пемзобетон, аглопорит бетон, күл бетон термолит бетон және т.б. Бетонның
атауы онда қолданылатын толтырғыштың атауына тәуелді, ал оның қасиеттері
толтырғыштың қасиеттерімен анықталады.
Толтырғыштар – белгілі түйіршіктер құрамы бар табиғи немесе жасанды
материалдар. Олар рационалды жасалынған араласпада байланыстырғыш зат сумен
бірге бетонды құрайды.
Қосылғыштардың құны бетон және темір бетон конструкциялардың құнынан
30...50% - ға жетеді және кейде асады.
Сондықтан толтырғыштардың зерттелуі, дұрыс таңдауы, олардың рационалды
өндірісі мен қолданылуы үлкен щаруашылыққа маңызы бар.
Толтырғыштардың белгіленуі.
Бетонның негізгі белсенді бөлігі – байланыстырғыш, цемент.
Байланыстырғыш зат сумен реакцияға түсіп ұстасып қатаяды, яғни иілімді
қамыр түрдегі жағдайынан қатты затқа аналып бетон араласпаны бетонға
айналдырады. Сонда сұрақ пайда болады: онда толтырғыштар не үшін қажет?
1.Толтырғыштар бетонда 85% көлемін алады, сондықтан бетонның ең қымбат
және тапшылық құрама бөлігі болып келетін цементтің немесе басқа
байланыстырғыш шығынын төмендетеді.
2.Цементтік таста қатаю кезінде көлемдік өзгерістер пайда болады. Оның
шөгуі 2 ммм – дейін жетеді.Шөгу өзгерістердің бір тектіліксіз болғандықтан
ішкі жарықшақтар мен күштер пайда болады. Уақ жарықшақтар көзге көрінбеуі
мүмкін, бірақ олар цементтік тастың беріктігі мен ұзақ мерзімділігін шұғыл
төмендетеді. Толтырғыш бетонда қатты қаңқаны жасап шөгу күштерін қабылдайды
және әдеттегі бетонның цементтік таспен салыстырғанда шөгуін шамамен 10
ретке төмендетеді.
3.Жоғары берікті толтырғыштан пайда болған қатты қаңқа бнетонның
беріктігі мен серпімді модулін жоғарлатады, яғни жүктемені ұзақ әрекеті
кезінде бетон өзгерістерін төмендетеді.
4.Жеңіл кеуекті толтырғыштар бетонның тығыздығы мен жылу өткізгіштігін
төмендетіп сол бетондарды қоршау конструкцияларында және жылу оқшаулану
үшін қолдану мүмкіншілігін береді.
5.Арнайы аса ауыр және гидратты толтырғыштар бетонды өткіш родияциядан
(атомды электростанцияларда және тағы сол сияқты) сенімді қорғаныс болып
жасайды.
Бұл толтырғыштардың белгілеуінің толық еме тізбесі. Сонымен қатар
толтырғыштар бетондардың ең маңызды құрама бөлігі болып келетіні және
олардың қасиеттері мен технико – экономикалық тиімділігіне әсер беретіні
туралы айтқан дұрыс.

Толтырғыштар туралы жалпы түсінік

Мемлекеттік стандарт (МЕСТ 2513 - 82) бойынша бетон үшін қолданылатын
әр түрлі толтырғыштардың стандартталған жіктелісінің негізгі сипаттамалары
болып келесілер болады: шыққан жері, түйіршіктерінің ірілігі, түйіршік
пішіндерінің сипаты, тығыздығы.
Кесте-1

