Автомобилдің тұтандыру жүйесі
Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы Министрлігі
С.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті
Хасан А.Қ.
Тәжірибелік жұмыс №4
Тақырыбы: Автомобилдің тұтандыру жүйесі.
М-104 Көлік, көлік техникасы және технологиялар
Нұр-Cұлтaн - 2020
Дизельдердің қоектендіру жүйесіне автокөліктердің ақауларының 9% келеді. Ақаулық белгілеріне саңлаусыздық пен жанармайдың ағуы, әсіресе жоғары қысымды отынқұбырлардың ақаулары; ауа және әсіресе жанармай фильтрлерінің ластануы; турбонагнетательге майдың түсуі; жоғарғы қысымды сорғылардың тығынжылды буларыныың тозуы мен реттеулік босауы; бүріккіштің саңлаусыздығын жоғалтуы мен иненің көтерілу кезіндегі қысымның төмендеуі; бүріккіштің шығу саңлауларның тозуы мен ластануы жатады. Осы ақаулар жанармай беруді бастау сәтінің өзгеруіне, жанармай сорғысының иінді білік бұрышындағы жұмыстарының және жанармай берілу санының әркелкілігіне, жанармай бүрку сапасының нашарлауына, ең алдымен пайдаланылған газдардың түтеуі мен жанармай қолдануының арттуына және қозғалтқыш күшінің 3...5% төмендеуіне әкеліп соғады.
Қозғалтқыштың қоректендіру жүйесінің ақаулығы мен бұзылуының сыртқы белгілеріне ауырлаған қосылу, түтіндеу, қозғалтқыш күшінің төмендеуі, қозғалтқыштың қатты соққымен жұмыс істеуі және иінді біліктің айналу жиілігінің өзгермеуі жатқызылады.
Қозғалтқыштың қиналып қосылуы әдетте қозғалтқыш цилиндріне қажетті жанармайдың түспеуі салдарынан пайда болады, оның себептеріне қоректендіру жүйесіне ауаның саңлаулық таруы, сүзгілеуіш элементтердің ластануы, сорғыныбасқылау сорғысының ақаулығы, жоғары қысымды сорғы тығынжылды буының тозуы салдарынан отынды бүрку қысымының төмендеуі, жоғары қысымды бүріккіштің тозуынан жанармайдың булануының нашарлауы жатады. Иінді біліктің аз айналу жиілігіндегі қозғалтқыш жұмысының тұрақсыздығы сонымен қатар қоректендіру жүйесіндегі ауаның саңлаулық тартуынан, жанармай сорғысына жанармайдың біркелкі таралмауынан, бүріккіштердің нашарлауынан болуы мүмкін.
Түтеу (қара түтіннің пайда болуы) жоғары қысымды сорғының алдын-ала немесе көп берілген жанармайды жағып үлгермеу салдарының, бүріккіштердің тозуы салдарынан шүмектің кеңеюінің (бүрку қысымын төмендететді), жанармай беруінің кеш басталуы, бүріккіштердің ағуы, ауа сұзгісінің ластануының, бүріккіштердің ластануы немесе кокстануы, жанармайға су қосылуының нәтижесі болып табылады.
Қозғалтқыш күшінің төмендеуі жанармай жүйесіндегі ауаның саңлаулық тартуынан, ауа сұзгісінің ластануынан, жанармайдың циклді берілмеуінен, бүрку бұрышын реттегіштің бұзылуынан, бүріккіштердің жанармайды буландыруының нашарлауынан, жоғары қысымды сорғының жанармайды біркелкі бермеуінен, компрессия мөлшерінің жеткіліксіздігі мен сәйкес жанармайдың қолданылмауы салдарынан пайда болады.
Қоректендіру жүйесінің саңлаусыздығын анықтау автокөлікке кезекті қызмет көрсетілген кезде жасалынады. Отынқұбыр қысымымен жұмыс істейтіндердің саңлаулығы қозғалтқыш пен иінді біліктің айналуының қосылған жерінен жанармайдың сорғалауымен анықталады.
Отынқұбырлардың саңлаулығы мен олардың қосылуы жүйеге ауаның саңлаулық тартуына алып келеді. Жүйеде ауаның бар екендігін қозғалтқыштың иінді білік айналу жиілігінде жұмыс істеп жатқандағы сүзгі қақпағын ақтап тазарту кезінде көпірік пен көпіршіктердің пайда болуынан анықтауға болады.
