Жылқы туралы шығармаларды зерттеу

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Жақсылық Таңнұр Ерболатқызы

Тараз мемлекеттік педагогикалық университеті, гуманитарлық жоғарғы ғылымдар мектебі, "Қазақ тілі мен әдебиеті" мамандығының 4 курс студенті

Жылқы туралы шығармаларды зерттеу

Аннотация
Бұл мақалада қазақ халқының тарлан тарихының тереңіне үздіге үңілгенде де тәнті болатынымыз - бабаларымыздың елін, жерін қорғап, ата жауымен алысқандығы қанды көйлек жолдасы, арқа-жарқа болып, алқа-қотан көшіп, ақ түйенің қарны жарылып саят-салтанат құрғандағы қызығы, сәнінің көркі күмбірлеген күліктер екенін көреміз. Даңқын аспандатқан кемеңгер қолбасшы Күлтегіннің Боз аты, Қара қыпшақ Қобыландының Тайбурылы, Алпамыс батырдың Байшұбары, Ер Тарғынның Тарланы жадымызда жатталып қалды.
Аннотация
В этой статье мы видим, что наши предки, защищая страну, землю и сбежали с врагом, переехали в спину - спину, переселились Кос-котан, видели, что у белых верблюдов было очень интересно, когда они взорвали снег. В память о героизме легендарного полководца Культегина, Тайбурла Кобыланды Кара кыпчак, Байшубары Алпамыс батыра, Таргына.

ANNOTATION
In this article, we see that our ancestors, defending the country, the land and ran away with the enemy, moved to back-to-back, moved to KOs-Kotan, saw that the white camels were very interesting when they blew up the snow. In memory of the heroism of the legendary commander Kultegin, Tabula Kara Kipchak Kobylandy, Birubari Alpamys Batyr, of Targyn.

Эненолит дәуірінде Солтүстік Қазақстанда Ботай мәдениетінің дамуы болды. Ботай мәдениеті келесідей тұрақтардан тұрды: Ботай, Красный Яр, Бестамақ. Ол сондай-ақ географиялық жағынан жақын орналасқан Терсек мәдениетіне жақын болған. Ботай мәдениетінің атауы Ботай жол айрығынан атауынан алынды, оның жанында б.з.д. 3-2 мыңжылдықпен даталанған ботай мәдениетінің алғашқы қонысы орналасқан.
Бұл мәдениетке қатысты 20-дан астам елді мекен ашылды. Ботай қонысы көптеген материал мен ақпаратқа ие. Ол б.з.д. XIV-XII ғасырларға дейін тіршілік еткен. Ежелгі түрдегі үйлері сақталмай, қазіргі түрдегі үйлері сақталған. Қазіргі уақытта Ботай б.з.д. 3700-3100 жылдары Қазақстанның солтүстік батысында болған эненолиттің археологиялық мәдениеті деп есептеледі. (Акмолинская область, возле города Кокшетау Ақмола облысы, Көкшетау қаласының маңында). Жылқыларды қолға үйрету археологтары мен сарапшылары, Ботай жылқыны қолға үйрету нүктесі деп танылған. Олардың бағалауы бойынша бұл шамамен 5,5 мың жыл бұрын болған. Оның үстіне, жылқыны алдымен тек қана жеуге болатын тағам ретінде қолға үйреткен. Кейінірек жылқыны жүк таситын жануар ретінде пайдаланды. Энеолитке қарамастан, Ботайдағы негізгі материалдар мыс емес, тас, сүйек және саз болды. Ботай тұрғындарының негізгі қызметі - жылқы өсіру, аң аулау және балық аулау болды. Ботайлықтар биенің сүтінен қымыз дайындап, жылқыны қорек ретінде қолға үйреткеннен кейін, ботайлықтар 6700-6000 жыл бұрын ат әбзелдерін ойлап тапқаны дәлелденді. Ботай қазбалары кезінде жүгендер, тұсаулар, тас шоқпарлар, қанжарлар, жебенің ұштары, найзалар, гарпундар, балталар, қашаулар, сүргілер, жонғыштар, пышақтар, қайқы пышақ, терілерді өңдеуге арналған құралдар, инелер және тағы басқалар табылған. Антропологиялық тұрғыдан Қазақстанның неолит және эненолит дәуіріндегі халқы протоевропалық болды. Ботайданың басым бөлігінде кремнийлік қарулар басым болды, көбінесе жаңқалықтар.
Ботай мәдениеті, Солтүстік Қазақстанның эололит дәуірінің мәдениеті. Солтүстік Қазақстан облысының Айыртау ауданы, Никольское ауылының оңтүстік-шығысында орналасқан. 1981-1983 жылдары Солтүстік Қазақстан университетінің археологиялық экспедициясы профессор Виктор Зайберттің басшылығымен 15 гектар жерде 158 құрылыстың қалдықтарын анықтады. Ботай мәдениетінің тіршілік еткен бірнеше ғасырларда Ботай қонысында ежелгі адамдармен кемінде 250 тұрғын үй салынды. Жартылай жеркепелерінің ауданы 20-70 шаршы метрді құрады. Олар көбінесе бір-бірімен араласқан топтарда орналасты, сонымен қатар кейбіреулер бір-бірімен ауысу арқылы байланысқан. Барлық ғимараттар тұрғын және шаруашылық бөліктерге бөлінген. Әдетте, әрбір тұрғын үйдің ортасында еденде орналасқан бір ошақ болған. Осындай тұрғын үйлерде бір туыстық қауымдастық тұрған, олар бір шарушылық бірлікті білдіреді. Ол 40-тан 50 адамға дейін болатын. Ұжымдық әр түрлі жыныстық жерлеулер отбасылық-шаруашылық қауымдастықтардың ықтимал болуын растайды, олар үш немесе төрт кіші отбасынан тұрады. Солтүстік Қазақстан аумағындағы неолит ескерткіштерінде аң аулау мен балық аулауға тән құралдар басым болғанда, ал эноолит дәуірінде орманды даланың бір бөлігінде, өнімді шаруашылыққа көшуіне байланысты, ағаш өңдеу, былғары және басқа да түрлерде қолданылатын құралдар алдыңғы қатарға шықты. Тақтатас, әктас және граниттен жасалған бұйымдардың үлкен тобы жиі кездеседі. Көптеген керамикалық ыдыстар кеңінен қолданылған. Сүйектен жасалған көптеген құралдар: жылқының төменгі жақ сүйегінен жасалған орақтар, жер аударатын құралдар, ағаш өңдеуге арналған құралдар, инелер, біздер және басқада тігіске арналған құралдар. Бұл ауыл шаруашылық дағдыларының болуы және үй қолөнерінің дамыған жүйесін көрсетеді. Көптеген құралдар мен заттардың бетіне сәндік суреттер, жұмбақ белгілер мен сызықтар бар. Бірақ Ботай қонысындағы табылған заттардың басты ерекшелігі сүйек қалдықтарының көптігі. Олар жер бетінде, жер астында, тұрғын үйлердің қабырғаларын толтырғанда, тұрғын үйдің еденінде және шаруашылық шұңқырларында барлық жерлерде кездеседі. Ең қызығы, бұл қалдықтардың жүзден бір бөлігі - жабайы өгіз, бұлан, елік, ақбөкен, аю, түлкі, қарсақ, құндыздың, суырдың, қоянның, доңыздың сүйектері. Сүйектердің негізгі массасы аттың қалдықтарына жатады, ол қолға үйретілгендіктің негізгі белгілерінің бірі болып табылады. Ботай мәдениетінің қалыптасуында Жайық пен Ертіс өзендерінің арасында орналасқан тайпалар маңызды роль атқарған. Бұл бірегей қоныстарды көпжылдық қазба жұмыстары негізгі зерттеуші Виктор Зайберттің арнайы Ботай энеолит мәдениетін ерекшелеуге мүмкіндік берді. Алматы, Санкт-Петербург, Екатеринбург, Мәскеу, Челябинск, АҚШ және Петропавл ғалымдары мәдениет құбылысы бойынша көпсалалы зерттеулермен айналысты. Ботай мәдениетінің мәселелерін зерделеу аясында Ұлыбритания, Германия, Иран, Канада, АҚШ, Чехия, Финляндия, Жапония, Ресей, Қазақстан және Украинаның жетекші ғалымдарының қатысуымен бірқатар халықаралық симпозиумдар өткізілді, ол белгілі бір дәрежеде Еуразия даласында атты қолға үйрету уақытын және дәрежесі туралы сұрақ қойылды. Оның материалдарына сүйене отырып, Қазақ мәдениеті жобасы Шалқар көліндегі мұражай-туристік кешен түрінде дайындалды. Екі Ботай қонысының үлгілік макетінің эскизі дайындалды. Мұндай макеттер қазба жұмысы жүргізілген жерлерде де тұрғызылған. Қазіргі қала жоспарлаушылары 5000 жыл бұрын ежелгі адамдардың шатыр-күмбез сәулет өнерінің керемет ғимараттарын салғаны таң ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.