Ономастика ғылымы бойынша зерттеу еңбектері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

3-апта.

СОӨЖ - 3.

Тақырыбы: Ономастика ғылымы бойынша зерттеу еңбектері.

Ономастикалык бірліктерді зсрттеу казіргі кезде дәстүрге айналған әр түрлі аспектілердс іске асады [ТМОИ, 1986; Подольская, 1988] : • географияіық аспект жалкы есімдер географиялык фактордын (коршаган ортаның, яғни табиғат жене климат жағдайларының) ықпалын аныктау; жалқы есім жасауда катысатын ж ергілікті, диалектік лекссмаларды, фонемаларды, морфсмаларды аныктау; кайталанатын элементтердің (қосымша, форманттар), типтердік. модельдердің кей кезде үлкен тсрриторияда таралу ареалын аныктау; атаулардың көші-қонын анықтау - жалкы есімдердін топтарынын территориялық ауысуы, соның ішінде ішкі миграция (бір ел ішінде) немесе сырткы миграция (бір елден екініиі елге) ескеріледі; • тарихи аспект - жалкы есімнін калыгттасуы мен аткараіын кызметінін және накты тарихн кезенмсн байланысын зсртгеу (тарихи-мәдени дамыған коғамныи жалкы ссімнің ыкпалы; тіл тарихымен байланыста жалкы есімнің дамуы) ; • лингводеректану аспекті - әр жанрдағы жәнс ор дәуірдегі жазба жене басылып шыкқан сскерткіштерді зерттеу. Оларды талдау барысында жалкы есімдсрдін қалыптасу тарихын анықтауға, елсмнін архаикалык моделін жасауға, сонымен катар коне әлемнің этнографиялык, географиялык, модсни-тарихи аясын калынтастыруга мүмкіндік беретін көптеген үлгідегі сакталған коне жалкы есімдердің күнды материал екендігі аныкталады; • лингвомәдениеттану аспекті - жалпы модели нормада, окигалык нормада және коммуникации і к өзін-өзі үстаудагы жекелеу нормада жалкы 42 Ономастика зерттеу мәсеіелері есімдердің колдану шаргтылығын аныктау; жалкы есімдер көрініс гапқан медениетті халықтың гарихи жады ретінде аныктау: белгілі халыктын мифологиялык көзқарасы. жеке акпаратка ие жалқы есімдер ұлттык-мәдени семангикасы, яғни пакты тарихи тілдік коғамдастыктың мәдени қундылыктарына негізделген түрмыстың үлттык формаларын көрсстетін жалқы есімдер жүйесін зерттеу; • лексикографияіық аспект әр түрлі оним разрядтарына лексикографиялык инвентаризация жасау жәнс әр аспектте, яғни тарихи-этимологиялық, тарихи, этимологиялык, аныктамалык-акпараттык зерттеу. Таңдаған зерттеу аспсктісіне сәйксс әдістемс колданылып, сонын негізінде белгілі жанрда сөздік жасалады; • лексикологиялық аспект - белгілі бір тілге катысты жалқы есімдерді жинақтау, оларды сол тілдің лексикалык жүйесіндс талдау. жалкы есімдердің апеллятив лексикамен катынасын аныктау, жалкы есімдердін генетикалық тү'рғыдан талдау (атаудың шығу тегі, фонологиясы мен морфологиясы, атаудын қүрылымы. жүмсалымы, кірме атаулардын пайда болуы т. б. ) ; • логиколық аспект - жалкы есімнің үғыммен және аталатын обьектпен катынасын аныктау; атау беру мәселесін шешу; жаткы есімнін көлемін. мазмүнын аныктау; жалқы есімнің жекелеуші жоне өмбебап белгілерін ашып көрсету; жаткы есімді апе. ътятивпен салыстырып. ерекшеліктсрін аныктау т. б. ; • оно иасиологияіық аспект - атау берудің тигггік (жиі колданылатын) және раритетті (сирек қодданылатын) модельдерін анықтай отырьш. ономастнкалык атау берудін табиғи жоне жасанды әдістерін нактылау аркьыы ономастикатык кеңістіктеп өзекті (ангропо43 / тарау. Ономастика гы. іыми non нимия, топонимия, зоонимия) және перифериялық (космонимия. эргонимия. гемеронимня т. б. ) шектеріндсгі атау беру пршщиитсрі мен тәсілдерін анықтау; психология!ық аспект - жалкы есімдердін жасау, калыптасу, кабылдау үрдістерін жеке адамға байлаиысты. онын пснхологиясын, сонымен катар тутас үжым психологиясын есксре отырып зерттеу; жалкы есімнің адамға ыкпалын аныктау, өйткені атау әр түрлі көніл-күйге келтіруі мүмкін: куаныш, тандану, күлу, ашулану, жек кору, кайғыру, өкіну т. б. ; окультураиия (жалкы есімнің өз мәдениетінін көрініс табуы) және аккультурация (жалкы есімнін өзге ел мәдениетінің көрініс табуы) механизмдерін анықтау; жалкы есімнін формасының мағынасын, жалкы есімнің семантикасын, психологиялық бағыт түрғысынан жалкы есімнің мәтінде колданылуын зерггеу; семасиологиялық аспект - денотаттарды жекелеу үшін атау беруде және әр түрлі онимдер жасауда колданылатын лексиканын апеллятив тобын анықтау, накты бір аймактын, халыктын атаулар сөздігінің, онимдік жүйесінін ерекшелігін көрсететін, жана атау жасауда пайдаланылатын жиі колданбалы негізді аныктау; семиотикалық аспект - тілдің таңба ретінде жалкы есімнің ерекшелігін аныктау, жалкы есімнің танбаланушы және таңбалаушы табнғатын ашып корсету, олардын баска да семиотикалык жүйелермен, апеллятив лексикамен байланысын зерттеу; терминологияіық аспект - ономастиканың метатілін зсрттсу жонс оньщ күрамдык бөлігі болып келетін терминдер жүйесін, олардьш бір-бірімен байланысын аныктау: ономастикалык терминологнянын жүйслігін, терминологиялық аппарат ының негізін күрайтын элемснттерін, ономастикалык терминдердің 44 Ономастика: зерттеу мәселелері иерархиялык байланысын аныктау; жаңа үтым және жана объектілсрдін ономастикалык кеністіктс калыптасуымен байланысты жана термнндер жасау, терминдерді унификация л ay, кодификациялау жэне стандартизациялау себепгерін, жолдарын. үрдістсрін көрсету; • этнолингвистикалық аспект - үлттык көзкарас, үлттык ерекшелік. этномәдени, этнолсихологиялык фаіаорларды ескере отырьіп, жалкы есімді зерттеу, яғни этностың материалды және рухани дүниесін. оның үлтгык болмысын ескеру. Этнолингвистикалық зерттеулерде жалкы ссімнік рулармен, диалектілсрмен, тілдік үя, мәдени топтар. мсн гснетикалық байланысын аныктауға көбірек коніл белінеді. Бүл түста ономастикалык деректер халыктардын үлттык менталитстінен. гүрмыстық және мәдени ерекшеліктерінен, олардыи шығу тегі мәселелерінен, кошіконысынан мәлімет береді. Зерттсу аспектілерін тандау жүмыстыц нысаны. мақсаты, міндеттсрінен гуындайды. Ономастикалык материалдарды зерттсу көп аспскті болуымен ерекшелінеді. М әселеқ топонимдерді зертісу географиялык, тарихи, этнографиялык мәліметгерді қолдану арқьшы іскс асады, себебі, пакты бір аймактың топонимнкалык жүйесін толығымен талдау үшін зерттслетін объектілерді бөліп альш, олардын геоморфологиялык. тарихи өлке. этникалык күрам. жергілікті этнографиялык ерекшеліктерін сскеру керек. Қазіргі тіл білімінің жана бакыт және салаларынын калыптасуы. этно- және антроноцентристік багыт түрғысынан лингвистикалык мәселелерді шешу ономастика-зык зергтеулерді этноспен байланыстыра әр түрлі ономастикалык бірліктерді анықтауда жаңа денгейге көтерді. Сол себептен жалкы есім жана ономастикалык аспектілер түрғысынан карастырылуы мүмкін: 45 / тарау. Ономастика гылыми пои • когнитивт ік аспект - “оним” концспті онын ономастикалык түлғамен байланысын, накышын және тілдік курылысын карасгыру

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.