Жемқорлық түсінігінің теориялық-əдістемелік негіздері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

Жемқорлық түсінігінің теориялық-əдістемелік негіздері.

Жемқорлық, коррупция (лат. corrupti o - сатып алу)
— мемлекеттік басқару құрылымдарындағы лауазымды қызметкерлердің өздеріне
тапсырылған қызмет мүмкіндіктерін жеке бастарының пайдасы мен мүддесі үшін
пайдалану мақсатында жасаған қоғамға қауіпті қылмыстық іс-әрекеттері.
Жемқорлықтың жалпылама белгілері: лауазымды адамның өзінің
немесе делдал арқылы пара берушінің немесе оның өкілі болған адамның
пайдасына жасаған іс-әрекеті (әрекетсіздігі) үшін ақша, бағалы қағаздар,
өзге де мүлік, мүлік құқығы немесе мүлік сипатындағы пайда түрінде пара
алу, туыстық, жерлестік, т.б. жақындықтарына байланысты қызметке ретсіз
қабылдау және көтермелеу, сондай-ақ, мемлекеттік және
қоғамдық мүліктерді талан-таражға салу. Мемлекетте жемқорлықтың бел алуы
көлеңкелі экономиканың пайда болып, экономикалық өсу қарқынының тежелуіне
және әлеуметтік, саяси шиеленістердің құрт асқынуына ұрындырады. Сонымен
қатар жоғары лауазымды мемлекеттік қызметкерлер жаппай жемқорлыққа салынған
жағдайда құқық қорғау органдары оларды жасаған қылмыстары үшін
қылмыстық жауапкершілікке тарта алмайтын жағдай қалыптасады. Жемқорлық
жасалу түрлеріне қарап екіге бөлінеді: жекелеген лауазымды қызметкерлер
жасаған қылмыстық іс-әрекет және бірнеше лауазымды қызметкерлер бірігіп
жасаған қылмыстық іс-әрекет (қысқаша Сыбайлас жемқорлық). 1989 жылы әлемнің
дамыған 37 мемлекеті халықаралық бизнестегі жемқорлыққа қарсы күресу туралы
конвенцияға қол қойды. Қазақстан осы конвенцияға қосыла отырып, 1998 жылы 2
шілдеде “Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы” Заң қабылдады.
Қазақстан Республикасының Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы
заңында сыбайлас жемқорлыққа мынадай анықтама берілген: бұл – ...жеке
түрде немесе делдалдар арқылы мүліктік игіліктерді заңсыз алу және
мемлекеттік қызмет атқарушы тұлғалардың, сондай-ақ оларға теңестірілген
тұлғалардың өз лауазымдық өкілеттіктері мен өкілеттеріне қатысты
мүмкіндіктерін мүліктік пайда табу үшін жеке басына пайдалануы, сондай-ақ
аталмыш тұлғаларға жеке және заңды тұлғалардың көрсетілген игіліктер мен
жеңілдіктерді құқыққа қайшы түрде пара ұсыну жолымен сатып алуы.
БҰҰ-ның құжаттарында қолданылатын жемқорлық терминінің халықаралық-
саяси анықтамасы мынадай деп берілген: сыбайлас жемқорлық – бұл мемлекеттік
билікті жеке бас пайдасы үшін, үшінші бір тұлғалар мен топтардың мақсаты
үшін асыра пайдалану.
Қарапайым тілмен айтатын болсақ, сыбайлас жемқорлық – бұл қызмет
дәрежесін жеке мақсатта пайдалану. Сыбайлас жемқорлықты білдіретін
белгілердің бірі пара алу не беру болып табылады.
Пара дегеніміз не? Бұл лауазымды тұлғаның басқа бір тұлғадан
лауазымына қатысты көрсететін қандай да бір қызмет түріне берілетін ақша
немесе өзге игіліктерді алуы. Бұл жағдайда көрсетілген ақша мен игіліктерді
әрдайым парақордың жеке өзі алмайды, оларды көбіне оның жақын адамдарына
немесе жасанды жалған ұйымдарға ұсынады. Пара деп саналатын нәрселер:
Заттар – ақша, оның ішінде валюта, банк түбіртектері мен құнды
қағаздар, бағалы металдар мен асыл тастардан жасалған бұйымдар,
автокөліктер, пәтерлер, саяжайлар мен қала сыртындағы үйлер, азық-түліктер,
тұрмыстық техника мен аспаптар, өзге тауарлар, жер учаскелері және өзге
жылжымайтын мүлік.
Қызмет түрлері және олжа – емделу, жөндеу және құрылыс жұмыстары,
санаторлық және туристік жолдамалар, шетелдік сапар, ойын-сауықтар мен
басқа шығындарды өтеусіз немесе төмен бағамен төлеу.
Сыбайлас жемқорлық неге өте қауіпті?
Адамдардың көбі пара беру мен сыбайластықты қандай жағдайда да өздері
үшін пайдалы немесе зияны жоқ құбылыс ретінде қарастырады:
- Мұның несі жаман? Көбірек төледім, есесіне техникалық
байқаудан ешбір қиындықсыз өттім, оған қоса уақытты да үнемдедім.
- Дипломды сатып алдым да, ұлымды беделді жұмысқа
орналастырдым. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.