Отынқұбыр жүйесінің қуыстығын, соның шінде сіңіру линияларында (жанармайтарту сорғыларына дейін) бачоктың көмегімен анықтауға болады (4.1 сурет). ол үшін жанармай багынан артық жанармайды бөліп тұратын отынқұбырды шешіп алады, тығынмен саңлаусыздандырады, содан кейін отынқұбыр багынан шешіп алып, оған бачоктың шлангасын жалғайды.
Жартылай толған бактағы жанармайды жүйеге 0,3 МПа қысымымен, алдын-ала бачоктағы ауа сорғысымен береді. Отынқұбырдың саңлаусыздығын қосылған жердерде көбіктердің пайда болуынан және жанармайдың ағуынан анықтайды.
4.1. сурет. Дизель жанармай жүйесінің саңлаусыздығын тексеруге арналған бачок:
1 - қақпақ; 2 - жанармай өлшеуіш құбыр; 3 - ауаны шығаруға арналған кран; 4 - тұтқа; 5 - манометр; 6 - ауа сорғысы; 7 - бачок; 8 - құбіршек.
Сүзгілердің жағдайын тексеру күн сайын сүзгілерді қаралап және ақтап тазарту кезінде 0,1...0,15 л мөлшерінде тұнба төгуден құралады. Төкеннен кейін қозғалтқышты 3...4 минутке қосып қояды, ол жанармай жүйесіне ауа түсіп кеткен болса соны шығару үшін жасалады. Әрбір 9...14 мың кмден кейін (кезекті ТО-2 кейін) сүзгілерді бөлшектеп, корпустарды дизель майымен жуып және сүзгілеу элементтерін ауыстырады.
ЯМЗ-236 қозғалтқышының жанармай тарту сорғысын тексеруін өнімділік пен қалыптасатын қысымның мөлшеріне қарай жүргізеді. Жанармай тарту сорғысы қысымының өнімділігі 0,15...017МПа қысымға қармсылығында және жетектің жұдырықшалы білігінің айналу жиілігі 1050 мин-1 болған жағдайда, 2,2 лмин-тан кем болмауы керек. Сорғының толығымен жабылған айдау каналы мен жұдырықшалы біліктің айналу жиілігінің (1050+-10) мин-1 максималды қысымы 0,4 МПа-дан кем болмауы тиіс.
4.2. сурет. СДТА-1 жанармай стендінің гидравликалық сызбасы:
1 - сыналып жатқан жанармай сорғысы; 2 - бүріккіш; 3 - өлшемелі цилиндрлер; 4 - жанармай деңгейін көрсеткіш; 5 - термостат; 6 - жоғарғы жанармай багы; 7 - стендтің басқылау сорғысы; 8 - жанармай сүзгісі; 9 - монометр; 10 - демпфер; 11 - отын таратушы; 12 - төменгі жанармай багы; 13 - стенд столы.
ЯМЗ-236, ЯМЗ-S238, ЯМЗ-740 қозғалтқыштарының жоғарғы қысым сорғысын да СДТА-1 стендінде (4.2 сурет) немесе осыған ұқсас стендтерде сынайды. Жанармайдың берілген кезін, сонымен қатар жанармайдың біркелгі берілуін тексереді. Сорғының белгілі бөліктеріндегі жанармайдың берілу кезеңінің бұзылуы қоздырғыш цилиндріне жанармайдың уақытында келіп түсуін туындатады. Нәтижесінде қозғалтқышта тарсыл пайда болады (мерзімнен бұрын беру) немесе түтін шығады (мерзімнен кеш беру). Жоғарғы қысымды сорғының жанармайды мерзімнен бұрын беруін тексеру және реттеу үшін сорғы білігін стенд желісінің білігіне жалғастырады.
Жанармайдың беріліп басталғандығын моментаскоптың (4.3 сурет) көмегімен, оны қозғалтқыштың жұмысы кезінде сорғының әр айдайтын бөлігіне кезекпен-кезек жалғау арқылы тексереді. Әр бөлікке жанармайдың берілуінің басталғандығын тексеру үшін 0-ден 360°С-ке дейін арнайы таңбаланңан тегерікті желінің шеткі жағынан сорғы корпусына орнатады, ал желі білігіне тарелке қыстырылады.
Сорғының бірінші бөлігіндегі келтеқосқышқа моментоскопты жалғағаннан кейін, жұдырықшалы білікті айналдыра отырып моментаскоптың шыны құбырын жартысына дейін толтырады және жұдырықшалы біліктің қалпін реттейді. Бұл қалып бірінші бөлікке жанармайдың берілу мерзімін анықтайды және сорғының басқа бөліктеріне жанармайдың берілуіне ықпал етуші, жұдырықшалы біліктің бұрыштарының айналуын көрсеткіш ретінде қызмет атқарады. Бірінші бөлікке берілудің басталуы жұдырықшаның итергішке жұдырықша симметриалы осінің 38...39°-на жеткен кезінде басталады. Симметрия осінің қалпін моментаскоптың көмегімен анықтайды. Жұдырыұшалы біліктің көрсетілген қалпін шартты 0° қабылдағаннан кейін (симметрия осіне 38...39° дейін) немесе санауды бастағаннан кейін, ЯМЗ-236 қозғалтқышына арналған басқа бөліктерге жанармайдың беріп бастауын анықтайды (цилиндр жұмысының кезегіне сәйкес), төртінші бөлік үшін 45°, екінші - 120°, бесінші - 165°, үшінші - 240° және алтыншы 285°.
4.3. сурет. Мометоскоп:
1 - шыны құбыр; 2 - рәзіңкелі құбыр; 3 - отынқұбыр; 4 - салмалы сомын; 5 - жанармай сорғысы бөлімінің келтеқосқышы.
Сорғының арнайы бөліктеріне жанармайдың бірқаліпті берілуін реттеген жағдайда оның жұдырыұшалы білігінің айналмалы бұрыштары керекті бұрышты алғанға дейін тығынжыл итергішіне бұралған бұранданың көмегімен әректтеседі.
Жоғарғы қысымды қозғалтқыш сорғысының бөліктеріне жанармайдың бірқаліпті берілу мен оның санын бақылау жанармай санының берілуімен анықталады. Айдау сорғысы бөліктеріндегі жанармайдың берілу біркелкілігі мен санын анықтау да осы стендтің көмегімен жүзеге асырылады.
Берілген жанармайдың санын эталондық ... жалғасы
С.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті
Хасан А.Қ.
Тәжірибелік жұмыс №4
Тақырыбы: Автомобилдің тұтандыру жүйесі.
М-104 Көлік, көлік техникасы және технологиялар
Нұр-Cұлтaн - 2020
Дизельдердің қоектендіру жүйесіне автокөліктердің ақауларының 9% келеді. Ақаулық белгілеріне саңлаусыздық пен жанармайдың ағуы, әсіресе жоғары қысымды отынқұбырлардың ақаулары; ауа және әсіресе жанармай фильтрлерінің ластануы; турбонагнетательге майдың түсуі; жоғарғы қысымды сорғылардың тығынжылды буларыныың тозуы мен реттеулік босауы; бүріккіштің саңлаусыздығын жоғалтуы мен иненің көтерілу кезіндегі қысымның төмендеуі; бүріккіштің шығу саңлауларның тозуы мен ластануы жатады. Осы ақаулар жанармай беруді бастау сәтінің өзгеруіне, жанармай сорғысының иінді білік бұрышындағы жұмыстарының және жанармай берілу санының әркелкілігіне, жанармай бүрку сапасының нашарлауына, ең алдымен пайдаланылған газдардың түтеуі мен жанармай қолдануының арттуына және қозғалтқыш күшінің 3...5% төмендеуіне әкеліп соғады.
Қозғалтқыштың қоректендіру жүйесінің ақаулығы мен бұзылуының сыртқы белгілеріне ауырлаған қосылу, түтіндеу, қозғалтқыш күшінің төмендеуі, қозғалтқыштың қатты соққымен жұмыс істеуі және иінді біліктің айналу жиілігінің өзгермеуі жатқызылады.
Қозғалтқыштың қиналып қосылуы әдетте қозғалтқыш цилиндріне қажетті жанармайдың түспеуі салдарынан пайда болады, оның себептеріне қоректендіру жүйесіне ауаның саңлаулық таруы, сүзгілеуіш элементтердің ластануы, сорғыныбасқылау сорғысының ақаулығы, жоғары қысымды сорғы тығынжылды буының тозуы салдарынан отынды бүрку қысымының төмендеуі, жоғары қысымды бүріккіштің тозуынан жанармайдың булануының нашарлауы жатады. Иінді біліктің аз айналу жиілігіндегі қозғалтқыш жұмысының тұрақсыздығы сонымен қатар қоректендіру жүйесіндегі ауаның саңлаулық тартуынан, жанармай сорғысына жанармайдың біркелкі таралмауынан, бүріккіштердің нашарлауынан болуы мүмкін.
Түтеу (қара түтіннің пайда болуы) жоғары қысымды сорғының алдын-ала немесе көп берілген жанармайды жағып үлгермеу салдарының, бүріккіштердің тозуы салдарынан шүмектің кеңеюінің (бүрку қысымын төмендететді), жанармай беруінің кеш басталуы, бүріккіштердің ағуы, ауа сұзгісінің ластануының, бүріккіштердің ластануы немесе кокстануы, жанармайға су қосылуының нәтижесі болып табылады.
Қозғалтқыш күшінің төмендеуі жанармай жүйесіндегі ауаның саңлаулық тартуынан, ауа сұзгісінің ластануынан, жанармайдың циклді берілмеуінен, бүрку бұрышын реттегіштің бұзылуынан, бүріккіштердің жанармайды буландыруының нашарлауынан, жоғары қысымды сорғының жанармайды біркелкі бермеуінен, компрессия мөлшерінің жеткіліксіздігі мен сәйкес жанармайдың қолданылмауы салдарынан пайда болады.
Қоректендіру жүйесінің саңлаусыздығын анықтау автокөлікке кезекті қызмет көрсетілген кезде жасалынады. Отынқұбыр қысымымен жұмыс істейтіндердің саңлаулығы қозғалтқыш пен иінді біліктің айналуының қосылған жерінен жанармайдың сорғалауымен анықталады.
Отынқұбырлардың саңлаулығы мен олардың қосылуы жүйеге ауаның саңлаулық тартуына алып келеді. Жүйеде ауаның бар екендігін қозғалтқыштың иінді білік айналу жиілігінде жұмыс істеп жатқандағы сүзгі қақпағын ақтап тазарту кезінде көпірік пен көпіршіктердің пайда болуынан анықтауға болады.
Отынқұбыр жүйесінің қуыстығын, соның шінде сіңіру линияларында (жанармайтарту сорғыларына дейін) бачоктың көмегімен анықтауға болады (4.1 сурет). ол үшін жанармай багынан артық жанармайды бөліп тұратын отынқұбырды шешіп алады, тығынмен саңлаусыздандырады, содан кейін отынқұбыр багынан шешіп алып, оған бачоктың шлангасын жалғайды.
Жартылай толған бактағы жанармайды жүйеге 0,3 МПа қысымымен, алдын-ала бачоктағы ауа сорғысымен береді. Отынқұбырдың саңлаусыздығын қосылған жердерде көбіктердің пайда болуынан және жанармайдың ағуынан анықтайды.
4.1. сурет. Дизель жанармай жүйесінің саңлаусыздығын тексеруге арналған бачок:
1 - қақпақ; 2 - жанармай өлшеуіш құбыр; 3 - ауаны шығаруға арналған кран; 4 - тұтқа; 5 - манометр; 6 - ауа сорғысы; 7 - бачок; 8 - құбіршек.
Сүзгілердің жағдайын тексеру күн сайын сүзгілерді қаралап және ақтап тазарту кезінде 0,1...0,15 л мөлшерінде тұнба төгуден құралады. Төкеннен кейін қозғалтқышты 3...4 минутке қосып қояды, ол жанармай жүйесіне ауа түсіп кеткен болса соны шығару үшін жасалады. Әрбір 9...14 мың кмден кейін (кезекті ТО-2 кейін) сүзгілерді бөлшектеп, корпустарды дизель майымен жуып және сүзгілеу элементтерін ауыстырады.
ЯМЗ-236 қозғалтқышының жанармай тарту сорғысын тексеруін өнімділік пен қалыптасатын қысымның мөлшеріне қарай жүргізеді. Жанармай тарту сорғысы қысымының өнімділігі 0,15...017МПа қысымға қармсылығында және жетектің жұдырықшалы білігінің айналу жиілігі 1050 мин-1 болған жағдайда, 2,2 лмин-тан кем болмауы керек. Сорғының толығымен жабылған айдау каналы мен жұдырықшалы біліктің айналу жиілігінің (1050+-10) мин-1 максималды қысымы 0,4 МПа-дан кем болмауы тиіс.
4.2. сурет. СДТА-1 жанармай стендінің гидравликалық сызбасы:
1 - сыналып жатқан жанармай сорғысы; 2 - бүріккіш; 3 - өлшемелі цилиндрлер; 4 - жанармай деңгейін көрсеткіш; 5 - термостат; 6 - жоғарғы жанармай багы; 7 - стендтің басқылау сорғысы; 8 - жанармай сүзгісі; 9 - монометр; 10 - демпфер; 11 - отын таратушы; 12 - төменгі жанармай багы; 13 - стенд столы.
ЯМЗ-236, ЯМЗ-S238, ЯМЗ-740 қозғалтқыштарының жоғарғы қысым сорғысын да СДТА-1 стендінде (4.2 сурет) немесе осыған ұқсас стендтерде сынайды. Жанармайдың берілген кезін, сонымен қатар жанармайдың біркелгі берілуін тексереді. Сорғының белгілі бөліктеріндегі жанармайдың берілу кезеңінің бұзылуы қоздырғыш цилиндріне жанармайдың уақытында келіп түсуін туындатады. Нәтижесінде қозғалтқышта тарсыл пайда болады (мерзімнен бұрын беру) немесе түтін шығады (мерзімнен кеш беру). Жоғарғы қысымды сорғының жанармайды мерзімнен бұрын беруін тексеру және реттеу үшін сорғы білігін стенд желісінің білігіне жалғастырады.
Жанармайдың беріліп басталғандығын моментаскоптың (4.3 сурет) көмегімен, оны қозғалтқыштың жұмысы кезінде сорғының әр айдайтын бөлігіне кезекпен-кезек жалғау арқылы тексереді. Әр бөлікке жанармайдың берілуінің басталғандығын тексеру үшін 0-ден 360°С-ке дейін арнайы таңбаланңан тегерікті желінің шеткі жағынан сорғы корпусына орнатады, ал желі білігіне тарелке қыстырылады.
Сорғының бірінші бөлігіндегі келтеқосқышқа моментоскопты жалғағаннан кейін, жұдырықшалы білікті айналдыра отырып моментаскоптың шыны құбырын жартысына дейін толтырады және жұдырықшалы біліктің қалпін реттейді. Бұл қалып бірінші бөлікке жанармайдың берілу мерзімін анықтайды және сорғының басқа бөліктеріне жанармайдың берілуіне ықпал етуші, жұдырықшалы біліктің бұрыштарының айналуын көрсеткіш ретінде қызмет атқарады. Бірінші бөлікке берілудің басталуы жұдырықшаның итергішке жұдырықша симметриалы осінің 38...39°-на жеткен кезінде басталады. Симметрия осінің қалпін моментаскоптың көмегімен анықтайды. Жұдырыұшалы біліктің көрсетілген қалпін шартты 0° қабылдағаннан кейін (симметрия осіне 38...39° дейін) немесе санауды бастағаннан кейін, ЯМЗ-236 қозғалтқышына арналған басқа бөліктерге жанармайдың беріп бастауын анықтайды (цилиндр жұмысының кезегіне сәйкес), төртінші бөлік үшін 45°, екінші - 120°, бесінші - 165°, үшінші - 240° және алтыншы 285°.
4.3. сурет. Мометоскоп:
1 - шыны құбыр; 2 - рәзіңкелі құбыр; 3 - отынқұбыр; 4 - салмалы сомын; 5 - жанармай сорғысы бөлімінің келтеқосқышы.
Сорғының арнайы бөліктеріне жанармайдың бірқаліпті берілуін реттеген жағдайда оның жұдырыұшалы білігінің айналмалы бұрыштары керекті бұрышты алғанға дейін тығынжыл итергішіне бұралған бұранданың көмегімен әректтеседі.
Жоғарғы қысымды қозғалтқыш сорғысының бөліктеріне жанармайдың бірқаліпті берілу мен оның санын бақылау жанармай санының берілуімен анықталады. Айдау сорғысы бөліктеріндегі жанармайдың берілу біркелкілігі мен санын анықтау да осы стендтің көмегімен жүзеге асырылады.
Берілген жанармайдың санын эталондық ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz