Табиғи газға жататындар

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Жоспары
Кіріспе
Негізгі бөлім
Химиялық құрамы
Табиғи газға жататындар
Тағы қараңыз
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Үш ғасыр бұрын газ деген сөз болған жоқ. Оны алғаш рет 17 ғасырда голланд ғалымы Ван Хельмонт енгізген. Ол қатты және сұйық денелерден айырмашылығы, оның қасиеттерін күрт өзгертпей-ақ (қалыпты жағдайда) барлық кеңістікте тарала алатын затты анықтады. Содан бері газ сөзі әлемнің барлық негізгі тілдерінде бар. Отын-энергетикалық топқа жататын белгілі табиғи пайдалы қазбалар кешенінің ішінде халық шаруашылығында пайдалану жағынан негізгілерінің бірін табиғи жанғыш газдар алады.

Дүние жүзінің отын-энергетикалық ресурстарында табиғи газ 630 млрд. т. . Табиғи газдың әлемдік энергетикалық баланстағы үлесі 1900 жылдан бастап баяу қарқынмен өсіп келе жатқаны және осы ғасырдың басында отынның әртүрлі түрлерін әлемдік тұтынуда 0,9%-ға бағаланғаны белгілі.

Табиғи газ халық шаруашылығында кеңінен қолданылады. Табиғи газ да отынның ең жақсы түрі болып табылады. Ол түтінсіз және күйесіз жанудың толықтығымен ерекшеленеді; жанғаннан кейін күл болмауы; тұтану жеңілдігі және жану процесін реттеу. Біздің планетамыздағы табиғи газдың қоры өте үлкен. Ол химия өнеркәсібі үшін шикізат көзі болып табылады. Табиғи газдан басқа жасанды газ бар. Ол алғаш рет 18 ғасырдың аяғында зертханада алынды. Алдымен көшелер мен үй-жайлар жасанды газбен жарықтандырылды, сондықтан оны жарықтандырушы газ деп атады. Бұл газдардан басқа ілеспе мұнай газдары да бар. Ол сонымен қатар табиғи газ болып табылады. Ол ерекше атау алды, өйткені ол мұнаймен бірге кен орындарында - ол еріген және мұнайдың үстінде орналасқан, газ қақпағын құрайды. Мұнайды жер бетіне шығарғанда, қатты қысымның әсерінен одан бөлінеді.

Табиғи газ
Табиғи газ -- Жер қойнауларында органикалық заттардың анаэробты бөлінуі кезінде пайда болған газдар қоспасы.

Ел бойынша әлемнің табиғи газ өндіру картасы, м3(2006)
Табиғи газ пайдалы қазбалар қатарына жатады. Табиғи газ қабаттарда (жер қойнауларында) орналасқанда газтәрізді күйде - жекелеген шоғырлар (газ кендері) түрінде немесе мұнай-газ кенорындарының беткі бөлігіндегі арнайы газды қабат (шапка) ретінде немесе мұнайда, кей жағдайда суда ерітілген күйде де болады. Қалыпты жағдайда (101,325 кПа және 15 °C) табиғи газ тек газтәрізді күйде болады. Сондай-ақ табиғи газ табиғи газ гидраттары түрінде кристалл күйінде де кездесе береді. Таза табиғи газдың иісі мен түсі болмайды.

