Информация, информатика

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 52 бет
Таңдаулыға:

КІРІСПЕ

Еліміздегі экономикалық және әлеуметтік қатынастардың өркендеуі, орта мектеп білім беру жүйесін жетілдіруді, оның мақсатын, мазмұнын оқыту тәсілін және компьютерлік технологиямен оқу үрдісін ұйымдастыру шараларын түбегейлі өзгертуді талап етеді.

Өмір талабы адамның біліміне, оны күнделікті тұрмыста қолдана алу мүмкіндігіне ие болу мәселесін қамтып отыр. Білім негізі мектепте қаланады, яғни әрбір окушының мектеп қабырғасында жүріп ойлау қабілеті дамиды, жаңа білімді алу қажеттілігін туындатады, отырған пәнге деген қызығушылығына арттырады, өзіне-өзі сенімді, жан-жақты дамыған оқушыны, тәрбиелейді. Сондай-ақ өмірге бейімделгіш компьютерлік мәдениетті, компьютерлік білімді ұрпақ дайындайды.

Қазіргі жастар қай мамандықты, қай кәсіпті таңдаса да бәрібір компьютермен кездесері ақиқат, сондықтан олар компьютерлік білімнің келешек қоғамдағы ролін, ғылымдағы алар орнын айқын түсінуі тиіс. Сөйтіп, олар компьютерлік біліммен қарулануы тиіс.

Бүгінгі күндері оқу орындарының әр түрлері пайда болды. Атап айтқанда: колледж, лицей, гимназия, жеке меншік мектеп және жоғары оқу орындары, тереңдетіліп оқытылатын пәндер бойынша кәсіптік сыныптар көптеп ашылғандығы белгілі. Осы аталған оқу орындарының ішінде компьютерлік білімнің алатын өзіндік орны бар. Сондықтан оны оқу әдістеріне де жаңаша талаптар қойылады. Соның ішінде оқушылардың өзіндік табиғи жеке қабілеттеріне баса назар аударылады. Соңғы жылдары ғылым мен техниканың қарыштап дамуына байланысты және де білім жүйелерінің толық компьютереленуіне орай ғалымдар, әдіскерлер мен мұғалімдер жаңа талапқа сай қыруар жұмыстар атқарып жүр. Информатика бойынша қазақ мектептеріне, жоғары оқу орындарына арналған мемлекеттік стандарт (Қазақстан Республикасының жалпыға міндетті білім берудің мемлекеттік стандартын педагогика ғылымдарының докторы, профессор Д. Рахымбек, аға оқытушылар Н. Мадияров, Ә. Беркутов және т. б. жасады. Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігінің 10. 06. 2002 жылғы №460 бұйрығымен бекітілген және таратылған), типтік бағдарламалар жасалынды.

Сондай-ақ Республикамызда болып жатқан өзгерістер халыққа білім беру жүйесінің барлық буындарында білім мен тәрбие беру ісінің жаңа сатыға көтеруді, сабақ өту әдіс-тәсілдерін жетілдіруді талап етіп отыр . Бұл иниоратика мұғалімдерінен әдістемесін жаңарта түсді қажет. Инворматикадан жаңа бөлімдер, жаңа бағдарламалар еңгізіліп, информатикадан берілетін информация көлемі ұлғайғандықтан информатика пәні мұғаліммен, оқытушысынан арнайы дайындықты қажет ететіндігі белгілі. Әрі, аз уақыт ішінде керекті білімді беру мұғалім міндеті.

