Мектеп басшысының басқару мәдениеті
Мектеп басшысының басқару мәдениеті
Аннотация.
Мақалада мектеп қызметін ұйымдастыру ерекшеліктері кеңінен талданған.
Қазіргі заман мектептеріндегі басқарудың міндеттері мен үрдістері және
бағыттары көрсетілген. Сондай-ақ, басқару жүйесінің құралдары мен негізгі
қағидалары қарастырылған. Қазіргі оқытуда басқарудың инновациялық
педагогикалық бағыттары айқандалған.
В данной статье широко проанализированы особенности школьной
организационной работы. Здесь хорошо показаны современные объязанности
управления школой их принципы и направления. А также, рассмотрены структура
и основные правила системы управления. Были проявлены инновационно-
педагогические направления современного управления обучением.
This article widely analyzed the features of school organization work.
There well showed modern school management responsibilities, their
principles and directions. Also, there were considered the structure and
the basic rules of the control system. There were clarified innovative –
pedagogical direction of modern management training.
1 Кіріспе. Республикада білім беру жүйесі қоғамдауымен байланысты
дамып, жетіліп отыруы анық. Қазіргі уақытта мектеп рефрмасына көптеген
біржақты өзгерістер енгізіліп, мектеп ісінің ішкі-сыртқы жүйесі түгелімен
жаңаруда. Біз бүгінгі күні әлемдік білім беру жүйесіне негізделген
басым бағыттарды ұстануда ең алдымен мұғалімдерді жаңаша оқытуға
бағыттауымыз қажет. Дамыған елдерді білім беру жүйесіндгі
тенденциялардың бірі – білім беруді басқарудың тиімді жолдарының
қарастырылуы. Білім саласында еңбек ететін адамдардың басқару мәдениеті,
олардың кәсіптік-педагогикалық мәдениетінің құрамды бөлігі болып табылады.
Білім беру реформасы мұғалімнің жаңа мәртебесін –шығармашылық ой-өрісі
кең, жаңа жағдайдағы жұмысқа әзір мұғалім-зерттеушіні қалыптастыруды
талап етіп отыр. Ол оқытуға бағытталған жеке басқа бағдарланған, өзіндік
және білікті тәсілдерінің әдістемелік негіздері мен оны іске асыру
тетіктерін, пән бойынша білім беру мазмұнының базалық, кәсіби деңгейін,
өткізетін сабақтар мен бейіндік, бейін алдындағы курстарды әзірлеу
әдістемелерін білу керек. Сондықтан басқару жүйесінде әдіснамалық жұмыс
білім қызметкерлерінің кәсіптік деңгейін көтерудің және оқу-тәрбие жұмысын
басқарудың негізгі құралы болып табылады. Адами қасиеттерді дамыту, бала
бойына сіңіру мен қалыптастыруда мұғалімнің алатын орны ерекше десек,
мектеп басқарушылары мұғалімнің қоғамдағы белсенділігін арттыру үшін
кәсіптік мәртебесі және әлеуметтік беделіне, шығармашылығына көңіл бөлу
керек. Шығармашылықпен жұмыс істейтін мұғалімнің құзыреттілігін
қалыптастыру жағын кеңіне қарастырған жөн.
Ұжымда әдістемелік жұмыстардың мазмұнын, жоспарын, іс-шараларды
жүргізу әдістерінің тиімділігін үнемі талдап отыру әдістемелік көмек
көрсету жұмысын ары қарай жақсартуға және оны дамытуға мүмкіндік береді.
Сондықтан білім беруді басқару жүйесінде келсідегідей жұмыстар үнемі
назарда болу қажет:
-жүргізілген іс-шараларға нақтылы баға беру, қабылданған шешім дәлелді
болу, жұмысты дұрыс жоспарлау;
- ұжымның жағдайы мен қажеттілігін ескеру;
- әдістемелік жұмыстың кезеңдерінің тығыз байланыста болуы;
- ұжымдық және жекеше жұмыс түрлерінің өзара байланыста дамуы;
- мұғалідерді мазмұны мен түрі жағынан бір-біріне жақын іс-шараларға
қатыстыру.
Яғни, әдістемелік жұмысты ретке келтіруде оның қалыпты жағдайын зерттеп,
ұйымдастырушылық құрылымын, мақсат, міндеттерді дұрыс анықтау қажет.
2.1. Мектептегі әдістемелік жұмысты үйлестіру. Мектепті басқарудың
құрылымының негізгі мақсаты: мекептегі педкадрларды диагностикалау арқылы
кәсіби шеберлігі мен шығармашылығын дамыту болып саналады. Тұлғалық қасетін
талдау, кәсіби біліктілік пен шеберлігін жетідіру, инновацияларды меңгеруге
үйрету сынды мазмұндық сипатқа ие болмақ. Мектепті басқару құрылымының
ұстанымдары: ынтымақтастық, ізігілік, тұлғалық бағдар, даралау мен саралау,
тиімділік пен нәтижелілік болып табылады. Басқару айқындалған мақсатқа жету
үшін соған сәйкес міндеттерді және оларды орыдаудың тиімді жолын анықтап,
жүзеге асыру қажет. Басқару міндеттері ретіде келесідегідей топтарды атап
өткім келеді:
1. Бағытына қарай
2. Мазмұнына қарай
3. Басқару деңгейіне қарай
4. Уақыт, кезеңге қарай
1. Басқару міндеттері
Мектепті басқару әрекетінде мақсат пен міндеттерді жүзеге асыруда басқару
принциптеріне сүйену керек. Басқару принциптері – бұл әлеуметтік-
экономикалық дамудың белгілі салаларын басқаратын органдар мен адамдардың
өз жұмысында басшылыққа алып қолданатын негізгі ережелер.
2. Басқару қызметі бағыттары.
Қазіргі таңда басқару құрылымының ғылыми негізінде қайта құру, жоспарлау
мен бақылауда бұқаралық пен ізгілікті күшейту, өкілеттік және билікті бөліп
беру арқылы басқаруда бұқараландыру, басты назарда педагогикалық
мәдениетті, іздену белсенділігі мен дербестігі жоғары шығармашыл тұлға
қалыптастыру мақсаты қойылып отыр. Мектепті басқаруда басшыларға және
мұғалімдерге басқару әдебін, педагогикалық менеджмент қағидаларын, қарым-
қатынас өнерінің психологиялық негіздерін жетілдіріп, оң шешеім қабылдауға,
қызметті ішкі мотивация негізінде ұйымдастыруға баулу мазмұнында жаңа
сипаттар керек. Сөйтіп, мектепті басқару жүйесінде төмендегі құралдарды
негізге ала отырып жұмыс жүргізу керек: педагогикалық менеджмент, озат
тәжірибелер, маркетинг, рейтинг пен мониторинг, білім беру технологиялары.
Деңгейлі бағдарламаны басшылыққа ала отырып, педагогикалық басқарудың
негізгі функцияларын таңдап алуға болады: жобалау-жоспарлау, ұйымдастыру-
үйлестіру, бақылау - сараптама жасау.
Басқаруды ұйымдастыру басшы білігіне байланысты екенін ескере отырып,
басқарудың барлық буынында менеджмент өнерін меңгеру, қазіргі педагогикалық
инновацияның негізгі бағытынан хабардар болу қағидасын ұстану қажет.
Жоспарлау барысында негізгі мақсаттар мен міндеттерді нақты белгілей
отырып, мақсатқа жеткізетін тиімді әдіс-тәсілдерді дұрыс таңдау, шешімді
қызметкерлердің тапсырманы орындау мүмкіндіктерін ескеріп, қабылдау өте
маңызды. Мектеп қызметін жаңаша ұйымдастыру, әр мектеп басшысының өз
деңгейіндегі басқару рөлін арттыру, оқушылардың, мұғалімдердің және
мектептің қызметін бағалау тәсілдерін басқаша, тиімді негізде қайта құру,
үрдіс пен нәтижеге сай қызметкерлердің кәсіби мәдениетіне, қызмет әдебіне,
рухани-әлеуметтік жағдайына көңіл бөлу – мектепті басқару құрылымының
негізгі қағидаларының бірі болып табылады.
2.3. Басқаруда ақпаратты сапалы қамтамасыз ету. Бүгінгі таңда ерекше
талаптың бірі – басқаруда ақпаратты сапалы қамтамасыз ету. Басқаруда
ақпаратты сапалы қамтамасыз ету мектептің өмір сүруін қолдап қана қоймай,
оның дамуын жүзеге асырады. Себебі жүзеге асырылып жатқан кез-келген
құжаттың, үрдістің, шараның ақпараты қолда болмаған жағдайда білім мекемесі
басшыларының мақсат пен міндеттерін дұрыс қоюы және оның табысты болуы
екіталай. Мектеп басқаруды тиімді ұйымдастыру әдістемелік білім-білікпен
бірге жеке басының сапалық қасиеттерін де қажет етеді
3. Басқаруға қажетті қабілеттер.
Мектеп басқару қызметі жүйесінде тиімді ұйымдастырудың тағы бір шарты
инновациялық педагогика бағыттарын ескеріп жұмыс жасау болмақ.Ол
келесідегідей бағыттар бойынша жүзеге асырылады:
• этнопедагогика және әлемдік интеграция;
• стандарттау мен технологияландыру;
• стратегиялық ізденістер мен инновациялық зерттеулер;
... жалғасы
Аннотация.
Мақалада мектеп қызметін ұйымдастыру ерекшеліктері кеңінен талданған.
Қазіргі заман мектептеріндегі басқарудың міндеттері мен үрдістері және
бағыттары көрсетілген. Сондай-ақ, басқару жүйесінің құралдары мен негізгі
қағидалары қарастырылған. Қазіргі оқытуда басқарудың инновациялық
педагогикалық бағыттары айқандалған.
В данной статье широко проанализированы особенности школьной
организационной работы. Здесь хорошо показаны современные объязанности
управления школой их принципы и направления. А также, рассмотрены структура
и основные правила системы управления. Были проявлены инновационно-
педагогические направления современного управления обучением.
This article widely analyzed the features of school organization work.
There well showed modern school management responsibilities, their
principles and directions. Also, there were considered the structure and
the basic rules of the control system. There were clarified innovative –
pedagogical direction of modern management training.
1 Кіріспе. Республикада білім беру жүйесі қоғамдауымен байланысты
дамып, жетіліп отыруы анық. Қазіргі уақытта мектеп рефрмасына көптеген
біржақты өзгерістер енгізіліп, мектеп ісінің ішкі-сыртқы жүйесі түгелімен
жаңаруда. Біз бүгінгі күні әлемдік білім беру жүйесіне негізделген
басым бағыттарды ұстануда ең алдымен мұғалімдерді жаңаша оқытуға
бағыттауымыз қажет. Дамыған елдерді білім беру жүйесіндгі
тенденциялардың бірі – білім беруді басқарудың тиімді жолдарының
қарастырылуы. Білім саласында еңбек ететін адамдардың басқару мәдениеті,
олардың кәсіптік-педагогикалық мәдениетінің құрамды бөлігі болып табылады.
Білім беру реформасы мұғалімнің жаңа мәртебесін –шығармашылық ой-өрісі
кең, жаңа жағдайдағы жұмысқа әзір мұғалім-зерттеушіні қалыптастыруды
талап етіп отыр. Ол оқытуға бағытталған жеке басқа бағдарланған, өзіндік
және білікті тәсілдерінің әдістемелік негіздері мен оны іске асыру
тетіктерін, пән бойынша білім беру мазмұнының базалық, кәсіби деңгейін,
өткізетін сабақтар мен бейіндік, бейін алдындағы курстарды әзірлеу
әдістемелерін білу керек. Сондықтан басқару жүйесінде әдіснамалық жұмыс
білім қызметкерлерінің кәсіптік деңгейін көтерудің және оқу-тәрбие жұмысын
басқарудың негізгі құралы болып табылады. Адами қасиеттерді дамыту, бала
бойына сіңіру мен қалыптастыруда мұғалімнің алатын орны ерекше десек,
мектеп басқарушылары мұғалімнің қоғамдағы белсенділігін арттыру үшін
кәсіптік мәртебесі және әлеуметтік беделіне, шығармашылығына көңіл бөлу
керек. Шығармашылықпен жұмыс істейтін мұғалімнің құзыреттілігін
қалыптастыру жағын кеңіне қарастырған жөн.
Ұжымда әдістемелік жұмыстардың мазмұнын, жоспарын, іс-шараларды
жүргізу әдістерінің тиімділігін үнемі талдап отыру әдістемелік көмек
көрсету жұмысын ары қарай жақсартуға және оны дамытуға мүмкіндік береді.
Сондықтан білім беруді басқару жүйесінде келсідегідей жұмыстар үнемі
назарда болу қажет:
-жүргізілген іс-шараларға нақтылы баға беру, қабылданған шешім дәлелді
болу, жұмысты дұрыс жоспарлау;
- ұжымның жағдайы мен қажеттілігін ескеру;
- әдістемелік жұмыстың кезеңдерінің тығыз байланыста болуы;
- ұжымдық және жекеше жұмыс түрлерінің өзара байланыста дамуы;
- мұғалідерді мазмұны мен түрі жағынан бір-біріне жақын іс-шараларға
қатыстыру.
Яғни, әдістемелік жұмысты ретке келтіруде оның қалыпты жағдайын зерттеп,
ұйымдастырушылық құрылымын, мақсат, міндеттерді дұрыс анықтау қажет.
2.1. Мектептегі әдістемелік жұмысты үйлестіру. Мектепті басқарудың
құрылымының негізгі мақсаты: мекептегі педкадрларды диагностикалау арқылы
кәсіби шеберлігі мен шығармашылығын дамыту болып саналады. Тұлғалық қасетін
талдау, кәсіби біліктілік пен шеберлігін жетідіру, инновацияларды меңгеруге
үйрету сынды мазмұндық сипатқа ие болмақ. Мектепті басқару құрылымының
ұстанымдары: ынтымақтастық, ізігілік, тұлғалық бағдар, даралау мен саралау,
тиімділік пен нәтижелілік болып табылады. Басқару айқындалған мақсатқа жету
үшін соған сәйкес міндеттерді және оларды орыдаудың тиімді жолын анықтап,
жүзеге асыру қажет. Басқару міндеттері ретіде келесідегідей топтарды атап
өткім келеді:
1. Бағытына қарай
2. Мазмұнына қарай
3. Басқару деңгейіне қарай
4. Уақыт, кезеңге қарай
1. Басқару міндеттері
Мектепті басқару әрекетінде мақсат пен міндеттерді жүзеге асыруда басқару
принциптеріне сүйену керек. Басқару принциптері – бұл әлеуметтік-
экономикалық дамудың белгілі салаларын басқаратын органдар мен адамдардың
өз жұмысында басшылыққа алып қолданатын негізгі ережелер.
2. Басқару қызметі бағыттары.
Қазіргі таңда басқару құрылымының ғылыми негізінде қайта құру, жоспарлау
мен бақылауда бұқаралық пен ізгілікті күшейту, өкілеттік және билікті бөліп
беру арқылы басқаруда бұқараландыру, басты назарда педагогикалық
мәдениетті, іздену белсенділігі мен дербестігі жоғары шығармашыл тұлға
қалыптастыру мақсаты қойылып отыр. Мектепті басқаруда басшыларға және
мұғалімдерге басқару әдебін, педагогикалық менеджмент қағидаларын, қарым-
қатынас өнерінің психологиялық негіздерін жетілдіріп, оң шешеім қабылдауға,
қызметті ішкі мотивация негізінде ұйымдастыруға баулу мазмұнында жаңа
сипаттар керек. Сөйтіп, мектепті басқару жүйесінде төмендегі құралдарды
негізге ала отырып жұмыс жүргізу керек: педагогикалық менеджмент, озат
тәжірибелер, маркетинг, рейтинг пен мониторинг, білім беру технологиялары.
Деңгейлі бағдарламаны басшылыққа ала отырып, педагогикалық басқарудың
негізгі функцияларын таңдап алуға болады: жобалау-жоспарлау, ұйымдастыру-
үйлестіру, бақылау - сараптама жасау.
Басқаруды ұйымдастыру басшы білігіне байланысты екенін ескере отырып,
басқарудың барлық буынында менеджмент өнерін меңгеру, қазіргі педагогикалық
инновацияның негізгі бағытынан хабардар болу қағидасын ұстану қажет.
Жоспарлау барысында негізгі мақсаттар мен міндеттерді нақты белгілей
отырып, мақсатқа жеткізетін тиімді әдіс-тәсілдерді дұрыс таңдау, шешімді
қызметкерлердің тапсырманы орындау мүмкіндіктерін ескеріп, қабылдау өте
маңызды. Мектеп қызметін жаңаша ұйымдастыру, әр мектеп басшысының өз
деңгейіндегі басқару рөлін арттыру, оқушылардың, мұғалімдердің және
мектептің қызметін бағалау тәсілдерін басқаша, тиімді негізде қайта құру,
үрдіс пен нәтижеге сай қызметкерлердің кәсіби мәдениетіне, қызмет әдебіне,
рухани-әлеуметтік жағдайына көңіл бөлу – мектепті басқару құрылымының
негізгі қағидаларының бірі болып табылады.
2.3. Басқаруда ақпаратты сапалы қамтамасыз ету. Бүгінгі таңда ерекше
талаптың бірі – басқаруда ақпаратты сапалы қамтамасыз ету. Басқаруда
ақпаратты сапалы қамтамасыз ету мектептің өмір сүруін қолдап қана қоймай,
оның дамуын жүзеге асырады. Себебі жүзеге асырылып жатқан кез-келген
құжаттың, үрдістің, шараның ақпараты қолда болмаған жағдайда білім мекемесі
басшыларының мақсат пен міндеттерін дұрыс қоюы және оның табысты болуы
екіталай. Мектеп басқаруды тиімді ұйымдастыру әдістемелік білім-білікпен
бірге жеке басының сапалық қасиеттерін де қажет етеді
3. Басқаруға қажетті қабілеттер.
Мектеп басқару қызметі жүйесінде тиімді ұйымдастырудың тағы бір шарты
инновациялық педагогика бағыттарын ескеріп жұмыс жасау болмақ.Ол
келесідегідей бағыттар бойынша жүзеге асырылады:
• этнопедагогика және әлемдік интеграция;
• стандарттау мен технологияландыру;
• стратегиялық ізденістер мен инновациялық зерттеулер;
... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz