Мектептегі әдістемелік қызмет және мұғалімдерді аттестациялау
Жоспар
Педагогикалық ұжымда жобалық топтың құрылымын кесте түрінде көрсетіңіз.
«Мектеп директорының педагогикалық ұжымның қалыптасуындағы ролі»
1. Педагогикалық ұжымның ұйымдық құрылымы, ерекшеліктері.
Басқарудың және өзін-өзі дамытудың субъектісі ретінде қазіргі педагогикалық ұжым туралы ұғымдар орыс педагогтары Л. Н. Толстой, К. Д. Ушинский, Н. И. Пирогов еңбектеріндегі оқыту мен тәрбиенің өзара байланысы, оқушылар мен педагогтардың бірлесе жұмыс істеуі, педагогтардың өзін-өзі дамытуға ұмтылуы сияқты идеялардың ықпалымен қалыптасты.
Педагогикалық ұжым адамдардың әлеуметтік және кәсіптік бірлестігі ретінде ұжымға тән барлық белгілерді біріктіреді. Ерекше адамдар тобы ретінде мектеп педагогикалық ұжымына жинақылық, басшының болуы, топтасу, салыстырмалы түрде тұрақты, әрі ұзақ мерзімде әрекет ету сияқты қоғамдық және кәсіптік сипаттар тән. Кез-келген ұжым сияқты мектептің педагогикалық ұжымының өзіндік ерекшеліктері болады.
Кәсіптік қызметі
Педагогикалық ұжымның ең басты ерекшелігі кәсіптік қызметіне байланысты, яғни оның жас ұрпақты оқыту мен тәрбиелеу. Педагогикалық ұжымның кәсіптік қызметінің тиімділігі оның мүшелерінің педагогикалық мәдениетінің деңгейімен, тұлғаларының қатынас сипатымен, ұжымдық және дербес жауапкершілікті сезінуімен, ұйымшылдық, ынтымақтастық деңгейімен анықталады. Өзінің мәні жағынан педагогикалық, тәрбиелік болып табылатын оқу орындарының ұжымы оқушыларға үлкендердің ұжымы, олардың өзара қатынасы, бірлесе әрекет етуі туралы алғашқы түсініктерді қалыптастырады. Бұл жағдай педагогикалық ұжымды өзін-өзі ұйымдастыруға, үнемі өздігінен жетілуге ынталандырады.
Кәсіптік қызметі:
Оқушылар ұжымымен өзара тығыз әрекеттестікте
Педагогикалық ұжымның ең басты ерекшелігі кәсіптік қызметіне байланысты, яғни оның жас ұрпақты оқыту мен тәрбиелеу. Педагогикалық ұжымның кәсіптік қызметінің тиімділігі оның мүшелерінің педагогикалық мәдениетінің деңгейімен, тұлғаларының қатынас сипатымен, ұжымдық және дербес жауапкершілікті сезінуімен, ұйымшылдық, ынтымақтастық деңгейімен анықталады. Өзінің мәні жағынан педагогикалық, тәрбиелік болып табылатын оқу орындарының ұжымы оқушыларға үлкендердің ұжымы, олардың өзара қатынасы, бірлесе әрекет етуі туралы алғашқы түсініктерді қалыптастырады. Бұл жағдай педагогикалық ұжымды өзін-өзі ұйымдастыруға, үнемі өздігінен жетілуге ынталандырады.:
Мұғалімдер ұжымының педагогикалық қызметі оқушылар ұжымымен өзара тығыз әрекеттестікте дамиды. Сондықтан педагогикалық міндетті шешу оқушылар ұжымының тәрбиелік мүмкіндігі қай деңгейде, қаншалықты іске асырылуына тікелей тәуелді болып келеді. Басқару ілімінің категориясы ретінде педагогикалық ұжым - басқарушы, ал оқушылар ұжымы - басқарылушы болады.
