Ас қорыту жүйесіне басымырақ әсер ететін улы өсімдіктермен улану

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 33 бет
Таңдаулыға:

Аннотация

«Малдың уланулары» пәнінен «Ас қорыту жүйесіне басымырақ әсер ететін улы өсімдіктермен уланулар себептері, клиникалық белгілері, сақтандыру шаралары» тақырыбы бойынша жазылған курстық жұмыс 29 беттен тұрады.

Курстық жұмысында кіріспе бөлімі, негізгі бөлімі, өзіндік зерттеу, техникалық қауіпсіздік, қорытынды және пайдаланылған әдебиеттер тізімі қамтылды.

Белгілер мен қысқартулар

Г-грамм

Сағ-сағат

Мм-миллиметр

Квт-киловольт

Кг-килограмм

СКЖЗ-синтетикалық кір жуғыш зат

О-градус

Мкм-микрометр

Км-километр

Т-тонна

М/с-метр/секунд

ПВС-поливинилді спирт

БӘБ- бақа әсер бірлігі

МӘБ - мысық әсер бірлігі

КӘБ -көккептер әсер бірлігі

ӘБ- әсер бірлігі

Анықтамалар

Циангликозидтер - құрамында азоты бар агликондардан тұратын, ыдыраган кезде өте улы синиль қышқылын түзетін гликозидтер

Тиогликозидтер - құрамында азот және күкірті бар агликондардан тұратын гликозидтер

Жүрекке әсер ететін гликозидтер - құрамында азотсыз агликондар баргликозидтер

Сапонин-гликозидтер - құрамында гемолитикалық және көбік түзгіш қасиеті бар, стеройдты және үштерпеноидты сапонигендерден тұратын агликондар бар

Алкалоидтар- өсімдіктерде кездесетін мысалы құрамында азотты органикалық негіздері бар заттар.

Гликозидтер -сумен қосылып ыдырағанда глюкоза және аглюкондар түзетін, эфирге ұқсас азотсыз, оргоникалық қосылыстар

Нормативтік сілтемелер

МЖМБС 2. 102 -68 КҚБЖ (ЕСКД) . Конструкторлық құжаттардың түрлері мен комплектілігі.

МЖМБС 2. 104 -68 КҚБЖ (ЕСКД) . Негізгі жазбалар.

МЖМБС 2. 01-80 КҚБЖ (ЕСКД) . Бұйымдар мен конструкторлық құжаттарды белгілеу.

МЖМБС 2. 301 -68 КҚБЖ (ЕСКД) . Форматтар.

МЖМБС 2. 601 -95 КҚБЖ (ЕСКД) . Пайдалану құжаттары.

МЖМБС 2. 304-81 КҚБЖ (ЕСКД) . Сызбалық шрифттер.

МЖМБС 2. 701-84 КҚБЖ (ЕСКД) . Схемалар. Түрлері мен типтері. Орындауға қойылатын жалпы талаптар.

МЖМБС 2. 321-84 КҚБЖ (ЕСКД) . Әріптік белгілеу.

МК (ГК) ҚР 04-2003 Экономикалық қызмет түрлері бойынша өнімдердің классификаторы (ЭҚТБӨК)

МемСТ 12. 1. 008-76 Еңбекті қорғаудың стандартты жүйесі. Биологиялық қауіпсіздігі

МемСТ 26668 - 95 - Сынама алу

МемСТ 7636 - 85 - Сынама алу әдістері. Сынаманы зерттеуге дайындау

МемСТ 7631-85- Сапаны бағалаудың органолептикалық көрсеткіштері

Мазмұны

Аннотация

Белгілер мен қысқартулар

Анықтамалар

Нормативтік сілтемелер

Кіріспе . . . 7

Негізгі бөлім . . . 8

1. 1Ас қорыту жүйесіне басымырақ әсер ететін улы өсімдіктермен

уланулар . . . 8

1. 2 Орталық нерв жүйесіне басымырақ әсер ететін улы өсімдіктермен

уланулар . . . 15

1. 3Улы заттар және олардың организмге әсерлері жөнінде жалпы түсінік. . 18

1. 4 Улануларды емдеу үлгісі және сақтандыру шаралары . . . 20

1. 5 Мал азығындағы және өсімдіктердегі улы заттарды анықтау . . . 22

2 Өзіндік зерттеу . . . 26

3 Техникалық қауіпсіздік . . . 31

Қорытынды . . . 32

Пайданылған әдебиеттер тізімі . . . 33

Кіріспе

Қазіргі таңда мал шаруашылығында, малдардың ішінде түрлі азықтардың құрамындағы улы заттармен уланулары жиі кездесетін жағдай. У дегеніміз ағзада патологиялық жағдай туғызатын өте қауіпті химиялық зат. Улы заттар жануар ағзасына әр түрлі жолмен енеді. Жануардың аузы арқылы, терісі арқылы және тыныс жолдары арқылы енеді. Жануар негізінен аш кезінде улы шөп жеп қойса оның ағзаға таралуы тез болады. Негізінен улы азықтардың өзіне тән жағымсыз иісі болады, бірақ мал аш болған соң жеп қояды. Улы заттар ауыз қусы арқылы асқазанға түсіп денеге таралып, малдың жалпы жай күйін нашарлатады. Малдардың улануы шаруашылықтарға өте көп зиян тигізеді. Уланған кезде бір екі бас мал ғана емес, көптеп малдардың топ-тобымен ауруы, ауыр жағдайда көмек көрсетіліп үлгермегенде уланған малдың кенеттен малға өлім жетімге ұшырауы, аман алып қалған малдардың өнімінің азаюы жұмыс малдарының жұмысқа жарамсыздығы жедел көмекке емдеп жазуға жұмсалатын қаражат шығындары шаруашылықтардың, жеке қожалықтардың қаржыларына әсерін тигізері сөзсіз.

Уланудың жіті және созылмалы түрлері бар. Улану кезінде малдың жас ерекшелігіне мән береміз. Мал организмі жас болса ол мал соғұрлым уға өте сезімтал келеді. Себебі ондай малдардың организмі уытты заттарды залалсыздандыра алмайды. Ал ересек малдардың улы заттарды залалсыздандыру қабілеті өте жақсы. Кей жағдайларда жануарлардың улы заттарға сезімталдығы жынысынада байланысты болады. Улы заттарға еркек малдарға қарағанда ұрғашы малдар төзімдірек келеді. Ал жұқпалы аурумен ауыратын малдардың ағзасы улы заттарға қарсы қабілеті өте төмен болады. Көбінесе мал ағзасына у ауыз қуысы арқылы енеді екен. Тыныс алу жолымен ағзаға көміртегі тотығы, күкіртті сутегі, шаң тозаң түсуі мүмкін. Тыныс алу жолымен түскен улар өкпе арқылы сорылып өкпе ұлпаларын қабындырады.

Онымен қатар ауылшаруашылық малдардың улануы олардың организміндегі улы заттары өнімдері арқылы өз төлдерін тіпті адамдарды уландырулары мүмкін.

Кей уақыттарда уланулардан болатын шығын індетті аурулардан келетін шығындардан да асып түсетін көрінеді.

Уланған организмнің, әсіресе созылмалы уланулардың түрінде уланған малдарың жалпы резистенттік қабілеттілігі әлсірейді де, олардың індетті тоғышарлық көбінесе жұқпалы емес ауруларға қарсы тұру қабілеттілігін нашарлатады. Сондықтан ондай малдарда уланулардың басқа аурулармен қабаттасып асқынған түрлері жиі кездеседі. Көп жағдайларда мал мамандары, күтуші, бақташы адамдар уланулардың табиғатын терең білмегендіктен дұрыс диагноз қоя алмай қалады. Соның салдарынан емдеу, уланудың алдын алу шаралары дұрыс жүргізілмеуі де мүмкін.

1 Негізгі бөлім

1. 1 Ас қорыту жүйесіне басымырақ әсер ететін улы өсімдіктермен уланулар

Кекіремен улану. Өте зиянды жайылымда, шабындықта кездесетін арам шөп. Әсіресе бүршіктенген гүлденген кезінде құрғақшылық жылдары улылығы күштірек болады. Шөпті кептіргенде де улылығы азаймайды. Ірі қара малдар уланбайды, ал жылқылар үшін өте қауіпті. Олар ол шөпті жайылымда жемейді., көбінесе қолда тұрғанда, рационның құрамында кекіренің мөлшері 3-5 болса, улану пайда болады.

Дамуы. Улы заты белгісі, ол зат нерв жүйесіне ас қорту жүйесінің кілегей қабықтарына әсер етеді. Нерв жүйесінің вегетативті жүйесіне әсер еткенде ішектердің жиырылуын әуел баста күшейтіп артынан әлсіретеді, тамырдың соғысы жиілеп ырғақтығы бұзылады. Көздің қарашығы ұлғайып, зәрдің бөлінуі сирейді.

Өлекседегі өзгерістер. Терінің шелі қатпа тәрізді, сарғыш түсті. Асқазанның, ішектерінің кілегей қабықтары ісінген қанталаған. Паренхиматозды ағзаларда да сондай өзгерістер ьайқалады. Бауыр бүйректер лимфобездері ылғалды, көлемдері ұлғайған. өкпенің аспирациялы қабынуы бар. Қан тамырлары қанға толы, мида қанның тоқырағаны байқалады.

Белгілері алғашқы белгілері кекірнеі жегеннен кейін 3-4 күннен кейін біліне ьастайды. Мал тынышсызданып, денесінің қозғандығы білінеді. Дірілдеп-қалшылдап, өзін -өзі тістелеп, тосқауылға қарамай алға ұмтылып тынышсызданады. Дене қызуы аздап көтеріледі. Кілегей қабықтары сарғаяды, кей жерлеріне қан құйылады. Жүректің жұмысы бұзылып, малдың дем алысы бұзылады. Ішектердің жиырылуы үдей түседі. Танаудың мойынның алдыңғы аяқтарының бұлшық еттері тартылып қатты жиырылады. Кейде ауру малдың басы ісіп кетеді. Бұлшық еттердің клоникалы тартылуы барлық денеге тарайды. Аурудың 5-ші күні ішектердің жиырылуы мүлде тоқтайды. Аяқ терісі ісініп кетеді. Ісік суық, ауырсынғандық білінеді. Несеп сарғыш-жасыл түсті мөлдір құрамында билирубин, индикан бар. Шайқалған кезде сары түсті көпіршік пайда болады. Қанның сары суында да билирубин анықталады. Жылқылардың астыңғы ерні салпиып, жиі -жиі тартылады. Жартылай ашылған ауыз қуысынан созылған сілекей ағып тұрады.

Барысы. Ауру кейде 10-14 күнге дейін созылады. Уақытында дұрыс көмек көрсетілмегенде өлім-жітім 75-90 -ке дейін барады.

Анықтау. Азықтық құрамына батаныикалық анализ жасайды. Негізгі клиникалық белгілеріне сүйенеді.

Саралау. Індетті энцофаломилелит пен ревматикалы подерматит ауруларын саралау керек.

Емі. Суды ішкенде бере отырып, ашықтыру диетасын тағайындайды. Асқазанды, 3%сода ертіндісімен жуады. 2%ихтиол ертіндісімен мол етіп клизма қояды. Ауыз қуысы арқылы көп мөлшерде 500г магни сульфаты 10 г ихтиол ертінділерін береді. Аурудың басында 0, 05 бромды ареколин ертіндісі тері астына жіберуге болады. Венаға глюкоза гексаметиламерин қолданылады. Азықты бергенде көжеге ұқсатып ерітіп берген жөн. Қазақстанда уланған жылқыға жаңа сауылған сиыр сүтін береді де оны терлетіп, артынып жылы орап тастайды.

Сақтандыру. Егін шөпті кекіреден тазару, арам шөпке қарсы күресу, жалпы кекіре аралас шөпті жылқыға бермеген жөн.

Қауашақпен улану. Куколь 30-60см бойы бар бір жылдық өсімдік. Егіннің арасывнда барлық жерде кездесетін арам шөп.

Дамуы. Улы заты сапонин, гиганин және агростемм қышқылы. Олар өсімдіктің барлық бөліктерінде де кездеседі. Әсіресе тұқымында көбірек болады. Қауашақтың уының қан түйіршіктерін ыдыратып ерітетін қасиеті бар. Эритроциттер мен лейкоциттердің қалыпты мөлшерінің 1-3% дейінгі азайғандығы байқалады. Сондай ақ кілегей қабықтарының нерв талшықтарын тікелей тітіркендіреді де қан арқылы жалпы организмге әсер етеді. Сапонин кілегей арқылы олар жарақаттанғанда, ауру жағдайында жылдамырақ өтіп тарайды. Қауашақтың тамырын мал жемейді. Улану малдардың қауашақты тұқымы аралас ұнтақталған жеммен азықтандырғанда кездеседі. Жылқы, ірі қара шошқа құстар жиі уланады, ал қойлар үшін онша қауіпті емес.

Қауашақ тұқымының малды өлтіріп жіберетін мөлшері бұзауларға 5г шошқаларға 2г құстарға 2, 5г 1 кг салмақтарына есептегенде ал малдар оны аздап ұзақ уақыт қабылдаса улануға төзімірек болып кездеседі. Улылығы метеорологиялық жағдайда топырақтың құрамына, оларды дұрыс сақтамағанда ас қорыту жүйесінің кілегей қабығының жағдайына тікелей байланысты. Әрбір малдың сезімталдығы да әртүрлі болып келеді.

Өлекседегі өзгерістер. Тері асты шелі, әсіресе өңештің кеуде қуысына қан талаған. Өңештің кілегей қабығы ісінген қанталанған. Құстардың жемсауының кілегей қабығы құрғақ кей жерлері өлі еттенген, күлді сұрғылт түсті етті қарын мен ішектерінің кілегей қабықтары ісінген, қанталаған. Жүрек еті бауыр болбыраған балшық түстес. Қан ұйымаған, алқызыл түстес.

Белгілері. Клиникалық белгілері қатты уланғанда 1-2 сағаттан кейін, ал былайда 3 - 4 күннен кейін барып білінеді. Бастапқыда сілекей аққаннан басқа көп белгілері жоқ. Артынан барып ас қорту жүйесінің кілегей қабығының қабынуынан белгілері біліне бастайды. Сілекей ағу, іш өту, шаншу, шошқаларда құсу, жұтынудың қиындауы.

Жалпы белгілеріне жүректің жұмысының нашарлауы, тамырдың жиі, әлсіз соғуы, дем алудың жиілеуі, бүйрек тұстарындағы ауырсынғандық, ауру малдың әлсіреулерін жатқызуға болады.

Удың орталық нерв жүйесіне әсерінен ауру мал жабырқау, ұйқылы ояу бұлшық еттері дірілдеген, қозғалысы сезімталдығы нашарлаған бұлшық еттерінің тартылуы салдануы байқалады.

Қатты уланған жағдайда ауру мал көбінесе жата береді. Сыртқы ортаның әсеріне қатысы жоқ. Тамақ жемейді, тәлтіректеп әрең қозғалады. Жиі-жиі қызыл түсті несеп бөлінеді. Көзге көрінетін кілегей қабықтары әуел баста қызарып артынан сарғаяды. Мойнын созып, басын шайқай береді. Өңештің тұсы ауырады. Сілекей ағып кейде құлайды, не қимылсыз бір орнында отыра береді. Ас қорыту ағзаларының қабыну белгілері байқалады.

