Аралас гипске сипаттама

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ

Аралас гипске сипаттама
Аралас гипс түрлері мен номенклатурасы
Аралас гипстің өндіріcі
Аралас гипстен өндірілетін бұйымдар мен материалдар

ҚОРЫТЫНДЫ

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

КІРІСПЕ

Аралас гипсті беріктілігі жоғары құрылыс гипсін ұнтақталған жылу электр орталықтарының күлдерімен, домна және қазандық қождарымен араластыру арқылы алынады. Бұл қоспаларды беріктілігі жоғары емес гипс алу үшін қосады.

Ұнтақтап түйішіктелген шлак қосылған гипс гидравликалық қасиеттерге ие болады. Оның сапасынарттыру үшін ұнтақтау кезінде 3-8 % әк қосу ұсынылады.

Аралас гипстің суға төзімділігі гипс пен шлактың 1:0, 75 пен 1:7 қатынасы кезінде пайда болады.

Аралас гипске домна қожы ғана емес, сонымен қатар жартысулы гипс те әсер етеді. Аралас гидравликалық гипсте де, аралас гидравликалық емес гипсте де жартысулы гипсбелсенділігі маңызды рөл атқарады: жартысулы гипс белсенділігі жоғары болған сайын аралас гипстің де белсенділігі артады.

Жаңа байланыстырғышқа аралас гидравликалық гипс атауы берілген себебі бұл байланыстырғыштың гидравликалық қасиетке ие болуымен байланысты. Бұл байланыстырғыш гипсті болып табылады, себебі, байланысу уақыты ( уақыт ұстамдылығы) тез жүреді (5-20 мин) және беріктілігі жылдам жоғарылайды. Сумен араласқанда алдымен жартысулы гипстің гидратациясы жүреді, нәтижесінде гипс тасы пайда болып, әрі қарай физико-химиялық процесстер орын алып, гипстің құрғақ, сулы және дымқыл ортада беріктілігінің жоғарылауы байқалады. [1]

1 Аралас гипсқа сипаттама

Аралас гипстің қатаюы мен беріктілігінің жоғарылауы келесі тәртіп бойынша жүзеге асырылады деп болжауға болады:

Жартысулы гипстің гидратациясы жүріп, бірігуін тездетіп, гипс тасы пайды болады.
Гипс пен қождың құрамындағы кальций алюминаты өзара байланысып, тұрақты кальций сульфоалюминатының пайда болуын қамтамасыз етеді.
Қождың кристалдық бөліктерінде бірігу гидролизі жүреді:

2CaS+ ${2H}_{2}O$ = ${Ca(SH) }_{2}$ + ${Ca(OH) }_{2}$

Кальций гидрат тотығы пайда болып, қождың шыны тәрізді бөлігі қоздырғыш ретінде жүреді.

Пайда болған кальций сульфатогидраты көмірқышқылы әсерінен күкіртті сутек бөледі:

${Ca(SH) }_{2} + {CO}_{2} + H_{2}O = {CaCO}_{3} + {2H}_{2}S$

Кальций силикаты мен алюминатының кальций гидроокисьімен және сумен бірігуі біркальцийлі силикат пен екікальцийлі алюминат түзеді.

Жартысулы гипсті ұнтақталған домна шлактарын 1:0, 5 пен 1:4 арақатынасында болып, гидравликалық байланыстырғыш қасиетке ие болады., яғни сумен араласқаннан кейін байланыстырғыш ауада ғана емес, сонымен қатар сулы ортада да қатаяды.

Домналы түйіршіктелген қождарды қосу арқылы клинкерсіз цемент алу үшін көптеген ғалымдар түрлі зерттеу жұмыстарын жүргізді. Сол ғалымдардың ішінде жақсы нәтижеге қол жеткізген Украиналық зерттеу академиясының мүшесі, Сталин сыйлығының лауреаты профессор П. П. Будников болды. П. П. Будниковтың «гипс, зерттеулері және қолданылуы» атты классикалық еңбегінде және оның бірінші Украиналық құрама құрлылыс конференциясында жазған ғылыми зерттеу жұмысында клинкерсіз қожды цемент өндірудің оптималды құрамын ойлап табу туралы жазған ғылыми жобасында егжей-тегжейлі баяндалған.

