Монография рецензия

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК
УНИВЕРСИТЕТІ

Рецензия

Тақырыбы: Монография рецензия

Орындаған: Серикбаев А.Ж.
Тексерген:

Семей 2020
Рецензия
Қазақстанның тарихындағы қызықты кезеңдердің бірі Жошы ұлысы мен оның ұрпақтарының тарихы. Осы ортағасырлық ұлы хандықтың үлкен аумағына Қазақстанның дала аймағы кірген болатын. Жошы Ұлысының қалыптасуымен Алтын орда, Ақ орда, Қөқ орда пайда болад. Олардың билеушілері қөшпелі халықтардың мәдениетін Еділ, Дунай, Кавказ, Орыс князьдіктері мен Европаға тарауына мүмкіндік жасайды.
Қазақтың талантты зерттеушісі Өскенбай Қанат Зұлқарышұлы 2013 жылы өзінің алғашқы монографиясын "Шығыс Дешті-Қыпшақ XIII ғасыр мен XV басы" атты еңбегін жариялады (қазан, Ғылым Академиясы, 2013). Бұл еңбек оның кандидаттық диссертациясына және тарихи деректерді зерттеудің нәтижесінде жарық қөрген еңбек.
Бұл еңбекте Шығыс Дешті-Қыпшақтың аумағында Жошы ұрпақтары құрып билік еткен мемлекеттер жайлі сөз қозғалады. Әсіресе Ақ орда мен Қөқ орданың қалай пайда болғаны жайлі ашық айтылады. Қанат Ө.З. бұл монографиясы Қазахстың жерлері моңғолдар билігі заманы және моңғолдардан кейінгі заманның тарихы жәйлі сыр шертеді. Осы еңбекте зерттеудің негізгі нысаны Ак орда дәлірек айтар болсақ Ақ Орданың негізін қалаған хан Орда Ежен жәйлі және Орда Еженнен тараған билеушілер "хандар" жәйлі сыр шертеді. Бұл монография отандық тарихымызды дамытуға қосылған жаңа ғылыми үлес ретінде қарауға болады. Начало формыКонец формы
Қанат Өскенбайдың бұл еңбегі үлкен ғылыми қызығушылық тудырып отыр. Бұл жұмысы Дешті-Қыпшақтың XIII ғасыр мен XV басындағы тарихының даулы жақтарын талқылайтын зерттеу ретінде ғана емес, сонымен қатар Жосы ұлысының қалыптасуы мен даму процестерін анықтауға, моңғолдардың әскері қыпшақтардың ұланғайыр дала аймағын жаулап алу, Ақ Орда мен Көк Орданың тарихнамалық және деректанулық мәселелері, билік мұрагерлігі мен Жошы ұраптарының өзара қарым қатынастары, саяси дағдарыстар мен құлдырау себептеріне байланысты сұрақтарды қамтиды. Сол замандағы Шығыс Дешті-Қыпшақ даласының тарихы Қазақстан аумағындағы көшпелі түркі тайпаларына моңдолдардың ықпалы нәтижесінде болған өзгерістер және көшпелі ру-тайпалық қоғамда Қазақтың кең байтақ даласында хандық билікке тек Шыңғыс хан әулетінің ұрпақтары ғана хан болып сайлану құқына йе болды. Бұны империялық Шыңғыс әулеті қалыптасуы деп түсінуге болады.
Қанат Өскенбайдың монографиясы 7 тараудан тұрады, әр тарау сол заманғы Дешті-Қыпшақ даласы тарихының белгілі бір уақытын қамтыған, және де тарихи оқиғалар хронологиялық ретімен келтірілген соны мен қатар Шығыс Дешті-Қыпшақ даласында билік құрған әр түрлі билеушілер туралы мағлымат береді. Бірінші тарауда (11-35 беттер) тарихнама мен дереккөздерге шолу жасалады. Моңғол мемлекеттерінің тарихнамасындағы даулы мәселелерді және жекелеген деректанулық мәселелерді талдау арқылы зерттеудің барлық тұжырымдамасы жасалған, сондықтан тарихнамалық және деректанулық талдау бұл еңбеқті басынан аяғына дейін қамтиды. Сонымен қатар қарастырылып отырған монографияның өзі тарихи баяндама. Бұнда ұлы дала аймағы жәйлі тарихи фактілер, оқиғалар және басқада ұқсас орта ғасырлық мемлекеттер мен саяси, әлеуметтік-экономикалық және мәдени өзара қарым қатынасы жәйлі әңгіме қозғалады.
Екінші тарау (36-80 беттер) аралығын қамтиды. Бұл тарауда автордың негізгі зерттеу нысаны Шығыс Дешті-Қыпшақ жерін моңғолдардың жаулап алуы мен Жошы ұлысының қалыптасуы болады. Екінші тараудың бірінші тармағында автор Шыңғыс хан монғол мемлекетінің қалыптасуы туралы баяандайды. XII ғасырда болған оқиғалар қөшпелілер әлемінің тарихында жаңа дәуірдің басталғанын қөрсетеді. Егер бұл дауірдің бірінші кезеңі Наймандар мен Керейіттердің мелекеттері күшейуі мен байланысты болса және олар тарихи дерек қөздерде лайықты орнын алмаса, екінші кезеңі тарнихты дүр сілкіндірді. Екінші кезеңде Шыңғыс хан тұлғасы бытыраңқы моңғол тайпаларын біріктіріп 1182 жылы біртұтас моңғол мемлекетін құрғаны туралы айтылады.(37бет) Автордың айтуы бойынша Жошы ұлысының негізі 1219 - 1224 жылдардағы Шыңғыс хан әскері мен қолбасшылары Хорезмшахқа қарсы жасалған жорықтың барысында қалыптасты дейді.(48 бет) Бұл тарауда Жошы ұлысының құрамына енген шекаралар мен аумақтар мәселелері, Жошының Шығыс Дашт-Қыпшақта билік ету кезеңі, Жошы мен Шыңғыс хан арасындағы қарама-қайшылықтар, Жошының өлімі мен оның себептері зерттеледі. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.