Жеке және клиникалық микробиология

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 14 бет
Таңдаулыға:

Орындаған: Серікова Айгерім
Тобы: 201 а ОЗ

Жоспар:
Кіріспе
Негізгі бөлім
Жеке және клиникалық микробиологияның міндеттері мен мақсаттары
Грамоң, грамтеріс коктар. Жіктелуі.
Бактериялардың биологиялық қасиеттері, патогенді факторлары.
Ауруханаішілік инфекциядағы коктардың рөлі.
Қорытынды.
Пайдаланған әдебиеттер

Жеке микробиология (гельминтология, микология, вирусология, бактериология, протозология,) қоздырғыштардың жіктелуі, морфологиясы, антигендер. Патогенділік; жұқпалы ауруларға микробиологиялық диагноз қою әдістері, емдеу мен алдын алудың негіздері сияқты тарауларды қамтиды.
Жеке микробиология бойынша жануарлардың нақты жұқпалы ауруларға диагноз қою және алдын алу үшін қажет. Микробиологиялық өнеркәсіп кәсіпорындарындағы жұмыс, ет комбинаты, қасапхана, нарықтағы ветеринарлық-санитарлық сараптама зертханасында, ветеринарлық-санитарлық қызметін ұйымдастыру кезінде білімді хирургиялық, акушер-гинекологиялық практикада қолданылады. Қазіргі уақытта жұқпалы аурулар кең таралуда.
Микробиология сөзінің мағынасына тоқтала кететін болсақ, микробиология - арнайы аспапсыз көзге көрінбейтін тек микроскоппен ғана көрінетін тірі организмдер туралы ғылым (грек.: micros-ұсақ; bios-тіршілік; logos-ілім).
Микробтардың мөлшері тым ұсақ болып келеді, метрдің миллионнан бір, милиметрдің мыңнан бір бөлігіндей шамамен өлшенеді. Адамдардың көзі әдетте шамасы 0,08 мм артық нысандарды ажырата алады. Сондықтан, микроб жасушасын зерделеу үшін микроскоптар, яғни микробтар бейнесін ондаған-жүздеген-мыңдаған есе үлкейтетін аспаптар қажет. Ал, вирустар нанометрмен (милиметрдің миллионнан бір бөлігі) ангстреммен (метрдің он миллионнан бір бөлігі) өлшенеді, басқаша айтқанда: 1мм=1000мкм=1000000нм-10000000А; 1ммі көлемге 633 миллион микроб сиып кететіні, ал 636 миллиард микробтың салмағы 1 грамм болатыны есептелген.
Микроб (грекше-microbe-ұзақ өмір сүрмейтін) деген ұғымды 1878 жылы зерттеуші Седилло енгізген. Микробтарды зерттейтін ғылымды алғашқыда Пастер - микробия, кейіннен Дюкло-микробиология деп атауды ұсынған.
Микроорганизмдер жер, су, ауа кеңістіктері мен орталарының бәрінде мекендейді. Олар тіптен ғарышта да табылған. Марста да болуы мүмкін деген болжам бар. Микробтарсыз тіршілік ету мүмкін емес, өйткені олардың керемет биохимиялық белсенділігі тіршілік негізі болып табылады - табиғаттағы зат айналымын қамтамассыз етеді.
Жалпы микробтарды екі топқа бөлуге болады: ауру қоздырушылар - патогенділер (грек.: pathos-ауру) және сапрофиттер-патогенсіздер (грек.: sapros-шірінді, phytos-өсімдік). Біріншілері әр түрлі аурулар қоздырады, екіншілері-қауіпсіз және де адамдар үшін пайдалы болуы да мүмкін. Бірақ, соңғы 20-25 жылда үшінші топ анықталып отыр - шартты-патогенді микроорганизмдер. Олар иммунды тапшылық жағдайлардың едәуір жиілеуіне байланысты адамдардың денсаулығы үшін ерекше орын алып отыр. Адам организмінің сапрофит-микробтары әр түрлі себептерге байланысты иммунды-тапшылық жағдайда ауру қоздыру қабілеттігіне ие болуы мүмкін.

