Ақмола облысының Егіндікөл ауданы, Новое шаруашылығының аумағында 1500 бас қойларды суару және 850 га жайылымды суландыру үшін, пайдаланылатын суларды реттеу мақсатында су қоймасын жобалау


Дипломдық жобаның күнтізбелік жоспары
ПАСПОРТ
850
1500
Біртекті сазды топырақ бөгеті:
а) Төбесінің ені;
б) Ұзындығы ;
в) Құлама беткейлерді бекіту.
жоғарғы
төменгі
м
м
6, 0
127
6
2
Су қоймасы:
а) ТТД белгісі
б) ҚТД белгісі
в) БТ белгісі
г) ҚТД кезіндегі су қойма бөгетінің ауданы.
д) ҚТД кезіндегі су қоймасының көлемі.
м
м
м
м 2
м 3
327, 79
327, 29
328, 39
1698532
3963750
Су қашыртқы құрылысы:
а) табиғи су айналымы
б) су қашыртқы су шығыны
в) тереңдігі
-
м 3 /сек
м
-
25, 2
0, 39
Қысымды құбырлы су жібергіш
а) ұзындығы
б) диаметрі
в) шығыны
м
мм
м 3 /сек
84
100
0, 175
Суғару алаңы ТЖ 820-145
а) ұзындығы
б) ені
дана
м
м
1
26, 3
6, 0
МАЗМҰНЫ
1. 3 Ауа райы
1. 3. 1 Ауа температурасы
14
14
1. 3. 2 Жел жылдамдығы
1. 3. 3 Жауын-шашын
1. 3. 4 Қар қалыңдығы
1. 3. 5 Мұздың қалыңдығы
1. 3. 6 Булану
19
19
20
21
22
1. 5 Су шаруашылық есептеулер
1. 5. 1 Су қоймасының сиымдылылығы және айдының ауданы
1. 5. 2 Су қоймасының балансы
1. 5. 3 Су қоймасының лайлану есебі
25
25
25
30
2. 1 Топырақ бөгеті есептеулері
2. 1. 1 Топырақ бөгет төбесінің биіктігін есептеу
2. 1. 2 Бөгеттің сүзгілік есебі
2. 1. 3 Төменгі беткейдің орнықтылығын анықтау есебі
31
31
35
37
2. 2 Су алғыш құрылымның құрылысы
2. 2. 1 Су жібергіш құбырдың гидравликалық есебі
41
44
КІРІСПЕ
Қазақстан Республикасының 2000-2030 жылдардағы экономикалық және әлеуметтік дамуының негізгі бағыттарының бірі болып жердің мелиорация жағдайын жақсартуға негізделген. Мұнда техникалық деңгейдің және құрылыс жұмыстарының сапасын жоғары дәрежеде болуына, су шаруашылық міндеттерінің комплексті шешілуіне, жер және су ресурстарын тиімді пайдалануына үлкен назар аударылады.
Қазақстан Республикасының орталық өңірінде ағын суы тек көктемгі еріген қар суынан тұратын көптеген уақытша сай, өзендер бар. Осындай сайлардың суын бөгет, су тапшы кезеңде мал суару және жайылымды жерлерді суландыру мақсатында кіші су қоймалары салынады, бұл кіші су қоймалары жер бетіндегі ағындарды реттеп отырады.
Мұның себебі көптеген кең байтақ аумақтарда табиғи су көздері жоқ.
Осы жобада Ақмола облысының Егіндікөл ауданы, Новое шаруашылығының аумағында 1500 бас қойларды суару және 850 га жайылымды суландыру үшін, пайдаланылатын суларды реттеу мақсатында су қоймасын салу көзделген (1 сурет) .
1 ТАБИҒИ ЖӘНЕ ШАРУАШЫЛЫҚ ЖАҒДАЙЫНА СИПАТТАМА
Су қоймасы шаруашылығының су техникалық құрылысы құрғақ аңғарларда, уақытша көздерде, сайларда және жылғаларда биік емес бөгеттерді салу негізінде ұйымдастырылады.
Көптеген жағдайларда мұндай аңғарлар болмауы мүмкін, сондықтан терең шұңқырлар қазылады да кейін оның ішін суға толтырады. Су қоймасының құрылысы айтарлықтай дәрежеде жоғарғы қабаттың жуып әкетуін тоқтатады. Ал мұның өзі ірі өзендердің су жинау аудандарында жыралардың пайда болу қауіпін азайтады. Өлшемі онша үлкен емес су қоймалары сияқты кіші су қоймаларды келесі мынадай мақсаттарда салуға болады: суландыратын каналдарда және суарылатын жерлерде су жиналып қалған кезде; ауыз су және шаруашылықты сумен қамтамасыз ету жүйелері қажеттілігінде; суда жүзетін құстарды өсіруде, мал шаруашылығын сумен қамту мақсатында және сондай-ақ адамдардың демалу аумағы ретінде пайдалануға болады.