Шыққан жері Түйіршіктерінің түрі, Өңделудің әдісі
ірілігі, пішінінің
сипаты
Тығыз (түйіршіктер тығыздығы 2,0 гсм3)
Табиғи Щебень Тау жыныстарын ұсақтау
және іріктеу
Гравий Гравий-құм араласпаны
іріктеу
Гравийдан алынатын Сол сияқты және ұсақтау
щебень
Құм Гидромеханизацияланған
немесе эксковаторлық
өңдеу
Жақсартылған, Гидрожіктеу, жіктеу, жуу,
фракциондалған құрғату
Ұсақталудың Жіктеу, жуу, құрғату
қалдықтарынан
Жақсартылған Сол сияқты уату
Безендіру щебень және Іріктеу, жуу және құрғату
құм
Жолшыбай алынатын Щебень және құм Іріктеу және уату
жақсарту жыныстар мен
қалдықтардан (табиғи)
Домна қазындысынан Сол сияқты
алынатын щебень
А) Бейорганикалық Кеуекті вулканды немесе Іріктеу және уату
табиғи тау жыныстарындағы
щебень және құм
Өндіріс қалдықтарынан Кеуекті қазындысынан, Сол сияқты
кірпіш қалдықтарынан
болатын щебень және құм
Күл қазынды араласпалар Өңделмеген
Жасанды (арнайы Керамзит-гравийт, құм Табиғи шикізатталған
дайындалған) және оның түрлері: саздыдайындалған
керамзит, түйіршік-тердің өндіріс
шунгизит-гравий, құм, қалдықта-ры немесе
күлді гравий, олардың араласпаларынан
көбіктелген аргилмет көбік-тенумен бірге
және трепел күйдіру
Азерит Шихтаны (араласпаны)
балқыту, шұғыл
салқын-дату және уатумен
даяр-лау
Термалит-щебень, гравийтКөбіктеусіз күйдіру
Аглопорит-щебень, Құмды – сазды
гравийт және құм жыныста-рының, жылу
электр станциялардың
күлдері-нен, көмірді
жақсарту қалдықтарынан
дайын-далған
түйіршіктерінен күйдіру
кезінде жентек-телу
арқылы
Күйдірусіз алынатын Күл мен
күлді гравий (БЗГ) байланыстыр-ғыштан
дайындалған
түйіршіктерінің
гидротациялық қатаю
Қозынды пемза-щебень, Қозындының ерітіндісін
(гравий) құм кеуектеу және салқындату
Көбіктелген перлит, Құрамында су бар вулканды
щебень, (гравий), құм жыныстарынан дайындалған
түйіршікте-рін күйдіру
кезінде көбіктеу
Б) Органикалық ағашты Ағаш бөлшектері, Ұсақтау және іріктеу
өңдеудің және үгінділері, жоңқалары
дайындаудың қалдықтары (стружки), ағаш
талшықтары
Ауылшаруашылық өнім менҚамыстың, мақтаның
өсімдіктерді өңдеу-ден сабақтары
болатын қалдықтар
Өндірістегі өңдеудің Пластиктің, резеңкенің
қалдықтарынан және тағы басқа
бөлшектері

Толтырғыштардың жіктелісі.
Кеуекті (түйіршіктер тығыздығы ‹ 2,0 гсм3)
Шыққан жері бойынша толтырғыштарды 3 топқа бөледі:
1)табиғи, соның ішінде жолшыбай табылатын жыныстар мен жетілдіру
қалдықтарынан;
2)өндірістің қалдықтарынан;
3)жасанды (арнайы дайындалған);
Өндірістік қалдықтарынан алынатын химиялық құрамы мен фазалық жағдайын
өзгертпей алынған табиғи материалдар және өндірістік қалдықтар материалдары
сәйкесті тау жыныстарының немесе қалдық түрінің петрографикалық атау мен
шыққан жерімен сипатталады.
Мысалы: тереңдіктен шыққан (интрузивті) жыныстар – гранит, спенит,
диорит; домна қалдықты қозындылар.
Жасанды толтырғыштар шикізаттың түрі мен сипатталады (табиғи,
қалдықтардан немесе олардың араласпасы) және өңдеудің технологиясымен
(өңдеу әдісі).
Мысалы: табиғи шикізаттан көбіктеумен бірге күйдіру арқылы алынатын –
керамзит; домна қозындылардың ерітіндісінің кеуекткумен алынатын – қозынды
пемза.
Түйіршіктердің ірілігі бойынша толтырғыштар келесіге бөлінеді:
1)ірі – 5 мм жоғары түйіршіктер (щебень гравий)
2)уақ – 5 мм дейінгі түйіршіктер (құм)
Түйіршік пішіндерінің сипаты бойынша келесідей ажыратылады:
1)Уату арқылы алынатын бұрышты (дұрыс емес) пішінді толтырғыштар
(щебень, уату қалдықтардан болатын құм және тағы басқалар).
2)Домалақталған пішінді түйіршіктері бар толытрғыштар (гравий, табиғи
құм және т.б)
Толтырғыштар түйіршіктердіңтығыздығына қарай тығыз 2,0 гсм3 жоғары
және кеуекті 2,0гсм3 төмен болып ажыратылады.
Сонымен бірге толтырғыштың жіктеу сипаттамасы болып оның үгінділік
тығыздығы да болу мүмкін. Ірі кеуекті толтырғыштар үшін ол 1200 кгм3 аспау
тиіс, ал кеуекті құмдар үшін – 1400 кгм3. Толтырғыштардың түрі бетондардың
жіктеу сипаттамасының бірі болып келеді. Соған арнайы толтырғыштарда
жасалынған деп айырады.
Толтырғыштарды негізгі белгілену бойынша бөледі: ауыр, жеңіл, уақ
түйіршікті бетондар үшін, арнайы бетондар үшін (қызуға төзімді, химиялық
тұрақты, безендіру үшін, радияциялық қорғаныс, жылуоқшаулағыш және тағы
басқа).

