Маңдай сүйегінің құрылысы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 27 бет
Таңдаулыға:

Анатомия РК№2

1. Маңдай сүйегінің құрылысы, маңдай сүйегінің бөлімдері, анатомиялық құрылымдары
Маңдай сүйек (лобная кость); (os frontale, лат. os -- сүйек, frontalis -- маңдай) -- жануарлар бас сүйегі ми сауыты бөлімін құрауға қатысады. Ол маңдай қабыршағы, көз шарасы және мұрын бөліктерінен тұрады.
Мүйізді жұп тұяқты жануарлар маңдай сүйегінде мүйіз өсінділері болады. Маңдай сүйегінің сыртқы және ішкі сүйекті тақташалары аралығында кілегейлі қабықпен астарланған маңдай сүйегінің қойнауы болады. Бұл қойнау қабынған кезде фронтит ауруы өрбиді.Сонымен қатар ол сезім мүшешімен байланысқан (иіс сезу және көру). Ол осы қызметіне қарай екі бөлімнен: вертикальды қабыршақты, squama frontalis, және горизантальді бөлімнен тұрады. Соңғы бөлімі есту және иіс сезу мүшелеріне қатынасына сәйкес жұп көз бөлігіне, pars orbitalis, және тақ мұрын бөлігіне, pars nasalis, бөлінеді. Нәтижесінде маңдай сүйегінде 3 бөлік ажыратылады. (Squma frontalis) маңдай сүйектің қабыршақтың бөлігі, (partes orbitales) маңдай сүйегінің көзұялық бөлігі, (fars nasalis) маңдай сүйектің мұрын бөлігі. Маңдай сүйегі, os frontale. Олбас сүйектің негізі мен қақпағын және көз шарасының және мұрын қуысының қабырғаларын құраушы күрделі сүйектердің қатарына жатады. Орналасуына және атқаратын қызметіне қарай төрт бөліктен: қабыршақтық, ж үп көз ж әне тақ мұрын бөлігінен тұрады. 1. Маңдай сүйектің қабыршақтық бөлігінің, squama frontalis, сыртқы беті дөңес, тегістеу, ми сауытына қараған беті ойыс, бұдырлау келген. а) сыртқы бетінің facies externa, дөңестеу және тегістеу болып келген, сыртқы бетінің орталық бөлігінде құрсақтық даму кезінде екі жақтық қабыршақтық бөліктің бір-бірімен жіктер арқылы бітіскендіктен ересек адамдарда әлсіз байқалатын метопикалық жіктер -- sutura metatopica, орналасқан. Сыртқыбетініңтөменгі бөлігі, көз үстілік бөлігіне -- pars supraorbitalis, ұласып, екі жағында айқын байқалатын көз шарасының жоғарғы ж иегін -- тагдо supraorbitalis, құрайды (№31-суретті қараңыз). Көз шарасының жоғарғы жиегінен жоғарырақ, доға тәрізді иіліп орналасқан, қасүстілік доғалар -- margo superciliaris, айқын байқалады. Қасүстілік доғадан жоғарырақ қабықшалы бөліктің алдыңғы бетінде маңдай сүйектің дөңесі -- tuber frontale, төменірек қасүстілік доғаның аралығында, ойыстау келген кеңсірік үстілік жазықтық -- glabella, орналасқан. Көз шарасының жоғарғы жиегінің ішкі қапталында, тұрақсыз көз шарасының жоғарғы тілігі -- incisura supraorbitalis, кейбір кезеңде, Margo sagittalis Foveolae granulares Sulcus sinus sagittalis superioris Angulus occipitalis i f Angulus fro n ta lis, Margo frontalis 4 V , Sulci arteriosi Sulcus sinus sigmoidei M argo squamosus Angulus mastoideus Arcus supercilia ris SuTci arteriosi sinus sagittalis superioris Squama frontalis Facies extema M argo parietalis Tuber frontale Facies temporalis Linea temporalis Facies interna Foramen Glabella supraorbitale t Margo supraorbitalis Processus zygomaticus Incisura frontalis Spina nasalis \ 'Pars nasalis Sutura frontalis Margo parietalis Impressiones digitatae rista frontalis Processus zygomaticus caecum Im p ression es digitatae 31 -сурст. М андай сүйегінін сырткы бетінін көрінісі көз шарасының жоғарғы тесігіне, ұласуы ықтимал. Бұл тіліктің іш кі қапталы нда маңдай сүйектік -- sulcus frontalis, орналасқан. Көз шарасының жоғарғы жиегі, латеральды бағытта сүйірленіп, бет сүйектік есіндіге -- processus zygomaticus, үласады. Бетсүйекосіндініңтісшеленгенұштары -- processus zigomaticus, олбетсүйектің маңдайлық өсіндісі мен маңдай бетсүйектікжіктер, sutura frontozygomatica, арқылы бірігіп, көз шарасының бүйір қабырғасын қүрауға қатысады. Бетсүйектік өсіндіден сыртында жоғары жэне латеральды бағытта самайлық сызықша -- lineae temporalis, айқын орналасқан. Негізгі міңдеті: маңдай сүйегінің қабыршақтық бөлігінің сыртқы бетін, самайлық бетінен бөліп тұру. Қабыршақтық бөліктің ми сауытына қараған беті, facies interna seu facies cerebralis, (№32-cyретті қараңыз), ойыстау келіп, мидың сыртқы бетін тікелей жауып орналасқандықтан: айқын байқалатын ми қатпарларының саусақтық батыңқылары -- impressiones digitatae, аралығында мидың көтеріңкілері, мен артерия қантамырдың жүлгелері, sulci arteriosi, айқын байқалады. Қабыршақтық бөліктің ішкі бетінің маңдай сүйектікқыры -- crista frontalis, өрлеме бағытта жоғары қарай өтіп, екі аяқш аға айырылып, жоғарғы сагитальды қойнаудың жүлгесін -- sulcus sinus sagitalis superioris, құрайды . М аңдай сүйектің сагитальды қойнауы, мидың қатты қабықшасының жоғарғы сагитальды атты қойнауының батыңқысы болып саналады. Сонымен қатар, маңдай сүйегінің ішкі қы ры мен тор сүйектің айдаршығының аралығында, мидың қатты қабықш асының өсінділері бекитін, таяз орналасқан соқыр тесігі -- foramen cecum, айқы н байқалады . Бұл тесік арқы лы , мұры н қуысын ми сауытының ішінде орналасқан жоғарғы сагитальды қойнаумен өзара жалғастырушы вена қантамырлар өтеді. 