Су техникалық құрылыстардың осы жобасы топталған бөгеттердің құрамында кіші су қоймасын салу және су жинағыш құрылыстарды салуды қарастырады.
1. 1 Жобаланып жатқан су қоймасының орналасу орны мен қызметі
Су қоймасының салыну орны болып Ақмола облысы, Егіндікөл ауданы, Жаңа шаруашылығы аумағындағы көктемгі кезде ағып, арнасында басқа уақытта су болмайтын Қаракөл өзеніндегі су қоймасының құрылыс жобасы қарастырылған (1 сурет) .
Су қоймасымен ұжымның орталығына дейінгі арасындағы ара қашықтық - 25 км. Су қоймасы Ақмола облысы, Егіндікөл ауданының Жаңа ұжымдық шаруашылығының жерінде орналасқан. Ең жақын темір жол станциясына дейінгі арақашықтық: Астана, 147 км.
Су қоймасының міндеті;
- 850 га жайылым жерді суландыру;
- 300 бас қойды суару.
1. 2 Су қоймасына пайдаланылатын су көздері
Су қоймасының су көзі болып уақытша қысқа көктемдегі су тасқын өтетін сай таңдап алынып, оның оңтайлы жеріне бөгет салынады.
Су көзінен есептік тұстамаға дейін су ағысының ұзындығы 16 км, орташа еңістік i=0, 003, су жинау алабының ауданы 72, 9 км 2 , бұл деректер М 1:5 картасынан анықталады (2 сурет) .
Су жинау алабының жер бедері жазық, оның топырағы қара қоңыр түсті.
Су ағынының көпшілік бөлігі негізінен қардың еру нәтижесінде жүзеге асырылады. Қар ерудің орташа ұзақтығы 10-20 тәулік аралығында. Көктемгі қар суының әртүрлі қамтамасыздықтағы мәндерін анықтау үшін алдымен варияция коэффициентін табамыз. Қаракөл сайы тәрізді зерттелмеген өзендер үшін варияция коэффициенті жылдық ағынның варияция коэффиценттерінің изолинясы картасы бойынша анықталады. Біздің жағдайымыз үшін варияция коэффициенті мәні C
v
= 0, 20 тең.
Су өтімі режимі зерттелмеген. Сондықтан өзендегі су өтімдері СН - 2. 01. 14 - 83. «Определение расчетных гидрологических характеристик» нұсқаулығы бойынша есептелінді. Құрылыс нысаны орналасқан аумақтағы кіші өзендердің варияция коэффициентін: С v =0, 20, корреляция коэффициентін С s =2 С v деп ала отырып, бақылау жүргізілмеген өзенге арналған есептеуді жүргіземіз.
Көктемгі еріген қар суының көлемін төмендегі формула бойынша анықтаймыз:
мұнда: h p% - жобалық қамтамасыздықтағы көктемгі ағын қабаты, 44 мм
F - өзеннің су жинау алабының ауданы, 72, 9 км 2 .
мұнда: К р - жобалық қамтамасыздықтың модульдік коэффициенті, 75% қамтамасыздық үшін оның мәні 0, 858.
Қажетті мәліметтерді орнына қойып есептейміз:
S p% = 1000∙55 ∙ 72, 9∙0, 858 = 3 953 367 м 3 .
Көктемгі су тасқынының максимальды cу өтімі шамасын төмендегі формула бойынша анықтаймыз:
Мәндерін орнына қоя отырып
Q maxp% = 0, 01∙44∙0, 5 ∙ 157 0. 75 = 13, 52 м 3 /с
Көктемгі су тасқынының гидрографын моменттер әдісі бойынша анықтаймыз.
Д. Л. Соколовскийдің формуласы бойынша көктемгі тасқынның гидрографы төмендегідей формуланың көмегімен тұрғызылады:
Тасқынның көтерілуі:

Тасқынның түсуі:

мұнда: Q x - тасқын басталғаннан кейінгі х күн өткен соңғы су өтімі;
Q z - тасқынның қайтуынан z күн өткендегі су өтімі, м 3 /с;
Q max - 75% қамтамасыздықтағы максимальды су өтімі, м 3 /с;
t n - тасқынның көтерілуінің ұзақтығы, тәулік;
t сп - су тасқыны қайтуының ұзақтығы, тәулік.
Тасқын судың көтерілуінің ұзақтығы мыны формаула арқылы есептелінеді:

мұнда: а - судың көтерілу ұзақтығының түсу ұзақтығына қатынасы.
= 2, 83 тәулік
Тасқынның қайту ұзақтығы төмендегі формула бойынша есептелінеді:
t сп = 2, 58 ∙ 2, 83= 7, 31 тәулік
Тасқынның жалпы ұзақтығы:
Т = 2, 83 + 7, 31 = 10, 14 тәулік.
Одан әрі (1. 4) және (1. 5) формулаларының көмегімен көтерілу және түсу ординаталарын есептейміз.
Кесте 1
Көктемгі тасқын уақытындағы су өтімдері
Ағынның 75% қамтамасыздықтағы орташа жылдық көлемі W = 1 470 000 м 3 .
Су жинау алабына енгізген коэффициенті ескере отырып есептелінген су мөлдірлігі 650 г/м 3 .
1. 3 Ауа райы
Ақмола облысындағы ауа райының басты ерекшелігі, оның қатаң континентальдығы, ауа температурасындағы үлкен амплитудағы өзгерістердің болуы. Оның құрғақтылығы және жауын-шашынның аз мөлшерде түсуі.
Өте суық ай - қаңтар - 20 0 С,
өте ыстық ай - шілде +22 0 С.
1. 3. 1 Ауа температурасы
Қаралған аймақтағы жылдық орташа ауа температурасы М. С. Краснознаменское алынғын және 2, 55 0 тең.
Жылы күндердің ұзақтылығы орта есеппен 193 тәуліктен тұрады. Көктемде ауа райының 0 0 өтілінуі 12 көкекте, күзде 23 қазанда бөлінеді.
Топырақтың тоңазу тереңдігі СНиП 2. 06. 04-82 бойынша алынған және 202 см ге тең.
Сурет 3. Көктемгі тасқынның 75% қамтамасыздықтағы гидрографы
Кесте 2
Тоғандағы есептелінген әртүрлі қамтамасыздықтағы жылдық ағын көлемі, млн. м 3
Вариация коэффициенті
C
v
= 0, 20
Кесте 3
Тоғандағы көктемгі су тасудың максимальды өтімі, м 3 /с
Сурет 4. Тоғандағы көктемгі су тасқыны көлемінің қамтамасыздық қисығы
Сурет 5. Тоғандағы көктемгі су тасқынының әр түрлі қамтамасыздықтағы су өтімдері, м 3 /с
Кесте 4
Краснознаменское метеостанциясының мәліметтері бойынша ауа температурасының орташа көрсеткіштері, о С
-19, 8
-16, 4
-7, 8
5, 5
13, 7
19, 4
21, 9
17, 4
12, 6
2, 4
-5, 6
-12, 7
2, 55
Сурет 6. Краснознаменское метеостанциясының көпжылдық мәліметтері бойынша орташа айлық ауа температурасының көрсеткіштері
1. 3. 2 Жел жылдамдығы
Рельефтің біркелкі жазықтығы, өтуден қорғаусыз аймақ оның әуе массасының әр түрлілігі жоғарғы желдің жұмысына жақсы жағдай жасайды.
Желдің алған бағытты оңтүстіктен батысқа, қатты желдер жылдамдығы боранға жететін кейде көктемде байқалады.
Ең жоғарғы желдің жылдамдығының есебі М. С. Краснознаменское арқылы алынып, оның көрсеткіштері осы аумақ бойынша көкек айында 15 м/сек, мамырда 14, 6 м/сек ке тең. (4% қамтамасыздық) .
1. 3. 3 Жауын-шашын
Ақмола облысы ылғалдық жетіспейтін аймақта орналасқан. Жылдық жауын-шашын мөлшері орта есеппен жылына 288 мм-ге тең. Жыл бойынша жауын-шашын біркелкі бөлінбейді. Оның көп мөлшері жылы кездерде жауады (көкек-қазан) - 211 мм-ге дейін.
М. С. Краснознаменское бойынша жауын-шашынның орта мөлшері 5-кестеде берілген.
Кесте 5
Краснознаменское метеостанциясының көпжылдық бақылаулары бойынша жауын-шашынның орташа көрсеткіштері, мм
жыл
дық
Жауын-шашын
(мм)
Сурет 7. Құрылыс болатын аумақтағы жауын-шашын мөлшері
Ең жоғарғы жауын-шашын мөлшері маусым-шілде айларына, ең азы қаңтар-наурыз айларына келеді.
1. 3. 4 Қар қалыңдығы
Тұрақты қар қалыңдығы аудандық құрылыста орта есеппен қарашаның 16-жұлдызында орындалады. Оның област аймағындағы бөлінуінен заңдылық байқалады; қар қалыңдығының биіктігі және ондағы артық су қоры, сол секілді солтүстіктен оң түстікке қарай жату ұзақтығы кемиді. Қар қалыңдығы су қоры, қор бойынша ақырғы декада күндеріндегі Аққөл қалалық метостанциясы бойынша 6 кестеде берілген.