Кәсіптік қызметі:
Мұғалімдік кәсіп қызметінің көп қырлылығы
Педагогикалық ұжымның ең басты ерекшелігі кәсіптік қызметіне байланысты, яғни оның жас ұрпақты оқыту мен тәрбиелеу. Педагогикалық ұжымның кәсіптік қызметінің тиімділігі оның мүшелерінің педагогикалық мәдениетінің деңгейімен, тұлғаларының қатынас сипатымен, ұжымдық және дербес жауапкершілікті сезінуімен, ұйымшылдық, ынтымақтастық деңгейімен анықталады. Өзінің мәні жағынан педагогикалық, тәрбиелік болып табылатын оқу орындарының ұжымы оқушыларға үлкендердің ұжымы, олардың өзара қатынасы, бірлесе әрекет етуі туралы алғашқы түсініктерді қалыптастырады. Бұл жағдай педагогикалық ұжымды өзін-өзі ұйымдастыруға, үнемі өздігінен жетілуге ынталандырады.:
Педагогикалық ұжымның тағы бір ерекшелігінің бірі ретінде мұғалімдік кәсіп қызметінің көп қырлылығын атау керек. Басқаша айтқанда, қазіргі мұғалім - бір уақытта пән мұғалімі, үйірме жетекшісі, сынып жетекшісі, тәрбиеші, қоғамдық қызметкер сияқты функцияларын орындайды. Мұндай көпқырлылық барлық педагогикалық ұжымға тән. Педагогикалық ұжым кәсіби міндеттерді шеше отырып, мектептен тыс мәселелерді шешуге қатысады, мысалы ата-аналардың және тұтас қоғамның педагогикалық мәдениетін қалыптастырады.
Кәсіптік қызметі:
Зерттеушілік қызметі
Педагогикалық ұжымның ең басты ерекшелігі кәсіптік қызметіне байланысты, яғни оның жас ұрпақты оқыту мен тәрбиелеу. Педагогикалық ұжымның кәсіптік қызметінің тиімділігі оның мүшелерінің педагогикалық мәдениетінің деңгейімен, тұлғаларының қатынас сипатымен, ұжымдық және дербес жауапкершілікті сезінуімен, ұйымшылдық, ынтымақтастық деңгейімен анықталады. Өзінің мәні жағынан педагогикалық, тәрбиелік болып табылатын оқу орындарының ұжымы оқушыларға үлкендердің ұжымы, олардың өзара қатынасы, бірлесе әрекет етуі туралы алғашқы түсініктерді қалыптастырады. Бұл жағдай педагогикалық ұжымды өзін-өзі ұйымдастыруға, үнемі өздігінен жетілуге ынталандырады.:
Көптеген мұғалімдердің педагогикалық әрекетіне зерттеушілік қызметі тән. Қазіргі мұғалім-зерттеуші - нормативті қызмет жасымен шектелмейтін, педагогикалық жаңалықтың жетістігі мен кемшілігін тез аңғартатын, жаңа технологиялар мен құндылықтарға баға беріп, игеріп және практикада қолдануға қабілетті педагог.
Педагогикалық ұжымның келесі бір ерекшелігі қызметінің ұжымдық сипаты мен нәтиже үшін ұжымдық жауапкершілігі. Егер жекелеген мұғалімдердің іс-әрекетін өзге мұғалімдер іс-әрекетімен сәйкестендірмесе, оқушылардың білімін бағалау, мектеп жұмысын ұйымдастыруда бірыңғай талап болмаса, онда ол табысқа жеткізбейді.
Кәсіптік қызметі:
Өзін -өзі басқара алуы
Педагогикалық ұжымның ең басты ерекшелігі кәсіптік қызметіне байланысты, яғни оның жас ұрпақты оқыту мен тәрбиелеу. Педагогикалық ұжымның кәсіптік қызметінің тиімділігі оның мүшелерінің педагогикалық мәдениетінің деңгейімен, тұлғаларының қатынас сипатымен, ұжымдық және дербес жауапкершілікті сезінуімен, ұйымшылдық, ынтымақтастық деңгейімен анықталады. Өзінің мәні жағынан педагогикалық, тәрбиелік болып табылатын оқу орындарының ұжымы оқушыларға үлкендердің ұжымы, олардың өзара қатынасы, бірлесе әрекет етуі туралы алғашқы түсініктерді қалыптастырады. Бұл жағдай педагогикалық ұжымды өзін-өзі ұйымдастыруға, үнемі өздігінен жетілуге ынталандырады.:
Педагогикалық ұжымның тағы бір ерекшелігі оның жоғары деңгейде өзін-өзі басқара алуында. Педагогикалық ұжымның өмірлік және әрекеттік бойынша негізгі сұрақтары басқарудың әр түрлі деңгейінде талқыланады. Ұжымдағы мектеп кеңесі, әдістемелік комиссиялар, қоғамдық ұйымдар да қатардағы мұғалімдердің сайлану арқылы өкілеттік алуы ұжымда дұрыс қоғамдық пікір қалыптастырып, дербестік пен белсенділікті дамытады.
Кәсіптік қызметі:
Қызметінің ұжымдық сипаты мен нәтиже үшін ұжымдық жауапкершілігі
Педагогикалық ұжымның ең басты ерекшелігі кәсіптік қызметіне байланысты, яғни оның жас ұрпақты оқыту мен тәрбиелеу. Педагогикалық ұжымның кәсіптік қызметінің тиімділігі оның мүшелерінің педагогикалық мәдениетінің деңгейімен, тұлғаларының қатынас сипатымен, ұжымдық және дербес жауапкершілікті сезінуімен, ұйымшылдық, ынтымақтастық деңгейімен анықталады. Өзінің мәні жағынан педагогикалық, тәрбиелік болып табылатын оқу орындарының ұжымы оқушыларға үлкендердің ұжымы, олардың өзара қатынасы, бірлесе әрекет етуі туралы алғашқы түсініктерді қалыптастырады. Бұл жағдай педагогикалық ұжымды өзін-өзі ұйымдастыруға, үнемі өздігінен жетілуге ынталандырады.:
Педагогикалық ұжымның келесі бір ерекшелігі қызметінің ұжымдық сипаты мен нәтиже үшін ұжымдық жауапкершілігі. Егер жекелеген мұғалімдердің іс-әрекетін өзге мұғалімдер іс-әрекетімен сәйкестендірмесе, оқушылардың білімін бағалау, мектеп жұмысын ұйымдастыруда бірыңғай талап болмаса, онда ол табысқа жеткізбейді.
Кәсіптік қызметі:
Әйелдердің басым болуы
Педагогикалық ұжымның ең басты ерекшелігі кәсіптік қызметіне байланысты, яғни оның жас ұрпақты оқыту мен тәрбиелеу. Педагогикалық ұжымның кәсіптік қызметінің тиімділігі оның мүшелерінің педагогикалық мәдениетінің деңгейімен, тұлғаларының қатынас сипатымен, ұжымдық және дербес жауапкершілікті сезінуімен, ұйымшылдық, ынтымақтастық деңгейімен анықталады. Өзінің мәні жағынан педагогикалық, тәрбиелік болып табылатын оқу орындарының ұжымы оқушыларға үлкендердің ұжымы, олардың өзара қатынасы, бірлесе әрекет етуі туралы алғашқы түсініктерді қалыптастырады. Бұл жағдай педагогикалық ұжымды өзін-өзі ұйымдастыруға, үнемі өздігінен жетілуге ынталандырады.:
Педагогикалық ұжымға тән өзіндік ерекшеліктерге оның құрамында әйелдердің басым болуы жатады. Себебі, әйел адамдар жаратылысынан тәрбие ісіне бейім, педагогикалық ықпал жасаудың әдістері мен тәсілдерін таңдауда барынша икемді болып келеді.
Ұжымдағы көңіл-күй мен қоғамдық пікір, эмоциялық күш-қуат пен өзара қатынас деңгейі әлеуметтік-психологиялық климатпен айқындалады. «Психологиялық климат», «әлеуметтік-психологиялық климат» немесе «микроклимат» ұғымдары ғылыми емес, астарлы ауыспалы ұғымдар.
Ұжымдағы психологиялық климаттың мазмұндық сипатын адамдардың өзара қарым-қатынасы, олардың көңіл-күйі, хал-жайы, бірлесе атқарған жұмыс процесіне көңілінің толуын айқындайтын болғандықтан, психологиялық климатты сипаттауда эмоциялық бағаның маңызы зор. Жағымды әлеуметтік-психологиялық климат қалыптасқан педагогикалық ұжым қолайлы моральдық-психологиялық ауа-райымен, жылы шырайылылықпен, парыз бен жауапкершілікті құрметтеумен өзара талапшылдықпен, сергектікпен ерекшеленеді.
Әлеуметтік-психологиялық климат дегеніміз - ұжым мүшелерінің бірлескен іс-әрекеті мен өзара қатынас процесінің сипатын танытатын ұжымның сезімдік-психологиялық жағдайларының жүйесін білдіреді.
Әлеуметтік-психологиялық климатты осылай түсіне отырып, оның мынадай негізгі қызметтерін атауға болады. -
Топтастырушылық қызмет
Ұжым мүшелерінің оқу-тәрбие міндеттерін шешу кезінде ұжымдық күш-жігерді топтастыруын, бірігуін іске асырады.
Топтастырушылық қызмет:
Ынталандырушылық қызмет
Ұжым мүшелерінің оқу-тәрбие міндеттерін шешу кезінде ұжымдық күш-жігерді топтастыруын, бірігуін іске асырады.:
Педагогикалық әрекеттің қолдануына қажетті ұжымның эмоционалдық күш-қуатын қалыптастырумен байланысты.
Топтастырушылық қызмет:
Тұрақтандырушылық қызмет
Ұжым мүшелерінің оқу-тәрбие міндеттерін шешу кезінде ұжымдық күш-жігерді топтастыруын, бірігуін іске асырады.:
Ұжым ішіндегі тұрақтылықты қамтамасыз етіп, ұжымға жаңа мүшелердің енуіне қажетті алғышарт жасайды.
Топтастырушылық қызмет:
Реттеушілік қызмет
Ұжым мүшелерінің оқу-тәрбие міндеттерін шешу кезінде ұжымдық күш-жігерді топтастыруын, бірігуін іске асырады.:
Өзара қатынас нормаларын нығайтуда, ұжым мүшелерінің тәртібіне баға беруде көрінеді.
2. Мектеп директорының педагогикалық ұжым қалыптасуындағы рөлі
Мектеп - үлкен жанұя, тірегі - басшысы. Сондықтан мектеп директорының атқаратын жұмыстарының бәрі де осы орынның игілігі мен тұтастығын қалыптастыруға бағытталуы тиіс. Олардың ұжымды топтастыруы мен жетелеуіне қосатын үлесінің орны ерекше деуге де келеді. Білім саласында өзгерістерді іске асыру үшін мектеп басшыларының рөлі маңызды. өзгерістер жайында айтатын болсам, заман талабына сай оқушылар білімді жай ғана иеленуі аз, себебі ХХІ ғасырдың тәсілдерінде оқушылардың игерген білімінің көлеміне емес, ол білімдіорынды жерде қолдана білуіне басты назар аударылуда. Осыған байланыстымектептер сын тұрғысынан ойлауға үйретуде, дегенмен, әрбір оқушының жеке даралығына қатысты проблемаларды иелену үшін ынтымақтастық жүргізуде өте мұқият болу керек. Мұндай өзгерістерді іске асыру үшін мен мектептегі директор басқару рөлін өзгеріске бағыттап, оны кеңейтуі керек. Соның нәтижесінде, оқыту мен оқу туралы барынша хабардар болып, мектептегі барлық мұғалімдер анағұрлым тиімді жұмыс істейтін болады. Көшбасшылық дағдысы қалыптасқан мектеп көшбасшысы мектепті тиімді басқара отырып, тәлімгерлік, коучинг үдерісін үздіксіз және ұдайы жүргізгенде ғана нәтижеге қол жеткізетініне сенімдімін.