Батыс Қазақстан облысының опокасын негізге ала отырып, жасанды қиыршықтас
өндірісінің технологиясын жасау

Қазақстан Республикасы индустриалды – инновациялы саясатын іске асыру
арқылы, құрылыс саласындағы технологиялардың бәсекеге қабілеттілігін
арттыруды көздеуде.
Құрылыс индустриясында қиыршықтас ретінде табиғи және жасанды
толтырғыштар маңызды орын алады.
Қазіргі уақытта Батыс Қазақстан облысының құрылысына қажетті
қиыршықтасты, табиғи тау жынысы негізінде жұмыс істейтін қиыршықтас
зауыттарының есебінен жабуда. Негізінде олар қиыршықтас шығаруға болатын
табиғи тау жыныстарының кен орындары бар аймақтарда орналасқан.
Қиыршықтас ірі толтырғыш ретінде, бетон, арнайы бетон, полимербетон,
отқа төзімді бетондарға өте қажетті материал болып табылады. Одан бөлек
қиыршықтасты, асфальтобетон түрлеріне және оны жол құрылысында
конструкциялық материал ретінде пайдаланады.
Қиыршықтас маңызды материал ретінде құрылыс индустриясының барлық
салаларында пайдаланылады.
Бетон құрамының 60-75% қиыршықтас құрайды, темір-бетон материалдар мен
конструкциялардың көлемінің көп бөлігі қиыршықтастан тұрады. Қиыршықтасты
пайдаланбай сапалы жол құрылысын жүргізу мүмкін емес, себебі жолдардың
категорияларына байланысты жолдардың конструкциялық қабатының қалыңдығы
50-70 см дейін жетеді.
Ешқандай табиғи тау жынысы кен орындары жоқ аймақтарда қиыршықтас
тапшылығына байланысты, оларды темір жол арқылы ғана тасымалдайды.
Біздің Батыс өңірі Атырауды қоса алғанда, негізінен Ақтөбе облысының
табиғи тау жынысы негізінде жұмыс істейтін Мұғалжар кен орнының
қиыршықтастарын пайдаланады. Ең жақын деп алғанда Батыс Қазақстан облысына
дейінгі жол арақашықтығы 600-650 км шамасында, ал Атырау облысы үшін 1000
км-ден астам. Жолдың ұзақтығына байланысты сәйкесінше өңірлерде қиыршықтас
пайдаланылып жасалынатын құрылыс материалдары мен конструкцияларының бағасы
өседі. Осыдан қиыршықтассыз жол болмайтыны белгілі, тұрғын үй және жолдың
әр киллометрінің бағасы да өседі.
Осы мәселелерді шешу мақсатымен біз Батыс Қазақстан облысы, Тасқала
кен орнының опокасын зерттеген болатынбыз. Бұл жұмыс керамика технологиясы
бойынша жасанды қиыршықтас алу үшін жасалған болатын. Опока негізінде сұр,
көкшіл сұр, сары, жасыл сары түсте болады, беріктігі әр түрлі болады.
Тасқала кен орнының опокасының түсі жасыл түстес. Жеңіл, қатты
микрожынысты. Геологиялық анықтауларға сүйенсек, опока палеоген және бор
дәуірлерінде диатомит және трепел тығыздалуымен цементациялануы нәтижесінде
теңіз бассейндерінде түзілген [1-4].

Кесте-2
Опоканың химиялық құрамы.

ШикізатОксидтік құрамы, мас.%
атауы
SiO2 Al2O3 Ті O2
1 күйдірусіз 1075 15,3
2 900 930 20,2
3 950 760 30,3
4 1100 550 60,0

Зерттеулер нәтижесін талдағанда күйдіру температурасы жоғарылаған
сайын үлгілердің орташа тығыздығының төмендейтіндігін, ал қаттылығы сығылу
кезінде жоғарылайтынды анықталды.
Біз жасаған қиыршықтас, табиғи қиыршықтасқа қарағанда 1,5-2 есе жеңіл
және жылулық - физикалық қассиетері 35,0-40,0 % - ға жоғары. Бұл табиғи
қиыршықтасқа қарағанда материалға жаңа артықшылықтар береді.
Ұсынылған технология арқылы біз барлық аймақтарды қиыршықтаспен
тұрақты қамтамасыз ете аламыз. Қиыршықтасты өндіруге қажетті сапалы және
тапшы қымбат материалдарды қолжетімді және салыстырмалы түрде арзан
материалдарды таулы кен орындары жоқ аймақтардан да алуға мүмкіндік береді.
Себебі қиыршықтасты өндіру үшін арнаулы таулы кен орындарының болуы қажет
емес[5-8].
Зерттеу нәтижелерін жүзеге асыру арқылы Қазақстан Республикасының
құрылыс индустриясын жаңа қиыршықтас түрімен қамтамасыз етуге мүмкіндік
туады.

Толтырғыштардың негізгі қасиеттері және оларды зерттеу әдістері
Материал күйінің өлшемдері

Құрылыс материалдарының күйінің өлшемдері – ол материалдар мен
бұйымдардың физикалық қасиеттерінің бір түрі. Физикалық қасиеттерге күй
өлшемдерінен басқа гидрофизикалық жəне жылу физикалық қасиеттері жатады.
Материал күйінің өлшемдері оның тығыздық жəне кеуектілік қасиеттерімен
сипатталынады.
Кітаптың осы жəне басқа да тарауларында құрылыс материалдарының
негізгі қасиеттері, олар арқылы маркаларды халықаралық стандарттарда
қолданылатын символдармен белгіленеді: Д – тығыздық, W – суөткізбегіштік, Г
– аязғатөзімділік,М – жəне Б – сəйкесінше материалдың беріктігі бойынша
анықталынатын маркасы жəне класы. Сондай-ақ материал күйінің өлшемдері де,
мысалы массасы (салмағы), көлемі, т.б. техникалық əдебиеттерде қалыптасып
орын алған символдар арқылыбелгіленді. Материалдардың тығыздығы мына
формула арқылы анықталынады:
D = mV
Мұнда D − материалдың тығыздығы, г см3 немесе кг м3 ;m − құрғақ
материалдың салмағы, г немесе кг ; v – материалдың көлемі, см3 м3 .
Тығыздық шын жəне орташа деп бөлінеді. Шын тығыздықты( Ш D )
анықтағанда v − ол материалдың саңылаусыз, яғни оның тек затпен толған
көлемі; сондықтан шын тығыздықты заттың тығыздығы деп те атайды. Орташа
тығыздықты ( O D ) анықтағанда көлемнің есебіне материалдың ішіндегі
саңылаулар да кіреді. Материалдың шын тығыздығын табу үшін оның көлемін
материалды ұнтақтап, ішінде саңылау қалдырмай арнаулы əдіспен пикнометр
арқылы анықтайды. Орташа тығыздықты табу үшін бұйымның үлгісін үш бағытта
өлшейді де оның көлемін саңылаулармен қоса анықтайды.
Сусымалы материалдардың (құмның, жарықшақ немесе малта тастардың,
т.б.) тығыздығын анықтау үшін олардың көлемін жəне оларды көлемі белгілі
ыдысқа стандартта көрсетілген биіктікпен толтыру (құю) арқылы табылады.
Материалдың шын тығыздығы негізінде бірден жоғары: табиғи жəне жасанды
материалдікі 2...3гсм3 аралығында, қара материалдікі 7...8. ал битум, пек,
олифа, лак, ағаш, пластмассалардікі __________0,9...1,6 гсм3 аралығында.
Көп материалдардың орташа тығыздығы олардың шын тығыздығынан əуелі төмен,
мысалы кəдімгі (күйдірілген) кірпіштің орташа тығыздығы 1,8, ал шын
тығыздығы 2,6 тм3. Тек қана абсолютті тығыз материалдардың (шыны, болат,
битум, сұйықтардың) орташа жəне шын тығыздықтары бірдей (тең).
Заты бірдей материалдардың орташа тығыздығының көрсеткіштері, олардың
кеуектілігіне байланысты əр түрлі болады. Мысалы, əр дəрежелі кеуектелінген
керамикалық материалдардікі 0,25...1,8; пластмассалардікі 0,015...1,2тм3
аралықтарында.

Орташа тығыздықты геометриялық пішіні дұрыс емес нұсқаларда анықтау

Геометриялық пішіні дұрыс емес нұсқалардың орташа тығыздығын анықтау
үшін парафиндеу әдісін қолданады. Бұл үшін алдын ала кептірілген пішіні
дұрыс емес нұсқа техникалық таразыда өлшенеді. Содан соң нұсқа бояу жаққыш
арқылы парафиннің жұқа қабатымен сыланады және енді парафинмен бірге
техникалық таразыда қайтадан өлшенеді. Тек содан соң ғана гидростатикалық
таразыда өлшенеді.