Зерттелген жұмыс нәтижесінде клинкерсіз қожды цемент алу үшін домна қожды түйіршіктерін келесі мөлшерде қосу ұсынылады: CaO-46 % кем емес, ${Al}_{2}O_{3}$ -9% кем емес, FeO-2%кем емес, MnO-3% кем емес. Егер ${Al}_{2}O_{3}$ -12%-дан жоғары болса, СаО мөлшері белгіленген нормадан төмен болуы мүмкін. П. П. Будников қожды қоздырғыш ретінде 5% күйдірілген долмит пен 5% ангидрит жақсы нәтиже береді деп көрсеткен.

СССР-дегі көптеген зерттеулер нәтижесінде клинкерсіз қожды цементті және қожды гипсбойынша ГОСТ 2543-44 жасалды. ГОСТ-тың 1 анықтау бөлімінде келтірілген мәлімет бойынша

Клинкерсіз қожды цемент гидравликалық байланыстырғыш ұқрамында ұнтақталып кептірілген домналы қож (85-90% салмағы бойынша) бен қатаюды тездететін қождар (күйдірілген доломит, табиғи ангидрит) және жартысулы гипсболады.
Қожды гипсті цемент гидравликалық байланыстырғыш ұсақталған кептірілген түйіршікті домна қожы (80-85% салмағы бойынша) бен екісулы гипс және портландцемент клинкері немесе әк гидратынан тұрады.

Жоғарыда аталған зерттеуден басқа да зерттеулер жүргізілген, ол зерттеу нәтижесінде негізгі байланыстырғыш ретінде гипс, ал қоспалар ретінде ұнтақталған домналы түйіршікті қож және әк қоланылған. Бұл жұмыстар профессор А. В. Волжанкийдің суға төзімді гипс алуы үшін жүргізілген гипс болатын.

А. В. Волжанский құрылыс гипсіне ұнтақталып түйіршіктелген қожды әртүрлі комбинацияда қосу арқылы суға төзімді гипс ойлап тапқанымен, ол гипс құрылысшылар қызығатындай беріктіліккеие болмады.

А. В. Вожанский мен П. П. Будниковтың зерттеулері нәтижесінде жартысулы гипс пен қожды қосу нәтижесін түрлі ережелермен бекітті:

1. Жартысулы гипс 5-10% құраса, ұнтақталған домна қожы 80-90 құрап, үшінші компонент ретінде әк немесе цемент қатысуымен жүргізілді.

2. Жартысулы гипс басымдылыққа ие болып 70%- құраса, ал ұнтақталған домна қожы әкпен бірге 30% құрайды.

Осылайша ғалымдар жүргізген зерттеулер нәтижесінде түйіршіктелген қождардың белсенділігін арттыру үшін қождарға 10-20% мөлшерінде арнайы қоздырғыштар қосады. Минералды қоздырғыштар дербес байланыстырғыш ретінде қолданылмайды да, қарастырылмайды да, сол себепті қоздардың белсенділігін қоздырушы ретінде күкірт қышқылды кальций (табиғи гипс, табиғи ангидрид, ерімейтін ангидрид, эстрих гипс, жартысулы гипс, цемент ангидгиді) сонымен қатар доломит тектес қосымшалар қосылады.

2 Аралас гипс түрлері мен номенклатурасы

Жоғары беріктілі гипс пен аралас гипстердің пайда болуымен гипсті бетонның номенклатурасы мен қолданылу аймағы айтарлықтай кеңіді. Сол себепті бұл бұйымдарды белгілі мөлшерде кірпішті, цементті және ағаш бұйымдарымен алмастыруға болады. [2]

Гипсті бұйымдар номенклатурасы:

А - Гидравликалық емес гипс негізіндегі:

Қолқаға арналған плиталар;
Қабаттарға арналған плиталар;
Қабаттарға арналған жабынды плиталар мен тастар;
Вентиляционды кораптарға арналған плиталар;
Қабырғалық тастар;
Архитектуралық бұйымдар;
Отқа төзімді қаптауға арналған плиталы және фасонды бұйымдар;

Б - Гидравликалық гипс негізінде:

Қалқаға арналған плиталар;
Қабаттық жабынды плиталар;
Өнеркәсіптік ғимараттарға арналған жабындаушы плиталар;
Каналдарды жабындауға арналған плиталар;
Құрғақ сылаққа арналған плиталар;
Қабырғалық тастар;
Кабельды блоктар;
Қабатаралық және шатырға арналған жабынды бөренелер;
Қабатаралық еденді жабынды бөренелер;
Термоизоляциялық материалдар;
Архитектуралы бұйымдар;
Отқа төзімді қаптауға арналған плиталы және фасонды бұйымдар.