Міне, мұғалімнің алдында тұрған күрделі міндеттің қоғамға лайық техника тілін меңгерген шәкірт дайындау. Ал, бұл мәселенің дұрыс шешілуі Қазақстандағы мектеп информатика пәнін оқыту әдістемесін кешенді түрде тұтастай қарастыра отырып, оның қалыптасу және даму тарихын тереңірек зертттеуді керек етеді. Болашақ информатика мұғалімі информатиканы оқытудың жалпы зандылықтарын, мақсаттары мен мазмұнын, әдістемелік зерттеуді, оқытудың әртүрлі әдіс-тәсілдерін қолдана білуді, педагогика ғылымы мен озат тәжірибе жетістіктерін мектеп тәжірибесіне батыл енгізу тәсілдерін жоғары оқу орнында жүріп игеруі тиіс. БІРІККЕН ҰЛТАР ҰЙЫМЫ «ХХІ ғасырды- АҚПАРАТТАНДЫРУ» ғасыры деп атағандығы белгілі. Осыған орай 2001 жылдың 12-13 қазан күндері ел ордамыз-АСТАНА қаласында «Қазақстанды ақпараттандыру -ХХІ ғасырға жасалған қадам» деген тақырыпта үлкен ғылыми форум болып өтті. Бұл форумда информатиканы оқыту әдістемесін жетілдіру керектігіне ерекше назар аудару қажет делінген.

Міне, бүгінгі студент, ертеңгі мұғалімнің педагогикалық білімі мен кәсіби шеберлігін қалыптастыруда «Информатиканы оқыту әдістемесі» ерекше орын алады. Бұл пәннің негізгі мақсаттарының, міндеттерінің бірі - оларды ағартушылық қызметке дайындау және педагогикалық іскерлігін шыңдау.

Авторлар бұл кітапта оқытудың жалпы әдістемесі мен дербес әдістемесін толық қарастырған.

Атап айтқанда: Кіріспе бөлімі, санау жүйелері, компьютердің шығу және даму тарихы, компьютер құрылысы, оның қосымша құрылғыларының қызметі, информацияның компьютерде өрнектелінуі, MS DOS операциялық жүйесі, Norton Commander программасы, бағдарламалаық қамтамасыздандыру, WINDOWS программасы, WORD - мәтіндік редакторы, PAINT - графиктік редакторы, EXCEL - электрондық кестесі, Access - берілгендер базасын басқару жүйесі, архивтеуші программалар, компьютерлік вирустар, бүкіл әлемдік интернет желісі, алгоритм және бағдарламалау тілдері, т. б. бөлімдер оқыту әдістемелері келтірілген.

Тәуелсіз Қазақ елінде информатиканы оқыту әдістемесі бойынша ана тіліміздегі оқулықтар жоқтың қасы. Бұл кітап мектеп мұғалімдері мен жоғары оқу орындары оқытушыларының сұранысын қанағаттандырады деген ойдамыз. Кітапта авторлардың көп жылдық іс-тәжірибесі мен озат мұғалімдердің іс-тәжірибелері, университетте осы пәнді оқыту үшін жазылған лекциялық, практикалық, лабораториялық материалдар пайдалынылды.

ИНФОРМАТИКАНЫ ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІНІҢ ЖАЛПЫ МӘСЕЛЕЛЕРІ

ИНФОРМАЦИЯ, ИНФОРМАТИКА,

МЕКТЕП ИНФОРМАТИКА КУРСЫ ТАРИХЫ

Информатиканы оқыту әдістемесі ең алдымен ғылым мен техниканың дамуына тікелей байланысты. Сондықтн да инфрматиканы оқыту әдістемесінің мазмұны мен даму барысын дұрыс түсіну үшін

Информатика, информация терминініе,
Компьютердің шығу және даму тарихына тоқталайық.

Информация - қоршаған ортадан алған қандай да бір мәліметтер жинағы.

Информатика - компьютер арқылы информацияны жинау, сақтау, түрлендіру, тасымалдау және оны пайдалану заңдылықтары мен тәсілдерін зерттейтін жаңа ғылыми пән. Информаиканы оқытудың маңыздылығы бұл ғылымның тек ЭЕМ-дерді пайдалану мүмкіндіктері мен олардың жұмыс істеу принциптерін түсіндіріп қана қоймай, қоғамдық өмірде және адамдар арасында информацияны кеңінен қолдану заңдары мен тәсілдері туралы мәліметтер беретіні болып табылады.

Компьютердің даму тарихын айтар болсақ, ол негізінен 5 буыннан өтті.

1-буын 1946-1960 жылдар

2-буын 1960-1964 жылдар

3-буын 1964-1970

4-буын 1970-1980

5-буын 1980-нен бастап қазіргі уақыттар ралығы

Орта мектепте информатика курсын оқыту

Орта мектепте информатика курсын оқыту мәселелері 1950 жылдары Жаңасібір қаласының бірқатар мектептерінде А. П. Ершов және оның қызметкерлері бағдарламалауды оқытты.

1960 жылдары Мәскеудің математикалық мектептерінде бағдарламашыларды дайындады.

1970 жылдары Мәскеу, Ленинград, Жаңасібір қалаларында компьютермен жұмыс істейтін мамандарды дайындады.

1970 жылдардың соңына қарай микроЭЕМ-дердің жаппай шығарыла бастауына сәйкес А. П. Ершов, Г. А. Звеногородский, Ю. А. Первин мектеп информатика курсы тұжырымдамасын жасады.

«Рапира тілі» бағдарламалау жүйесін Г. А. Звеногородский жасады.

1982 жылы КСРО Министрлігі шешімімен мектеп оқу үрдісіне калькуляторды қолдану енгізілді.

1984 жылы кәсіптік және жалпы білім беретін мектептердің реформасының негізгі бағыттары белгіленді.

1985 жылы «Информатика және есептеуіш техника негіздері» пәні бағдарламасы түзілді.

1985-1986 жылдары А. П. Ершов, В. М. Монахов, А. А. Кузнецов, Я. Э. Гольц, М. П. Лапчик және т. б. алғашқы информатика оқулығы шықты.

1985 ж. 1-ші қыркүйектен бастап, мектептерде жаппай информатика негіздерін оқыту басталды.

1985 ж. жаңа оқу жоспары бойынша педагогикалық институттарда «информатика мұғалімін» даярлау басталды.

1986 ж. «Информатика и образование» журналы шыға бастады.

1986 ж. Информатика оқулығына байқау жарияланды.

1987 ж. информатиканы оқыту әдістемесінен М. П. Лапчиктің кітабы жарық көрді.

Байқау негізінде информатикадан А. П. Ершов, А. Г. Кушниренко, В. Г. Житомирский, В. А. Кайманның юасқаруымен авторлар ұжымы алғашқы буын оқу құралдарын дайындады.

1994 жылы информатика курсы 8-9 сыныптарға көшірілді. Қазақстан мектептерінде информатика курсын оқытудың мемлекеттік стандартының оқу бағдарламасы 1998 жылы жазылып, оқу процесіне енгізілген болатын. Онда информатика курсын оқытуды екі кезеңге бөліп қарастырды. 1-кезең 7-9 кластар үшін, ал 2-кезең 10-11 кластар үшін еді.

Орта мектептердегі информатика курсын жүргізу, оны оқыту әдістерін жетілдіре түсу мына мәселелерге байланысты болды:

Ғылымның компьютерленуінің өсуі;
Компьютерленген өндірістерде жұмыс істеуге қабілетті жоғарыбілікті жұмысшылар мен мамандарды даярлау;
Басқару орындарының компьютерленуі ;
Компьютерлік қоғамға лайықты болу және ЭЕМ-ді тұрмыста қолдана білу;
Компьютер арқылы дүниежүзілік желілермен байланыс жасап, информация алу;
Білім беру жүйесін компьютерлендіру.

Мектепке информатика пәнінің енгізілуіне орай мұғалімдерді қайта даярлау мен жоғары оқу орындарын бітіруші студенттерін дайындау жедел түрде қолға алынды.

Ал, 1985 жылы информатика пәні мұғалімін жүйелі түрде дайындаудың жаңа оқу жоспары жасалынды. Сөйтіп, информатиканы оқыту әдістемесі жаңа пән ретінде 1987-1988 оқу жылдарында педагогикалық институттарға енгізілді. Сол уақыттарда информатика пәнін оқытуға еш әзірлік болмаған еді, тек баяндама, мақала, пікір сайыс ретінде ғана қарастырылды.

Мектептерде есептеуіш техниканың программалық қамтамасыздандыру бумаларының жеткіліксіздігінен және жоғары оқу орындарында өтілетін программалау курсына дайындық ретінде, тек есепті шешу алгоритмін құру әдістерін тақтада шығарып көрсетумен ғана шектелді. Содан кейін келесі мәселелер қаралды:

Мектеп информатика курсын оқыту мақсаты анықталды;
Компьютермен жұмыс істеу деңгейі белгіленді;
Информатиканы оқытуда қолданылатын жалпы дидактикалық принцип нақтыланды;
Компьютерлік сауаттылық, информациялық технология түсініктері жасалды;
Жеке адамның жүйелі түрде қолдануы негізінде оқушылардың пәнге деген тұрақты қызығушылығын қалыптастыру тәсілдері ашылды;
Информатикада қолданылатын дәстүрлі және жаңа дидактикалық құралдар қарастырылды;
Компьютерлік сабақты оқытудың ұйымдастырылған формасының жүйесі жасалды;
ЭЕМ-де жұмыс істейтін оқушының ойлау қызметі әдістері мен оқытудың әдістері талданды.

Сонымен, тәжірибелі мұғалімнің информатиканы және оны оқытуды жүйелі түрде жүргізбегенінен едәуір қиындықтар туатындығы белгілі болды. Бұл мәселені шешудің бір жолы - мектепте компьютерлік білім беру жүйесін жасау және оны жаңартып отыру болып табылады.

Информатиканың негізгі бір ерекшелігі компьютерде жұмыс істеу үшін алгоритмді, бағдарламаны, нұсқауларды терең білу талап етіледі. Бұл талапты орындау үшін әрбір пайдаланушы өз ісіне ұқыптылықпен қарай бастайды, өйткені қайбір нұсқауды ЭЕМ-ге қате енгізетін болса, онда компьютер экранында «қате жібердіңіз» деген сәйкес хабарлама шығады. Міне, осындай қателікті екінші қайтара болдырмас үшін пайдаланушы (студент немесе оқушы т. б. ) үнемі ізденіс үстінде жүреді.

Информатиканы оқыту әдістемесі курсы мазмұны, әдісі, түрі және оқыту құралы жүйесін қарастырады. Бұл курсты оқу нәтижесінде болашақ мұғалім компьютерленген мектепте, университетте толық түрде жұмыс істей алатын дәрежеде болуы тиіс. Ол үшін мына мәселелер қажет:

Барлық білім беру, дамыту, тәрбиелеу мәселелері бойынша мектеп информатика курсын оқыту мақсаттарын түсініп оны менгеруі;
Мектеп информатика курсының мәні мен орнын анықтай алуы;
Курс мазмұнын менгеру, ол үшін бар оқулықтарды информатика бағдарламасы бойынша оқып шығу;
Мазмұнын түсіну, оларды қолдана алу;
Курсты оқыту құралдарын, оқытудың жаңа әдістерін менгеру, оқушылардың ойлау қызметін басқара білу;
Сабақты ұйымдастырудың әр түрлі формаларын меңгеру ;
Информатиканы пәнаралық байланысын түсіне білу, оны қолдана білу;
Информатиканы оқыту үрдісін таладй білуге үйрену, оны бағдарламалық және техникалық қамтамасыздандыруын қолдана алу мен өңдей білу;
Оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру, дамыту және оны бекіте алу;
Компьютердің көрнекілік құрал ретіндегі рөлін қолдана алу, графикалық мүмкіндігін терең меңгеру;

Информатикаға қатысты жаңа білім аймақтарын оқып үйрену; компьютерлік технологияны қолдану дағдыларын қалыптастыру; арнайы әдістер көмегімен оқушылардың қабілеттерін ояту және оны дамыту. ЭЕМ-мен тығыз байланыста бола отырып, информатиканы оқыту әдістемесі адамның компьютерді меңгеру тәжірибелерін шыңдай отырып, білім беруді компьютерлендіруді іске асыру болып табылады.