Грам позитивті бактериялар - бұл грамм бояу техникасында күлгін түске боялатын бактериялар тобы. Күлгін түске боялудың себебі грамм оң бактериялардың жасуша қабырғаларында қалың пептидогликан қабаты болуы. Әдетте, грам позитивті бактериялардың пептидогликан қабаты қалыңдығы 20-80 нм-ге дейін және тайхо қышқылдары болады.
Қалың пептидогликан қабаты бастапқы дақты сақтайды, ол кристалды күлгін; демек, микроскоп астында күлгін немесе кристалды күлгін түсте пайда болады. Жуғыш зат бастапқы дақтарды кетірсе де, дақтар қалың пептидогликан қабатынан кетпейді. Стафилококк, стрептококк, бацилл, коринебактерия, листериа және клостридия түрлері грам позитивті бактериялардың кейбір мысалдары болып табылады.

Грам теріс бактериялар - бұл жасуша қабырғасында жұқа пептидогликан қабаты бар бактериялар тобы. Демек, олар бастапқы дақты кетіре алмайды. Мінезі жағынан грам теріс бактерияларда сыртқы мембрана деп аталатын қосымша мембрана болады, ол грам оң бактерияларда болмайды. Сондай-ақ, бұл сыртқы мембранада липополисахаридтер болады. Сонымен қатар, сыртқы мембрана болса да, деколоризатор қолданылғаннан кейін ол тозады. Содан кейін пептидогликан қабаты кеуекті болады, ал кристалды күлгін дақ дақ жасуша қабырғасынан толығымен кетеді.
Демек, грам теріс бактериялар дақтардың екінші реңінде, қызғылт түсті болады. Грам позитивті бактериялармен салыстырған кезде грам теріс бактериялар антибиотиктерге бағытталған жасуша қабырғаларына төзімді. Бұл сыртқы мембрананың болуына байланысты. Сонымен қатар, олардың жасуша қабырғалары екі қабаттан тұрады және жасуша қабырғасында периплазмалық кеңістік болады. Сондай-ақ, грам оң бактериялармен салыстырғанда жасуша қабырғасы тегіс емес және қатаң емес. Escherichia coli, Pseudomonas, Neisseria, Chlamydia - бұл грам теріс бактериялар.
Грам позитивті және грам теріс бактериялардың жасушалық құрылымы ұқсас. Сондай-ақ, екеуі де капсулалары бар бір клеткалы прокариотты микроорганизмдер. Олардың екеуі де бір хромосомаға ие және біртекті емес. Сонымен қатар, олардың екеуінде де экстрахромосомалық ДНҚ ретінде плазмидтер болуы мүмкін. Сонымен қатар, екеуі де екілік бөліну арқылы біртіндеп көбеюде. Сол сияқты, екеуі де трансформациядан, трансдукциядан және конъюгациядан өтеді. Сонымен қатар, грам оң және грам теріс бактериялар антибиотиктермен ингибирлейді. Олардың жасуша қабырғаларында пептидогликан болады. Сонымен қатар бактериялардың екеуінде де беткі қабаты бар (S қабаты). Олар грамм бояу процедурасына жауап береді. Сонымен қатар, олар адамдарға, өсімдіктерге және жануарларға ауру тудырады.
Грам оң және грам теріс бактериялардың негізгі айырмашылығы - бұл грамм оң бактериялардың жасуша қабырғаларында қалың пептидогогликан қабаты бар, ал грам теріс бактериялардың жасуша қабырғаларында жұқа пептидогогликан қабаты бар. Пептидогликан қабатынан басқа, грам теріс бактериялар сыртқы мембранаға ие, ал грам оң бактерияларда жоқ. Демек, бұл грам оң және грам теріс бактериялар арасындағы айырмашылық. Сонымен қатар, грам теріс бактериялардың перифлазмалық кеңістігі мен жасуша қабырғасында екі қабаты болады, ал грам оң бактерияларда перифлазмалық кеңістік жоқ, ал оларда бір қабатты қатаң, тіпті жасуша қабырғасы болады.
Резюме - Грам позициясы және грам теріс бактериялар.
Бактерияларға байланысты бастапқы дақты алады және сақтайды; граммен боялған кезде күлгін күлгін бактериялардың екі түрі бар: грам оң және грам теріс. Грам позитивті бактериялардың жасуша қабырғасында қалың пептидогликан қабаты, ал грам теріс бактерияларда жұқа пептидогликан қабаты болады. Бұл грам оң және грам теріс бактериялар арасындағы негізгі айырмашылық. Жасуша қабырғасындағы осы айырмашылыққа байланысты грам оң бактериялар күлгін түске боялған, ал грамм теріс бактериялар грамм түсінде қызғылт түспен боялған. Сонымен қатар, грам теріс бактериялардың құрамында сыртқы жағымсыз бактериялар болады. Сыртқы мембрананың болуына байланысты грам теріс бактериялар антибиотиктерге бағытталған жасуша қабырғаларына төзімді, ал грам оң бактериялар оларға сезімтал болады. Сондықтан бұл грам оң және грам теріс бактериялардың арасындағы айырмашылықты жинақтайды.