2. М аңдай сү й егін ің коз боліктер і -- partes orbitales, көз ш арасының жоғарғы қабырғаларын құрауға қаты саты нды қтан коз болігі деп аталынады (№33-суретті қараңыз). Ол мандай сүйегінің қабықшалы бөлігінен коз шарасының жоғарғы жиегі, margo supraorbitalis, арқылы бір-бірінен ажыратылып қоймай, латеральды бағытта отіп, бұл сүйектің қабықшалы болігі мен бірлесіп, бетсүйектік өсіндіні -- p ro cessu s zygom aticus, құрайды . Сонымен қатар, коз бөлігінің томенгі көз шарасына және жоғарғы ми сауытына қараған беттері ажыратылады. а) К оз ш ар асы н а қ а р аған беті, facies orbitalis, ойыс және тегістеу болып келген. Бұл беттің бүйір қапталында, бетсүйектікосіндінің басталар тұсы нда тереңдеу келген, көзж ас безініңойысы -- fossa lacrimalis, айқын байкалады. Медиальды қапталы сол ғана байқалатын ш ығырш ықтық ш ұңқы рш а, fovea trochlaris, ж әне шығыршық бұлш ықетінің сіңіршесінің орап отетін шеміршектік, кейбір кезеңдерде сүйектіктканнан тұратын шығыршықтық қылқан -- spina trochlearis, орналасқан. ә) М и сауы ты н а қ а р а ға н беті -- facies cerebralis, доң естеу келген миды ң маңдай болігінің томенгі бетімен беттесіп, орналасқандықтан ми қатпарының саусақтың ізі тәрізді батыңқылары -- impressiones digitatae, аралығындағы мидың котеріңкілері, juga cerebralis, ж эне артерия қантам ы рлары ны ң салалары, sulci arteriosi, айқын корінеді. Мандай сүйектің коз боліктері, бір-бірінен торсүйектік тілік, incisura ethmoidalis, арқылы ажыратылады. Бұл Incisura ethmoidalis Pars orbitalis orbitalis M argo nasalis M argo supraorbitalis Spina trochlearis F ossa lacrimalis nasaiis Incisura supraorbitalis F ovea trochlearis тіліктің аралыгында тор сүйектің алдыңғы ми сауыты сүйегінің алдыңғы ойысын -- fossa сгапі anterior, құрауға қатысады. Top сүйектіктіліктің жиегінің төменгі бетінде торсүйектің лабиринттерінің жоғаргы қабырғасын құрауға қатысатындықтан мұнда тор сүйектік алдыңғы, аралык, және артқы ұяшықтары және олардың аралық табақшалары орналасқан. Top сүйектікұяшықтардың аралығында көлденец бағытта, алдыңғы және артқы көлденең жүлгелері орналасқан. 3. Маңдай сүйектің мүрын бөлігі, pars nasalis, олтор сүйектік тіліктін, алдында маңдай сүйектің қабыршақтық бөлігі мен көз бөліктерінің түйіскен жерінде доға тәрізді иіліп орналасқан. Мұрын бөлігінің алдында, төменнен алға қарай бағытталған мұрындық қылқан, spina nasalis, орналасқан. Мұрындық қылқанның ұшы үшкір, бүйір қабырғалары қысыңқылау және жалпақтау келген. Бұл өсіндінің алдында және бүйір қапталында доға тәрізді иілген және бұдырлы мұрындық қыры, magro nasalis, орналасқан. Бұдырлы мұрын қыры: мұрын сүйегімен мұрын-тандай жіктері, sutura nasofrontalis, арқылы, жоғарғы жақ сүйектің маңдайлық өсіндісі мен маңдай-жоғарғы жақтық жіктері, sutura frontomaxillaris, арқылы жалғасып, көлденең бағытта орналасқан мандай-жоғарғы жақтық жіктерді, sutura frontomaxilaris, құрайды (№31,32-суреттерді қараңыз). Мұрын бөлігінің артқы және төменгі бетінде маңдай сүйегінің екіжақтық қойнауы, apertura sinus frontalis, орналасқан. Маңдай сүйектің қойнауы, sinus frontalis, ол тыныс алу жүйесінің қарқынды түрде дамуына байланысты, маңдай сүйектің екі жақтық бөліктерінің бір-бірімен өзара түйіскен жерінде екіжақтық қуыстық немесе қойнау орналасқан. (№31, 32-суреттерді қараңыз). Маңдай сүйегінің қойнауы, сүйектік табақша арқылы ассиметриялық жағдайда орналасқан, оң және сол жақтық қуыстықтан тұрады. Ішкі беттері шырышты қабықшалар мен көмкерілген. Бүл қойнау мұрын қуысының ортаңғы өту жолы мен, маңдай сүйегі қойнауының апертурасы, apertura sinus frontalis, арқылы жалғасады. Қызметі: мұрын қуысы арқылы өтуші салқын ауаны жылыту қызметін атқару.

2. Төбе сүйегінің құрылысы, анатомиялық құрылымдары.