Кесте 6
Краснознаменское метеостанциясы бойынша қардағы су қорының көрсеткіші
Су қоры
(мм)
Сурет 8. Құрылыс аумағындағы қар жамылғысындағы судың қоры
Қардың көбеюі қыс бойынша қарқынды жүреді. Сол кезде ең жоғарғы қар қорының ауытқу нормасы қаңтарда және ақпан айының басында айқын байқалады. Қар қалыңдығының төзімділігі орта есеппен 12 көкекте кетеді.
1. 3. 5 Мұздың қалыңдығы
Мұз тұратын мерзім қарашадан наурыз айына дейін ұзарады. Мұз қалыңдылығының көп айлар бойынша жылдық орташа шамасы №7-кестеде берілген.
Мұздың тұра бастауы қараша айының соңғы онкүндігінде басталады. Ең жоғарғы мұз қалыңдығының ауытқу нормасы қаңтарда және ақпан айының басында айқын байқалады. Мұз жамылғысы орта есеппен 13 сәуірде толығымен еріп кетеді.
Кесте 7
Мұз қалыңдығы
Су қоры
(мм)
1. 3. 6 Булану
8 кестеде су айдынынан мұз еріп кеткеннен кейін соңғы буланудың мөлшері көрсетілген.
Кесте 8
Су айдынынан булану
9 сурет - Болашақ су қоймасындағы булану көрсеткіші
1. 4 Инженерлік-геологиялық деректер
Бөгет құрылысын салғанда топырақ негізінің және карьер топырағының инженерлік - геологиялық іздеулер мен зерттеудің анықтығы, сол құрылыс жүретін жердегі гидрогеологиялық деректерге және бөгеттің түріне (класына) байланысты.
Барлық түрдегі бөгет құрылысын істелетін топырақта мына сипаттамаларды анықтау керек; құрамның түйірін; топырақтың бұзылмаған құрылымының тығыздығын
; топырақ бөгетінің тығыздығын
φ
; ылғалдылығын W; W=0 тең болған ылғалдылықтағы құрғақ топырақтың тығыздығын
d
; (сусымалы топырақтар үшін ең жоғарғы тығыздықта
d
max және ең жоғарғы борпылдақ топырақ жағдайына
d
min s) s құрғақ топырақтың қолайлы ылғалдылығын W
opt
және қолайлы тығыздығын
d
opt анықтау керек.
Бөгет орнының геологиялық деректері
Топырақ тереңдігін 3, 0-6, 0 м-ге дейін қазғанда жер асты суы ашылады.
Кесте 9
Топырақтардың физикалық қасиеттері
Қорытынды;
Инженерлік -гиологиялық деректер құрылысты жүргізуге сәйкес келеді,
Саздық ауыр, р=2 кг жүк түскенде, Р=0, 5 кг жүк түскендегі саздақтың желдету қабаты бөріту қасиетіне ие, егер жүкті 1 ден 20 кг дейін көбейтсек онда топырақ шөгеді, ол оның шөгу коэффициенті 0, 012-0, 016.
Бөгетті көму үшін 10-14-ші скважиналар қазып алынған топырақты пайдаланамыз.
Топырақтар портландцементтен жасалған жоғарғы тығыздықты бетонға үлкен агрессивті болады. Жобалауға ұсынылатын топырақтың физика-механикалық қасиеттері 10- кестеде көрсетілген.
Кесте 10
Топырақ физико-механикалық қасиеттері
шектік ылғал
дылық
алдынғы
жаймалау
Кесте 11
Жобаға ұсынылатын нормативті сыйпаттамалар
Топырақ
тың түрі
СМ
кгс
/см 2
φН
2 рад
Е кгс
/см 2
су айдын
да
1. 5 Су шаруашылық есептеулер
1. 5. 1 Су қоймасының сиымдылығы және айдының ауданы
Су қоймасының айдың ауданы М 1:1000 -дағы көлденең сызықтармен жобаланған жолмен анықталады (10 сурет) .
Су қоймасының көлемін әр түрлі жағдайда толған су көлемін жинақтау арқылы анықталады.
Су қоймасының көлемін мына формуламен анықталады:

мұнда: V - сызықтар арасындағы көлемі;
F 1-2 - айдынның ауданы;
- есептік су деңгейлерінің арасындағы қабаттар биіктігі.
Судың есептік көлемін және айдын аудандары №9-кестеде көрсетілген, осы кестеге сүйене отырып тәуелсіздік графигін тұрғызады.
F=f(h) және W=f(h) .
Су қоймасының табанының өлшемі 57х60 м, һ=2, 74 етіп жобаланған.
Су қоймасының толуы қарапайым жолмен жүреді, табан белгісі Δ324, 00
1. 5. 2 СУ ҚОЙМАСЫНЫҢ БАЛАНСЫ
... жалғасы- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz