Тозған бөлшекерді қалпына келтірудің тиімді әдісін тандау туралы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Тозған бөлшекерді қалпына келтірудің тиімді әдісін тандау

Жөндеудің тиімді әдісін таңдауға ақаудың сипаты, бөлшектік материалы,

оның құрылымы мен жасау технологиясының ерекшеліктері, жұмыс істеу шарты
бойынша анықталады.

Жөндеу әдісін таңдауға техника-экономикалық көрсеткіштер де жендеу
процесінің енімділігін, қолданылатын материалдар мен жабдықтардың құнын,
жөндеу жұмысының сериялылығын, жөндеу және беттік қатайту нәтижесінде
белшек өмірінің ұзақтығының жоғарылау дәрежемін анықтайтын сондай-ақ
жұмыстың санитарлық-гигиеналық шарттары да маңызды әсер етеді. Машиналардың
бөлшектерін жөндеудің әртүрлі тәсілдерінің технологиясын талдау зақымданған
бөлшектердің маңызды бөлігі тек жөнделіп қана қоймай, сонымен қатар
беріктендіру нәтижесінде олардың ресурстары жаңалармен салыстырганда
артығырақ болатындай мүмкіндіктердің бар екенін көрсетеді. Сондықтан
болатындай мүмкіндіктердің бар екенін көрсетеді. Сондыктан бөлшектерді
жөндеудің ең тиімді тәсілдерін таңдағанда жөндеудің құнымен қатар жөнделген
бөлшектің оның жауабымен салыстырғанда істен шықпай жұмыс істеуінің
өзгеруін де ескеру керек.

В.В. Ефремов машина бөлшектерін жөндеудің таңдау әдісінің мынандай ретін
ұсынды;

1) бөлшектерді жөндеудің техникалық мүмкін тәсілдерінің тізімін анықтау;

2) жөндеу мекемесінің бағдарламасы негізінде жөнделетін бөлшектердін

партиясының мөлшерін анықтау:

3) тізімге кірген бөлшектерді жөндеу тәсілдерінің технологиялық процесін
жасап, әрбір тәсіл бойынш нақты мекемеде жөндеу құнын анықтау.

4) жөндеудің ең тиімді тәсілі тек ең арзаны ғана емес, сонымен қатар жөндеу
аралық кезеңін ұзартаты екенін де ескеріп, осы екі факторды байланыстыру
керек. Осы мақсатта мынандай коэффициент енгізіледі:

мұнда - Сжен -жөнделген бөлшектің құны

Lжан-жөнделген бөлшектің ресурсы

Lжан-жана белшектің ресурсы

Lжан-жана бөлшекті тозуға сынаумен анықталады Lжөн әртүрлі жөндеу тәсілдері
жөндеу тәсілдері үшін үлгілерді пайдалану шартыны жақын жағдайда
тозуғасынаумен анықталады.

Неғұрлым мәні аз болса, соғұрлым жөндеу тәсілі тиімді М.А.

Елизаветин ен тиімді жөндеу әдісін бірнеше көрсеткіштер бойынша немесе бір
жалпылама көрсеткішпен, мысалы салыстырмалы құны бойынша, яғни бөлшекті
жөндеу құнының жөндеуден кейінгі ресурсыны қатынасы бойынша анықтауды
ұсынады. Солардың кейбіреулерін көрсетейік.

Экономикалық тиімділігінің көрсеткіші

мұнда сжак - жаңа бөлшектің құны;

Сжен -тандалған әдіспен жөнделген сол бөлшектің құны.

Ең тиімді әдіс Кэ шамасы үлкен болатыны.

Ресурстын өзгеруінің көрсеткіші

Жөндеудің әртүрлі әдістері бойынша Кр-дің шамаларын салыстырып, Кр аз
болатын тәсілін таңдаған жөн.

Белшектерді беттік беріктендіру әдістері

Жұмыс процесі кезінде машина бөлшектері ең көп құмсалмақты өздерінің беттік
қабаттарымен қабылдайтыны белгілі. Бөлшектердің өмір ұзақтығына әсер ететін
кожалу құбылысы бөлшектердің беттестірілген жерлерінен басталады. Құмсалмак
белшектің жұмыс бетінің жоғарғы қабаттарылуы созуға, сығуға, бұрауға, июге
ішкі кернеу тудырады. Бұлар жекемет немесе бірге жер етіп пайдалану кезінде
шаршау сипатындағы сынуларға әкеледі. Кернеудің ең көп шоғырғануы металдық
жоғарғы қабаттарынд болатындықтан бөлшектің жаршауға берікті осы
қабаттардың күйіне және механикалык касиеттеріне тәуелді. Бөлшектік беттік
қабаттарының физика-химиялык касиеттері мен микрогеометриясы оның тозуға,
коррозияға төзімділігін және шаршауға беріктігін анықтайтыны белгілі
болған. Осыған байланысты машины бөлшектерін беттік беріктендірудің әртүрлі
әдістері кең тарау алды.

Беріктендіру деп материалдың немесе дайындаманың бұзылу мен қалдық
деформацияға қарсылығын арттыруды айтады. Беріктендіру әдістерін машинанын
жана белшектерін жасауда да, және оларды жөндеуде де қолданады. Тазалап
ендегенмен және беріктендіргеннен кейін бөлшектердін беттік қабаттарының
қасиеттері металдың тереңдігі қабаттарынан маңызды ерекшеленетіні белгілі.
Беріктендірудің арқасында қымбат коспаланған болаттын орнына арзан
көміртектілерін қолдануға болады.

Қосылған бөлшектердің үйкенелетін беттердің аңтайлы микрорельефін жасайтын
таза және өте таза механикалық өңдеу түрері, қайрау, фрцерлеу, жену,
тегістеу, созғылау, хоншигтеу (егеу), үйкелеу, жалтыруту және т.б. кең
тараган.

Мысалы, тегістеу мен жалтыратуда беттегі кедір-бұзылардың

тегістелуінен бөлшектің шаршауға беріктігі артады. Бірақ бұлар айтарлықтай
динамикалык және айнымалы таңбалы кұмсалмақпен жұмыс істейтін белшектер
үшін жарамсыз. Бұндай өңдеулер кернеу технологиялық кернеу шоғырланған
беттер-бұранда, шығынқы беттер үшін де жеткіліксіз. Бұндай бөлшектердің
беттері қосымша беріктендіру өндеуінің тиімді.

Әдістерімен жылулық, химия жылулық, электр-ұшқындык, пластикалык деформция
және тозуға төзімді материалдар жабумен іске асырылады. Беріктендіру
өндеудің атқаратын қызметі машинаның жұмыс істеу шарты мен онын
технологиялық ерекшеліктеріне (материалына, сыртқы түріне, габариттерім
және т.б.) тәуелді.

Тек беріктендіру әдістерінің әрбірінің мүмкіндіктерін, техника-экономикалык
тиімділіктерді және ілгеріде айтылған факторларды ескеріп әрбір нақты
жағдайда оңтайлы шешім табылдауға болады.

Беріктендіруші жылулық өңдеу

Беттік шынықтыру-болаттан және шойыннан жасалған белшектерді беріктендіруші
жылулық өңдеудің түрлерінің бірі беттік қабат жоғарғы жылдамдылықта фазалық
өзгеру температурасынан жоғары қыздырылады, сонан тез суытылады, сонда
мартенситтік құрылым алынады. Шынықтыру бөлшектің беріктігі мен тозуға
төзімділігін маңызды арттырады. Көміртекті болаттың қаттылығын әдеттегідей
шынықтырумен және жасытумен 1,5-2 есе арттыруға, ал коспаланған болаттың
қаттылығын 2-3 есе арттыруға болады [1]. Беттік шынықтырудың үш тәсілі бар:
газотекті жолынмен қыздыра (жолындык шынықтыру), жоғары жиіліктегі токпен
қыздыра, электролитте қыздыра.

Ең ескі және қарапайым түрі жалындық беттік шынықтыру (ЖБШ). ЖБШ кезінде
қыздыруға ацетилен-өттекті жалын, табиғи газ, керосин булары және басқа
газдар жандырғыштарымен іске асырылады, суытуға су немесе эмульссия.
пайдаланылады. (рис. 6.1.)