Емі. ас қорту жүйесін жуу, құстыратын іш өткізетін дәрілерін береді. Сіңіргіш кілегейлі тұнбаларды қолдануға болады. Жүректің жұмысын жақсартатын дәрілер береді. Венаға 40% - глюкоза ертіндісін жіберуге болады. Аурудың белгілеріне қарсы күресу керек.

Сақтандыру шаралары. Қауашақты малдың азығына араласпауын қадағалау. Егер ондай азықты 50C-қа дейін қыздырғанда қауашақтың улылығы жойылатынын ескерту. Қауашақпен көп ластанған жемді тұз қышқылының әлсіз ертіндісімен ылғалдау керек.

Құрамында синил қышқылы бар азықтармен улану.

Судан шөбімен улану(Суданская трава) . Малдардың жақсы азығына жатады. Улану оның құрамындағы синиль қышқылының әсерінен болады. Құрғақшылық жылдары синиль қышқылының мөлшері 54мг-ға дейін жеткен. Ол улы зат судан шөбінен жасалған сүрлемде 12 мг мөлшеріне дейін болады.

Дамуы. Синиль қышқылы басқа өсімдіктерде де кездеседі. Ол өсімдіктегі цианглюкозиттердің гидролиз поцесінде түзіледі. Мұндай гидролиз не өсімдіктердің өз ферменттерінің не малдың ас қорыту жүйесінің ферментінің әсеінен болады. өсімдіктер кептірген кезде улылығын жояды, тек кендір өсімдігіне сақталуы мүмкін. Синил қышқылының 1 мг мөлшері малды өлтіріп жібереді. Ал жылқыларға 0, 4-0, 5 г жетіп жатыр. Ірі қара малдар месқарында түзілген қышқылды кекірген кезде шығарып отыратындықтан төзімді келеді.

Улануға әсер ететін жағдай клеткаларда оттегінің жеткіліксіздігінен тіндердегі демалыс процесінің бұзылуы, қышқыл демалуға қатысатын ферменттерді байлап тіндерді тотығу процесін жүргізбейді. Оттегінің жеткіліксіздігі бірінші кезекте орталық нерв жүйесіне әсер етеді де ондағы демалу қан айналу қаңғыма нерв орталықтарының қызметтерін бұзады. Дем алудың тоқталуынан мал өліп кетеді.

Белгілері. Аурудың барысында үш сатыны байқауға болады. Бірінші сатысында -диспноэтикалық саты-малдың демалысы жиілеп қиындайды, тынышсызданады, кілегей қабықтары қызарған, ит пен шошқаларда құсу байқалады.

Екінші -конвулсивтік сатысында эпилепсия құбылыстары байқалады, демалысы әлсіз, терісінің сезімталдығы жоқ, кілегей қабықтары көгерген, демалысы тоқтап мал өліп кетуі мүмкін. Сиырлар басын көтеріп, мойнын созып жерге қарсы тұрып демалуға тырысады. Шошқалар ти тәрізді шоқиып отырып дем алады.

Өлекседегі өзгерістер. Кілегей қабықтары қатты қызарған, қан тамырлары әсіресе құрсақ тұсында қанға толы сыртқы қабаты қанталаған, ас қорту жүйесінде геморрагиялық қабыну, паренхималды ағзаларда дегенерация, өкпе қызарған, ісінген бронхылар мен кеңірдектерде алқызыл көпіршіген сұйық. Қан ұйымаған.

Ауруды анықтау. Малдың, асқазанының жынынан синиль қышқылын анықтау керек.

