Қазақ хандығының тарихнамасы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 63 бет
Таңдаулыға:

Алғысөз

Кейстің мақсаты: Қазақ хандығының құрылуы мен нығаюын тарихи үрдістер негізінде студенттерге тарихи сана қалыптастыру болып табылады.

Кейстің міндеттері:

- Қазақ хандығы мен халқы жайлы орыс және европалық жазба деректерге талдау жасау;

- Қазақ хандығының тарихнамасының деңгейін анықтау;

- Қазақ хандығының құрылуы және нығаюын дереккөздері арқылы айқындау;

- Қазақ хандарының міндеттері мен құқықтарын анықтау;

- Қазақ хандарының тұлғалық роліне баға беру;

- Қазақ билерінің қоғамның топтасуындағы роліне талдау жасау;

- Жоңғар шапқыншылығына қарсы қазақ халқының күресінің тарихи маңызын анықтау,

-Проблемалық сұрақтар негізінде студенттердің қазақ хандығы туралы білімі мен біліктілігін бекіту;

-Қазақ хандығының жылнамасын жасау.

Аталған мақсат пен міндеттерге жетуде кейстік технологияны басшылыққа аламыз. Соңғы кезде заманауи білім берудің технологиялары мен әдістерінің арасында кәсіптік білім берудің кейс-әдісі ерекше орын алады. Ол студенттердің өзіндік жеке немесе топтық жұмысына бағытталған. Онда студенттер коммуникативтік шеберлікті меңгереді. Оқу аудиториясыңда оқытушы орнатқан дискуссия процессінде, студентпен бірге қарастырылып отырған жағдай қатар дамып отырады. Дискуссияны жүргізе білу, оны әдепті түрде бағыттап отыру, сабырлы түрде жетекші сұрақтар қою, қабылдайтын шешімнің аяқталу фазасына студенттерді жетектеу - оқытушы қызметінің маңызды бөлігі. Бұл әдістің маңызы, оқу материалын студенттерге проблема ретінде (кейс) жеткізілетіндігінде, ал білімге болса белсенді және шығармашылық жұмыстың нәтижесінде ие болады: қажетті ақпаратты өз бетінше жинақтау, оны әр түрлі көзқарастан қарастыру, гипотезаны, қорытындыны ұсыну, білім алу процессінің өзін-өзі бақылауы мен нәтижелері.

«Cаsе» сөзі ағылшын тілінен аударғанда «оқиға, жағдай, іс», неме портфель, чемодан, сөмке, папка (яғни студенттердің жұмысына арналған құжаттар пакеті) деген мағынаны білдіреді.

- Кейс - бұл оқу аудиториясында талқылауды тудыру үшін, студентгер талқылауға әкелу, жағдайды сараптауға және шешім қабылдау үшін, авторлар баяндаған, белгілі бір әрекет өрісінде болған шынайы оқиға, сонымен қатар, оқиғаны түсінуге мүмкіндік беретін біріңғай ақпараттық жинақ.

Кейстер әр түрлі формада ұсынылуы мүмкін: бір беттегі бірнеше сөйлемдерден көптеген беттерге дейін.

Кейсті ұсыну түрлері: баспа, мультимедиа, бейнелік.

Кейстер дайындау әдісі бойынша типтік болуы мүмкін: кітапханалық, қөпшіліктік, классикалық және іс-бөлмелік.

Проблеманы шешуге және шешім қабылдауға үйрететін кейстер кеңінен тараған.

Кейстерді құрудың келесі негізгі этаптары болады: мақсаттарды анықтау, кейс деректерін іздеу, ситуацияны таңдау, қажетті ақпараттар деректерді іріктеп алу, кейске қажетті мәліметгер жинау, кейстегі алғашқы материалдарды дайындау, сараптау, оны пайдаланудағы әдістемелік материалдарды дайындау.