Оқушы қажеттілігі

Информатика пәнін оқытуда дидактиканың бірізділік принципі, мазмұнның баяндалу реті толық сақталынады.

Сабақта қажеттілік болмаған жағдайда, оқуға деген қызығушылық та болмайтындығы белгілі. Қажеттіліктің негізгі мынадай түрлері бар: биогендік қажеттілік, психофизиологиялық қажеттілік, әлеуметтік қажеттілік; жоғары қажеттілік. Осыларға тоқталып өтелік.

Биогендік қажеттілік. Оқушылар компьютерде жұмыс істей отырып, еріксіз түрде өзінің ақпараттарын сақтау қажеттігі туындайды. Мысалы компьютердің ішкі жадысында өз есімімен каталог ашып, өз файлдарын сақтап қояды.

Оқушыларға белгілі бір компьютерде отыру тапсырылады, яғни оқушының өз жұмыс орны болады. Бұ лоның техникаға ұқыпты қарауға деген жауапкершілігін арттырады. Сондай-ақ вирустардан қорғаудағы ролі ерекше.

Іздеу және бағыт алу қажеттілігі. Іздеу қажеттілігі қауіпсіз және еркін түрде қоршаған ортаны танып білуінде. Мысалы, нәрестенің өзі айналадағысын ұстап, көріп танитындығы сияқты, компьютерлік түймелердің қызметімен оқушы «еркін» отырып танысқаны дұрыс. Ол үшін оған «ана түймені баспа», не «мына түймені баспа» деп шектемеу керек. Мұғалім алдын-ала программалар мен берілгендерді, қажетті кездейсоқ жойыпжіберуінен қорғап қоюы қажет. Қажеттіліктің мұңдай іздеу түрі оқушыға қызық көрінуі мүмкін. Мысалы, ол жаңа бір мәтіндік редакторға енген соң ешбір көмексіз өз бетінше іздей отырып, оның басқару нұсқаларын табуға тырысады.

Бағыт алу қажеттілігі. Бұл оқушының қайбір бағдарламада жұмыс істеп отырғанында белгілі бір бағыт алуы, не ойында модель құруы. Көп жағдайда таныс емес бағдарламада жұмыс істеп отырғанда техникалық ақау немесе т. б. пайда болса, олар не істерін білмей тапырақтап қалуы мүмкін.

Психофизиологиялық қажеттілік. Компьютерде істелген жұмыс нәтижесінен ляззат алу жолдары көп: күрделі есепті өз бетінше шығару, ойында жеңімпаз болу, экрандағы әдемі бейнеленген ою-өрнек салынған әдемі көрінетін жұмыстар т. б.

Әлеуметтік қажеттілік. Өзіндік тұжырымдаушы. Бұл да қажеттілік. Компьютерлік әлем оқушы үшін жаңалық ашуға талпындырады. Бірақ, компьютерлік хакерлікке жол берілмеуі тиіс, өйткені мұндай іс-әрекеттер қоғамға едәуір зиян тигізеді. Сол себепті, мұғалім «вирусты жасау», «фанатизм» т. с. с. заң орындары арқылы жауапқа тартылатындығын ескерту керек.

Жоғары қажеттіліктер. Эстетика және ЭЕМ. Информатикада эстетикалық қажеттілік кең ұғым. өйткені бұл қажеттілік экрандағыны көру, құру және қабылдау арқылы іске асады.

Дайындық және жеңіп шығу. Ерік.

Жеңіп шығуға деген қажеттілік ерікпен, тәрбиелеу мен олардың дайындығымен тығыз байланысты. Жеңіл берілген тапсырма қызық емес, ал күрделісі - түсініксіз. әрине мұндай жағдайда бұрынғы меңгерген білімге арқа сүйеу керек.

