Баскетбол ойыны туралы мағлұматтар

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Блялов Тураналы ГИК-91

Баскетбол ойыны

Баскетбол ойыны 1831 жылы АҚШ-тың Массачушетс құрамындағы Спринкфельд колледжінің дене шышықтыру мұғалімі Жеймс Нейсмит ойлап тапқан спорт түрі. Бұл ойын жайында Нейсмит ұзақ уақыт ойланып, осы ойынды ойлап тапты., Мұнда ол кеңінен таралған қарапайым ойындар жайлы тарихи мәліметтерден пайдаланған деуге болиайды. Колледжде өткізілген гимнастика сабақтарын дамыту жайлы бұйрық алған Жеймс Нейсмит жабық бөлмелерде ойнау үшін жаңа ойын ойлап тапты. Ол балконға шабдалы салатын екі себетті іліп қойып, допты сол себетке лақтырып ойнады. Ойынға қатысушылар өз командаларының себеттерін қорғап, қарсылас команданың себетіне футбол добын түсіру керек болатын. Ойынға ұлдар мен қыздар да бірдей қатыса беруге болады деп шешті. Нейсмит ұсынған ойын бірінші күннен бастап студентердің арасында ойынға деген қызығушылық арта бастады. Гимнастика тобында 18 қатысушы болғаны үшін, олар екі командаға бөлініп ойнай бастады. Күндер өте келе командадағы ойынға қатысушылар санын 7 және 5 ойыншыға дейін азайтылды. Допты себетке тасталғаны үшін бұл ойын «Баскет-себет, бол- доп » деп атала бастады, яғни себетке тастайтын доп деген мағананы білдірді. Бұл ойын түрі жылдар өте-келе баскетбол ойыны өзіне сай қасиеттерге ие бола бастады.

1892 жылы Жеймс Нейсмит баскетбол ойынының ережелерін ойлап тауып, баскетболды сол ереже бойынша ойнай бастады.

1892 жылы Жеймс Нейсмит өзінің баскетбол ойынының ережелері атты кітабын жазып шықты. Бұл кітапта допты жерге ұрып алып жүру, Содан соң арнайы жарыстар өткізіле бастады және бұл ережелер жылдан жылға күшейе түсті. Мысалы: 1893 жылы темірден жасалған түрлі себеттер пайда болды. Доптың диаметрі 30-32 дюйм яғни 76, 2-81, 2 см-ге дейін барды. 1895 жылы 15 фут яғни 5 м 25 см -жерден айып добын лақтыру енгізілді.

Алғаш рет ресми жарыс ережелері 1894 жылы АҚШ-та жарияланды. 1895 жылы жарыстар өткізіле бастады. Ойын жылдан- жылға дамып ойынның техникасы және тактикасы пайда болды. 1896 жылдан бастап допты жерге ұрып алып жүруге руқсат берілді. Баскетбол ойыны алғаш рет Американың батыс мемлекеттерінде дами бастады. Ол Жапония, Қытайға кейіннен Европа мемлекеттері Чехословакия, Литва, Эстония, Латвия, Италия, Франция және де Солтүстік Американың кейбір жерлерінде кеңінен тарала бастады.

Дүние жүзіндегі көптеген мемлекеттер арасында баскетболдың кең таралғаны-ның нәтижесінде1919-1931 жылдары ұлттық баскетбол федератциялары құрыла бастады. 1932 жылдың 18 шілдесінде халықаралық баскетбол федератциясы( ВИБА) пайда болды және бұл ойынға үлкен әсер етті. Аргентина, Гретция, Италия, Латвия, Португалия, Румыния, Швейтцария және Чехословакия мемлекеттері халықаралық баскетбол федерациясына алғашқы рет мүше болып кірді. Ойын дүниежүзіне тез таралды. 1935жылы Женевада ұлдар командалары арасында алғаш Европа чемпионаты болып өтті. Бұл ойында Латвия командасы алғаш рет олимпиада ойындары программасына кірді. Берлинде өткен ХI олимпиада ойындарының баскетбол турнирінде 21 мемлекеттің ұлдар команда- лары қатысты. Қыздар арасында алғаш Европа чемпионаты 1938 жылы Римде болып өтті. Ол ойында Италия ұлттық командасы жеңіске жетті. 1948-1966 жылдары халықаралық баскетбол федератциясы басқа халықаралық спорт ойындары ішінде жоғры ойын түрінің бірі болып енгізілді. Дүние жүзі және Европа чемпионаттары сияқты үлкен жарыстар енді ФИБА жетекшілігінде өте бастады. Халықаралық жарыстарға социалистік мемлекеттерде белсене қатыса бастады. 1948 жылы 50 мемлекет халықаралық баскетбол федератциясына мүше болып кірді. Баскетбол техникасы және тактикасы дами бастады. Допты лақтыру, оны жерге ұрып жүру және шалғытудың жаңа тәсілдері дамыды. Мысалы: Допты себетке бір қолмен лақтыру, секіру арқылы бір қолмен лақтыру тәсілдері пайда болды, Баскетболдың техникасы және тактикасына дами бастады. Бұрын жарыс есебі 20-30 ұпайдан аспай тоқтаса, ол енді 50-60 ұпайға дейін ұзартты Тактикада тнегізгі ойыншы арқылы шабуыл ұйымдастыру жүйесі ұлдар командасы арасында жүзеге асырылды.

1950 жылы Аргентинада алғаш дүниежүзілік чемпионаты болып өтті. Бұл ойында Аргентиналықтар 1-ші орынды иеленді. Қыздар командалары арасында алғашқы дүние жүзілік чемпионаты 1953 жылы өткізілді және АҚШ қыздар командасы әлем чемпионы атанды.

Қазіргі таңда әлем чемпионаты қыздар мен ұлдар командалары үшін әр төрт жылда бір рет жарыс өткізіледі.

1950 жылдардың басында баскетбол ойынының жарыс ережелеріне өзгерістер енгізілді. Олар 30 секунт ережесі( допты ұстап тұрған команда 30 секунт уақыт ішінде себетке лақтыру керек) 30 секунт ережесі және айып добын лақтыру алаңының ішінде 3 секунттан артық тұруға болмайды. допты жерге ұрып жүруді бастағанда доп баскетболшының қолдан шыққанан кейін ғана тірек аяқты жерден көтеруге рұқсат береді. Бұл жылдары баскетбол ойынының бір қолмен доп лақтыру, тек саусақ қыймылдарымен допты лақтыру, шалғыту жолдарымен допты лақтыру және допқа қарамай оны жерге ұрып жүріп секіріп лақтырғанда 1 және 2 қолмен себетке доп лақтыру сияқты техника тәсілдері кең таралды.

1957 жылдан кейін баскетболдың даму дәуірі балды деуге болады. Ойынның дамуына социалистік мемлекеттерде үлкен үлес қосты. Социалистік мемлекеттер мүшелері ФИБА өткізілген конгресс және конференцияларға барып ойын басында әсер ететін барлық мәселелерді шешті.

Европа мемлекеттерінің көпшілігі ФИБА жетекшілігінде әр жылы өткізіліп жатқан Европа чемпионаты Кубогі жарыстарын қалдырмай қатысуда. Қазіргі кезде баскетбол және басқада спорт түріне ең көп 100 миллионнан артық қатысушы айналысуда. Халыкаралық баскетбол федерациясына 157 мемлекеттің ұлттық федерациялары мүше болып келеді. Европада 31, Азияда 38, Америкада 38, Африкада 40, Австарлия және Океанияда да 10 баскетбол федерациясы құрылған. XXI Олимпиада ойындары программасына 1976 жылы Монереал баскетбол бойынша қыздар сайысының кіруі, ойынның және бұдан кейінгі дамуына өз үлесін қосты.

Баскетбол ойынының ережесі

Қазіргі заман техникасы-ол күрестің формасы мен әдісінің тарихы даму қорытындысы. Уақыт өте келе, тәсілдердің саны да өзгерді. Әр бір тарихи уақыт кесіндісі көп деген ұтымды тәсілдерді ұсынды. Сондықтан, қәзіргі заман әдістерінің керекті арсеналын білуі қажет және қәзіргі заманғы ең тиімді әдістердің бастысын анықтайтын ойының даму тенденция арсеналын білуі қажет.

Жіктеу-ол белгідегі барлық әдістер мен тәсілдер бөлім мен топ бойынша танықталған белгі негізінде топтастыру.

Техника-ол ойынның тәсілі, ойыншылардыңқорғаны мен шабуылда нәтижені әрекеттерін қамтамассыздандырып, команда ішінде ойыншылардың бірігіп әрекеттесуі мен қарсылық көрсетіп ұйымдастырады.

Баскетболшы тәсілі үлкен екі бөлімнен тұрады, шабуыл және қорғаныс тәсілі. Тәсілдің қолданыстары қорғаныс және шабуыл әрекеттерін міндетті түрдегі бірлігі негізінде ғана үйретілуі және жетілдіру керек. Ал бұл бірлікке қол жеткізу үшін қолданыстардың кең қорына ие болуы және оларды ойында қолдана білуі керек, ұтымды тәсілдіңболуы баскетболшыныңдене қабілеттерін барынша толық және тиімді қолдануға мүмкіндік береді.

Баскетболшылардың тәсілдік дайындығынсатыға бөлуге болды және оған сәйкес міндеттер шешіледі. Бірінші сатыда негізгі қолданыстармен оларды орындау, негізгі амалдары сонымен қатар бұл қозғалыстардың негізгі бірліктері қоданылады. Қолданыстардың қозғалыста жасалуына және оларды бағытты өзгерте отырып орындауға оң жаққа, сол жаққа, оң сол қолмен жасауға баса назар аударған жөн.

Екінші сатыда, бұрын үйретілген қолданыстардың басқаша жаңа амалдар мен біріктіре отырып қолдану тәсілдері жетілдіріледі.

Үшінші сатыда бұрын үйретілген қолданыстар кешені жетілдіріледі, кеңейтілдіреді және қайталанады, сонымен бірге әр ойыншы мен жеке-жеке дайындық жүргізіледі. Тәсілдік қолданыстардың әртүрлі бірлігін үйретуде оларды орындаудағы реттіліктік болуын қадағалаған жөн, бұл үшін әдетте негізгі тәсілдің қолданыстары бірлігі жататын кешенді жатығулар қолданылады.

Допты қағып алу - доппен ойнауда ең көп тараған қолданыс түрі. Допты екі қолдап қағып алу үшін бір орында тұрып допқа қарай қолды түзү еркін созу керек. Мұнда бес бармақтар бірбіріне бағытталып үш бес сантиметрге дейін жақындатылады. Доп саусақтарға тиген кезде қолды сәл бүгіп допты кеудеге қарай жақындатады. Әперу және басқа қолданыстармен бірлікте ғанақағып алуды жетілдіруге болады. Жүгіру кезінде допты қағып алу үшін қолдыдопқа қарай алға созған сәтте, жүгіруде кезекті қадамды жасаушы аяқпен барынша кең-кең қадам жасалады. Допты қағып алып денеге қарай тартадыда келесі қадамды жасап сүйеусіз жағдайда екінші қадамды жасап үшіншісін жасамас бұрын доп жіберіледі. Қозғалыста қағып алуда қате жібермес үшін аяқпен қол жұмысында дұрыс ырғақты бекітуге көмектесетін жаттығуларды қайталаған жөн.

Түзу сызық бойымен жүгіргенде, сол аяқпен итерілгеннен кейін бір кең қадам жасалады да жүгіруді жалғастырады. Мұндай қадамды алдын ала дайындаған дұрыс болады.

Допты саусақпен итерілгеннен кейін, екі кең қадамды қатарынан жасалынады. Жоғарыдан төменнен ұшып бара жатқан допты қағып алуда қол алға қарай жоғары төмен созылуы керек. Троектория бойынша доппен амартизация қимылдары жасалады .

негізгі мақсаты: орын алмастырулар, әперулер айла қимыл сериалары арқылы ойыншылардың бірін лақтыруға ыңғайлы жерге шығарыпқарсылас торына допты дәл түсіріп ойнау.

Допты торға лақтырарда ойыншыдан бұлшық ет күшін дәл есептепқол, дене, аяқ қимылдарын сәйкес келүі талапетіледі. Кеүдеден екіқолдап лақтыру түйін тәрізді жалпы беруден кейін допты шапшаң жүмсақ лақтыра отырып торға түсіру.

Екі қолдап жоғарыдан лақтыру, көп жағынан алғанда лақтырудың кеудеден екі қолмен жасалатын түріне ұқсас, бастапқы қалыпта доп маңдайдан жоғарыұсталады, ал бүгілген қол шынтақтары бет деңгейіне дейін көтеріліп алға қарай бағытталады. Лақтырудың бұл түрін секіріп жасағанда айрықша тиымды себебі, доптың жоғары болуы оның ұшып бара жатқанда ұстап алуды қиындатады. Иықтан бір қолмен лақтырғанда дайындық қимылдарымен аяқпен жұмыс Істру сипатына қарай кеудеден екі қолмен лақтыру түріне ұқсас.

Бастан бір қолмен лақтырғанда орындауда доп қолдың бірінің саусақтарын ұстап тұрады. Бұл жағдайда допты екінші қолмен ұстауға болады. Басқа қимылдар бастан екі қолмен лақтырғанмен бірдей.

Секіріп лақтыру - қазіргі заманға баскетболданмаңызды және тәсілдік жағынан ең ауыр түрі. Мұны секіруді лақтырумен үйлестіру керек. Лақтыруда бастапқы қалыпты қабылдаудың екі амалы бар.

Ойыншы допты жоғарыдан лақтыру үшін бірден оны бастапқы қалыпқа әкеледі, сосын итеріле секіріп ең жоғары нүктеге допты нысанаға қарай жібереді.

Ойыншы допты қағып алып бірден жоғары қарай секіреді де қолды сілтеп допты бастапқы қалыпта әкеледі. Сосын лақтыруды орындайды.

Мұны мынадай жаттығулар арқылы орындауға болады:

Биікке секіріп қолмен лақтыру жасағандай қимылдар орындау.

Дәл осыны тек қолына допты ұстап жасау.

Допты алаңға ұрып жіберіп алға бір қадам жасап алып оны ұстап алып аяғын бүгіп бастапқы қалыпқа келу .

Жақын қашықтықтан лақтыру, секіру арқылы жасалады. Бір қолмен лақтыру кең таралған. Оны орындау үшін жүгіріп келудің соңғы қадаммен бірге доп қағып алынады да екінші қадам жасапитеріле секіреді. Жоғары ұшып бара жатып секіруші аяқпен алға - жоғары қарай қозғалыс жасайды да, сосын тіреуіш аяққа қарай түсіреді. Секіргенсәтте допты қолмен шығара көтеріп ең жоғарғы нүктеде лақтыруды орындайды. Қозғала жүгіріп доп лақтырудан мынандай жаттығулар арқылы орындауға болады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.