Төбе сүйек, os parietale, ол бас сүйек қақпағының жоғарғы бүйір қабырғасын құраушы жұп қабыршақтық сүйек . Бұл сүйектің сыртқы пішіні жалпақ, төрт бұрышты келгендіктен: екі беті, төрт қыры, төрт бұрышы ажыратылады. Төбе сүйектің тісшеленген үш қыры және бір қабыршақтық қырлары ажыратылады. 1 .Алдыңғы немесе маңдайлық қыры, margo frontalis, тісшеленіп, тәждік жік, sutura coronalis, арқылы маңдай сүйекпен жалғасқан. 2.Артқы шүйделік қыры, margo occipitalis, да тісшеленіп, ламбда атты жік арқылы, sutura lambdoidea, шүйде сүйегі мен шектелген. 3. Сагитальды қыры, margo sagitalis, ол сагитальды жік арқылы, sutura sagitalis, екі жақтық бөлігі бір-бірі мен өзара шектелген. 4.Төртінші самайлық немесе қабыршақтық қыры, margosguamosa, басқа қырларына қарағанда тегістеу келіп, қабыршақтық жік арқылы самай сүйектің қабыршақтық бөлігі мен байланысқан. Бұрыштары: 1.Маңдайлық бұрышы, angulus frontalis, ол төбе сүйектің мандайлық қыр мен сагитальды қырдың түйіскен жерінде орналасқан. 2.Сына сүйектің бұрыштары angulus sphenoidalis, олтөбе сүйектің мақдайлық қыры мен қабыршақтық қыры мен түйіскен жерінде орналасқан. Төбе сүйектің үлкен қанаты мен шектелген. Бұл бұрыштың ішкі бетінде қантамырлардың жүлгелері айқын байқалады. 3. Шүйделік бұрыш, angulus occipitalis, ол сагитальды қыр мен шүйделік қырдың түйіскен жерінде орналасқан. 4.Еміздіктікбұрышы, angulus mastoideus, ол төбе сүйектің қабыршақтық қыры мен шүйделік қырыныңтүйіскен жерінде орналасқан. Сонымен қатар төбе сүйектің дөңестеу келген сыртқы жэне ойыстау келіп, мимен беттесіп орналасқан ішкі беті ажыратылады. Төбе сүйегінің беттері: 1. Төбе сүйектің сыртқы беті тегіс және дөңестеу келіп орналасқан. Сыртқы бетінің орталық бөлігінде төбе сүйектің дөңесі, tuber parietale, төменірек доға тәрізденіп иіліп орналасқан, жоғарғы және төменгі самайлық сызықшалар, linea temporalis superior et inferior, орналасқан, Бұлсызықшалар, өз аттас бұлшықеттер мен фасциялық қабықшаның басталаржері болып саналады. 2. Ішкі немесе ми сауытына қараған беті, ойыстау және мидың дорзолатеральды бетімен бетгесіп орналасқандықтан бұдырлау келген. Мұнда: мидың иірімдерімен беттесіп орналасқандықтан, мидың немесе саусақтың батыңқылары, impressiones digitatae, аралығында орналасқан мидың көтеріңкілері, juga cerebralia, қантамырлардың жүлгелері, sulci arteriosi. Ішкі бетінің жоғарғы сагитальды қырыньщ бойында Margo sagittalis Foramen parietale T uber parietale Angulus occipitalis Margo occipitalis Angulus mastoideus Facies externa Angulus frontalis Linea temporalis superior Linea temporalis inferior Margo frontalis ~v~ Margo squamosus Angulus sphenoidalis. Оң жақтағы төбе сүйегінің сыртқы көрінісі жоғарғы сагитальды қойнаудың жүлгелері, sulcus sinus sagitalis superior орналасса, еміздіктік бұрышының маңында сигма тәрізді қойнаудың жүлгесі, sulcus sigmoidei орналасқан. Сонымен қатар, жоғарғы сагитальды қойнаудың бойында пахион өсінділердің шұңқыршалары, fo veolae gran и lares орналасқан.
3. Шүйде сүйегінің құрылысы, шүйде сүйегінің бөлімдері, анатомиялық құрылымдары.
Ш үйде сүйегі -- os occipitale, ол ми сауыты сүйегінің артқы қапталында орналасқан. Сыртқы беті дөңестеу, ішкі беті ойыстау келген тақ сүйек. Шүйде сүйегінің төменгі, артқы жағында ми сауытын омыртқа өзекшесі мен жалғасты руш ы ш үйделік үлкен тесік foram en magnum, бүйір қапталында сигма тәрізді қойнаудың жүлгегі, sulcus sinus simgoideus, орнаSutura squamosa Pars squamosa ossis temporalis Linea temporalis superior Linea temporalis inferior Sutura coronalis Sutura sphenoparietalis Margo sphenoidalis ossis temporals (pars squamosa) Tuber frontale Linea temporalis Sutura sphenofrontalis Facies temporalis alae majoris ossis sphenoidalis Arcus zygomaticus Corpus mandibulae Sutura lambdoidea Sutura parietomastoidea Sutura occipitomastoidea Porus acusticus extemus Processus mastoideus Processus styloideus Sutura temporozygomatica Sutura frontozygomatica orbitalis ossis ethmoidal is Os nasale Os lacrimale Sutura nasomaxillaris Sutura ethmoidolacrimaiis Fossa temporalis Sutura zygomaticoraaxiUaris Spina nasalis anterior Corpus maxillae 25-cvpeT . Бассүйектін о н ж акбетінінкөрінісі 27 ласқан. Шүйде сүйегі эмбриондық дамуына байланысты төрт бөліктері: pars basilaris, бүйір қапталында жүп бүйір бөліктері -- partes laterals, артындаорналасқанқабыршақтықбөлігі -- pars squama, ажыратылады (№26,27-суреттер). 1. Шүйде сүйегінің денесі немесе базилярлық бөлігі, pars basilaris, қалыңдау, қысқалау және төрт бұрыш тәрізді болып келген. Денесінің бірнеше беттері ажыратылады: а) Алдыңғы беті бұдырлау келген, ол 17-18 жасқа дейін сына сүйектің денесі мен шеміршектік ткандар арқылы, synchondrosis sphenooccipitalis, одан әрі сүйектік ткандар арқылы байланысқан. ә) Артқы беті тегістеу және доға тәрізді иіліп, шүйде сүйегінің үлкен тесігінің, foramen magnum, алдыңғы қабырғасын құрауға катысады. б) Жоғарғы немесе ми сауытына қараған беті, сына сүйектің бетімен бірлесіп, шүйде сүйегінің үлкен тесігіне қарай төмен бағытта өтіп, ылдиын -- clivus, құрайды. в) Төменгі беті ми сауытының сыртында орналасқан, мұнда жүтқыншақтық төмпешік -- tuberculumрһагупдеит, орналасқан. в) бүйір бөлігінің ми сауытына қараған бетінде, самай сүйектің тастақ бөлігінің төменгі қойнауының жүлгесі -- sulcus sinus petrosi inferioris, орналасқан. 