Болашақ мұғалімнің үздіксіз білім беру жүйесінде кәсіби өзін - өзі тәрбиелеуі

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Жетпісбаева Айсана ҚБ23

№8 Тәжірибелік сабақтың тақырыбы: Болашақ мұғалімнің үздіксіз білім беру жүйесінде кәсіби өзін-өзі тәрбиелеуі

Тәжірибелік сабақтың тапсырмасы:

1. Педагогикалық қарым-қатынас - педагогикалық үдеріс субъектілерінің өзара әрекеттестігінің негізі. Педагогикалық қарым-қатынас қандай функцияларды жүзеге асырады? Қарым-қатынас жасаудың алуан түрлі барлық функцияларын информация беруге, қарым-қатынас пен өзара түсінісу процесінде басқа адамның жеке басьш тани білуге арналған міндеттерге жатқызуға болады.
Қарым-қатынасты оқытудың оқу функциясын жүзеге асыру былайша қамтамасыз етіледі:
мұғалімнің оқушылармен нағыз психологиялық байланысы;
мұғалімпің оқушылармен оқыту процесін оқу әрекетіне айналдыру;
оқытудың қолайлы жағдайларын қалыптастыру;
коллективтік танымдық ізденіс пен бірлесіп ойластырудың психологиялық жағдайының пайда болуы;
жеке адамның тұтастай танымдық бағытталушылығын қалыптастыру;
оқу әрекеті процесінде (танымдык, жас ерекшелік, эмоциялық, дидактикалық т. б.) психологиялық кедергілерді жеңу;
оқушыларға тұтастай комплексті тәрбие ықпалын жүзеге асырудыд мүмкіндігі;
окушылар коллективіндегі өзара қарым-қатынасты ойдағыдай қальштастыру.
Қарым-қатынасты оқытудың дамуы функциясының жүзеге асырылуы:
оқу әрекетінде жеке адамның жан-жақты тұтастай дамуының әлеуметтік психологиялық негізін орнату;
жеке адамның дамуының қозғаушы күш ретінде көрінетін қарама-қайшылыктық диалектикалық жүйесін орнату;
жеке адамнын, өз ойын жасырмай айтуына және өзінше дамуына ықпал ететін, әрі мүмкіндік беретін психологиялық жағдай орнату;
Сабаққа әзірленген кезде және оның нақты міндеттерін, жұмыс түрлерін тұжырымдағанда, сабақ конспектісін жасағанда ойластырылып, онда эмоциялық нұсқа да, жалпы психологиялық жағдай да т. б. көрсетілуі тиіс. Бірте-бірте бұл күрделі процесс өздігінен жүзеге асырылатын болады.
Қарым-қатынас инициативасында табысқа жетуде тұрақты және тексерілген әдістер:
класпен бастапқы байланысты жедел ұйымдастыру;
ұйымдық шаралардан (амандасу, отырғызу т. б.) нақ-ты іс пен жекелей қарым-қатынасқа дереу ауысу;
бастапқы өзара қатынастағы ұйымдық және мазмұнды аспектілердің арасында ешқандай іркілістің болмауы;
кластағы әлеуметтік-психологиялық бірлікті жедел қолға алу, біз деген ортақ сезімді қальштастыру;
балалармен бірлескен әрекеттегі жеке аспектілерді енгізу;
жекелеген оқушылардағы жаттанды және келеңсіз құбылыстарды жою;
класпен тұтастай байланыс жасауды ұйымдастыру;
өзара қарым-қатынастың бастапқы кезеңінде коллективті жұмылдыруға ықпал ететін міндеттер мен мәселелерді қою;
педагогикалық талаптарға қолайлы келетін жайттар-ды болдырмау және жөн-жоба беретін педагогикалық талаптарды ұлғайту;
сыртқы коммуникативтік түрлерді: ұқыптылықты, жинақылықты, белсенділікті тілектестікті жарқын жүзділікті т. б. қамтамасыз ету;
өзара әрекеттін, сөздік және жазбаша құралдарын жүзеге асыру, мимиканы, микромимиканы, көзқарас байланысын т. б. барынша енгізу;
балаларға деген оң көзқарасыңды, тілектестІгіңді көрсете білу;
айқын, тартымды іс-әрекет мақсаттарын қою және оған жету жолдарын көрсету;
оқушылармен шат көңілді, қуанышты жағдайда өзара түсінісе білу;
оқушыларда өзара түсінісушілікті, мұғаліммен жалпылама пікір алысуды қалыптастыру.
Оқушылармен қарым-қатынас процесі неғұрлым тиімді болуы және балалардық психикалық күйінде ұдайы болып тұратын өзгерістерге сәйкес келуі үшін, мынадай жайттар үсынылады:
қарым-катынас жасайтын балаларға ілтипатты бол;
коммуникативтік есті дамыт;
балалармен қарым-қатынас жасағанда өз бақылауыңды дамыт;
әңгімелесушінің жауабын! әрқашан алдын ала біліп отыруға тырыс;
оқушылардьщ сырт мінез-құлқын, жүріс-тұрысын, қимыл әрекетін, мимикасын, сөйлеу мәнерін талдай біл;
балалардың, психикалық сигналдарын мінез-құлқының сырт керіністері бойынша қабылдауды және дұрыс түсіндіріп беруді үйрен;
қарым-қатынас процесінде кіммен қарым-қатынас жасап отырғаныңды үнемі ойлағаның жөн;
Адамдармен қарым-қатынас жасаудың екі әдісі немесе ұйымдастыру типі болады: өзіңнен және өзгеден. Біз көбінесе қарым-қатынасты өзіміз ұйымдастыруға тыры-самыз -- мұның өзі ыңғайлы, әрі бізге жеңіл сияқты болып көрінеді. Ал шындығына келгенде қарым-қатынастың мұндай тіпті көпшіліктен қолдау таба қоймайды.
Белгілі совет психотерапевті В. Леви адамдармен байланыс жасауды бастаған кезде білуге тиісті мынадай есепттерді тұжырымдайды:
аз уақытқа болса да өзіқ туралы, өз мұқтажың туралы ойлағанды қоя тұрып басқалар туралы, соның мұқтажы жайлы ойлағаның жөн;
сенің басқалар туралы нақты ойың, сенің олармен қарым-қатынасың қате болуы мүмкін екендігі есіңде болсын, басқалар туралы білмейтініңді білуге тырыс;
әрбір ойластырған нәрсең ұнамды, тартымды немесе жұрт таңырқайтындай болсын, бақылағыштықты және жоғарыда аталған дағдыларды қалыптастыруға тырыс.
Педагогикалық қарым-қатынасты Іс жүзінде ұйымдастыру үшін тікелей әрекеттің жалпы логикасы мен технологиясы қандай екендігін білудің ерекше маңызы бар. Бұл туралы неғұрлым толығырақ айтқан жөн, өйткені коммуникация технологиясын жете түсінуді қажет ететін толып жатқан компоненттерден тұрады. Міне, сон-дықтанда педагогикалық қарым-қатынастық жалпы творчестволық кезеңдерінде керсетілген секілді, бірлескен әрекеттің -- қарым-қатынастың біртұтас процесін бірнеше сатыға бөлген қолайлы.

2.Кәсіби өзін- өзі тәрбиелеу қазіргі мұғалім тұлғасын дамыту факторы ретінде, оның ерекшеліктері.
педагог өзінің жалпы педа-гогикалық біліміндегі, өзі оқытатын ғылым негізі бойынша біліміндегі кемшілік тұста-рын байқамаса, өз педагогикалық құра-лының жеткіліксіздігін көрмесе, оның кәсі-би өзін - өзі жетілдіруі мен өзін - өзі тәр-биелеуі тіптен мүмкін емес деп айтуға болады. Өзін - өзі кәсіби жетілдіру мен дамытуға кіріспес бұрын, педагог өз іс-әрекетінің қандай да бір өткен кезеңіне талдау қорытындыларын жасап отыруы керек. Сонымен қатар өз іс - әрекетін жақ-сартуға байланысты жасалған қызметтес адамдардың нұсқауларын ескеруі қажет. Кәсіби іс-әрекетінде нақты жетістіктерге жете білген педагогтардың тәжірибесіне сүйенсек, кәсіби өзін - өзі жетілдіруді өзінің педагогикалық іс-әрекетіндегі жетістіктер мен кемшіліктердің себеп - салдарларын те-рең талдаудан бастау қажет екендігіне көзі-міз жетеді. Өз әрекетінің үрдісі мен нәти-желерін талдай отырып, оқытушы рефлек-сия жасайды. Рефлексия (лат. сөзінен аударғанда reflexio - өткенге сүйену) - тол-ғану, өз - өзін байқау, өзін - өзі тану. Кәсіби сана - сезім өзін - өзі тану негізінде қалып-тасады. Осының нәтижесінде педагог білім беру үрдісінің заңдылықтарын түсініп, пе-дагогикалық шеберлікке бір адым болса да жақындай түседі.
Ғалым Е.Н. Волкова педагог субъек-тілігінің құрылымының негізгі компонент-терін атап көрсетеді. Олар:
1) Белсенділік;
2) Рефлексияға кабілеттілік;
3) Таңдау еркінділігінің болуы және оған жауапкершілік;
4) Субъектінің бірегейлігі (уникаль-ность);
5) Басқаны түсініп қабылдау;
6) Өздік даму.
Осы аталған компоненттерінің бар-лығы да педагогтың өзін - өзі білімдендіру үрдісінде ерекше орынға ие.
Өзін - өзі білімдендіру кәсіби өзін - өзі жетілдіру мен өзін - өзі тәрбиелеудің жетек-ші компоненті болып табылады. Өзін - өзі білімдендіру дегеніміз педагогтың педаго-гикалық үрдісті жетілдіру үшін қажетті жалпыадамзаттық тәжірибені, әдістемелік және арнайы білімді, кәсіби біліктілік пен дағдыны меңгеруге байланысты мақсатты жүзеге асырылатын танымдық әрекеті. Өзін - өзі білімдендіру - оқытушының мА-ман ретінде өсуінің негізі.
Өзін - өзі жетілдіруге деген ұмтылыс пен тәжірибе өзін - өзі тәрбиелеуге қажетті өзінің тұлғалық кәсіби маңызды сапаларын үш бағытта дамытуда саналы жұмыс жасау алғышартын құрайды. Олар:
- өзінің жекелікқайталанбас ерекшеліктерін педагогикалық іс-әрекет талаптарына бейімдеу;
- кәсіби құзыреттілігін әрдайым жо-ғарылатып отыру;
- әлеуметтік - адамгершілік және тұл-ғалық басқа да қасиеттерін үздіксіз дамыту.
Осы орайда Р.П. Скульскийдің мұ-ғалімді мұғалім болуға үйрету керек деген ой - пікірі тілге оралады. Яғни:
1. Жүйелі түрде әдістемелік біліммен қарулану, философия классиктерінің еңбектерін, өсіп келе жатқан ұрпақты білім-дендіру мен тәрбиелеу туралы мемлекеттік құжаттарды оқу.
2. Өз іс-әрекетінде психологияның және педагогиканың жетістіктерін, озық тәжірибені қолданып және өзінің ғылыми - педагогикалық зерттеуін жасай отырып, күш - жігерін мұғалімнің кәсіби педаго-гикалық функциялары жетік жүзеге асатын оқыту үрдісін жетілдіруге бағыттау.
3. Жүзеге асырылып отырған білім беру үрдісінің жағдайын, оның оқыту үрді-сінің жалпы даму тенденциясымен сәйкес-тендіре отырып, әрдайым талдау, бағалау критерийі ретінде өзінің мұғалімдік еңбе-гінің педагогикалық тиімділігінің аралық және соңғы көрсеткіштерін алу.
4. Өзінің педагогикалық әрекетін сол жүйеде оқу - тәрбие міндеттерінің мазмұнына қарай шығармашылықпен әртүрлі шешу үрдісі ретінде терең ұғыну.
5. Өзін - өзі білімдендіру арқылы өзінің кәсіби педагогикалық квалифика-циясын үздік жетілдіру, ғылымның жетіс-тіктерін оқу және оны тәжірибеде қолдану, сонымен қатар өзінің педагогикалық ізде-ністерінің нәтижелерін енгізу.
6. Барлық дидактикалық қағидаларды жетекшілікке ала отырып, өзін - өзі тәр-биелеу және өзін - өзі дамыту арқылы шы-ғармашылық әрекетке жетелейтін өзінде кәсіби - педагогикалық сапаларды қалып-тастыру, біртіндеп педагогикалық міндеттерді шығармашылық сипатта шешудің зерттеу біліктері мен тәсілдерін меңгеру. Тұлғаның дамуының өзін - өзі бағдар-ламалау үрдісі өзінің болжамын материали-зациялау деген сөз. Оған өмірлік ере-желер жатады. Мысалы, ешқашан еш-қайда кешікпеу, иә немесе жоқ деп салқын жауап берудің орнына басқа фор-мадағы жауаптар іздеу, ешқашан біреуге қол ұшын беруден бас тартпау т.с.с.
К.Д. Ушинский өзін ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.