Сонымен, кейс-әдістің қолданылуы студенттердің түрлі тәжірибелік дағдыларының даму мүмкіндігін туғызады:

- аналитикалық дағдылар - ақпараттан мәліметтерді ажырата білу, ақпаратты сұрыптау, талдау жасау, оны ұсыну және табу;

- тәжірибелік дағдылар - кейсте ұсынылған проблема қиыңдығының деңгейі, тәжірибеде теория, әдіс және принцип дағдысының қалыптасуына мүмкін етеді;

- шығармашьшық дағдылар;

- коммуникативтік дағдылар - дискуссияны жүргізе білу, айналасындағыларды сендіре білу, көрнекі материалды және де басқа медиақұралдарды пайдалану, топтарға бірлесу, өзінің көзқарасын қорғау, оппоненттерді сеңдіре білу, қысқа, сенерлік есеп құру;

- әлеуметтік дағдылар - адамдардың мінез-құлықын бағалау, тындай білу, дискуссияда қарама қайшы пікірлерді қолдау немесе дәлелдеу, өзін бақылау;

- өзіндік талдау - дискуссиядағы келіспеушіліктер, өзгелердің және өзінің пікірлерін түсіну және талдау мүмкіндігін туғызады.

Қазақ хандығы мен халқы жайлы орыс және европалық жазба деректер

Адамзаттың тарихын ғылыми түрде зерттеуде көне заманның жәдігерлері түпдерек көзі болып табылады. Тарихи аңыздар мен шежірелер, жылнамашылар мен тарихшылардың жазбалары, әдеби шығармалар, археологиялық, антропологиялық, этнографиялық түпдеректерді пайдаланумен қатар, тарихшылар өз зерттеулерінде топонимикалық-этимологиялық, нумизматикалық, геральдикалық т. б. деректерге де сүйенеді. Тарихи деректер - жазбаша деректермен қатар ауызша деректерді де қамтиды.

Қазақ өлкесі мен тарихын зерттеу барысында тарихи мәліметтердің жинақталуы мен сипаты 1861 жылғы реформадан кейінгі Ресейдің әлеуметтік-экономикалық дамуы тез қарқынмен алға басты және сондықтан күн тәртібіне отарлық шет аймақтардың байлықтарын игеру, олардың ресурстарын зерделеу мен зерттеу мәселелері қойылды.

Ресей мен Қазақстан арасында дипломатиялық, экономикалық байланыстардың орнауына байланысты патша үкіметі қазақ жері туралы деректерді арнайы жіберілген елшіліктер арқылы да, саудагерлер мен саяхатшылар арқылы да жинады. Осылардың нәтижесінде Қазақстан табиғаты, халқы, мемлекеттік шекаралары жайында деректер толыға түсті. Сол мәліметтерге сүйеніп, Борис Годунов патшаның өтініші бойынша Қадыргали Қосынцлы Жалайри (XVI ғ. аяғы - XVII ғ. басы) («Жами ат-тауарих») «Жылнамалар жинағы» атты қазақ халқы мен оның жері туралы өте қызықты кітап дүниеге келді. Онда қазақ хандығы құрылуы жайлы тарихымен қоса, Қазақстан қалалары, өзендері мен таулары, шекаралары жөнінде кең мәлімет беріледі. XVII ғасырда Қазақстан аумағы С. Ремезов жасаған «Сібірдің сызба кітабы» атты картаға кіреді.