Химиялық құрамы
Химиялық құрамы мен физикалық қасиеттері тұрғысынан сан түрлі болып келетін, әртүрлі геологиялық және геохимиялық жағдайларда ұшырасатын газ жатындарының жалпылама атауы. Олар бірнеше түрлерге жіктеледі:
табиғатта кездесу жағдайына орай: "атмосфера газдары", "литосфера газдары", "гидросфера газдары" және "органикалық әлем газдары" болып төрт түрге;
көрініс беру пішіндеріне орай: "газогендік газдар", "газтүзілім газдары", "айналым (ауа) газдары" және "аралас газдар" болып төрт түрге;
химиялық құрамына орай: "көмірсутекті газдар", "көмірқышқыл газдары" және "азот газдары" болып үш түрге;
жаралу табиғатына (тегіне) орай: "биохимиялық газдар", "литохимиялық газдар", "радиоактивтілік газдары", "ауа газдары" және "ғарыш газдары" болып бес түрге бөлінеді. Бұл газдар, сайып келгенде, әр түрлі агрегаттық жағдайдағы күрделі табиғи жүйелер құрамынан бөлініп дараланған заттар қоспасы (ерітіндісі) болып табылады, олар қалыпты (атмосфералық) жағдайда газ түріңде ұшырасады. Табиғи газдардың сан түрлілігі олар туындайтын табиғи жүйелер сипатымен және олардың газдарды бөліп шығару жағдайларымен анықталады. Өздері туындайтын табиғи жүйелер сипатына орай табиғи газдар "тау жынысы газдары", "газгидраттар газы", "мұнай газы", "табиғи су газдары" және "жерасты газдары" болып бірнеше түрлерге бөлінеді. Табиғи жүйелердің газ бөліп шығару жағдайына орай табиғи газдар "өздігінен бөлініп шыққан" газдар және "әдейілеп өндірілген газдар" болып екі топқа жіктеледі.

Табиғи газға жататындар
Табиғи газдың негізгі бөлігін метан (CH4) құрайды -- 92-ден 98 %-ке дейін. Табиғи газдың құрамына ауырырақ көмірсутектер - метанның гомологтары кіре алады.:
этан (C2H6),
пропан (C3H8),
бутан (C4H10).
Сондай-ақ басқа да көмірсутек емес заттар да кездесіп жатады:
сутек (H2),
күкіртсутек (H2S),
көміртек диоксиді (СО2),
азот (N2),
гелий (Не).
Табиғи газ, оның құрамы мен физикалық қасиеттері және конденсаттар мен газды гидраттар.

Табиғи газдар табиғатта болуына байланысты келесі түрде бөлінеді: мұнайға ілесетін (ілеспе) және газ және газ-конденсатты кен орындарынан өндірілетін. Ілеспе газдар мөлшері үнемі мұнайдың 1 т-на келетін м3 өрнектейтін газ факторымен анықталады
Табиғи газдың басты бөлігі метан болып табылады. Метаннан басқа, табиғи газ құрамына оның туыс гомологтары: этан, пропан, бутан енеді. Әртүрлі кен орнының табиғи газының құрамы әртүрлі. Табиғи газдың орташа құрамы мынадай (%.көл. түрінде): метан - 80-97; этан - 0,5-4; пропан - 0,2-1,5; бутан - 0,1-1; пентан - 0-1. Ал қалған газдарға 2-ден 13 %. көлем тиеді. Газ-конденсатты кен орындарының газдарының құрамында метанмен қатар С5 және одан да жоғары гомологтар мөлшері басым келеді. Бұл көмірсутектер шығарда қысымды төмендеткенде газдарды конденсациялайды да, сұйық фаза түзеді. Осы конденсатты алып тастаса құрамы табиғи газға жақын болады.
Көмірсутектерден басқа табиғи газ құрамында азот, оттегі, инертті газдардың біршама мөлшері, көміртек диоксиді кездеседі. Мысалы, азот мөлшері 0-ден 30-50 %.көл, кейде басым бөлігін құрайды. Көміртек диоксидінің мөлшері 0-ден 10-15 %.көл. Күкіртсутек тікелей іліспе мұнай газдарында болады: оның мөлшері оннан бір бөліктен бастап 6 %.көл дейін кездеседі. Гелий мен аргон мөлшері көп емес, 0,1 %.көл дейін.
Метан мұнайда газ түрінде, ал оның гомологтары - ерітінді түрінде болады. Кен орнында қысым жоғары болса, онда газ іс жүзінде метаннан тұрады, қысым төмендесе метан гомологтарының мөлшері артады. Сондықтан да мұнайы бар көкжиекті пайдалану соңында мұнайдан сұйық көмірсутектер мөлшері басым - газды бензин бар газ бөлінеді. Газды бензин мөлшеріне қарай құрғақ және майлы табиғи газдарға бөлінеді. Құрғақ газдарда газды бензин 100 гм3-тен аспайды, ал 1 м3-та 100 г астам ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.