Рационды тамақтанудың 1-ші принципі- негізгі тамақтанудың заттардағы қажеттіліктің қанағаттанарлығы

“ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ”

“Технология және биоресурстар” факультеті

“Азық-түлік өнімдерінің технологиясы ” кафедрасы

Реферат

Тақырыбы:

“Рационды тамақтанудың 1-ші принципі- негізгі тамақтанудың заттардағы қажеттіліктің қанағаттанарлығы”

Орындаған: 5В072700-Азық түлік

өнімдерінің технологиясы

мамандығының 2 курс 205ы топ студенті

Қуаныш Айгүл

Тексерген: Ережепова М. Ш.

АЛМАТЫ, 2018ж.

Жоспары:

1. 1 Тағамның калориялық құрамын өлшеуге арналған құрылғы

1. 2 Негізгі тағамдық компоненттердің энергетикалық құндылығы

1. 3 Адамның энергетикалық шығындары

1. 4 Еңбек қарқындылығының негізгі топтары

Рационды тамақтанудың 1-ші принципі- негізгі тамақтанудың заттардағы қажеттіліктің қанағаттанарлығы

Рационды тамақтанудың үш негізгі принципі бар. Олар:

1. Өмірлік процесстерде жұмсалатын, тамақтанумен түсетін энергия балансы

2 . Дененің қажеттіліктерін оңтайлы мөлшерде және қоретік заттардың қатынасында қанағаттандыру.

3. Тамақ ішу тәртібі, белгілі бір уақытпен тамақтанудың мөлшерін сақтау және де тамақтану кезіндегі тағамның рационалды бөлінуі.

Рационды тамақтанудың 1-ші принципі

Тағам адам организіміндегі энергияның бірден-бір көзі болып табылады. Оның өзгеруі кезінде, яғни күрделі заттардың тотығуы мен қарапайым заттардың ыдырауы, ағзаның тіршілік әрекетіне қажетті энергия бөлінеді. Энергия килокалорияда (ккал) немесе килоджоульмен (кДж) көрсетіледі; 1 ккал 4, 18 кДж сәйкес келеді. Энергия көзінің негізі деп, біз, белоктарды, майларды және көмірсуларды айтамыз.

Макронутриенттерден биологиялық тотығу барысында энергияның үлесі өнімнің энергия құндылығын (калориялық құрамын) сипаттайды.

Сурет. 12. 9. Тағамның калориялық құрамын өлшеуге арналған құрылғының диаграммасы:

1 - термометр; 2- «жандыру» электродтары; 3 - араластырғыш; 4 - жылу оқшаулау корпусы; 5- «бомба»; 6 - белгілі көлемдегі су; 7-оттегі; 8 - өлшеуге арналған азық-түлік үлгісі.

Азық-түлік құрамдарын тотықтыру барысында пайда болатын энергия мөлшері калориметриялық бомбада оттегі атмосферасында өнімнің жануы кезінде шығарылған жылу мөлшерімен анықталады. Бұл кезде бомба айналасындағы кеңістікті толтыратын судың температурасы артады. Тамақ өнiмдерiнiң калориялық құрамын өлшеуге арналған қондырғы калориметриялық бомба принципі 12. 9-суретте бейнеленген. Массасы белгілі азық-түлік өнімінің үлгісі жоғары қысымды сақтайтын цилиндрге салынған және белгілі бір мөлшерде су толтырылған ыдыста суға батырылады; сынама электрлік разряд арқылы жанып кетеді және оттегінің артықшылығында қысыммен жағылады, бұл суды жылытатын жылу бөлінумен жүреді. Бөлінген жылу мөлшері 1 кг суды қыздыру үшін 1 ккал қажет екенін ескере отырып есептеледі. Басқаша айтқанда, 1 ккал ГС-да 1, 0 кг суды қыздыру үшін қажетті жылу энергиясының көлеміне сәйкес келеді (15° - ден 16°С-қа дейін) . Өнімнің энергетикалық құндылығы 100 г, оның құрамы мен жеке компоненттердің жану жылуына қарай, мынадай формула бойынша есептелуі мүмкін:

E = e _i m _i ,

мұнда

ei- компоненттің жану жылуы (қуат мәнінің коэффициенті), ккал / г;

ti - өнімдегі компоненттің массалық үлесі, г / 100 г

Негізгі тағамдық компоненттердің энергетикалық құндылығының коэффициенттері олардың орташа сіңімділігін ескере отырып, атап айтқанда, химиялық құрамға, ол ұшыраған тағамды аспаздық өңдеу тәсіліне және т. б. тәуелді, 12. 2-кестеде берілген. 12. 2-кесте.