Әдетте 3 негізгі әдіс қолданылады.

1) Беріктендірілетін бүкіл бетті бір уақытта қыздыру және шынықтыру;

2) Жандырғышты немесе беріктендірілетін бөлшекті қозғалту кезінде үздіксіз-
тізбекті қыздыру және шынықтыру.

3) Беріктендірілетін беттердің жекелеген телімдерін (учаскелері) қыздыру
мен шынықтыру іске асырылатын тізбекті қыздыру.

ЖБШ көміртекті болат пен мойыннан жасалған бөлшектерде кеңінен қолдануға
болады.

Ең жақсы нәтижеге құрамында 0,35 0,7% көміртегі бар болаттарды
шынықтырғанда қол жеткізуге болады. Ал мойындарда беріктендірілетін металда
0,5% кем емес байланысқан көміртек, ал көміртек пен кремийдін жалпы шамасы
ретіне қарай 3,3 және 2% болғанда жақсы нәтиже береді. Шынықтырудың сапасы
технологиялық сұлбаның дұрыс таңдауына және процестін параметрлеріне
тәуелді. Шынықтырылған қабаттың тереңдігі 26 мм шамасында болуы ұсынылады.
Жарылып кетулер болмауы үшін қыздыру температурасы 10000C аспауы керек.
Ацетилен мен оттегінің оңтайлы қатынасы 1,5 ден 1,2-ге дейінгі аралық.
Жанғыштың жалынының қарқынын тұрақты қылып ұстау қажет. Шынықтырылатын бет
пен жанғышұштығының арақашықтығы 8 12мм: қалың бөлшектерді қыздырғанда
қашықтықты азайтады, жұқаларға қызып кетуді болдырмау үшін ұлғайтылады.

Бөлшек пен жанғыштың салыстырмалы қозғалысы белгіленген шынықтыру
терендігіне тәуелді 50 250мммин аралығында болуы ұсынылады. ЖБШ артықшылығы
технологиялық процесі мен керекті жабдықтардың қарапайымдылығы. Ірі
бөлшектерді ЖБШ өзіндік құны көлемдік шынықтырумен салыстырғанда 2- 3 есе
аз.

ЖБШ қолдану бөлшектің өмір ұзақтығы 2-3 есе арттыруға мүмкіндік береді.
Мысалы, трактор шынжырының саусақтары мен сырғалықтарын 3-4мм тереңідікке
дейін шынықтыру HRC 58 62 қаттылығы кезінде звенолардын тозуын 1,5-2 есе
азайтты.ЖБШ - ның кемшіліктері:бетті маңызды қыздырудың қажеттілігі,
әртүрлі беттік қаттылық, белшетерді суыту үшін тез тұтанатын майларды
қолдану қауіптілігі. Жоғары жиіліктегі токпен (ЖЖТ) қыздыра беттік
шынықтыру индукция және беттік әсер құбылыстарын пайдалануға негізделген
В.П. Вологдинмен жасалған. Бөлшек жоғары жиіліктегі ток жіберілетін шиыршық
(спираль) ішінде немесе өткізгіш аст

Ында орналастырылады; ол бөлшектің бетінде құйындық токты пайда етеді,
сондыктан беттік қабатты ең жоғарғы тығыздықты индукциялық токпен
қыздырады. Берілген температураға жеткен кезде бөлшек сұйық ағынымен
қарқынды суытылады.

ЖЖТ беттік шынықтыру станоктарында орындалады да, ізінше теменгі
температуралы (160-2000С) жасыту өздігінен жасыту жасалады.

ЖЖТ кезі болып машина және лампа генераторлары қолданылады. Ток немесе
дыбыс жиіліктер жоғарылатылған 500 10000Гц, п.ә.к 0,7 - 0,8 - машиналық
генераторлар қолданылыста қарапайым жиіліктері 50000 - 1000000Гц және одан
жоғары ток, п.ә.к 0,6 дейін лампалы генераторлардан алынады. Лампалы
генераторларды жұқа шынықтырылған қабатты алуға пайдаланған қолайлы. Терен
қалыңдықтарды шынықтыруға машина генераторлары пайдаланылады. Токтың
жиілігін мынандай формуламен анықтайды: fmin =

мұнда, fmin - жиіліктің ең аз шамасы, Гц;

d- бөлшекті шынықтырылатын бетінің диаметр, мм. fmin алынған шамасын
үлкейту жағына типтік генератордың жиілігіне дейін дөңгелектейді. Машина
жасау және жөндей заводтарында цилиндр тәрізді бөлшектердің: соташык,
цилиндр төлкелерінің және т.б. ішкі және сыртқы беттерін шынықтыруға ЖЖТ
кеңінен қолданылады.

Өндірістен көп тармаған электрометте беттік шынықтырудың мағынасы
электрометте малынған бөлшекті (катодты) жоғары кернеулі тұрақты токпен
қыздыру болып табылады. Анодтан (қоғасын тілікшеден) оттегі, ал катодтан
(бөлшектен) сутегі бөлінеді. Сутегі бөлшекті қыздыратын электр тогына
кедергі жасайтын қабықша жасайды. Шынықтыру үшін бөлшекті арнайы ваннаға
салады немесе токты сендіріп электромет ағынында суытады. Электромет
ретінде Na2CO, Na2SO4, Ca(NO3)2 KON және басқа тұздардың 5- 10% судағы
ерітіндісі қолданылады. Қыздыру 20 600С шамасында - электрометтің тұрақты
температурасында жүргізіледі. Қыздыру жылдамдығы электрометтің құрамын
кернеуді (220 300В) және ток тығыздығын (3-7 Асм2) өзгертумен, сондықтан
қыздырылатын бөлшекті электрометте қозғалтумен іске асырылады.

Беріктендіруші электр-ұшқындық өндеу.

Беріктендіруші электр-ұшқындық өңдеу (ЭҰӨ) электрод (анод) пен белшектің
(катодтың) арасында импульстік разрядтың жүруіне негізделген.

ЭҰӨ мағынасы токтың жылулық әсерімен бір уақытта электрод материалының
бөлшектің бетіне көшірілуі (өсіруі) және беріктендіруші электрод
элементтерімен және ауаның азотымен бөлшектің бетінің қоспалануы болып
табылады. Беріктендірілген қабат карбидтердің, нитридтердің,
карбонитттердің және шынықтыру құрылымының болуымен байланысты жоғарғы
қаттылығымен ерекшеленеді.

6.8-суретте электр ұшқындық қондырғының сұлбасы көрсетілген. Электр-
ұшқындық беріктендіру және металды көшіру бұйымның беті мен дірілдеткіштен
тербелмелі қозғалыс беретін электрод арасында электр Амм2 дейінгі) өтеді.
Электродтар арасындағы саңылаудағы температура 110000С дейін көтеріледі.
Бұндай температура кезінде азот және электродтың құрамындағы қоспаланушы
элементтер бөлшектің бетін қоспалайды, онын физика

зарядындының жылулық және химиялық әсері кезінде ауа немесе газ ортасында
жүргізіледі. Электр ұшқындық разрядтың қысқа уақыты ішінде (10-5-10-6 с)
электродтар арқылы конденсаторда жиналған қуатты ток импульсі (10-6 -
химиялық қасиеттері жоғарылайды.

Электрод ретінде қатты қорытпалардан Т15К6, Т30К4, T60K6,

Феррохромнан, ферромарганецтен, сондай ақ графиттерден ЭГ2 және ЭГ4
жасалған сызықтар қолданылады. Сырғанау үйкелісіне жұмыс істейтін
белшектерді беріктендіру үшін ең қолайлы материал ферромарганец және қаты
қорытпа Т15К6, ал тербелу үйкелісіне жұмыс істейтін бөлшектерге феррохром
мен графит ЭГ2 деп есептейді.

ЭҮӨ үшін өндірістен бір немесе көп электродты қондырғылар үлгілері
шығарылады. Олар: КЭИ 1, УПР 3М, ИЕ 2М, ИАС 2М, ЭФИ 10, ЭФИ- 25.

Электр параметрлерінің шамасына тәуелді операциялар жұмсақ, орташа және
қатаң режимдерде орындалады. Қатаң режимде (И = 120-200B, I ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.