XVIII ғасырда орыс патшасы I Петр Қазақстанмен қарым-қатынасты күшейтуге ерекше көңіл бөлді. Қазақстан жерін Шығыс елдеріне шығатын «қақпа әрі кілт» санады. Оны Ресейге бағындырудың жоспарларын жасады. Осыған орай ол Қазақстанға әскери экспедициялар жасақтап, Каспий теңізі мен Сібірмен шекаралас өлкелерді зерттеуге тапсырма берді. 1734 жылы Орынбор экспедициясы ұйымдастырылды. 1768 жылы екінші академиялық экспедиция жасакталды. Бұлардың жұмысына П. С. Паллас, И. П. Фальк, И. П. Рычков сияқты ғалымдар қатысты. И. Муравин мен А. И. Бутаков Арал теңізі мен Сырдария бойында, Г. С. Карелин Каспий жағалауларында зерттеулер жүргізді. Қазақ жерін жалпы географиялық тұрғыда зерттеген бұл ғалымдардың еңбектерінде, жаңа деректермен қоса табиғаттың қалыптасу заңдылықтарын түсіндіруге де алғашқы талаптар жасалды. Осы және басқа материалдарды жинақтау негізінде А. И. Левшин 1832 жылы «Қырғыз-Қазақ немесе Қырғыз-Қайсақ ордалары мен далаларының сипаттамасы» атты еңбегін жазды.

Бұрынғы Жошы ұлысы, одан кейінгі Алтын Орда жерінде XVI ғасырдың басындағы ең қуатты мемлекет - Қазақ хандығы болды. Оның ханы - Қасым хан еді. Дәл осы кезде Москва княздығы Қазақ хандығымен байланыс орнатуға ұмтылады. Бұл байланыс арқылы Москва қазақтар туралы, Қазақ хандығы және Қасым хан туралы көп мәлімет алуға тырысты. Өйткені енді-енді Алтын Орда езгісінен құтылған Москва княздарының есінде кешегі күн елестері көп еді. Олар Алтын Орда аумағында жаңа қуатты мемлекеттің пайда болуынан қатты сескенді. Мұрагерлікке таласқан үш хандықтың өзара күресі Москваға өте тиімді болатын. Бірақ та 1519 жылдан бастап Қазақ хандығының бұл іске араласуы Москваға өте қауіп туғыза бастайды. Сондықтан да Москва қазақтармен байланыс орнату арқылы олар туралы көп білмек болды. XVI ғасырдын 70-ші жылдарында құрастырылған патша архивінің тізімінде: «38-жәшік. Онда Қасым хан тұсындағы қазақтар туралы қағаздар бар» деп жазылған. Өкінішке орай, бұл қағаздар бізге дейін жетпей, өртеніп кетті. Москваның Қасым ханға жеке көңіл аударуы, біріншіден, Қазақ хандығының қуаттылығына байланысты болса, екіншіден, оның мемлекет қайраткері ретіндегі рөліне байланысты туындаған деп санаймыз.

1519 жылы Қазақ хандығының шекарасы Еділге дейін жетіп, Астраханмен шектеседі дедік. 1520-21 жылдың қыс айларында Астраханда Занко Зудов деген рязаньдық 3-4 ай тұтқында болады. Қазақ хандығында болып жатқан оқиғалардың бірталайын ол тұтқында жүріп естиді. 1521 жылдың сәуірінде оның Москваның ұлы князі ІІІ Василийге жіберген хабарламасында «Осы жылы қыста қазақ патшасы қайтыс болды» деп жазады. Бұдан басқа көздер арқылы да Москваға Қасым ханның қайтыс болғандығы туралы хабарлар жетсе керек. 1521 жылы маусым айында Түркияға бара жатқан бояр ұлы Василий Михайлович Третьяк-Губинге ІІІ Василий «Қазақ Ордасы туралы анықтау, қазіргі кездегі қазақтардың патшасы кім және олар қай жерде көшіп-қонып жүргенін анықта» деп тапсырма береді.