Заттың орташа тығыздығын мына формула бойынша есептейді

P=mV1-Vn

Мұндағы, m-құрғақ күйіндегі нұсқа массасы; V1-парафинмен бірге нұсқа
көлемі; Vn-парафин көлемі

Vn=m1-mPn

Мұндағы, m -парафинсіз нұсқа массасы; m1-парафинделген нұсқа массасы; Pn-
парафин тығыздығы, Pn=0,93 гсм3

Шығарылуы:

Құрғақ парафином

m1=16.2 гр m1=18.2

m2=17.6 m2=19.8

m3=14.6 m3=16.8

m цилиндр=311,7 гр m=326 m в=326-311.7=14.3

№1 Vn=(0.0182-0.0162)930=0.000002 м3

V1=326-311.7=14.3=0.0143 м3

P1=0,0162(0,0143-0,000002)=1,14 кгм3

№2 Vn=(0.0198-0.0176)930=0.00002366

V1=327.3-311.7=0.0156 м3 Рср=(1,14+1,13+1,106)3=1,125

Р2=0,0176(0,0156-0,00002366)=1,13 кгм3

№3 Vn=(0.0168-0.0146)930=0.00000237

V1=324.9-311.7=13.2=0.0132 м3

р3=0,0146(0,0132-0,00000237)=1,106 кгм3

Бетон үшін қолданылатын әртүрлі толтырғыштар сол немесе басқа арнайы
қасиеттерімен ерекшелінеді. Олар техника – экономикалық тиімділігін және
қолдану саласын анықтайды. Сонымен бірге олар үгілмелі түйіршікті материал
болып бірыңғай негізгі сапа көрсеткіштерімен сипатталады.

Толтырғыштың үйінді тығыздығын анықтау.

Толтырғыштың үйінді тығыздығы деп оның массасының, барлық алынатын
көлеміне, сонымен бірге түйіршік арасындағы кеңістікке қатынасын айтады.

1 — воронка; 2 — опоры; 3 ( заслонка

Үйінді тығыздықты келесідей анықтайды.
Тұрақты массаға дейінгі құрғатылған толтырғышты 100 мм биіктіктен
алдын ала өлшеген сосудқа сосудтың беттінде конус пайда болғанға дейін үйіп
салады. Содан соң сосудты жылжытпай (толтырғыштың тығыздалуын болдыру үшін)
сызғышпен конусты қиып сосудты толтырғышпен бірге өлшейді.
Толтырғыштың үйінді тығыздығы (кгм3) рн = (m2 – m1) V
мұнда m2 – толтырғышпен бірге сосудтық массасы, кг.
m1 – сосудьық массасы, кг.
V – сосудтың сыйымдылығы, м3.
Кесте-4
Толтырғыштың ірілігі бойынша сосудтардың өлшемдері.

Түйіршіктердің ең Сосудтың Сосудтың ішкі өлшемдері, мм
жоғарғы ірілігі, мм сыйымдылғы, л
Диаметр Биіктік
5 және төмен 1 108 108,5
10 2 137 136,5
20 5 185 186,5
40 10 234 233,8

