Саздардың созымталдығы

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 19 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны.

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3 1. Шығарылатын өнімнің
сипаттамасы ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ...7
1.1.Техникалық
талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
...8
2. Технологиялық
бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... .11
2.1.Шикізатқа
сипаттама ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... 13
2.2.Өндірістегі технологиялық сызбаны таңдау
... ... ... ... ... ... ... ... 14
2.3.Қабылданған технологиялық схеманың жазбасы ... ... ... ... ... ...17
2.4.Керекті технологиялық құрылғылардың
саны ... ... ... ... ... ... ... ... 19
3. Үздіксіз жұмыс атқаратын шар тәрізді
диірмен ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...20
4.Зауыттағы еңбекті
қорғау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
..22
5.Қоршаған ортаны
қорғау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ..24
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ...25
Қолданылған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 26

КІРІСПЕ.

Керамика - деп keramike грек сөзі (keramos- сөз деген сөзден шыққан)-
қыш өнері деген мағынада. Керамикалық деп әр алуан ылғалдықтағы,
көпшілігінде минералдық немесе органикалық қоспалары бар, саздық біркелкі
массадан түрлі тәсілдермен қалапталып және жоғары температурада күйдіріліп
жасалатын жасанды тас материалдары мен бұйымдарын айтады.
Керамикалық материалдар мен бұйымдар өнеркәсібі қазіргі кезде бүкіл
процестерді механикаланған және автоматикалынған өндіріс саласы. Мұндағы ең
басты өндіріс процесі-қалыпталынып кептірілген шикі материалдар мен
бұйымдарды пештерде жоғарғы температурада белгілі режимде өртеу. Сондықтан,
бұл өндірісте шығарылатын өнімдер күйдірілген материалдар мен бұйымдар деп
аталады. Керамикалық материалдар номенклатурасы орасан көп. Оларға
жататындар: кәдімгі күйдірілген кірпіштер, түрлі мақсатқа арналған
керамикалық тастар, черепицалар, құбырлар, электр айырушы материалдар мен
бұйымдар, жеңіл толтырушылар және жылу оқшаулағыш материалдар (керамзит,
перлит, вермикулит,аглопорит) және т.б толып жатқан түрлі керамикалық
материалдар мен бұйымдар.
Керамика біздің ерте заманнан бері қолданылып келе жатқан өте көне
материалдың бірі. Керамикалық өнеркәсіптің соңғы жүз жылдықтардағы дамуы
орыс ғылымдарының еңбектерімен байланысты екенінде дау жоқ. Әсіресе акдемик
В.И.Вернадскийдің және проф. А.П. Земятченскийдің керамика өндірісіне
керекті шикізат қасиеттерін зерттеу жұмыстары, академик П.П.Будниковтың
Д.Н. Полубояриновтың, А.К.Киптенко және т.б. ғылымдардың крамикалық
материал өндірісін жетілудіру тұрғысындағы еңбектері, керамикалық
өнеркәсіптің жан-жақты дамуына, сан-алуан құрылыстық керамиканы жергілікті
шикізаттар негізінде қалыптасқан технологиясымен жасап шығаруға және санын
көбейтіп, сапасын жақсартуға ғылыми-өндірістік әсер етеді.
Жақсылап дайындалған сапалы шикізаттардан технологиялық нақтылы
режимде жасалынып күйдірілген материалдар мәңгілік жетерліктей басым және
де түсі, фактурасы бойынша сырты ешбір қосымша өндіруді қажет етпейтіндей
болып шығады.
Саздан жасалынып, жоғары температурада өртенген материалдар керамика
технологиясында керамикалық шыны (черепок) деп аталады. Шикізат құрамына
және қүйдіру температурасына байланысты керамикалық материалдар екі топқа
бөлінеді: толық күйдірілген, сындырылған жері жылтыр, тығыз структуралы
керамика-су сіңіруді 2-4 –дан аспайды (мысалы,фарфорлар,шала фарфорлар, жол
кірпіші, еден плиталары және т.б) жарым-жартылай күйдірілген, сондықтан,
кеуектілі керамика – су сіңіру 8-20 –ға дейін (толық денелі, қуыс денелі
және жеңіл кірпіш, керамикалық тас,черепица, қаптаушы плиталар, дренажды
құбырлар және т.б). Тағы дөрекі (ірі) және жұқа (майда) керамикаға
бөлінеді. Дөрекі керамика сынығы беркелкі емес, ірі түйіршікті
структурасымен сипатталады (мысалы,құрылыс және шамот кірпіштері), ал жұқа
керамиканікі-майда түйіршіктері, біртекті және бірыңғай боянған структура
(мысалы фарфор, шала фарфор, фаянс).
Керамикалық өнеркәсіпте қолданатын негізгі шейкі заттар- саздар мен
каолиндер. Дегенмен, металлургия, электротехника, радиотехника
өндірістерінде қолданатын аспаптар жасау қажеттігі және т.б. өндірістерінің
қатандау және жеке талаптары таза тотықтар, карбидтер, нитридтер, боридтер
және т.б. с.с. қосындылар негізінде отқа тұрақты, электроайырушы және т.б.
техникалық керамика материалдарын өндіруге сабепкер болды. Олардың
кейбіреулерінің балқу температурасы 3500-40000 С дейін жетеді.
Әсіресе, металл мен керамикадан тұратын керамет деп аталатын
бұйымдарының практикалық маңызы орасан зор. Ауыспалы құрамдағы отқа берік
материалдар тамаша қасиеттері бойынша теңі жоқ қазіргі өндірістерде
қолданатын жаңа материалдар өкілі. Бұл материалдардың бір беті қиын
балқитын таза металдан тұрады да, екінші беті-отқа берік керамикалық
материалдардан, мысалы, бериллий оксидінен жасалынады. Осы аталған екі
қабат аралығындағы материалдар құрамы кілт өзгермей біртіндеп жұмсақ
өзгеретіндіктен, материалдардың жылулық соққыға тұрақтылығы басым болады.
Көптеген техникалық керамика материалдарының қасиеттері саздан және
каолиннен жасалынған бұйымдардың қасиеттерінен мүлде басқаша. Сондықтан,
барлық керамикалық материалдар мен бұйымдарды бірлестіретін белгі ретінде
оларды жоғарғы температурада күйдіріліп алынуын және өнадірісте ұқсас
технологиялық тәсілдері (шикізаттарды өндеу және керамикалық массаны
дайындау, материалдарды қалыптау, кептіру және күйдіру) қолдануын айтуға
болады.
Керамикалық материалдарды және бұйымдарды әшекейлеу үшін және оларды
сыртқы әсерлерден қорғап мәңгілігін қамтамасыз ету мақсатымен
бетінангобамен немесе глазурмен сырлайды. Бұйымдарды әшекейлеу керамикалық
бояуларды жағу арқылы орындайды. Отқа төзімді керамикалық жамылтқы
металдарды тотығудан және жоғары температура әсерінен қорғайды.
Керамика бұйымдарының пайдаланулық және көркемдік-әшекейлік тамаша
сапалары оларды тек қана құрылыста ғана емес, техника мен тұрмыста да кең
қолданылуына арқа болды. Сонымен керамиканы құрылыстық, техникалық және
тұрмыстық деп те ажыратуға болады.
Керамикалық құрылыс материалдары мен бұйымдары арналулары бойынша
былайша топталынады: қабырғалық материалдар-кәдімгі құрылыс кірпіші, қуыс
денелі кірпіш және тас, кеуекті және жеңіл кірпіш керамикалық кірпіштен
және тастан жасалынған қабырғалық блоктар мен панельдер үй фасадын ( үй қас
мандайын) қаптаушы материалдар мен бұйымдар-беттік кіршіш және тастар,
плиткалар іштей қаптаушы керамика материалдары- қабырғалар және едендер
үшін плиталар мен плиткалар санитарлық-техникалық бұйымдар жол және жерасты
коммуникациясы үшін- жол кірпіштері, құбырлар, жылу айырушы материалдары
–жеңіл кірпіш және фасонды бұйымдар, қышқылға төзімді керамика-кірпіш,
плитка, құбыр және т.б. отқа төзімді керамикалық материалдар және
толтырушылар-түрлі керамикалық бұйымдар, керамзит, алгопорит,перлит,
вермикулит және т.б.