Шығармашылықтағы - жоғары қажеттілік.

Информатикадағы шығармашылыққа жеткізетін негізгі жол - елестету мен логикаға қатысты тапсырмаларды көп берген жөн. В. А. Каймин «Графика» тақырыбын оқытқанда мұғалім оқушыларға үй салу үшін оларға неше қабат, терезесі нешеу, есігі нешеу және т. с. с нәтижесінде қай оқушының ойлау фантазиясықаншалықты дәрежеде екендігін, өзіндік жұмыс жасай алу қабілетін және ебдейліктерін анықтауға болады, дейді.

Информатика көптүрлілік, пәнішілік, байланыс молдылығымен сипатталады. Оқыту күрделенгенде білімді меңгеру мен үйрену үшін жалпы дидактикалық бірізділік принципіне қосымша қайталау түрін қолдану керек.

Компьютерлік сауаттылық, компьютерлік білімділік, ақпараттық мәдениет

Дидактида оқыту мақсаты білім беру мен тәрбиелеу, дамытудың бірлігі ретінде қарастырылады. Информатика ғылымы практикаға, яғни компьютерлік қоғамға тән маман дайындау мәселесіне ерекше назар аударады.

Жалпы білім берудің негізі - оқушылардың ғылыми дүниетанымдық көзқарасын қалыптастыру; компьютердің мүмкіндіктерін, оның қолдану аймақтарын білу болып табылады.

Оқушылар мыналарды білуі керек:

компьютер жұмыс принциптерін түсіну;
бағдарламалаушы қызметінің маңызын ұғыну;
ақпарат түрлері және оларды өңдеу тәсілдері жөніндегі білімі;
алгоритм туралы түсінік;
ойлауды автоматтандыру мүмкіндіктері жайлы білім.

Бұл білімдердің жалпы ғылымилық мәні ерекше, өйткені әлемнің ғылыми келбетін қалыптастырады. Оқушылардың өзінің ойлау қабілетіне, деңгейіне «бақылау» жүргізіп, «компьютерде мен не істегім келді - не істедім - нәтижеде не шықты және неге бұлай?» деген сұраққа жауап беретін болады. Сонымен бірге компьютер оқушыларға өз ойын іске асыруға мүмкіндік береді.

Мектеп, жоғары оқу орнын т. б. білім беруді жүйелеу үшін:

компьютер көмегімен оқытудың бағдарламалық жүйесін жасау керек;
мектеп пен университетте берілетін компьютерлік-пәндік байланыс жүйесін жасау қажет;
пәнді оқытуды компьютерді көрнекі құрал ретінде қолданудың кешендік жүйесін жасау тиіс;

Компьютерлік сауаттылыққа ЭЕМ-де есептеу жүргізу, оқу, жазу, сурет салу, ақпаратты іздей білу т. б. жатады. Жоғары сауаттылық белгісі ретінде компьютерде өз бетінше жұмыс істей білу және оны тиімді қолдану болып табылады.

Қазіргі кезде сауаттылық мағынасын кеңейтетін «жүйелік сауаттылық» термині қолданылады. Бұны «компьютерлік білімділік» деп атаған орынды. Оның негізгі белгілері:

басқа мамандық иесі болған күнде де, компьютерлік кітаптарды, әдебиеттерді үзбей оқу;
соңғы жаңа бағдарламалар мен компьютерлік мүмкіндік туралы кең мағлұматқа ие болу;
жұмыс істеу үшін нақты бағдарламалық құралдардың сапасы жөнінде жеткілікті білім қорына негізделген жеке пікір айта білетіндей қабілетті болу керегі және т. б.

Мектеп осы аталған мәселерді жүзеге асыруы тиіс.

Ақпараттық мәдениет. Ақпараттық мәдениет қоғам дамуы мен жеке тұлғаның ойлау деңгейіне тығыз байланыста қарастырылады. Бұл ең алдымен компьютерді қолдану этикасы:

басқаның ақпаратын өшірмеу деген сөз;
басқаның бағдарламалары мен берілгендерін рұқсатсыз пайдаланбау;
басқаның жасаған бағдарламасын иемденбеу;
компьютерде жұмыс істеуді үйрену;
компьютердің жадысындағы ескі файлдармен көшірмелерін уақтылы жою, жадыны босату;
эстетикалық мәдениет - компьютердің экрандық мүмкіндігін толық пайдалана отырып, график, кесте, т. с. с. жұмыстарды өте көрнекті түрде орындау.

Демек, практикалық білім беру компьютерлік сауаттылықты қалыптастырады; жалпы білім беру мен ойлау қабілетін дамыту компьтерлікке білімділкке байланысты, ал тәрбиелеу мақсаты ақпараттық мәдениетті қалыптастыруға септігін тигізеді.

Сондықтан да жоғарыда келтірілген компьютерлік оқытудың үш бағытын іске асыру мұғалімнің оснын басшылыққа ала отырып, қажырлы еңбек етуін қажет етеді.

Компьютермен жұмыс істеу деңгейлері

Оқу мақсатын анықтау үшін, адамның компьютермен жұмыс істеу деңгейлерін қарастырайық.

Белсенділігі төмен қолданушы. ЭЕМ-де тікелей жұмыс істемей-ақ оның мүмкіндіктерін, қызметін пайдаланады. Мысалы, ЭЕМ көмегімен әуе билеттерін, айлық жалақысын т. б. алады. Компьютер жайлы мәліметті ақпарат құралдары арқылы біледі. ЭЕМ-мен жұмыс істеп дағдыланбаған.

Белсенді қолданушы. Дайын бағдарламалармен жұмыс істейді, яғни берілгендер базасын толтырады, электрондық кестеде берілгендерді редакторлайды т. с. с. Ол компьютерге мәтін енгізу және сурет салу, информацияны іздеу сияқты іс-әрекеттерді орындай алады. Көпке дейін бағдарламалушы қызметін қажет етпейді.

Бағдарламалаушы қолданушы. Дайын бағдарламаға өзіне қажетті өзгерістер енгізе алады. Атап, айтқанда функция графигін салу, кеңістіктік фигураны бейнелеу үшін дайын бағдарламаға өзінің формуласын енгізеді. Сондай-ақ электрондық кестеде кейбір есеп бағдарламаларын құрады, жайын бағдарлама болмаған жағдайда өзі жасайды. Дайын бағдарламалық құралдарды қажет уақытта дұрыс таңдап, нәтижеге жете алады.

Бағдарламалушы. Ол жоғары деңгейлі тілдер ен, берілгендер басқару жүйесі тілдерімен, электрондық кестелермен жұмыс істейді. Дайын бағдарламаларды нақты қолдануды біледі. Сондай-ақ берілгендер базасы, электрондық кесте сияқты бағдарламаларды қолданушы мұқтаждығын өтейтіндей жағдайға келтіре алады. Мұғалім де өзі оқытатын бөлімде дайын қабықтарды қолданатын болса, онда мұғалімді де осы топқа енгізуге болады.

Аса бағдарламалаушы. Бұл қолданушылар және т. б. үшін бағдарламалар жасайды. Жоғары деңгейлі Паскаль, СИ т. с. с. тілдермен жұмыс істейді.

Жүйелік бағдарламалаушы алдыңғы деңгейдегі келтірілген жұмыстардың барлығының тиімділігін қамтамасыз етеді.

Сонымен, мектеп информатика курсын оқыту барысында қазіргі заман талабына лайық, дайын бағдарламалармен жұмыс істей алатын, яғни оны өзінің күнделікті қызметіне пайдалана алатын - параметрлі қолданушы дайындауымыз қажет. Дегенмен, үш мыңыншы жылдық мамандарын дайындауды осы айтылған деңгейліктерді бағытқа ұстай отырып, бірте-бірте іске асыруымыз қажет.