Толтырғыштың үйінді тығыздығын анықтау нәтижесі сосудтың сыйымдылығы
мен пішініне және сосуд пен толтырғыш түйіршіктерімен сосудтың өлшемдер
қатынасына тәуелді болатынын есте сақтап тұрған жөн.
Берілген түйіршіктердің ірілігі кезінде неғұрлым сосудтың ірілігі
жоғары болса, соғұрлым оның көлемі түйіршікті материалмен толу дәрежесі
төмен болады. Сондықтан әрекеттегі нормаларда әртүрлі ірілікті толтырғыштар
үшін сыйымдылығы әр түрлі цилиндрлі стандартты сосудтарды қолдану
қарастырылған. 4 кестеде МСТ 9758 – 86 – ң бойынша кеуекті толтырғыштарды
зерттеу үшін талаптар көрсетілген.
Щебень мен гравийді зерттеу үшін олардың ірілігіне қарай стандарттарда
сыйымдылығы 5... 50л, құм үшін – 1л сосудтарды қолдану қарастырылған.
Үйінді тығыздық – толтырғыштардың ең маңызды сипаттамасы болып тұр,
әсіресе кеуекті үшін. Олардың негізгі маркировкасы осы көрсеткіш бойынша
жүргізіледі. Үйінді тығыздықты білу толтырғыштың массалық үлесін есептеу
үшін қажет, егер оның көлемі белгілі болса және керісінше қор бөлмелердің,
бункерлердің сыйымдылығын анықтау үшін толтырғыштың қажетті массаны
есептегенде, бетон құрамын есептегенде, толтырғыштарды дозалау кезінде және
тағы басқа.
Осы көрсетілген зерттеулерде пішіні дұрыс емес бөлек түйіршіктердің
немесе олардың үлгідегі жиынтығында көлемін анықтау. Техникалық
қиыншылықтарға және олармен өлшеу ақауларынан басқа басынан қандай көлем
өлшемі қажет екенін анықтап түсіндірген дұрыс. Су ортада толтырғышпен
алынатын көлем құмда немесе басқа ортадағы көлемінен ерекше болуы мүмкін.
Бетон құрамын жобалау кезінде бетонда толтырғыш түйіршіктері қандай көлемін
алатын білу керек. Сонымен бірге сыртқы беті дамытылған және үлкен ашық
кеуекті толтырғыш түрлерінің көпшілігі үшін бұл көлем жоғарыда көрсетілген
әдістермен анықталатын көлемінен төмен болады. Яғни бетонда түйіршіктердің
ашық кеуектері су және цементпен толтырылады. Сонымен байланысты 9758 – 86
мемлекеттік стандартты цементтік қамырда толтырғыш түйіршіктерінің
тығыздығын анықтайтын әдістемесі бар. 3,5л көлемінде құрғақ, кеуекті щебень
немесе гравийдің үлгісін алдын ала ылғалдандырылған 1,7 кг цементті және
3,4 кг кварц құмды ыдысқа салады. Содан соң белгілі қоюлықта бетон араласпа
болғанға дейін су қосылып тұрады. Араластырылған бетон араласпаны цементтік
тас және толтырғыш кеуектері толық сумен қанығу үшін 15 мин бойы ұстайды.
Сосын барлық араласпаны сыйымдылығ 5 л стандартты сосудқа (1 кесте бойынша)
салып 30 – 60 сек зертханалық вибро алаңында тығыздап тығыздалғын күйіндегі
бетон араласпаның тығыздығын анықтайды. Зерттеулердің нәтижесі бойынша
цементтік қамырдағы ірі толтырғыш түйіршіктердің тығыздығы келесідей
болады.
рц.қт = рсм* mт м – рсм ( mцрц+ mқрқ+ mс)
рсм – бетон араласпаның тығыздығы (кгл)
mт – құрғақ кеуекті толтырғыш үлгісінің массасы (кг)
м – үлгідегі барлық материалдардың шығыны (сумен бірге) (кг)
рц – 310,2 – 76 мемлекеттік стандартпен анықталған цемент тығыздығы
немесе 3,1 грсм3 тең деп қабылдауға болады.
mқ – кварц құмның массасы (кг)
рқ – кварц құмның тығыздығы 2,65 грсм3 тең
mс – судың массасы (кг)
Стандартты әдістемеден белгілі артықшылығы бар және қарапайым әдістеме
қолдану мүмкін. Бұл әдістеме бойынша басында бетон араласпаның ерітінді
бөлігін дайындайды. Ол үшін цементтің 1,6 кг, 3 л кварц құммен араластырып
0,7 л су қосады. Алынған иінді ерітіндіні өлшеуіш 2 л стандартты сосудты
шетіне дейін толтырып және сілкілеп дозалайды. Содан соң алдын ала
ылғалдандырылған ыдысқа салады. Сосын зерттелетін алдын ала өлшенетін
құрғақ кеуекті щебень немесе гравий салады. Араластырғаннан кейін бетон
араласпаны 15 мин ұстап қайтадан араластырады толтық 5 л сыйымдылықты
стандарт сосудқа салып вибро тығыздау жасайды. Содан соң тығыздығын бетон
араласпамен бірге сосудты өлшейді. Шеттеріне дейін сумен толтырып қайтадан
өлшейді. Цементтік қамырдан зерттелетін толтырғыш түйіршіктерінің тығыздығы
рц.қт = mт3 – Vс
mт – құрғақ кеуекті толтырғыш үлгісінің массасы (кг)
Vс – сосудтың және бетон араласпасына құйылған сумен және сусыз
массасының айырмашылығына тең сосудқа құйылған судың көлемі.
3 – жоғарыда көрсетілген цементтік құм ерітіндісінің көлемі 2л – ге
тең болғандықтан бұл сан толтырғыш және құйылған судың 5 л сосудтың алатын
көлемге тең болады. Толтырғыш заттың және басқа құрылыс материал тығыздығын
үлгіні уақ ұнтаққа уақтау және пикнометрге немесе Ле - Шателье құралдарында
ұнтақпен қысып шығарған су немесе басқа сұйық (херосин қолд.) заттардың
көлемі бойынша ұнтақ үлгісін абсолюттік көлемін өлшеуге болады.
Шығарылуы:
Р=(m1-m2)V
m1-сусодпен бірге толтырғыш массасы. m2-сосуд массасы V- сосуд көлемі
5-10 мм шикізат
m2=320г=0,32кг
V=2л=0,002 м3
1) m1=1,540кг р=(1,540-0,32)0,002=610
2) m1=1,545кг р=(1,545-0,32)0,002=612,5 Рср=611,6 кгм3
1) m1=1,540кг р=(1,545-0,32)0,002=612,5
5-10 мм күйдірілген
m2=320г=0,32кг
V=2л=0,002 м3
1) m1=1,82кг р=(1,82-0,32)0,002=750
2) m1=1,82кг р=(1,82-0,32)0,002=750 Рср=750 кгм3
1) m1=1,82кг р=(1,82-0,32)0,002=750

Толтырғыштың ылғалдылығы мен су сіңіргіштігін анықтау

Түйіршік кеуектері толтырғыштың мүмкін болатын ылғалдығы мен су
сіңірушілігін анықтайтын факторлардың бірі болып келеді. Ылғалдығы ω (масса
бойынша % - да) анықтау үшін толтырғыштың үлгісін өлшеп тұрақты салмақ
болғанға дейін құрғатады ω = (mылғ – mқұрmқұр)*100%
mылғ - табиғи ылғалдық күйіндегі үлгінің массасы (гр)
mқұр – құрғақ күйіндегі үлгінің массасы (гр)
Су сіңірушілікті ω масса бойынша % табу үшін құрғақ ірі толтырғыш
үлгісін 48 сағ, 1 сағ немесе техникалық жағдайларға технологиялық
талаптарға сай басқа уақытқа суға салып қояды содан соң алып түйіршіктер
бетіндегі суды алып тастайды.
ω ..ccм = (mқ – mқұрmқұр)*100%
mқ = сумен қаныққан толтырғыш үлгісінің массасы (гр).
Зерттеудің нәтижесіне ақаулар түйіршік бетінен суды алу операциясынан
пайда болу мүмкін. 8269-76 мемлекеттік стандарт бойынша щебень немесе
гравийдің бетін ылғалды жұмсақ матамен сүртеді. 9758-86 мемлекеттік
стандартта ірі кеуекті толтырғыш үшін перфоралданған контейнер көмегімен су
сіңірушілікті анықтау қарастырылған. Толтырғыштың үлгісі бар контейнерді
суда ұстап, содан соң алып 10 мин-қа іліп қояды. Сол кезде артық су ағып
қалады. Кейін өлшеп есептеп су сіңірушілікті шығарады.
Толтырғыш түйіршіктердің бетінде тұратын суды ішкі кеуектермен
сіңірген судан сенімді алу қиын. Одан әрі бұл операцияны уақ толтырғыштың
су сіңірушілігін анықтаған кезде жасау қиын болады. Сондықтан мұндай
зерттеу уақ толтырғыштар құм үшін стандартта қарастырылмаған.
АҚШ стандарттардың бірі бойынша кеуекті құмның су сіңірушілігін келесі
түрде анықталады Құм үлгісін суда ұстап жылы ауа ағымында біртіндеп
құрғатады. Қайта қайта құмнан конус жасап тұрады. Қалыпты алып тастағанда
конус үгілмесе құрғатуды жалғастырады. Қалыпты алған кезде конус үгіліп
құласа, түйіршік аралықтағы және пленкада болған су кеткен, ал кеуектерде
тек сіңірілген су қалғаны туралы белгі береді. Содан соң құмды өлшеп
тұрақты массаға дейін құрғатады.
Су сіңірушілікті жартылай құрғатылған және толық құрғатылған құмның
массаларының айырмашылығы бойынша анықтайды.
Құмның су сіңірушілік бойынша ең сенімді нәтижелерді оны бетонда
зерттеуін жасалған кезде анықтауға болады.
Кейбір жағдайларда ірі толтырғыштың су сіңірушілігін көлем бойынша %
анықтауға болады, яғни сіңірілген ылғалдылықтың көлемі толтырғыш
түйіршіктер көлеміне қатынасы ретінде.
ύ-ша % су сіңірушілікті келесі формула бойынша анықтаймыз.
ω..cck= ω.. cck*pзpb
ω..cck - мәні толтырғыш түйіршіктердің кеуктілігінен (Vкеуек) төмен
болады, яғни барлық кеуектерсумен толтырылмай кеуектер көлемінің бір бөлігі
сумен толтырылуы мүмкін
Сусіңіргіштікті анықтау
5-10 фракция(№ 1;2)
№ Сосуд массасы , Толт. Сосудпен Толт. Сосудпен
m, грамм бірге массасы, бірге массасы + су,
m.г m , г (1 сағ.)
1 210,4 948,3 1144,5
2 322,5 1066,9 1267

W 1=(934.1-737.9)*100%737.9=26.5%
W 2=(944.5-744.4)*100%744.4=26.8%
Wср=(26,5+26,8)2=26,65%
Жылу-физикалық қасиеттерін анықтау

