Тірек және қор жинаушы ұлпа

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Әділхан Аружан Биология 105 А
Тірек және қор жинаушы ұлпа
Тірек ұлпасы( механикалық немес арқаулық ұлпа) жасушаларының қабығы қалың,қатты,өсімдіктің сабақтарында,жемістері мен жапырақтарында болады.Сабаққа, жапырақ сағағы мен жүйкелеріне беріктік қасиет беріп ата атап тұрғандай тіректік қызмет атқарады. Тірек ұлпасындп Ешқашан құрамында хлоропласт болмайды.Нәзік сабақтар қатты дауыл соқсада сынбайды.Тақтасы үлкен жапырақтардың қатты желге жыртылмай , сабақтан үзіліп кетпеуі тірек ұлпасына байланысты.Алмұрт,шетен жемістеріндегі қатты қиыршықтар-тірек ұлпа. Жаңғақ, шие,өрік,алхоры,шабдалы жемістеріндегі қатты сүйегі тірек ұлпасына жатады. Мысалыға су өсімдігін суда тұрған күйінен алып тастасақ солып қалады,себебі тірек ұлпасы жетілмеген.
Жаңа өсіп келе жатқан жас мүшелерде тірек ұлпасы бірден жетілмейді.Мысалыға әлі піспеген өрік немес шие сүйекті жемістрді жарып көретін болсақ олардың ішіндегі тұқымның сыртындағы қ түсті болады. Өрік пісуге жақындағанда сүйегі қатайып қоңыр түске айналады.Кейін әбден қалыптасқан соңтұқымды зақымданудан қорғау үшін қабығы қалыңдап,цитоплазмасы кеуіп,өлі жасушаға айналады.
Өсімдік мүшелеріндегі тірек ұлпасының орналасуында белгілі бір заңдылық болады.Ең қызығы сол заңдылықты зерттеп құрлыста пайдаланды.Зәулім үйлер, биік мұнаралар мен көпірлерді тірек ұлпасының орналасуы бағытына қарап отырып жасайды екен. Мұндай құрылыстар бірнеше жүздеген жыл өтседе бұзылмай сақатлу мерзімі ұзақ болады.

Тірек ұлпасының түрлері
Склеренхима, склереида, колленхима.

Колленхима-жасушалары тірі-өсу қабілетін жоймаған, өсімдік эпидермасының астында болатын. Колленхима механикалық ұлпасының алғашқы түрі. Жас органдарында болады. Бұрышты, тақталы, бұрышты-тақталы, колленхима деп бөлінеді.

Склеренхима - тін талшығы және сүрек талшығы деп 2-ге бөлінеді.
Тін талшығы - флоэмда орналасқан, ұзынша талшық.
Сүрек талшығы - либриформ деп атайды.

Склереида - қиыршақ клеткалар. өсімдіктердің әр мүшелерінде кездесе береді, тамырда, жемісте, тамыр-сабағында, тұқымында, жеміс етінде.
ТІРЕК ҰЛПАСЫ ТҮРЛЕРІНІҢ МАҢЫЗЫ

Склереида - жоғары сатыдағы өсімдіктердің әр түлі мүшелерінде кездесетін, жасуша қабықшасы біркелкі қалыңдаған тірек ұлпасының бір түрі. Кейде оны қиыршық тасты жасушалар деп те атайды. Хинин ағашының тамырында, сарғалдақтың тамырсабағында, алхоры, шие, шабдалы, өрік, жиде, алша, долана жемісінің сүйегінде, жаңғақ, емен жаңғағы, тары тұқымының сыртындағы қатты қабығы және қауызында, алмұрт, беже (айва) жемістерінің жұмсақ етінде болады.

Сүрек талшығы камбий жасушаларының бөлінуінен сүректе түзіледі. Қабықшасы сүректенген тін талшығынан қысқарақ, ағаш сұлбасы (корола) діңінің салмағын жеңілдетеді. Сүрек талшығы дара жарнақты және қос жарнақты өсімдіктердің сабағында, жапырағында және тамырында болады.

Тін талшығының жасушасы ірі жіңішке ұшы сүйір, талшық сияқты, ұзындығы 1-200 мм, өте берік, қабықтың тін қабаты мен түтікті талшық шоқтарында болады. Талшықты өсімдіктер: зығыр, талшығының ұзындығы 4-60 мм; қарасоранікі 8-40 мм; қалақайда 5-55 мм. Тін талшығы қабық бөлімінде болатындықтан өсімдік қатты майысқан кезде мықтылық қасиет береді. Әсіресе тығыз талшығы таза жасуынықтан тұратындықтан сапалы тоқыма өнеркәсібінде жоғары бағаланады.

ҚОР ЖИНАУШЫ ҰЛПА Негізгі ұлпаның бір түрі болып табылады.

Негізгі ұлпа. Қоректік ұлпа мен фотосинтездеуші ұлпаны қосып негізгі ұлпа дейді. Негізгі ұлпа деп аталу себебі бүкіл өсімдік денесін құрап тұрады. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.