Жасуша - тірі материяның универсальді құрылымдылық бірлігі. Бактериялар үшін оның маңызы олардың өмір сүру процессінде, белгілі-бір уақытта өзінің биомассасын көбейітіп, бинарлы түрде бөлініп, көбеюге ықпал жасайды. Бактериальды жасуша құрамында әртүрлі структуралар бар: жасуша қабырғасы, цитоплазматикалық мембрана, цитоплазма, нуклеоид, мезосома, қосындылар, рибосома, капсула, микрокапсула, талшықтар, плазмида, донорлы кірпікшелер, кірпікшелер, периплазматикалық кеңістіктіктер.
Грам оң бактериялар жасуша қабырғасы бір қалыпты құрылымға, иілгіш қабатқа жұқа және регидты қабатпен ковалентті байланысқан, ол Грам теріс бактерияларға қарағанда қалың 20-60 нм. Қабырғаның негізгі мөлшері пептидогликан болып табылады, ол бірнеше 5-6 қабаттан тұрады. Жасуша қабырғасында микол қышқылы болады оның құрамында техой қышқылы болады. Грам оң бактерияларының пептидогликанының ерекшелігі ол жерде диаминопиелинді қышқылы жоқ. Жасуша қабырғасында липополисахарид жоқ.
Грам теріс бактериялардың жасуша қабырғасы жұқа 14-18 нм. Ерекшелігі регидты қабаты жұқа, пепдигликанның 1-2 қабатынан тұрады. Бұл жерде әрқашан диаминоциелин қышқылы бар. Жасуша қабырғасының құрамында көп липопротеині фосфолипидті, фосфоқантты және көп ақуыз бар, тейхой қышқылы болмайды. Жасуша қабырғасының пластикалық қабаты: липопротеин, липополисахарид және сыртқы мембранадан тұратын күрделі құрылым құрайды.
Жасуша қабырғасының синтезінің бұзылуы бактерияның - трансформациясына негізделген. Ол қайтымды және қайтымсыз болады. Оны индуцирлеуші факторлар болып әртүрлі жасуша қабырғасының биосинтезін әлсіздендіретін антибиотиктер пенициллин, циклосерин, ферменттер лизоцим, азидаза, антимикробты антиденелер, кейбір аминқышқылдарының жоғарғы колиэнтериясы, әсіресе глицин және фениламин болып табылады. L-трансформация өткір ауруларының созылмалы түріне өтуіне, асқынуына себепші болып табылады және қолайсыз жағдайларда тұрақтылық тудырады.
Цитоплазмалық мембрана ЦМ полифункционалды көптеген қызмет атқаратын құрылым болып табылады: жасушаға қоршаған ортадан түсетін барлық химиялық информацияны қабылдайды. Негізгі осматикалық барьері болып табылады, жасушаның өсуінің және бактерияның бөлінуінің регуляциясына, қоректік заттардың жасушаға тасымалдану процессіне, жасуша қабырғасының компоненттерінің синтезіне т.б. қатысады.
Цитоплазмалық мембрана бактерияның 10 құрғақ салмағын алады. Бұл екі қабатты құрайтын 25-40 фосфолипидтер 20-75 ақуыздан, 6-га дейін көмірсулардан тұрады.
Бактериялардың цитоплазмасы күрделі коллоидты жүйеден тұрады, бұл жерде эндоплазматикалы ретикуласы және тағы да басқа да эукариоттарға тән цитоплазмалық органеллалар жоқ. Бұл жерде нуклеоид, плазмидтер, рибосомалар, мезосомалар қосындылар, ликоген-валютин гранулалары, әртүрлі биологиялық топтардың бактерияларында метаболитикалық табиғаты бойынша басқа да цитоплазма ішілік қосындылар бар.
Цитоплазмалық мембрана пептидогликанның ішкі қабатында цитоплазмалық мембранамен жасуша қабырғасының қарым-қатынасында маңызы бар. Периплазматикалық кеңістікте әртүрлі ферменттер бар, көбінесе ақуызды байланыстыратын фосфотазалар, полисахаридтер және т.б. заттар.
Бактерияларда микрокапсула, капсула, кілегей қабаты бар. Микрокапсулалар электронды микроскопияланады да қысқа мукополисахаридты фибриллдер болып көрінеді. Капсула кілегейлі қабат болып бактериялардың сыртқы қабаты болып табылады. Оның жуандығы 0,2 мкм. Ол Бурри-Гинс әдісімен бояп микроскопирленгені анық көрінеді. Капсула түзілуіне цитоплазмалық мембрана қатысады. Ол жасуша қабырғасы мен цитоплазмалық мембранамен бірге бактерияны қаптап, кебуден сақтап, оларға қоректік заттарды сақтаушысы болып табылады.
Бактерия жасушасының қозғалуына талшықтар көп міндет атқарады, олардың диаметрі 12-30 нм және ұзындығы 6-9 дан 80 мкм-ге дейін, құрамында флагеллин белогынан құралған ұзын жіпшелер.

Қозғалғыш бактерия талшықтардың санына және орналасуына байланысты 4 топқа бөлінеді.
1) Монотрихтер - талшық бір полярда орналасқан
2) Лофотрихтер - бір шетінде топ болып орналасқан
3) Амфитрихтер - екі шетінде топ болып орналасқан
4) Перитрих - бүкіл беткейінде орналасқан.

Талшықтар үш компоненттен тұрады - иірімді талшықты жіп, ілмек және базальды денешік. Бактерияларда донорлы кірпікшелер құрылымы ақуыздан тұратын ұзын жіпшелер - конъюгативті плазмидті тасымалдушылар болып табылады.
Бактериялар талшықтары, Бактериялардың спорлары:
а - монотрих ; б - лофотрих ; а - терминалды орналасуы.

Тiрi дүние жүйесiнде бактериялар Жасушалылар империясына, Прокариоттар дүние тармағына немесе Бытыраңқылылар (Монера) дүниесiне жатады.
1991 жылы Серавинның жіктелу жұйесі бойынша молекулалы-биологиялық зерттеулерге байланысты бактерияларда екi дүние тармағын:
Архебактериялар
Эубактериялар

1992 жылғы Мамоновтың жіктеуі бойынша үш дүние тармағын:
Архебактериялар
Эубактериялар
Оксифотобактериялар қарастырады.

Бактерияларды микроскопиялық ядросы жоқ организмдердiң тобы ретiнде және ескi оқулықтардағы бактерияны бiр бактериялар дүние деңгейiнде қарастыру, қазiргi кезде де ескiрген. Л.Н. Серавиннiң (1991) пiкiрiнше, бактериялар -- бұл ерекше клеткаға дейiнгi (прокариотты) бактериоидты деңгейлi құрылысы бар организмдер, оның құрылысы:
процитке,
процит отарына,
полипроциттерге бөлiнедi.
Бактериялар бiздiң планетаның қарапайым организмдерi болып табылады, олар құрылысы және тiршiлiк ету процестерi бойынша әртүрлi болып келеді.

Бактериялар - ядросыз, микроскопиялық бiр клеткалы организмдер (құрылымның прокариоттық типi).Бактериялардың тұқым қуалау материялы (нуклеоид) цитоплазмада орналасқан сақина тәрiздi нуклеин қышқылымен (ДНК) берiлген. Бактериялардың нуклеин қышқылындағы гендердiң саны адам клеткасындағыдан 500 есе аз.
Бактерия клеткасы жарғақшамен қоршалған. Оның iшiнде сiлемейлi капсуланы, клеткалық қабықшаны, және цитоплазмалық жарғақшаны керуге болады. Клеткалық қабықша муреиннен тұрады. Клеткалық қабықшалардың бояғыштармен бояу қабiлетiне қарай грамм - оң және грамм терiс деп ажыратады (бұл әдiс зат ғалымы Грамм ұсынған). Грамм оң бактериялардың муреин қабақшасына басқа заттардың - полисахароид және ақуыздардың молекулалары ендiрiлген, ал грамм терiс бактерияларда клеткаларының қабықшаларына ерекше қасиет беретiн муреин үстiнде липидтер қабаты (майтәрiздес заттар) орналасқан. Кейбiр бактериялардың плазмалық жарғақшасы клетканың iшiне майысып, фотосинтезбен тыныс алуда қатысатын ферменттердiң негiздерiн құрайды. Бактериялардың цитоплазмасында клетка органоидтарынан тек рибосомалар ғана бар. Эукариот клеткаларына тән органоидтар (ядро, митохондриялар, пластидтер, Гольджи аппараты) бактерияларда болмайды.
Клеткалар бiрiгу ерекшелiктерiнiң түрлерi жағынан бiрнеше топқа ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.