Тау жыныстарының классификациясы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министірлігі

әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

Факультеті: География және табиғатты пайдалану.

Кафедрасы: География, жерге орналастыру және кадастр.

Мамандығы: Ғылыми география

Зертханалық жұмыс

Тақырыбы: Тау жыныстарының классификациясы.

Орындаған: Өмірзақ А. Ө

Тексерген: Тумажанова С. О

Тау жынысы - бұл табиғи процестердің өнімі болып табылатын бір немесе бірнеше минералды түрлердің немесе органикалық заттардың кез-келген массасы немесе жиынтығы. Зат қатты, шоғырланған немесе жұмсақ, борпылдақ болуы мүмкін.

Тау жыныстары - жер қыртысын құрайтын, біртекті немесе әр түрлі минералдардан немесе минералдардан және басқа жыныстардың үзінділерінен тұратын тығыз немесе борпылдақ агрегаттар. Тау жыныстарының құрамы, құрылымы және төсек-орын жағдайлары оларды қалыптастыратын геологиялық процестерге жер қыртысының ішінде немесе оның беткі қабатында жүреді. Геохимиялық тұрғыдан алғанда тау жыныстары - бұл негізінен петрогендік элементтерден (тау жыныстарын құрайтын минералдардың негізгі химиялық элементтерінен) тұратын минералдардың табиғи жиынтығы.

Түзілу жолына сай барлық тау жыныстары үлкен үш топқа бөлінеді: магмалық, шөгінді, метаморфтық.

Магмалық (грекше «магма» - қамыр, қоймалжың) жыныстар магманың (күрделі құрамды силикатты қамырдай иленіп, балқыған заттың) кейінде қатып, кристалдануынан пайда болады. Егер магма жер астында кептеліп қалып, күшті қызу мен қысым әсерінен баяу (ендеше толық) кристалданса, оларды интрузивтік (латынша «интро» - ішкі) немесе енген (внедревшиеся) тереңдік жыныстар дейді. Жер бетіне төгілген магманы лава деп атайды да, оның қатаюының пайда болған магмалық жынысты эффузивтік (латынша «эффузио» - төгілу, құйылу) немесе төгілген (излившийся) вулкандық жыныс деген ат қояды.

Жанартау өзегін толтырған жыныстар кейін көкке атылып, олардың күл-сынықтары, үгінділері жер бетіне үйілуінен құрылғанын пирокласты (грекше «пирос» - от, «класт» - үгінді) жыныстар дейді.

Шөгінді жыныстарға жер бетіндегі әр түрлі экзогендік процестер әрекетінен үгіліп, ысырылып, еріп, соңынан шөккен жыныстар тобы жатады. Жаралуына сәйкес олар үш топқа бөлінеді : 1) кесекті (үгінді), 2) химиялық (хемогендік), 3) органогендік.

Аутигендік шөгінді тау жыныстары - шөгу процесі кезінде . Оларға: каолинит, гидрослюда, монтмориллонит, гиббсит, бемит, диаспор, гетит, гематит, пиролюзит, псиломелан, манганит, апатит, коллофан, кварц, халцедон, опал, кальцит, доломит, сидерит, родохрозит, гипс, ангидрит, галит, сильвин, карналлит жатады.

Аллотигендік шөгінді тау жыныстарына - магмалық және метаморфтық тау жыныстары мен олардың минералдары, ғарыштық тозаңдар, организм қалдықтары, жанартау өнімдері (пирокластар) жатады. Шөгінді тау жыныстарының бітімі қалыптасу жағдайына қарай: көлбеу, арналық, теңіз-жағалық, эолдық, тасқындық, толқындық, қабаттастық, су асты көшкіндік, ұсақ қатпарлы, биогендік, тасберіштік, т. б. болып келеді

Метаморфтық тау жыныстары Жердің терең қойнауларындағы жоғары қызу мен күшті қысым, магма жапсарларындағы қызу мен газ, бұлардың әсерінен өзгеріп, қайтадан жаралған (грекше «метаморфис» - өзгеру) жыныстар тобын айтады.

Бұлар слюда, хлорит, тәлк сияқты минералдарға бай болғандықтан әдетте сұр жасыл түсті келеді және құрылысы әрдайым толық кристалды, тақталанған, бір бағытта параллель бейімделген пішінге көшеді. Метаморфтық тау жыныстары геологиялық қалыптасу жағдайына қарай катаклаздық, жапсар-термалық, аймақтық және метасоматоздық болады. Катаклаздық Метаморфтық тау жыныстары тектоникалық қозғалыстарға байланысты туатын қысымның әсерінен қалыптасады. Уатылу дәрежесіне қарай олардың тектоникалық брекчиялар, катаклазиттер, милониттер сынды түрлері пайда болады.

Жапсар-термалық Метаморфтық тау жыныстары интрузиялардың сыртында жылудың әсерінен қалыптасады. Онда силикатты тау жыныстары мүйіз тастарға, карбонаттылар мәрмәрлерге, кремнийлілер кварциттерге айналады. Олардың минералдық құрамы бастапқы тау жыныстарының құрамы мен температурасына байланысты әр түрлі болып келеді.
Аймақтық метаморфизмде жылудың, қысымның, ерітінділердің әсерінен тақтатастар, гнейстер, гранулиттер, амфиболиттер, мәрмәрлер, кварциттер, мигматиттер, эклогиттер қалыптасады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.