2. Ш үйде сүйектің бүйір бөліктері -- parteslaterales, жүп бөліктерден тұрады. Сыртқы пішіні жалпайып, бұлсүйектің қабықшалы Sulcus sinus sagittalis superioris Eminentia cruciformis Sulcus sinus transversi Protuberantia occipitalis interna Processus jugularis v-S'-- , Tuberculum jugulare IncisursT'jugu laris Margo lam bdoideus Squam a occipitalis Pars lateralis ^ " V : `Mi*- ' Crista occipitalis interna M argo m astoideus Sulcus sinus sigmoidei Canalis condylaris ' Sulcus sinus petrosi inferioris Clivus n Pars basilaris 26-сурет. Шуйде сүйегінің ішкі бетінің көрінісі 28 бөлігімен беттесіп, шүйде сүйегінің үлкен тесігін -- foramen magnum, құрайды. а) шүйде сүйегінің бүйір бөлігінің сыртқы бетінде: пішіні эллипс тәрізді болып келген айдаршығы -- condyJus occipitalis, орналасқан. Айдаршықтың дөңес жэне эллипс тәрізді болып келген буын беті ауыз омыртқаның (атланттың) жоғарғы буын ойысымен, fovea articularis superior, беттесіп буын құрау қызметін атқарады. Айдаршықтың артқы қапталында айдаршықтық шұңқыршасы, fossa condylaris, шұңқыршаның түбінде айдаршықтың өзекшесі -- canalis condylaris, айқын байқалады. Бұлөзекшелер арқылы ми сауытының сыртқы бетінде орналасқан веналарды диплоитикалық веналармен жалғастырушы эмиссарлық веналар -- w , emissaria condylaris, өтеді. , ә) шүйде сүйегінің бүиір бөліктерінің латеральды жиектері тегістеу келген мойындырық венаның тілігі -- incisura jugularis, аралығында мойындырық аралық өсінді -- processus intrajugularis, орналасқан. Мойындырық тілігі, самай сүйегінің тас бөлігінің төменгі бетінде айқын орналасқан мойындырықтық ойыспен беттесіп, мойындырық венаның тесігін -- foramen jugularis, құрайды. Мойындырық тесік мойындырық аралық ісіндісі, processus interjugulans арқылы: ішкі Squam a occipitalis мойындырық венаның жоғарғы буылтығы -- bulbus jugularis superior, орналасатын кеңдеу келген артқы бөлігіне жэне IX, X, XI жұп ми нервтері өтетін кішілеу келген алдыңғы бөлігіне бөлінеді. Мойындырық тіліктің артында мойындырықтық өсінді -- processus jugularis, ішкі қапталында бастың тік бүйір бұлшықетінің -- т. rectus capitis lateralis, бекитін еміздік тәрізді кішілеу келген өсінді, processus foramastoideus, орналасқан. б). Бүйір бөлігінің ми сауытына қараған беті сыртқы бетіне қарағанда тегістеу болып келген. Мойындырықтық өсіндінің артында сигма тәрізді қойнаудың -- sulcus sinus sigmoidei жүлгесі алдында мойындырықтық төмпешік, tuberculum jugularis, айқын байқалады. Мойындырықтық төмпешік пен сыртында орналасқан айдаршықтыңтерең қабатында, горизонтальді бағытта, XII жұп тіласты ми нервінің өзекшесі -- canalishypoglossalis, орналасқан. 3. Ш үйде сүйегінің қабыршақты бөлігі, parssguama occipitalis, сыртқы пішіні үш бұрыш тәрізді болып келген. Ми сауытына қараған беті ойыстау, сыртқы беті дөңестеу болып, шүйде сүйегінің үлкен тесігін -- foramen magnum, құрауіиы қабыршақтық жалпақ табақша. Қабыршақтық бөліктің тісшеленіп, "ламбда" әрпіне ұқсаи орналасқан жоғарғы жиегі -- margo lambdoideus, әлсін тісшеленіп, самай сүйектің емізік тәрізді өсіндісі мен шектескен шүйде-емізік жиегі -- margo mastoideus, ажыратылады. а) шүйде сүйегінің қабыршақтық бөлігінің сыртқы беті дөңестеу бұдырлы болып келген. Sulcus sinus petrosi inferioris Foram en m agnum Fossa condylaris Tuberculum pharyngeum Canalis hypoglossalis Processus param astoideus Condylus occipitalis 27-сурет. Шүйде сүйегінің бүйір бетінің көрінісі 29 Сыртқы бетінің орталық бөлігінде айқын байқалатын шүйде сүйегінің сыртқы шығыңқы -- protuberantia occipitalis externa, орналасқан (№15-суретті қараңыз). Бұл шығыңқыдан сыртқа қарай горизонтальді бағытта орналасқан жоғарғы желкелік сызықша -- Ііпеае писһае inferior, және бұл сызықшадан жоғарғы горизонтальді бағытта тым жоғары желкелік сызықша -- lineaeписһаеsuprema, айқын байқалады. Сонымен қатар, сыртқы шығыңқыдан шүйде сүйегінің үлкен тесігіне қарай бағытталған сыртқы шүйделік қырқа -- crista occipitalis externa, айқын көрінеді. Сыртқы желкелік қырдың орталық бөлігінен төменгі желкелік сызықша -- lineae nucliae inferior, орналасқан. Желкелік сызықшалар желке маңындағы бұлшық еттердің бекитін орны болып саналады. ә) шүйде сүйегінің қабыршақтық бөлігінің ми сауытына қараған беті мидың шүйде бөлігімен мишықтың шүйде бөлігімен, мишықтың жарты шары мен беттесіп орналасқандықтан, ойыстау, бұдырлау келген. Сонымен қатар, шүйде сүйегінің қабыршақтық бөлігінің екі бұрышы ажыратылады. б) артқы ш үйделік бұрышы -- angulus occipitalis, сагитальды жік пен ламбда жіктің аралығындатік бұрыш құрап орналасқан. в) артқы еміздік атты бұрышы -- angulus m astoideus, ламбда жік пен төбе еміздік жіктердің аралығында доға тәрізді бұрыш құрап, айқын көрінеді. Ми сауытына қараған бетінде крест тәрізді көтеріңкі, eriunentia crucifoxaiis орналасқан. Бұл көтеріңкі арқылы қабыршақтық бөлігінің ішкі беті ми жарты шарының шүйде бөлігі мен мишықтың жарты шары орналасқан 4 ж ұп шұңқыршаны құрайды. Крест тәрізді көтеріңкінің орталық бөлігінде шүйде сүйегінің ішкі шығыңқысы, protuberantia occipitalis interna, Р бүйір қапталында көлденең қойнаудың жүлгесі sulcus sinus transversus орналасқан. Бұлжүлге литералды бағыттаөтіп, сигма тәрізді қойнауға ұласады. Крест тәрізді ішкі шығыңқының жоғарғы бөлігінен жоғарғы сагитальды қойнауға, sinus sagitalis superior ұласса, төменде шүйде сүйегінің ішкі қырқасын, crista occipitalis interna құрауға қатысады.
4. Сына тәрізді сүйектің құрылысы, сына тәрізді сүйектің бөлімдері, анатомиялық құрылымдары.
Сына с үй е гі, o s^дһепoidale, бас сүйектің негізінде орналасқандықтан немесе ми сауыты сүйектерінің өзара бір-бірімен түйіскен жерінде орналасқандықтан сына тәрізді сүйек деп Сына аталуысолсебепгі (№34,35-суретгерді қараңыз). Сыртқы пішіні жарғанатқа ұқсаған. Топографиялық орналасуына қарай төрт бөліктен: денесінен, үлкен, кіші қанатынан және қанат тәрізді өсіндісінен тұрады. 1. Денесі, corpus, ми сауыты сүйегінің ортаңғы бөлігінде орналасқан (№34,35-суреттерді қараңыз). Сыртқы пішіні тәрт жақты текше тәрізді болып келген бірнеше беттері ажыратылады. а) Ми сауытына қараған беті, ойыстаужәне түрік ершігіне ұқсағандықтан түрік ершігі, selle turcica, деп аталынады. Түрік ершігінің алдында төмпешігі, tuberculum sellae, артында түрік ершігінің арқасы, dorsum sellae, және оның ұшында алға қарап орналасқан, сына тәрізді артқы өсіндісі, processus cl maidens posterior, айқын байқалады. Түрік ершігітөмпешігінің алдында көлденең бағытта әлсіз байқалатын көру нерві айқасының алдыңғы ж үлгесі, sulcus prechiasmatis, артында көру нерві жүлгесінің айқасыны, cjiiasma ЪрИсит, орнадасқан. Бұл жүлгенің латеральды ұшы керу нерві өзекшесімен, canalisopticum, жалғасқан. Түрік ершігінің орталығында шағын келген гипофиз безінің ойысы, fossahypophysialis, орналасқан. Бұлойыстың көлемі гипофиз безінің көлеміне байланысты өзгермелі келеді. ә) Түрік ершігінің бүйір қапталында немесе латеральды бетінде горизонтальді бағытта артынан алға қарай бағытталған ішкі ұйқы артерияның ж әне бұл артериясының нервтік өрімдерініңжүлгесі, sulcus caroticus, айқынбайқалады. б) Сына сүйектің денесінің артқы беті бұдырлы болып келген. Олшүйде сүйегінің денесі мен 17-18 жасқа дейін шеміршектік ткандармен, одан кейінгі даму кезеңінде сүйектік ткандар арқылы жалғасып, шүйде сүйегінің^лдиын^ clivus, құрауға қатысады. вГАлдыңғы немесе мұрын қуысына қараған беті, мұрын қуысының жоғарғы қабырғасын қүрауға қатысады. Мұрын қуысына қараған бетінің орталығында сына сүйектің қырқасы, crista sphenoidalis, орналасқан. Қырқаның алдыңғы қыры, тор сүйектің перпендикулярлық табақшасымен шектессе, төмен бағытталған ұшы үшкірленіп, қырқаның ілмегін, crista sphenoidalis, құрайды. Ол кеңсірік сүйегінің қанатымен, ala vomeris, беттесіп, кеңсірікілмектікөзекшені, canalis vomerorostralis, құрайды. Сына сүйектік қырқаның бүйір қапталында, мұрын қуысына қарай иілген табақша, concha spenoidalis, орталығында мұрын қуысын сына сүйектің қоітауьімен өзара жалғастырушы тесігі, арегіищ sinus)sphenoidalis, орналас- Squama occipitalis Ala minor Sella turcica^. Fossa hypophysialis^ Л Dorsum s e lla e - ^ j^ B Clivus Foramen magnum Sulcus caroticus Ala major (facies cerebralis) Canalis opticus Tuberculum sellae Sulcus prechiasmatis Jugum sphenoidale Processus clinoideus ■posterior Processus clinoideus anterior Fissura orbitalis superior Foram en rotundum ^Processus clinoideus medius Foram en ovale Foram en spinosum 34-сурет. С ы н а тәр ізд і с ү й е к п ен ш ү й д е сү й егін ің ж о ғар ғы бетін ің кө р ін ісі Processus clinoideus posterior Canalis opticus Processus clinoideus I anterior Dorsum sellae m ajorProcessus vaginalis Margo parietalis Corpus ossis sphenoidalis Sulcus caroticus Foramen rotundum Lingula sphenoidalis' Sulcus tubae auditivae Processus pterygoideus Lamina lateralis j Lamina medialis Hamulus pterygoideus Fissura orbitalis superior Margo squamosus Canalis pterygoideus Spina ossis sphenoidalis X Fossa scaphoidea tocessus pterygospinosus Fossa pterygoidea Incisura pterygoidea Sulcus hamuli pterygoidei қан. Сына сүйектің қойнауы, sinus sphenoi- . dalis, денесінің терең қабатында орналасқан жұпқуыстық (35-суретітіқараңыз). Қойнауаралықтабақша -- septumsinuum sphenoidalis, арқылы екі жақтылық қуыстыққа бөлінеді. Аралық табақшасыньщ қойнаулық қуыстықтан шығып тұрған бөлігі сына сүйектің қырқасын, crista sphenoidalis, құрайды. Қойнаудың ішкі беті шырышты қабықшамен көмкерілген. Негізгі қызметі мұрын қуысына сына сүйектің апертурасы арқылы жалғасып, мұрын қуысынан келген салқын ауаны жылыуумен қатар, резан атрлық қызмет атқарады. . I Сына сүйектің кіші қанатыТУаІае minores, шГсына сүйектің денесінің жоғарғы бетінің алдыңғы бұрыштарынан бүйір қапталына қарай, қанат тәрізді созылып, өзара бірігіп орналасқан жалпақ табақша. Кіші қанаттың негізінде дөңгелек тәрізді келген көру нерві өзекш есінің, canalis opticus, тесігі орналасқан. Көру нервінің өзекшесінің, canalis opticus, ұзындығы 5-6 смдей. Бұл өзекше арқылы II жұп көру нерві, көздік артерия мен вена қантамырлар өтеді. Сонымен қатар, кіші қанаттың көз сауытына және көз шарасына қараған беттері ажыратылады. Кіші қанаттың көз шарасына қараған төменгі^еті) мен бұл сүйектің үлкен қанатының аралыгында кез шарасын ми сауытымен өзаражалғастырушы көз шарасының жоғарғы садылауы^ідоша orbitalis superior, орналасқан. ~Т Кіші қанаттың алдыңғы қыры қалыңдау және тісшеленген. Ол тор сүйектің горизонталь^ табақшасымен және маңдай сүйектің көз бөлігінің артқы қырымен өзара жіктері арқылы бірігіп, ми сауытының ортаңғы ойысын құрауға қатысады. Артқы қыры сүйірленіп, сына сүйектің сүйір алдыңғы өсіндісін, processus clinoideus anteriot, құрайды. Бұл өсіндінің негізгі қызметі: гипофиз безі ойысы- г ның бүйір қабырғасын құраумен қатар, түрік ершігі маңындағы қуысталған қойнауды, sinus cavernosus, құрауға қатысумен қатар, ми қатты қабықшасы табақшасының бекитін орны болып саналады. 3. Сына' сүйектің үлкен қанаты, аіае majores, денесінің бүйір қапталынан сыртқа қарай бағытталынып, ми сауытының ортаңғы ойысы мен қақпағын құрауға қатысушы жалпақтабақша. Бұл сүйектің үлкен қанатының бес беттері, үш қыры ажыратылады: а) Ми сауытына қараған жоғарғы беті, facies cerebralis, ойыстау болумен қатар, ми сауытының ортаңғы ойысының қабырғасын құрауға қатысады. Ол мидың төменгі бетімен беттесіп орналасқандықтан, бұл бетте ми қатпарының саусақтың ізі тәрізді батыңқылары, аралығындағы мидың көтеріңкілері және артерия қантамырларының салалары айқын байқалады. Сына сүйектің денесінен басталар жерінде жақын тұрақты үш ж ұп тесіктер: дөңгелек тесік, foramen rotundum, сопақшатесік, foramen ovale, қылқанды тёсікГforamen spinosum, орналасқан - (№34,35-суреттердгқараңыз). ә) Көз шарасына қараған беті, facies orbitalis, - тегіс, сыртқы пішіні ромб тәрізді болып келген. Қызметі, көз шарасының латеральды қабырғасын құрау. Бұл бетінің төменгі жиегі мен жоғарғы жақ сүйегі денесінің аралығында көз шарасының төменгі саңлауы, fissura orbitalis inferior, орналасқан (№34, 35-суреттерді қараңыз). б) Алдыңғы немесе жоғарғы жақ сүйегіне қараған беті, faciesmaxillaries, шағын үшбұрыш тәрізді болып келген. Олжоғарғы жағында, бұл сүйектің көз шарасына қараған бетініңГтөменгі және бүйір қапталы мен қанат тәрізді өсіндісінің түбірімен шектеліп, қоймай қанат-таңдай ойысының, fossapterygopalatina, артқы қабырғасын құрауға қатысады. в) Жоғарғы бүйір самай ойысына қараған беті, facies temporalis, сәл ойыстау келген. Бұл беттің бұлай аталу себебі, ол самай атты шүңқырдың fossa temporalis, ішкі қабырғасын құрауға қатысады. Самай ойысына қараған бетінің төменірек, орталық бөлігінде горизонталь бағытта самайастылық қырқа, crista infratemporalis, орналасқан. Бұл қырқа арқылы самай ойысына қараған беті самай және самай асты ойысына қараған беттеріне бөлінеді. Қызметі: самай және самай асты ойыстың ішкі қабырғасын құрауға қатысу. Самай асты ойысына қараған бетінде, facies infratemporalis, сопақша және қылқандіі тесіктёр айқын байкалады. Сонымен қатар сына сүйектің үш қырлары ажыратылады. -- - -- ---- -- Жоғарғы маңдайлық қыры, marao frontalis. _ тісшеленіп, маңдай сүйегініңкөз бөлігі мен сына -- маңдай жіктері, sutura sphenofrontalis, арқылы шектелген. -- Алаы.Ңғьі бетсүйектік қыры, _margo zygomaticus, тісшеленіп, бетсүйек пен сына-бетсүйектік жік, sutura sphenozygomaticus, арқылы байланысқан. -- Артқы қабыршақтық қыры, margo squam osus zygomaticus^pA самай сүйектің сына сүйектік қыры мен сына-самайлық жік, sutura squama, арқылы жалғасқан. Қабыршақтық қырдың артқы латеральды қапталы сүйірленіп, сына-төменгі жақтық байлам, lig.sphenomandibularis, мен жұмсақ таңдайдың шымылдығын керетін бұлшық еттер талшықтарының бекитін қылқанын, spina ossissphenoidalis, құрайды. Сына суйектің үлкен қанатының артқы қырында, қылқанының ішкі қапталында, самай сүйектің тастақты бөлігінің, parspetrosa, аралығында сына-самай сүйектік саңылауы, fissura sphenopetrosa, ішкі қапталында жыртық тесік, foramen lacerum, орналасқан. 4. Сына сүйектің қанат тәрізді өсіндісі, processuspterygoidei, ол бұлсүйектің денесінің төменгі бетінен төмен қарай бағытталған, медиальдық және латеральдық табақшадан, lamina medialis et lateralis processus pterygoideus, тұрады (№35-суреттерді қараңыз). -- Бұл сүйектің латеральды табақшасы медиальді табақшаға қарағанда жалпақтау, жүқалаужәне қысқалаукелген. Олсына сүйектіңденесініңлатеральдық қапталынан басталады. Бұл табақшаның бүйір бетінен латеральды қанат тәрізді өсіндінің бұлшық еті, т.pterygoideus lateralis, басталады. -- Медиальды табақшасы, lamina medialis, латеральды табақшаның ішкі қапталынан төмен қарай бағытталған. Латеральды табақшаға қарағанда, ол қысқалау, қалыңдау және енсіз келген. Екі табақшаның алдыңғы қыры бірбірімен өзара біріксе, артқы қыры керісінше бір-бірінен алшақтап, бұл табақшалардың ойысын, fossapterygoidea, құрайды. Төменгі ұштары бір-бірінен қанат тәрізді өсіндінің тілігі, incisurapterygoidea, арқылы айырылып, қоймай аралығында таңдай сүйектің пирамида тәрізді өсіндісі айқын байқалады. Медиальды табақшаның төменгі ұшы сүйірленіп, латеральды бағытта иіліп, таңдай шымылдығын керетін бұлшықеттің сіңіршесінің орап өтетін ілмегін, hamulus pterygoideus, құрайды. Медиальды табақшаның артқы қырының жоғарғы бөлігінің негізі, жазыла келе қайықша тәрізді келген ойысты, fossa pterygoidea, құрайды. Бұл ойыстың сыртқы қапталында, дабылжұтқыншақ өзекшесі немесе Евстахиев атты өзекшенің шеміршектік бөлігі мен жалғасу нәтижесінде пайда болған, әлсіз байқалатын жартылай дабыл жұтқыншақ өзекшесі, semicanalis tubae auditivae, орналасқан (№35-суретті қараңыз). Қайықшатәрізді ойыстың медиальды қапталында горизонталь бағытта орналасқан қанат тәрізді өсінді езекшесінің, canalispterygoideus, тесігі, foramen pterygoideus, айқын байқалады. Бұл өзекшелер қантамырлар мен нервтердің өтуін қамтамасыз ету.
5. Самай сүйегінің құрылысы, самай сүйегінің бөлімдері, анатомиялық құрылымдары.
Самай сүйек, os temporale, ми сауытының негізі мен қақпағының бүйір қабьуэғасын құрауға қатысушы, %#рЕГлысы~күрделі жұп сүйек (№36, 37, 38-суреттерді қараңыз). Бүл сүйектің құрылысының күрделі болу себебі: терең қабатында есту, тепе-теңдік органдардың және ішкі ұйқы артерияның, бет ми нервінің және дабыл-жұтқыншақ атты өзекшелер орналасқандықтан. Самай сүйегі, топографиялық орналасуына және атқаратын қызметіне байланысты: қабыршақтық дабыл және тастақты немесе пирамида тәрізді бөліктерге бөлінеді. I. Самай сүйектің қабыршақтық бөлігі, parssguamosa, сыртқы пішіні жалпақ, сагитальды жазықтықтың бойында орналасқан табақша. Қабыршақтық бөліктің сыртқы және ішкі ми сауытына қараған беті ажыратылады. а) Қабыршақтық бөліктің сыртқы беті тегістеу және дөңестеу келген. Бұл бетінің артқы қапталында: вертикаль бағытта орналасқан орталық самайлық артерияныңжүлгесі, sulcus arteriae temporalis media, төменірек өзара бірбірімен жалғасып, сагиталь жазықтықтың бойында, доға тәрізді иілген төменгі самайлық сызықша, lineae temporalisinfenior, орналасқан. Сыртқы бетінің жоғарғы бөлігінің алдынд.і сыртқы есту тесігі porus acusticus externus, алдында бетсүйектік доғаны, arcus zygomaticus, құраушы бетсүйектік өсінді, processus zygomaticus, орналасқан. Ол еміздік үсті қырқаның, crista supramastoidea, тікелей жалғасы болып саналады (№36-суретті қараңыз). Бетсүйектік өсінді, қабыршақтық бөліктің сыртқы бетінен басталып жалпақтау болып, одан әрі ұшы алға қарай өтіп, сүйірленіп орналасқан. Бұл өсіндінің ұзындау келген жоғарғы қыры және қысқалау келген төменгі қыры және сыртқы, ішкі беттері ажыратылады. Бетсүйектіктік өсіндінің тісшеленген ұшы тісшеленіп, бетсүйектің самай сүйектікөсіндісі мен самай -- бетсүйектік жік, sutura temporozygomatcia, арқылы бірігіп, бетсүйектік доғаны, arcus zygomaticus, құрайды. Бетсүйектік өсіндінің басталар ж ерінің төменгі бетінде көлденең багытта, сыртқы пішіні сопақша төменгі жақтық шұңқыр, fossa mandibularis, айқын орналасқан. Бұл ойыстың тас-қабыршақтық саңылауға, fissurapetrosquamosa, дейінгі алдыңғы бөлігі, самай төменгі жақ буынының буын бетін құрауға қатысады. Төменгі жақтық ойыстың алдында буындық төмпешік, tuberculum articulare, орналасқан (№36-суретті қараңыз). Сонымен қатар, самай P o ru s acu sticu s e x te rn u s Pars sq u am o sa Margo parietalis Facies tem poralis Sulcus arteriae tem poralis m ediae C rista su p ram asto id ea Incisura parietalis S pina su p ram eatica F oveola supram eatica Spina tym panica m inor F o ram en m asto id eu m M eatus acusticus ex te rn u s Incisura m astoidea Incisura tym panica F ossa m andibularis F issura ty m p an o m asto id ea P ro cessu s m a sto id e u s Margo sphenoidalis P ro cessus zygom aticus T u b erc u lu m articulare F issura p etro sq u am o sa Fissura p e tro ty m p a n ic a S pina ty m p a n ic a m ajo r Pars ty m p an ica P ro cessu s styloideus Margo parietalis Sulcus n. petrosi majoris S u lc u s n. p e tro s i m inoris Hiatus canalis n. petrosi minoris Hiatus canalis n. petrosi majoris Facies cerebralis Fissura petrosquamosa Tegmen tympani In c is u ra parietalis Emmentia arcuata C a n a lis Margo sphenoidalis Facies anterior partis petrosae Pars petrosa Sulcus sinus sigmoidei Foramen mastoideum Margo occipitalis Sulcus sinus petrosi superioris Margo superior partis petrosae Impressio trigemini 3 7-сурет. О ң ж а қ сам ай сү й егін ің іш кі б етін ің к ө р ін ісі 39 Eminentia pyramidalis Ь, A ntrum \ ■ L jnastoideum ' k V Cavum tym pani Cellulae m astoideae Prom inentia canalis semicircularis lateralis P ro m in e n tia canalis facialis F e n e stra vestibuli Зонд geniculum canalis facialis H iatus canalis n. p etro si m ajoris S eptum canalis m usculotubarii Sulcus n. petrosi majoris. Sulcus n. petrosi minoris Sem icanalis m usculi tensoris tym pani Sem icanalis tu b ae auditivae P rom ontonum canalis caroticus-ке енгізілген зонд C ellulae tym panicae foram en stylom astoideum -ға енгізілген зонд 38-сурет. О ң ж а қ сам ай с ү й е к т ің п и р ам и д а бөлігіне п ар ал лел ь тігін ен кесін дісі сүйектің қабырш ақтық бөліктің сыртқы беті самай атты ойыстың ішкі қабырғасын құрауға қатысады. б) Қабыршақтық бөліктің ми сауытына караран беті, facies cerebralis, ойыстау және бұдырлы келген. Бұлбетте: ми қатпарының саусақ іздеріне ұ қ сап о р н ал асқан баты ң қы лары , impressiones digitatae, аралығындағы ми көтеріңкілері, ортаңғы ми қабықш асы артериясыныңжүлгесі, sulcus arteriosi, айқын байқалады. Сонымен қатар, қабы қш алы бөліктің екі жиегі немесе жиектері ажыратылады. а) Алдыңғы-төменгі қыры немесе сына сүйегімен шектесетін жиегі, margosphenoidalis. Ол тісшеленіп сына сүйектің қабықшалы бөлігімен сына-қабықшалы жік, sutura sphenosquamosa, арқылы байланысқан. ә) Жоғарғы-артқы