1.Шығарылатын өнімнің сипаттамасы.

Саздардың созымталдығы

Созымталдық деп - саз илеменің сырттан түсетін механикалық
күштің әсерімен тұтастығын бұзбай (бөлінбей және жарылмай) деформациялануын
және күштің әсерін тоқтатқанда,қабылданған пінін сақтайтын қабілетін
айтады.Керамикалық бұйымдардың қалыпталынуы саздардың осы қасиетіне
негізделген.

Құрғақ саз қолда оңай сүзіліп тұрады.Оған біртіндеп суды қоса
араластыра бастаса,саз созымдалына түседі,бірақ бір шекке дейін.Одан әрі
суды қоса берсе,саз сұйықтанып қолға жабыса бастайды.Керекті мөлшердегі
сумен жақсы араласқан саз илемесі,саусақпен қысыңқырағанда ыдырамайтын және
қолға жабыспайтын саздар нормальдық қоюлығына сай су мөлшерімен араласқан
істік саз болып саналады.

Созымтал масса алу үшін қажетті су молшері саздың
қасиеттеріне,әсіресе ондағы саздың- майда түйіршіктердің және құмның
мөлшеріне байланысты болады.Жұмсақтығы басымдау саздарда құм аздау және
саздық заттар көптеу болады да,нормальды қоюлық илеме үшін суды көбірек
талап етеді.Керамикалық құрылыс материалдары мен бұйымдарын жасау үшін
жұмсалатын саздық массаны 17-25% аралығындағы су мөлшерімен араластырып
дайындайды (ылғалдылығымен сазды 100% алады)

Созымталды саздық массадағы саздың рөлі былайша түсіндіріледі:
құрғақ сазды суландырғанда судың молекулалары (диполдары) саз минералыны4
түкті түйіршіктер арасына тартылады,сөйтіполардың беттерінде адсорбталған
су қабаты құралады.Сондықтан саз ісінеді.Бұл адсорбталған су қабаттары
түйіршіктердің өзара жылжуын жеңілдететін жағылған май рөлін
орындайды.Сондықтан сумен араласқан саз оңай қалыптанушы саздық масса болып
шығады.Неғұрлым саз созымтал жұмсақ.соғұрлым жақсы қалыптанушы саздық масса
алу үшін суды көбірек қажет етеді және соғұрлым ауалық отырылуы үлкен
болады.

Созымталдығы нашар саздың суқұмарлығы(нормалдық қоюлығы) яғни
жақсы қалыптанатын саз массасын алу үшін су мөлшері 17-20%,ауалық отыруы 5-
7%.Созымталдығы орташа саздың суқұмарлығы 20-28%,ауалық отыруы 7-
10%.Созымталдығы жоғары саздікі- 28-35%,ал ауалық отыруы - 10-15%.

Саздар созымтал жұмсақтығы бойынша үшке бөледі: (созымталдығы)
жұмсақтығы нашар,орташа және жақсы.

Керамикалық құрылыс материалдары мен бұйымдарын (керамикалық
кірпіштер,тастар және т.б.) жасау үшін қолайлы созымталдығы (жұмсақтығы)
орташа сыз. Саз созымталдығының техникалық көрсетеіші ретінде созымталдық
саны қабылданған.

Саз массасын созымталдық тәсілмен дайындау жұмысы мынадай процестерді
қамтиды: сазды карьерден шығаруды,оны және құнарсыздандырғыш қоспаларды
майдалауды,оларды алдын-ала араластырып ылғалдауды,шихтаны ұлпа етіп
майдалауды және саз массасын дайындауды.Осы аталған процестерді тек мұқият
орындағанда ғана,жақсы сапалы керамикалық бұйымдар алуға мүмкіндік туады.

Алдын ала араластыру үшін араластырғышқа ұсақталған сазды және
құнарсыздандырғыштарды өлшемдеп салады.Керек болған жағдайда ғана суды
немесе буды береді.Созымтал саз массасын толық ұнтақтауды тегіс немесе
тісті бетті жанышқыларда,жүгіртпелерде және басқа жабдықтарда орындайды.

Кесте 1.1
№ пп Атауы Эскиз Өлшемдері
(Өнімнің түсі)

1
4 Бірлік кірпіш
(Ақшыл кремді)
(Қою қоңыр)
Ұзындығы Ені Қалыңдығы
Бірлік кірпіш 250 ± 5 120 ± 4 65 ± 3
Іріленген тас 250 ± 5 120 ± 4 88 ± 3
Тас 250 ± 5 120 ± 4 138 ± 4

Кірпіштің аяғына дейін күйдірілмеуі және күйіп кетуі жарамсыз болып
табылады, ондай бұйымдарды тұтынушыға ұсынуға болмайды.
Әктік қоспалар сынақтан өткізгеннен кейін бұйымдардың бетінде
жарықшақтардың пайда болуына әкеледі, сондықтан кірпіш бетіндегі жарықшақ
ұзындығы 5-10 мм-ден болатын саны үштен артық болмауы керек.
Тұрақты массаға дейін кептірілген кірпіштер мен тастардың су
жұтымдылығы толық денелі кірпіштер үшін 8% аз болмауы керек, ал қуыс денелі
бұйымдар үшін – 6% кем емес.
Сумен қаныққан күйдегі кірпіштер мен тастар қандай да болмасын
ақауларсыз (жарықшақтың пайда болуы, үгітілуі, түсінің өзгеруі) аязға
төзімділігі бойынша маркаларына байланысты кезектесіп қатыру мен ерітудің
15, 25, 35, және 50 цикліне шыдау керек.
Иілу мен сығуға беріктігі 1.3 кестесінде көрсетілген.
Кесте 1.3
Беріктік шегі, МПа (кгссм2), кем емес
Өнім маркасы
Сығуға Иілуге
5 үлгінің Үлгілер үшін ең 5 үлгінің Үлгілер үшін ең
орташасы кіші мәні орташасы кіші мәні
125 12,5 (125) 10,0 (100) 1,9 (19) 0,9 (9)
100 10,0 (100) 7,5 (75) 1,6 (16) 0,8 (8)

Сапа жағынан жоғары катергориялы кірпіштер мен тастар мына талаптарды
қанағаттандыруы керек:
– қуыс денелілер эффективті не қатысты эффективті және
беріктігі бойынша 100ден кем емес маркалы болуы керек;
– толық денелі кірпіштің маркасы беріктігі бойынша 150ден кем
болмау ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.