Тәуке ханның кезінде қазақтардың үш жүзінің ең таңдаулы да беделді деген өкілдері жыл сайын бас қосып, аса маңызды мәселелерді талқылап, шешім қабылдап отырды. Ондай жиын Оңтүстік Қазақстанның аумағындағы Күлтөбе деген жерде өтіп тұрды. Атақты ханның ордасы орналасқан қала қасиетті Түркістан болды. Қазақтар Сырдария өзенінің өңіріндеп 32 қалаға иелік етіп, басқарып отырды. Тарихшы ғалымдар Тәуке хан билік құрған уақытты Қазақ хандығының «алтын ғасыр» кезеңі деп бекер атамаған. Атақты орыс тарихшысы А. И. Левшин осы билеуші туралы былай деп жазады: «Ол оларды, тайпаларды, өліспей беріспейтін алауыздықтан арылтты, олардың арасындағы бірнеше жылга созылған қанды қырғын сойқанды тоқтатты, ол өзгелердің бәрін де асқан ақыл-парасатымен, қара қылды қақ жарған әділеттілігімен өзіне бағындыра білді».

Тәуке хан өзінің даналығы арқасында ел арасында «әз-Тәуке» деген атқа ие болған. Қазақ жеріне орыс елшілігін бастап келген М. Тевкелев 1748 жылы жазған құжатта: «Тәуке хан өте ақылгөй кісі болған, оны қырғыздар (қазақтар) үлкен құрметпен еске алады», - деп көрсетеді. Халық зердесінде Тәуке заманы Қазақ хандығының ең бір өркендеген, «қой үстіне бозторғай жұмыртқалаған заман», «алтын ғасыр» деп еске алынады. Орыстың белгілі тарихшысы А. И. Левшин Тәукені көне Спартаның ақылгөй заңгері Ликургпен теңеген.

А. И. Левшин

Тәуке ханның аты тарихта «Жеті жарғы» заңдарымен де тығыз байланысты. Ол қазақтың атақты билерімен ақылдаса отырып, қазақтың әдет-ғұрып заңдарын, билер сотының тәжірибелерін, аса дарындылықпен айтылған түйінді биліктерді жинақтап, өзінен бұрынғы «Қасым ханның қасқа жолы», «Есім ханның ескі жолы» сияқты қазақ заңдарын жаңа жағдайға сай өзгертіп, толықтырып, дамыту негізінде «Жеті жарғы» атты заңдар жинағын құрастырды. «Жеті жарғы» орыс деректерінде «Тәуке хан заңдары» деген атпен белгілі. Жеті жарғыға әкімшілік, қылмысты істер, азаматтық құқық нормалары, сондай-ақ салықтар, діни көзқарастар туралы ережелер енгізілген, яғни онда қазақ қоғамы өмірінің барлық жағы түгел қамтылған.

«Жеті жарғыны» қазақ халқы ХІХ ғасырдың ортасына дейін қолданып келді. Ал кейбір заңдар Қазан төңкерісіне дейін қолданылды. Сонымен бірге «Жеті жарғының» өз кезінде қағазға түсірілмегені де белгілі. Кеңестер дәуірінде «Жеті жарғыға» «феодалдық қатынастардың сарқыншығы» деген сипат тағылып, мүлдем зерттелінбеді. Бізге «Жеті жарғы» орыс ғалымдарының жазбалары негізінде белгілі. Алғаш рет орыс ғалымы Г. Спасский жаппас руының старшыны Күбек Шүкіралиевтің мәліметтері негізінде «Жеті жарғының» 11 үзіндісін 1820-шы жылы «Сибирский вестник» баспасөзінің бетінде жариялады. «Жеті жарғының» екінші нұсқасы ( 34 үзінді) А. Левшиннің зерттеулерінде беріледі. Бұл нұсқалар «Жеті жарғы» дүниеге келгеннен кейін 100 жылдан соң халық ауыз әдебиеті негізінде жариялады. Сондықтан, бұл заңдар жинағының толық нұсқасының бізге жетпегені белгілі.

XVIII-ХІХ ғғ. өлкетану, түркі халықтарының тарихы, этнографиясы мен лингвистикасына байланысты деректерді жинақтау ісі қарқынды болды. Бұл дәуірде этнографиялық мағлұматтарды қолға түсіру мақсатымен даярланған көптеген ғылыми экспедиция мүшелеріне айналған ғалымдар өз ынталылығын танытты, жан-жақты ізденіп, ғылыми мәнді деген мәліметтерді тіркеп жазды. Аты әйгілі А. Левшин, В. Вельяминов-Зернов, Н. Аристов, А. Харузин, В. Радлов, Н. Остроумов, А. Нестеров және т. б. белгілі ғалымдар өз еңбектерінде шежіре мәліметтерін қазақтың этноқұрамын қарастыруға ғана қолданған. «Тарихи шежірелерге патша үкіметі саяси мән беріп, жергілікті орындардан жинатып отырған, - деп жазды Ә. Марғұлан. Қай заманда да солай болған. Ш. Уәлиханов, Г. Потанин, Ә. Диваев, Н. Гродеков, И. Шангин сияқты шежіре жинаған ғалымдардың топтамалары архивте сақталған.

Гуманитарлық ғылымда таптық көзқарастың үстемдік жағдайынан плюралистік көзқарасқа көшу бір тілде жазылған еңбектерді оқып-тоқу негізінде қалыптаспайды. Кеңес заманында біздің оқырмандарымыздан оқшау сақталынған шет ел ғалымдарының шығармаларын, не олардың көшірмелерін елімізге алдыру, оларды студенттердің де, ғалымдардың да игілігіне айналдыру халқымыздың рухани сұранысынан туындайды. Ұлыбританияда В. Конноли, Х. Сетон-Уонсон, А. Шихи, ДЖ. Уилер, Францияда А. Беннигсен, Каррер д Анкос, З. Лемерсье-Келькеже, Америка Құрама Штаттарында Э. Бэкон, Л. Крадер, М. Рывкин, Р. Олуорд, Германияда Э. Саркисянц, Б. Шпулер, т. б. бастаған профессорлардың Қазақстан туралы еңбектерінсіз біздің тарихи танымымыздың толық болуы мүмкін емес.

Жалпы алғанда, орыс және европалық зерттеушілер қазақ хандығы мен халқы туралы өз тұжырымдарын беруге әрекеттенген. ХІХ ғасырдың ортасында орыс ғалымдары қазақ халқын этнографиялық зерттеу саласында үлкен жұмыстар жасайды. Татищевтің, Рычковтың, Адреевтің, Левшиннің еңбектерінің арқасында орыс және әлемдік ғылым қазақ халқы туралы ауқымды және шынайы мәліметтерге ие болады. ХҮІІІ ғасырдың 30-жылдарынан бастап, яғни Кіші және Орта жүздерді Ресей құрамына қосып алғаннан кейін, қазақ халқы орыс ғылымының ерекше және өсе түскен нысанасына айналады. ХІХ ғасырдың бірінші жартысында ізденістер кеңейіп, тереңдейді және қазақтар туралы этнографиялық мәліметтер жинақтала береді, бұл мәліметтерді Ресей халықтарының өмірін бейнелеуге тырысқан орыс жазушылары да пайдалана бастайды. Алайда одағы мәселелердің барлығы да шындыққа жанаса бермейді. Сода да болса, орыс зерттеушілеріне қарағанда шетелдік ғалымдардың қорытындылары біршама көңілге қонымды, әрі дәйекті.

Қазақ хандығының тарихнамасы

Қазақстанның ортағасырлық проблемалары бойынша ізденістер академиялық шығыстану мектебінің жетістіктерімен, оның белгілі өкілдері Х. Д. Френ, В. В. Вельяминов-Зернов, И. Н. Березин, Н. И. Веселовский, В. В. Радлов, Б. В. Бартольд есімдерімен тығыз байланысты. Қазақ және түркі тектес халықтардың тарихына қатысты шығыс деректерін, сол арқылы қазақ этногенезі және Қазақ хандығының құрылу тарихын зерттеуде А. Ю. Якубовский, А. Н. Бернштам, С. П. Толстов, Б. Я. Владимирцев секілді ғалымдар да көп еңбек сіңірді. Олардың түркологияға қосқан ғылыми үлесі кезінде өз замандастары тарапынан да, кейінгі ұақыттағы Орта Азия мен Қазақстан халықтарының тарихы мен этногенезі мәселелерімен шұғылданған оқымыстылар тарапынан жоғары бағаға ие болды.

Проблеманың нақтылы зерттелуі мен оның тарихнамасы өзара байланысты екендігі белгілі. Сондықтан да қазақ халқының қалыптасуы мен оның мемлекеттілігінің құрылуы туралы еңбектерге кейбір шолулар, талдаулар мен сын пікірлер өткен ғасырдың 20-жылдары баспа бетінде А. П. Чулошниковтың «Қазақ-қырғыз халықтарының тарихының очерктеріне» байланысты жарық көрді. Бұл еңбегінде автор қазақ тарихын басқа түрік халықтарының тарихымен байланыстыра қарау жөніндегі оң методиткалық тұжырым жасады. «Вопросы о происхождении киргизской народности в исторической науке и народные киргизские придания как источник дальнейшего изучени» деген мақаласында тарихи аңыздар мен қазақ шежірелерін дерек көзі ретінде пайдаланды. Ғалымның бұл ізденістері Қазқстан тарихнамасында өз ізін қалдырғанымен, оның еңбектерінде біршама қателіктерге де жол берілгенін айту керек. Олардың қатарына географиялық факторға басым мән берушілік, қазақ қоғамындағы әлеуметтік жіктелушілікті жоққа шығару жатады.

ХХ ғасырдың 30-жылдары С. Асфендияров қазақ халқының шығу тегі, рулық құрамы туралы мәселе қойды. Осыдан кейін қазақ халқының қалыптасуы мен оның мемлекеттілігінің құрылуы туралы мәселе ұлтшылдыққа қарсы қуғын-сүргін науқаны кезінде мүлдем ұмытыла бастады. 1946 жылдың 28-29 қазанында КСРО Ғылым Академиясының тарих және философия бөлімінің сессиясында баяндама жасаған П. П. Иванов та Қазақ хандығының құрылуы кезеңінен аттап өтіп, Орта Азия мен Қазақстан халықтарының ХҮІ-ХІХ ғасырлардағы тарихын зерттеу міндеттеріне ғана тоқталады. Әсіресе, 1951ж. . «Правда» газетінде жарияланған «За марксистско-лениинское освещение вопросов истории Казахстана» деген атышулы мақала мен осы негізде 1951 ж. 10 сәуірде қабылданған Қазақстан Компартиясы Орталық комитетінің қаулысынан кейін аталмыш тақырыптарды зерттеуге қысым күшейе түсті.

Қазақ этногенезі мен Қазақ хандығы тарихын таптық көзқарас тұрғысынан зерттеуге ұмтылушылық қазақ қоғамындағы қатынастар сипаты мәселесіне әкеп тіреп, мұның өзі көптеген жылдарға ұласқан ғылыми айтыстар мен жорамалдарға жол ашты. Солардың бірі ретінде отандық тарихнамада 40-50 жылдары М. П. Вяткин, С. В. Юшков, С. Л. Фукстың араларында орын алған пікір таластарды айтуға балады. Олар қазақ мемлекеттілігінің экономикалық және әлеуметтік негізгі саяси формасы туралы ой өрбітті. Осы кезеңде республика Ғылым Академиясының тарих, археология және этнография институтында Қазақстан тарихын зерттеудің негізгі бағыттары анықталып, олардың қатарында қазақ этногенезі мен мемлекеттілігі тақырыбы аталды. Академиының ғылыми сессиясында Қазақ халқының құрылуы туралы Х. М. Әділгереевтің баяндамасы тыңдалды. Кейін баяндама толықтырылып, Ғылым Академисының «Жаршысында» жарияланды. Мақалада қыпшақ және қазақ тілдерінің жақындығы, монғол шапқыншылығының қазақ халқының қалыптасуы мен қазақ мемлекеттілігінің құрылуына ықпалы қарастырылды.

Бұл мәселелер төңірегіндегі автор көзқарастары сол кезеңдегі тарих ғылымының даму деңгейін айқын көрсетеді.

Тарих ғылымының дамуына серпіліс берерлік тарихнамалық, теориялық методологиялық ізденістер болмады, негізінен бұл бағыттағы әрекеттер рецензиялар, пікірлер және шолулармен шектелді. Мұның себебі тарихнамалық зерттеудің деректік негіздерінің дамымауында, 1917 жылға дейінгі қазақ қоғамының патриархалдық-феодалдық қатынастардың үстем болуы сияқты қайшылықты пікірдің орын алуында еді.

1957 ж. М. Ақынжановтың «Об этногенезе казахского народа» еңбегі жарық көрді. Оны К. Ақышев, С. Ибрагимов және Е. Агеева «сәтсіз монография» деп бағалады. Рецензияда жұмыстың басты кемшіліктері ретінде қазақ этногенезін зерттеуде тектік шежіренің рөлін асыра бағалаушылық, жазба деректердің аз пайдаланылуы, қыпшақтар мен наймандардың тілдік атрибуциясын дұрыс анықтамау, қазақ этногенезі процесінде оғыз бірлестігінің үлесін жоққа шығарушылық атап көрсетілді. Еңбектің қазақ халқының қалыптасу жолдары мен кезеңдері жөнінде жасалынған тұжырымдары да мойындалмады.

Мұнан кейін бұл тақырыпқа ешкім тереңдеп бармады, М. Ақынжановтың еңбегі осы уақытқа дейін бірден-бір монографиялық зерттеу болып отыр.

Қазақ мемлекеттілігінің құрылуы жөнінде де арнайы ізденістер қолға алынбады. Осыған байланысты бұл екі проблема бойынша тарихи білімнің қорлануын қарастырған зерттеулердің болмауы өзінен-өзі түсінікті. Жарық көрген еңбектердің көпшілігінде тарихнамалық талдау берілмеді, тарихшылардың қайшылықты мәселелерге, өзінен бұрынғы авторлардың зерттеу әдістеріне баға беруге батылы бармады. Тек өткен ғасырдың 50-жылдардың аяқ кезінен ғана кейбір тарихнамалық ізденістер көріне бастады.

Қазақ хандығы тарихнамасының құрамды бөліктерінің бірі осы тақырыпқа, тікелей, не жанама қатысы бар жеке ғалымдардың өмірі мен шығармашылығына арналған шолулар мен талдау мақалалар болып табылады. Орыс шығыстану ғылымының көрнекті өкілдері қатарына жататын, сонымен қатар «қазақ» термині, Орта Азия мен Қазақстанның ортағасырлық тарихының басқа да проблемалары, мұсылман хроникалары туралы еңбектердің авторы А. Н. Самойлович туралы Б. В. Луниннің, Ортағасырлық Қазақстан тарихы мен хронологиясын зерттеуге ұланғайыр еңбек сіңірген көрнекті шығыстанушы В. В. Бартольдтың ғылыми мұрасы жөнінде К. М. Байпақов пен Б. Е. Көмековтің мақалалары жарияланды. Соңғы еңбекте ғалымның көшпелі социумда мемлекеттіліктің пайда болуының алғы шарттары жөніндегі пікірлеріне баға беріліп, оның бұл мәселе бойынша тарихи концепциясының В. Я. Владимирцов, А. Н. Бернштам және А. Ю. Якубовскийдің еңбектерінде жалғасын тапқандығы туралы тұжырым жасалған.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.