жиегі немесе төбе сүйегімен шектесетін жиегі, margo parietalis, алдыңғы және төменгі жиегіне қарағанда ұзындау және жұқалау келген. Ол төбе сүйегі мен қабықшалы жік, sutura parietosphenoidalis, арқылы шектелген. II. Самай сү й ектің п ирам идасы нем есе тастақты бөлігі, pars pyramidis seu parspetrosa. Сырт-қы пішіні пирамида тәрізді болып келгендіктен пирамида бөлігі, pars pyramis, деп, екіншіден тығыз орналасқан сүйектік тканнан тұратындықтан тастақты бөлігі, pars petrosa, депаталуы сол себепті. Пирамида немесе тастақты бөліктің алға және медиалді бағытта орналасқан үшы және артқы латеральды бағытта орналасқан негізі ажыратылады. Топографиялық орналасуына қарай самай сүйектің пирамидасы екі бөліктен тұрады. 1. Артқы латеральды немесе еміздік тәрізді бөлігі, pars mastoideus, құлақтың сыртқы есту тесігінің артқы қапталында орналасқан. Сыртқы пішіні еміздік тәрізді өсіндіге, processus mastoideus, ұқсап, томен қарай бағытталынып, орналасқан. Өсіндінің көлемі бұлөсіндіге барып бекитін бұлшықеттің дамып жетілуіне тікелей байланысты. Еміздік торізді осіндінің сыртқа қараған бұдырлау, дөңес беті мен ми сауытына қараған ойыс беті ажыратылады. а) Сыртқы бұдырлы дөңестеу келген бетіна,е: бұлосіндініңтесігі, foramen mastoideum, орналасса, іш кі қап тал ы н д а екі қары нш алы бұлшықетгің артқы қарыншасы, venter posterior т. digastrici, бекитін тілігі, incisura mastoidea, жэне осы тілікке параллель бағытта орналасқан ш үйде ар тер и ясы н ы ң ж үлгесі, su lcu s arteriae occipitalis, айқын байқалады. ә) А ртқы латеральды бөліктің ми сауы- тына қараған беті ойыстау және бұдырлы болып келген, мұнда сигма атты қойнаудың жүлгесі, salcassinussigmoideus, айқын корінеді. Бұлқойнауды жүлге өрлеме бағьпта отіп, шүйде сүйегінің, көлденең қойнауына, sulcus sinus transversus, ұласады. Еміздік тәрізді өсіндінің, шүйде сүйогі мен шектесіп тісшеленген жиегі, тагдо occipitalis, шүйде сүйегімен.щ үйде-еміздік жігі, sutura occipitomastoidea, арқылы шектелген. Булжіктің орталық бөлігінде немесе шүйделік қырдың бойында, еміздік өсіндінің тесікшелері, foramen mastoideum, байқалады. Тесікшелер арқылы сигма тәрізді қойнауды, шүйде сүйегінің сыртында орналасқан веналар мен өзара байланыстырып тұрушы эмиссарлық веналар етеді. Шүйде сүйектің еміздік тәрізді өсіндісі төбе сүйегі мен төбе-еміздік жігі, sutura parietomastoidea, арқылы байланысқан. Еміздік өсіндінің терең қабаты ұяшықтар, cellulae mastoidea, арқылы қуысталған (№38- суретті қараңыз). Yenяшықтардың ішкі бетгері шырышты қабықшамен көмкерілген, олар бірбірімен шытырманды түрде өзара жалгаса отырып, қуысталған еміздік өсіндінің қойнауын құрайды. Бүл қойнау, дабыл қуысымен кіреберіс тесігі, antrum mastoideum, арқылы өзара байланысқан. 2. Самай сүйектің алдыңғы медиальды бөлігі немесе пирамида тәрізді бөлігі, pars pyramis, ол қабыршақтық бөліктің ішкі қапталында, сыртқы пішіні пирамидаға ұқсап, диагональ бағытта орналасқан. Бұл бөліктің негізі артқа және латеральды бағытта бағытталса, ұшы алға және медиальді багытта орналасқан. Сонымен қатар, пирамиданың үш қыры, үш беті ажыратылады. Пирамиданың беттері: а) Пирамиданың алдыңы беті, facies anterior, (№37-суреттерді қараңыз). Тегістеу және жазықтау болып, жоғарыдан төмен, алға қарап, қабыршақтық бөліктің ми сауытына қараған бетіне ұласады. Пирамиданың алдыңғы беті қабыршақтық бөліктің алдыңғы бетінен, жас өспірімдерде айқын байқалатын гас қабықшалы саңылау, fissurapetrosquamosa, арқылы ажыратылады. Алдыңғы беттің орталық белігінде доға тәрізді көтеріңкі, eminentia arcuata орналасқан. Ол ішкі құлақ лабиринтінің алдыңғы жартылай доғашығының беткей орналасу нәтижесінде пайда болган. Доға тәрізді көтеріңкі мен тасқабықшалы саңылаудың аралығында шагын келген дабыл қуысының қақпагы, legm en Іутрапі, орналасқаң. Пирамиданыц алдыңғы бетінің үшына таман үшкіл нерв түйінінің батыңқысы, impressio trigemini, байқалады. Үшкіл нерв түйіні батыңқысының бүйір қапталында, үлкен тастық нервтің саңылауы, hiatus canalisn. petrosimajoris, айқын көрінеді, бұлсаңылаудыңішкі қапталында кіші тастық нервтің саңылауы, hiatus canalis п. petrosiminoris, орналасқан. ә) Пирамиданың артқы беті, facies posterior, алдыңғы беті сияқты ми сауытына қараған ( № 38-суретті қараңыз). Бұлбет, жоғарыдан арт жағына қарай бағытталып, еміздік тәрізді өсіндіге ұласады. Артқы бетінің орталық бөлігінде, дөңгелек пішінді ішкі есту тесігі, porus acusticusinternus, оныңжолы, meatusacusticus internus, орналасқан. Ішкі есту жолыныңтесігінен жоғарырақ доға-астылық шұңқырша, fossa subarcuata, орналасқан. Бұлшұңқыршаның артқы қапталында, су құбырының сыртқы тесігі, apertura externa agueductus vestibuli, орналасқан. Бұлтесік, ішкі құлақтың лабиринтінің эндолимфатикалық өзекшесінің сыртқы тесігі болып саналады. Қызметі: ішкі құлақтан ми қабықшасынЫң ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.