Биіктік өсімшелерін өлшеу әдістері туралы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

Биіктік өсімшелерін өлшеу әдістері

Биіктік түсірістер - жер бетіндегі нүктелердің биіктіктерін анықтауға арналған, негізделген. Нүктелердің биіктік мәндерін анықтау биіктігі белгілі нүктемен биіктігі белгісіз нүктелер арасындағы өсімшені анықтау болып саналады.

Жергілікті жердегі нүктелердің биіктіктерін немесе өсімшелерін анықтау мақсатымен жүргізілетін өлшеулерді нивелирлеу деп атайды

Қолданылатын аспаптары мен жүргізілу әдістері бойынша нивелирлеу бірнеше тәсілдерге жіктеледі.

Геометриялық нивелирлеуді арнаулы геодезиялық аспап - нивелирлер және нивелирлік рейкалар көмегімен, сонымен қатар геометриялық нивелирлеуді теодолит-тахеометрлер арқылы да орындайды.

Жұмысты орындау үшін нивелирді А және В екі рейка арасына горизонталь жағдайда орнатып, а және b айырмасы бойынша өсімше анықталады

h = a - b

Егер А нүктесінің биіктігі НА және В нүктесінің биіктік өсімшесі h белгілі болса, онда В нүктесінің биіктігі төмендегідей анықталады:

НВ=НА + h,

яғни келесі нүктенің биіктігі бастапқы нүктенің биіктігіне биіктік өсімшесін қосқанға тең. Биіктік өсімшесінің таңбалары «+» және «-» болып келеді.

Геометриялық нивелирлеудің алға және ортадан тәсілдері болады.

$C:\Documents and Settings\Білімгер\Рабочий стол\1.png$

$C:\Documents and Settings\Білімгер\Рабочий стол\2.png$

Тригонометриялық нивелирлеу дегеніміз нысаналаудың көлбеу бұрышымен және нивелирленетін нүктелер арасындағы арақашықтықты анықтау болып саналады. Көлбеу бұрыш теодолит аспабы көмегімен, ал арақашықтық - өлшеуіш ленталармен немесе қашықтық өлшегіштер арқылы анықталады. Нүктелер арасындағы өсімшені төмендегі формула арқылы анықтаймыз:

$C:\Documents and Settings\Білімгер\Рабочий стол\3.png$

мұндағы d - горизонталь салынды

ν - көлбеу бұрыш

i - нүктедегі теодолиттің биіктігі

ν - көлбеу бұрышты өлшегендегі көздеу биіктігі

f - жер қисықтығына және рефракцияға түзетпе

$C:\Documents and Settings\Білімгер\Рабочий стол\4.png$

нивелирлеу

нивелирлеудің мәні жергілікті жердегі биіктіктерді аэроғарыштық және жергілікті түсірістердегі стереопарларын анықтау арқылы табу болып табылады.

Барометрлік нивелирлеу

Барометрлік нивелирлеудің негізіне жердегі түрлі биіктіктердегі нүктелердің биіктік өсімшелерін атмосфералық қысымдар арқылы анықтау болып саналады. Қысымның айырмалары барометр-анероидтар немесе ауаның температурасының айырмаларын ескере отыратын микробарометрлер арқылы анықталад

Гидростатикалық нивелирлеу

$C:\Documents and Settings\Білімгер\Рабочий стол\5.png$ Бір деңгейдегі ыдыстардағы сұйықтықтардың қасиеттеріне негізделеді. Екі бірдей ыдыстағы шкалалар айырмалары арқылы нүктелердің биіктік өсімшелері алынады.

Автоматты нивелирлеу

Жергілікті жердегі нүктелердің биіктігін анықтауға және жолдың профильдерін (қималарын) автоматты сызуға арналған құрылғылармен жабдықталған көліктер қозғалысын пайдалануға негізделген.

$C:\Documents and Settings\Білімгер\Рабочий стол\5782-5.jpg$

Егер нүктелердің өсімшелерін анықтау А және В нүктелері арқылы жүзеге асса, онда бұл жағдай қарапайым нивелирлеу деп аталады. Оны орындау барысында нивелирді екі нүкте арасына бір рет орналастырып өлшеу жүргізу жеткілікті.

$C:\Documents and Settings\Білімгер\Рабочий стол\6.png$

Егер А және В нүктелерінің өсімшелерін бір реттен анықтау мүмкін болмаса, онда оны күрделі нивелирлеу деп атаймыз. Күрделі нивелирлеуде нивелирді бірнеше рет орналастыру қажет. Мұндай жағдайда С және D нүктелері байланыстырғыш нүктелер болып табылады, нивелирлеудің схемасы нивелирлік жүрістер деп аталады.

$C:\Documents and Settings\Білімгер\Рабочий стол\7.png$

Күрделі нивелирлеуде нүктелер арасындағы өсімше төмендегі формула арқылы анықталады:

$C:\Documents and Settings\Білімгер\Рабочий стол\8.png$

Егер А нүктесінің биіктігі белгілі болса, В нүктесінің мәнін анықтау формуласы:

$C:\Documents and Settings\Білімгер\Рабочий стол\9.png$

Жер бетіндегі нүктелердің биіктігін білу геодезиядағы ғылыми есептерді шешуге, яғни жер қыртысының вертикаль қозғалысын білуге, топографиялық түсірістердің биіктік негіздерін құруда, пландар мен карталардағы жер бедерінің көрінісін бейнелеу, ізденіс, жобалау, құрлыста және эксплуатация жұмыстарындағы әртүрлі инженерлік есептерді шешуге көмектеседі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.