Бұл қасиеттер тобына материалдың жылу өткізгіштік, отқа төзімділік,
т.б. қасиеттері жатады.
Жылу өткізгіштік деп материалдардың бір бетінен (мысалы, ішкі) екінші
(сыртқы) бетіне жылу өткізу қабілетін атайды. Тұрғын үйлерде, басқа
азаматтық ғимараттарда жылулық комфортты сақтау үшін қоршағыш конструкция
ретінде қолданылатын сыртқы қабырғалардың, төменгі (бірінші) этаждың
еденінің, соңғы (ақырғы) этаждың төбесінің, əсіресе жылу өткізбейтін (жылу
изоляциялық, жылуды аз өткізетін) материалдардың жылу өткізгіштігін білу
өте қажет.
* Əдеттте су мұздауы үшін температураның минус градуста болуы
жеткілікті. Алайда құрылыс материалдары ішіндегі уақ тесіктердегі су тек
осы көрсетілген температуралардан (-15...-20) кем емес градуста ғана
мұздайды.
Материалдардаң жылу өткізгіштігі олардың затына, саңылауларының түріне
жəне жылу ағымының температурасына байланысты. Кеуекті материалдарда жылу
оның затынан жəне саңылаулардағы ауадан өтеді.
Ауаның жылу өткізгіштігі өте аз 0,023 Вт(мК), ол жылу өткізбейді
деседе болады. Құрғақ кеуекті материалдардың жылу өткізгіштік мөлшері оның
затының жəне ауаның жылу өткізгіштік мөлшерінің аралығынан орын алады.
Сондықтан материалдардың кеуектілігі өскен сайын оның жылу өткізгіштігі
төмендейді, ал тығыздығы өскен сайын, керісінше оның жылу өткізгіштігі
жоғарылайды. Демек, қоршағыш конструкциялар үшін кеуекті, жеңіл материалдар
тиімді.
Материал дымқылданса оның жылу өткізгіштігі тез өседі, өйткені судың
жылу өткізгіштігі ауаның жылу өткізгіштігінен 25 рет артық (0,58Вт(м0С).
Егер су тоңазып мұзға айналса, онда материалдың жылу өткізгіштігі одан да
жоғарылайды, өйткені мұздың жылу өткізгіштігі 2,3Вт( м0С) – қа тең, яғни
ауаның жылу өткізгіштігінен 100 есе көп.
Əдетте материалдардың жылу өткізгіштігінен (λ ) олардың орташа
тығыздығы ( О Д ) арқылы болжауға болады. Тас материалдар үшін профессор
В.П. Некрасовтың мына формуласы қолданылады:

Бұл формуланы басқа да материалдардың жылу өткізгіштігін шамалап табу
үшін пайдалануға болады. Бірақ материалдардың жылу өткізгіштік мөлшерін дəл
білу қажет болса, оны тəжірбие арқылы анықтайды. Материалдың жылу
өткізгіштігі олардың ылғалдылығы жəне тығыздығына байланысты.
Жылу ағымының температурасы өскен сайын (мысалы, жылу өндіретін
агрегаттарды изоляцияланғанда) көп материалдардың жылу өткізгіштігі аздап
өседі. Мұны осындай обьектілері изоляциялағанда ескереді (есепке алады):
агрегатты оңашалайтын материалдың (бұйымның) қалыңдығы өсіріледі немесе
жылу өткізгіштігі төмен бұйым қабылданылады. (пайдаланылады).
Материалдың жылу өткізгіштігі оның саңылаулары мөлшеріне байланысты:
уақ кеуекті материалдың жылу өткізгіштігі ірі кеуектімен салыстырғанда аз,
ал қатынасты (ашық) саңылаулы материалдың жылу өткізгіштігі, қатынассыз
(жабық) саңылауларына қарағанда көп. Өйткені саңылаулар ірі жəне өзара
қатынасты болса, олардың ішіндегі ауа қозғалып жылу таратады, яғни
конвекция құбыласы орын алады, материалдың жылу өткізгіштігі өседі.
Біздің жағдайда материалдың жылуөткізгіштігін анықтау арнайы
жылуөткізгіштікті анықтайтын ИТП-МГ4 Зонд атты құрылғымен өлшеп
анықтадық.
5-10 мм
с=0,84 кДжкг с
γ=1120 кгм3
λ1=0,128 ВтмК λ2=0,129 ВтмК λср=0,1285 ВтмК

3. Толтырғыштар өндірісі үшiн керекті техникалық машиналар
және жабдықтар

3.1. Жақты уатқыштардың негізгі параметрлерін есептеу

Жақты уатқыштарды есептеу үшiн бастапқы мәлiметтермен материалдың
даяр өнiмі d берiктiгi D талап етiлетiн ең жоғары iрiлiк кесектердi
бастапқы материалда ең жоғары iрiлiкті болып көрiнедi және Q өнiмдiлiк.

Тиеуiш саңылауды ен,ең жоғары iрiлiктiң кесектерiн еркiн тәсiл
қамтамасыз етуi керек.Шарт сондықтан сақтауы керек.

B Dmax0,85.

150 Dmax0,85

Dmax = 150*0,85 = 127,5

Автоматты сызықтардағы оператордың бақылауысыз, тиеуiш саңылауды ені ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.