А номенклатуралы гипс бетонды бұйымдары тек ылғылды емес немесе ылғылдан оқшауланған ортада ғана қолдану ұсынылады. А номенклатуралы бұйымдарды сулы және ылғалды орталы жерлерге ( монша, өндірістік санитарлы ғимараттарда) қолдануға болмайды.

А номенклатуралы қабырғалық тастарды құрғақ немесе төмен ылғалды үшінші классты ғимараттарға қолдану керек.

Бұл тастарды сыртқы қабырғаларға қолдану үшін тек гипс материалы жергілікті материал ретінде қолданылатын аймақта ғана қолданылуы тиіс, ал ылғалды климатты аймақтарда қоспамен немесе басқа да ылғалдан қорғаушы жабындармен қапталған болуы тиіс.

Б номенклатуралы гипсті бетонды бұйымдарды А номенклатуралы бұйымдар тобы қолданылатын аумақта қолданылады. Сонымен қатар Б номенклатуралы бұйымдарды ылғалдылығы жоғары ортада да қолдануға мүмкіндігі бар.

Әртүрлі қолданысты және формалы гиспті бетон маркаларының сығуға беріктігі :

А) Қабырғалар менқалқаларға арналған плиталар мен тастар үшін -35кг/см2 кем емес;
Б) Отқа төзімді қаптауларға арналған фасонды бұйымдар мен плиткалар үшін 5 кг/ ${см}^{3}$ кем емес;

В) Жабындауға арналған плиталар үшін -75 кг/ ${см}^{3}$ кем емес;

Гипсті бетондардың маркалары қабырғалары 70±1 мм 3 кубтың сығуға беріктігін сынау арқылы анықтаймыз. Қабырғалық тастардың сығуға беріктік шегі:

Тұтас қабырғалық тастар үшін: 30, 50 және 75 және 100 кг/ ${см}^{3}$ бос денелілер үшін 35, 50 және 75 кг/ ${см}^{3}$

А номенклатуралы қабырғалық тастардың аязға төзімділігі 10-15 мұздатуы арқылы белгіленеді.

Б номенклатуралы бұйымдарға арнаулы ылғалдылық мөлшері белгіленбеген. Бұл бұйымдардың аязға төзімділігі қарапайым цементті бұйымдарға қойылатын талаптармен сәйкес келеді.

3 Аралас гипс өндіру

Аралас гипс өндіру үшін алдымен жартысулы гипсті алу керек. Алдымен гипс тасы өлшемі 3-4 см түйіршіктерге ұсатылып, содан кейін шахталы диірменде бір уақытта кептіріліп, майдаланылады. Осылай майдаланып кептірілген гипс тасы, механикалық араластырғышпен жабдықталған қазанға түседі. Гипсті қазанда қайнау уақыты 3-4 сағатқа созылады. Осылай кайнатылған гипс шарлы немесе кəдімгі ұн тартатын тас диірмендерде майдаланады. Гипс қыздыру құрылғысынан шыққан күйде арнаулы силосқа жіберіліп, онда біраз уақыт ұсталынады. Бұл жағдайда сусызданып үлгермеген екі сулы гипс жарты сулы күйіге көшеді де, ал сусыз ангидрит - су буын бойына тартып, жарты сулы гипске айналады. Осының салдарынан алынған құрылыс гипсінің сапасы əжептəуір жақсарады. Айта кетерлік бір жағдай: құрылыс гипсі қазанда қайнату жолымен алынғанда, қазан мен оған салынған ұнталған гипс тасының биіктігі артқан сайын, “қайнау процесі” қатты жүреді де, алынған өнімнің сапасы жақсарады. Гипстің төменгі қабаттарынан бөлінген су буы жоғары қарай шыққан кезде, қазандағы гипс ұнтағы кəдімгі су тəрізді бұрқылдап қайнайды. Қазандағы гипстің жоғарғы қабатындағы бөлшектері, өздерінің кристалдық суынан 70-80°С-та айырыла бастайды. Артынша жартысулы гипсті бункерде кептіреді. Дайын жартысулы гипске ұнтақталған домна қожын қосу арқылы аралас гипс алынады. Жартысулы гипс пен ұнтақталған домна қожының араласпасын 1:0, 5-тен 1:4 (салмағына байланысты) қатынасында алып, сумен араластырғаннан кейін аралас гипс ауада ғана емемс суда да қатаятын қасиете ие болады.

Аралас гипс алудың технологиялық тізбегі

Гипс тасы

↓

Ұсақтау (жақты н/е балғалы

ұсақтағыш)

↓

Ұнтақтау мен кептіру

біріктірілген (шахталы диірмен)

↓

Гипсті қайнату қазанында

жылулық өңдеу Домналы қож

↓ ↓

Кептіру (бункерде ұстау) Ұнтақтау

↓ ↓

Екінші реттік ұнтақтау

↓

Аралас гипс

4 Аралас гипстен өндірілетін бұйымдар мен материалдар

Құрылыс материалдары өндірісінде гипстің маңызды қасиеті болып оның байланыстырғыштық қасиеті басымдылыққа ие болады. Гипстің байланыстырғыштық қасиеті маңызды болғанымен, оның суға төзімсіздігі ең үлкен кемшілігі болды. Бірақ, гипс байланыстырғыштарының суға төзімсіздігін бірнеше жолдармен жоюға болады. Мысалы: гидравликалық қоспалар немесе қождар мен күлдер қосу арқылы. Ал егер гипске полимер қосса, ол су жұқпайтын қасиетке ие болады. [3]

Дайындалуы бойынша гипс пен гипсбетон бұйымдары мына топтарға бөлінеді: аралық қабырғаларға арналған тақталар мен панельдер, аралық төсемдерге арналған бұйымдар; қабырғаларды өңдеуге арналған парақтар (құрғақ гипс сылағы) ; қабырғалық тастар: жылу изоляциялық бұйымдар; сəулетті-əсемдік бөлшектер (карниздер, төбелік розеткалар, плафондар, фризолар, т. б. ) .

Гипс қоспасынан сонымен қатар гипс тақтайшаларын (плиталарын) жасауға болады. Гипс (плитасын) тақтайшаларын даярлауға гипс қоспасы дайындалады да, бір ерекшелігі оған құю технологиясын қолданады. Ағаш жоңқалары, қождар, қамыс аралас гипсті жеңіл қылып, өңдеуін жеңілдетеді (бұрғылау, аралау) . Оларды салмақ түспейтін бөлме араларына қолданады.

Гидравликалық гипс байланыстырғыштарынан көптеген құрылыс материялдары дайындалады. Мысалы: гипсті бетонды тастар, кеңістіктердегі толтарғыштар тектес материалдар дайындалып, олар құрылыста кең қолданыс табуда.

Аралас гипс материалдары құрылысқа ғана емес сонымен қатар сәулет өнерінде де кең қолданысқа ие. Атап айтсақ, гипсті талшықты массадан (90 %-гипс, 10%-макулатура) архитектуралық құймалы бұйымдар алынады.

Сондай-ақ гипстен декоративті коллоналар, кабельді блоктар, термоизоляциялық материалдар, отқа төзімді қаптауға арналған плиталар және фасонды бұйымдар, қабараралық еденді жабынды бөренелер жасалынады.

Аралық қабырғаларға арналған тақталар. Оларды гипс илемінен (гипс) немесе гипс ерітіндісі мен минералдық жəне органикалық толтырғыштар қосылған (гипс-бетон) бетоннан дайындайды.

Тақталарды өндіру келесі əрекеттерден тұрады: шикізаттық материалдарды өлшеу - гипс, толтырғыш, су жəне қатаюды баяулатқыш (немесе жеделдеткіш) ; гипс ерітіндісін араластырғышта араласпаны араластыру; тақталарды қалыптау жəне кептіру. Тақталар үш əдіспен қалыптанады - құйма əдісі, дірілдету жəне престеу.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.