Емі. Жіті түрде емдеуден нәтиже жоқ. Басқа жағдайда усыздандыру үшін тиосульфат натриді қанға жібереді. Ол синиль қышқылымен қосылып родон қосылыстарын түзеді. Оттегі жетіспегенде метилен көгін қолданады. Венаның ішіне глюкоза жіберіледі. Натридің азот қышқылы тұзының 0, 5-1 судағы ерітіндісін 1мг кг мөлшерінде венаның ішіне жіберуге болады. Ауыз қуысы арқылы 3 күкірт қышқыл темір мен 5 көмір қышқыл натриді қосып 300-500мл мөлшерінде береді. Марганец қышқыл калии ертіндісін де беруге болады. Жүректің өкпенің жұмыстарын жақсартатын дәрілер береді. Жіті түрінде венаға 30 глюкозаға метилен көгі мен с витаминін қосып жібергеннің нәтижесі жақсы. Емдеуді неғұрлым ертерек, бірінші клиникалық белгілері біліне бастасымен жылдам арада қолдану керек.

Сақтандыру шаралары күдікті тамақты рационға енгізбеу, жайылымды өзгерту. Циагенді заттары бар көк шөпті темір сульфатымен және натрий гидрокарбонатымен усыздандыру керек.

Фотодинамикалық қасиеттері бар өсімдіктермен улану.

Көптеген өсімдіктердің фотодинамикалық қасиеттері бар. Ондай өсімдіктер әсіресе гүл шашқан кезде, белгілі бір қолайсыз метеорологиялық жағдайда бойларына күн сәулесінің әсерінен улы болып келетін филоэритрин затын шоғырландырады. . ондай өсімдіктердің қатарына қара құмық, жоңышқа тары және т. б жатады.

Қара құмықпен улану. Малдар бұл өсімдікті гүл шашып тұрған кезде, ашық күндері жегенде уланады. Улы зат - филоэритрин ақ түсті малдар жиі уланады деген деректер бар. Қой мен шошқалардың арімдіктердің хлорофлорасында құрамында болады.

Дамуы. Филоэритрин Оргонизмде ол көбінесе теріде шоғырланады да күнасында жиі кездеседі. Түзілген тотық тері рецепторларының қатты тітіркендіреді. Теріде күйген тәрізді өзгерістер пайда болады. Тері қызарады, ісінеді ауырсынғандық байқалады. Кейіннен күлдіреп іріңдейді. Ауыр жағдайларда бұл өзгерістерге орталық нерв жүйесінің қызметтерін бұзылуы қабаттасады.

Өлекседегі өзгерістер. Терінің зақымдалғанынан басқа бас ми қабының, ішек қарынның кілегей қабығының қабыну белгілерін, бауырдың бүйректің қызарып өзгергенін анықтауға болады.

Белгілері. Улы өсімдікті жегеннен кейін бірнеше сағаттан соң-ақ малдардың терісінде бастапқыда бас терісінде құлақтың тұсында мойында кейіннен бүкіл денесінен қызарған бөртпе пайда болады. әсіресе жүні жоқ не аз жұқа жерлерінде жақсы білінеді. Олар қышиды мал үйкеленіп қасынады. Кейіннен суланып жарылады да, жараға айналады. Кей кезде жараланған жер қабыршақтанып, іріңдеп өлі еттенеді. Жараланған жердің терісі тығыздалып бетінің қабы түсіп жара ашылады. кей малдардың ерін құлақтары толық түсіп қалуы мүмкін. Ауырған малдың тәбеті нашарлап, күйі төмендейді. Әлсірейді дене қызуы көтеріледі. Ас қорту жүйесінің қызметі бұзылады.

Барысы ауру көбіне жіті түрде өтеді. Жеңіл жағдайда рационнан улы шөпті алғаннан кейін біртіндеп жазылып кетеді. өте ауыр жағдайда өлім жітіммен аяқталады. Анықтау үшін негізгі клиникалық белгілеріне рационда қара-құмықтың бар-жоғына, метеорологиялық жағдайына көңіл аудару керек.

Емі уланған малды қорада не көлеңкі жерде ұстайды. Рационды қарақұмықтан тазалайды. өсімдік майын беріп малдың ішін өткізеді. Тұз қышқылы қосылған сумен суғарады. Кофейн немесе камфора майын қолдануға болады. Тамырдың ішіне новакайн ертіндісін жібереді. Жараны тазалап майлы дәрілер жағады ихтиол карабол, салицил, цинкті ментол.

Сақтандыру шаралары. Жайылымды өзгерту қолдағы қара құмықтың малға сабағын басқа азықтармен араластырып беру, тікелей күн көзінің сәулесінен сақтандыру.

Жоңышқамен улану. Мал көп уақыт қызыл жоңышқаны жегенде уланады. әсіресе балауса көк кезінде улы келеді.

Дамуы. Жоғарыда айтылған қарақұмықпен уланғанда сәйкес. Улы зат сол филоэритрин.

Белгілері. Уланған малдың терілерінің пигментсіз жерлерінде әсіресе бас жағында азуларында мойнында желініде аяғында қотыр пайда болады. Ол қатты қышып мал тынышсызданады. Малың жалпы хәлі нашарлайды, ыстығы көтеріледі.

Барысы. Ауру онша ұзаққа созылмайды. Жазып алуға болады.

Анықтау. Азықтың құрамы деректер мен клиникалық белгілері.

Емі. Қарақұмықпен уланғанда қолданылған емі мұнда да қолдануға болады.

Сақтандыру күн ашықта малды жоңышқалы жайылымға жаймаған жөн. Жоңышқаны жеке бермей басқа шөптермен араластырып беру керек.

Тарымен улану.

Улану қойларда жиі кездеседі. Қазақстанда семей павлодар аудандарында кездескен осындай улану жөнінде А. М Рахмановтың деректері бар. Улану жайылымда, құрғақшылық жылдары, толық жетілмеген тары өскен жайылымдарда тіркелген. Олардың бақылауы бойынша тек ақ түсті қозылар ғана емес, қара қоңыр қозылардың ішінде де байқалған.

Клиникалық белгілері. Улану ас қорту жүйесінің жұмысынан бұзылуынан басталады. Құлақтың тістің қастың тұстарында тері астында қатты қышиды, жүні түседі серозды сұйық пайда болады кейде тері өлі еттенеді. Ондай өзгерістер бірте-бірте көздің ауыздың мұрынның кілегей қабықтарына да келеді. Осының салдарынан тамақ қабылдау су ішу демалу процестері қиындайды. Кей кезде мал көрмей қалады. Сары аурудың белгілері көрінеі. Ауырған малдың 70-80 -і өлім-жітімге ұшырайды. Жазылу процесі өте ұзаққа созылады. Кей кезде өте жіті түрде өтіп нерв жүйесіне өтеді. Бастың аяқтың бұлшық еттері қатты жиырылып, ауру мал құлайды басын артқа қарай қайырап көпке дейін жатады.

Өлекседегі өзгерістер тері асты шелі ісінген, бас терісінің астында дірілдеген инфилтрат, құлақ жарғақтары қалыңдаған, терісі сарғайып, геморрагиялық диатездің белгілері, кілегей қабықтары қызарған ас қорту жүйесінде қабыну жабыршақ қарынның беттері ісінген, өкпе ісінген, қошқыл түсті, кескенде көпіршіктенген сұйық, бауырдың көлемі ұлғайған, балшық түстес, болбыр. Бүйректерде де сондай өзгерістер байқалады.

Емдеу сақтандыру шаралары қарақұмыықпен улануда көрсетілгендей.

Азық құрамындағы нитратпен улану.

Көптеген өсімдіктер, әсіресе азотты тыңайтқыштар қолданған жерде өскенде, өзінің су барысында бойына нитраттады жинайды. Оған жататындар, бидай, қара бидай, сұлы жоңышқа, қант қызылшасы, күнбағыс, жүгері. Т. б

Азықтың құрамында 0, 6-1, 5-нитрат болғанда мал уланады. Егер1, 5-тен көп болса, онда уланған мал өліп кетуі мүмкін.

Пісірілгеннен кейін баяу суытылған қызылшаны жеген малдардың улануы жиі-жиі кездеседі. Мысал ретінде азық қызылшасымен улануды келтірейік.

Азық қызылшасымен улану.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.