Макронутриент энергиясы көрсеткіштері:

Энергетикалық құндылығы бойынша (калориялық құрам) азық-түлік өнімдері 4 топқа бөлінеді:

1. Аса жоғары энергия: шоколад, майлар, галвалар . . . 400-900

2. Жоғары энергия: ұн, жарма, макарон, қант . . . 250-400

3. Орташа энергия: нан, ет, шұжық, жұмыртқа, жұмыртқа ликері, арақ . . . 100-250

4. Төмен энергия: сүт, балық, картоп, көкөністер, жемістер, сыра, ақ шарап . . . 100-ге дейін

Энергетикалық құндылық- тағамдық өнімнің тағамдық құндылығын анықтайтын негізгі қасиеттерінің бірі болып табылады. Өнімнің тағамдық құндылығы - қажетті заттар мен энергияға адамның физиологиялық қажеттіліктерін қанағаттандыратын тағамдық өнім қасиеттерінің жиынтығы. Қоректік заттарды тұтыну және игеру кезінде организм қамтамасыз етілетін энергия ағзаның тыныс-тіршілігіне байланысты үш негізгі функцияны жүзеге асыруға жұмсалады. Оларға негізгі алмасу, ас қорыту, бұлшық ет қызметі жатады.

Негізгі алмасу - бұл адамға толық тыныштық жағдайында өмір сүру үшін қажетті энергияның ең аз мөлшері(ұйқы кезінде жайлы жағдайда) . Негізгі алмасуды қамтамасыз ету үшін адамға қажетті энергия жасына, жынысына, сыртқы жағдайларына және т. б. байланысты. Балаларда бұл шығын 1, 3-1, 5 есе жоғары. 30 жастағы ерлер үшін орташа салмағы 65 кг (шартты түрде стандарт үшін қабылданды) ол 1570 ккал, әйелдер үшін (30 жас, 55 кг) - 1120 ккал құрайды. Бұлшықет белсенділігінің жоқтығында оның өзіндік динамикалық әсерімен байланысты тағамның қорытылуы да энергияны талап етеді. Белгілі бір кезеңде ас қорыту жолына тамақтың түсуі негізгі алмасуға тән энергияны ұлғайтатыны анықталды. Ең көп энергия шығыны ақуыз тамағын қорытуға, ең азы - көмірсуларды қорытуға қажет. Аралас тамақтану жағдайында тұтынылатын заттардың оңтайлы мөлшері кезінде тағамның ерекше динамикалық әсері есебінен негізгі алмасудың ұлғаюы орта есеппен 10-15% - ды құрайды деп есептеледі, бұл тәулігіне 140-160 ккал-ға сәйкес келеді.

Адамның өмір сүру салтының белсенділігімен анықталатын бұлшықет қызметі дене белсенділігінің түріне байланысты және жұмыс сипатына тікелей байланысты әр түрлі энергияны талап етеді. Тіпті ең қарапайым, жеңіл қозғалыстар негізгі алмасудан артық энергия шығынын арттырады - бұл туралы әр түрлі қызмет түрлерінде (негізгі алмасудан артық) адамның энергетикалық шығындары бойынша деректер куәландырады (ккал/сағ) ) :

Орташа алғанда бұлшықет қызметіне күн сайын 1000-2500 ккал қажет. Негізгі алмасуды қоса алғанда, жүктеменің әр түрлеріндегі энергия шығыны кестеде көрсетілген. 12. 3.

12. 3-кесте . Жүктеменің әртүрлі түрлеріндегі энергия шығыны (ккал-да)

физикалық белсенділік коэффициенті (КФА) деп аталатын алмасу. Осы көрсеткішке байланысты барлық еңбекке жарамды ер адамдар бес топқа сараланған (кесте. 12. 4) . 2, 4 коэффициентпен бағаланатын дене белсенділігі, әдетте, тек ерлерге ғана қатысты (әйелдер халқы энергия шығынына байланысты тек төрт топқа бөлінеді) .

Жұмыс істейтін адамның жынысы мен кәсіби қызметінің түрін ескере отырып, тіршілік ету процестерін қамтамасыз ететін барлық функцияларды орындауға жұмсалатын энергияның жиынтық шығыны кестеде келтірілген. 12. 5. 18 жасқа дейінгі балалар мен 60 жастан асқан қарт адамдарда орташа энергетикалық алмасу орташа статистикалық деректермен салыстырғанда аз: балаларда - дене салмағының аз болуына байланысты, егде адамдарда-алмасу процестері мен физикалық қызмет қарқындылығының жалпы азаюына байланысты

12. 4-кесте . Еңбек қарқындылығының негізгі топтары

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс