Су алу құрылымдары туралы түсінік
Жоспары:
1) Су алу құрылымдары туралы түсінік
2) Су қабылдайтын ғимараттардың қызметі
3) Жер бетіндегі көздерден су қабылдайтын ғимараттардың жіктелуі
4) Жер астындағы суларды қабылдайтын ғимараттардың классификациясы
Су алу құрылымдары
Су алып келуші каналдарды,жалпы каналдарды жобалаған кезде, оның белгілі элементтері техникалық және экономикалық жағдайға байланысты басқа су өткізетін құрылымдармен ауыстырылады. Бұл құрылымдарды канал бойындағы құрылымдар деп атайды. Су көзінен су тұтыну орнына дейін суды тасымалдауды каналдар арқылы іске асырады. Елді - мекенді сумен қамтамасыз ету кезінде қолданылатын каналдар жүйесі бірқатар ерекшеліктермен сипатталады:
oo санитарлық зона арқылы алып өту;
oo өндірістік алаңның шегінде алып өту, яғни каналдың пайдалану мақсатына қарай ашық және жабық түрде болады.
Соның ішінде жалпы құрылымдарға жататын су алғыштар су көзінен суды алып каналға жіберетін құрылымдар болып табылады.
Кейде бұл каналдарды бас құрылым деп атайды.
Сонымен қатар, су алудағы су қабылдайтын ғимараттардың қызметі маңызды болып табылады.Су қабылдайтын ғимараттардың түрі табиғи көздің түріне байланысты. Су қабылдайтын ғимараттың құрамына суды табиғи көзден қабылдауға, сумен жабдықтау жүйені әртүрлі ірі қалқыма заттардан, планктоннан, балдырдан қорғауға бағытталған суды алдын - ала тазартуға және балықты қорғауға арналған құрылғылар кіреді.
Су қабылдайтын ғимараттардың түрлерін таңдау алдында олардың орналасу орнын , арнаның өзгеру мүмкіншілігін , мұз қату жағдайын зерттеу керек.
Жер бетіндегі көздерден су қабылдайтын ғимараттарды былайша жіктеуге болады:
5) өзеннің жағасынан су қабылдайтын ғимараттар;
6) өзеннің арнасынан су қабылдайтын ғимараттар;
7) жылжымалы су қабылдағыштар;
8) ожаулы су қабылдағыштар;
9) инфильтрациялы су қабылдағыштар;
10) бөгеттің жанында орналасқан су қабылдағыштар;
Көбінесе сумен жабдықтауға арналған жер бетіндегі көздер ішінен өзендерді пайдаланады.
Өзендерден су қабылдайтын ғимараттарды өзен ағыны бойынша тұрғын жерден жоғарырақ орналастыру керек. Сонымен бірге өзеннің арнасы тұрақты , тереңдігі жеткілікті болғаны жөн. Су қабылдағыштың орны жағаның ойыс жерінде жобаланғаны дұрыс.
Өзеннің жағасынан су қабылдайтын ғимараттарды тік жарларда орналастырады. Су қабылдайтын ғимаратың бұл түрінің схемасы 4.1 - суретте көрсетілген.
Су қабылдайтын құдық маңдай бет жағынан бірнеше секцияға бөлінеді, секциялардың саны (көбінесе екі) сорғыш құбырлардың санына сәйкес болу керек. Әр секция қалқамен екі камераға бөлінеді.
А - қабылдау камера; Б - сорғыш камера.
Су өзеннен су қабылдайтын терезенің сырт жағын салмалы темір керегемен , ал ішінен қақпақпен жабдықтайды.
Өзендегі судың деңгейі көп өзгеруіне байланысты су қабылдайтын терезелерді екі, кейде үшқабат жасайды.
Аз шығынды су қабылдайтын құдықтарда жалпақ тор, ал көп шығынды су қабылдайтын құдықтарда айналмалы тор орнатылады. Темір керегемен торлар суды үлкен тастардан, өсімдіктерден алдын - ала тазалауға арналады. Бұл сорғышты бұзылудан сақтап қалатын шара. Су қабылдайтын құдықтың үсті жоғары деңгейінен 0,5 м - ден биік тұру керек.
Құдықтың үстіндегі павильон әр түрлі жабдықтарды жұмыс істеткізу үшін пайдаланады. Су қабылдайтын құдықты кейбірде сорғыш қондырғысымен бірге қолсып жасайды.
Өзеннің арнасынан су қабылдайтын ғимараттар. Жағаның жері жайпақ және олқы болып, ал өзен саяз болғанда суды өзеннің арнасынан қабылдайтын ғимараттарды жасайды.
Су жағадағы құдыққа баулықтан кіріп өздігінен ағатын құбырмен барады. Әрі қарай судың жолы алдында көрсетілген ғимарарттағыдан. Баулықтар өздігінен ағатын құбырлардың шеттерін бекітуге және өзеннен суды қабылдауға арналады. Оларды темірбетоннан, бетоннан және ағаштан жасайды. Өздігінен ағатын құбырларды болат, темірбетон және асбестоцемент құбырларынан немесе темірбетон галереясы тәрізді жасайды. Бұд құбырлардың саны екеуден кем болмау керек. Оларды жағадағы құдыққа қарай су 0,7 мс - тен артық жылдамдықпен өз бетімен ағатындай еңістікпен жүргізеді. Сонда бұл құбырлар бітелмейді. Ал бітеліп қалатын жағдайда бұл құбырға құдықта орналасқан арнайы сорғышпен суды айдап тазалайды немесе арынды жуғыш құбырды қолданады.
Жылжымалы су қабылдағыштар. Мұндай су қабылдағыштарға жылжымалы және жүзбелі су қабылдағыштар жатады. Жылжымалы су қабылдағыш деген жағада орналасқан рельс жолымен жүретін жеңіл сорғыш қондырғысы. Өзенде су азайса бұл сорғыш рельспен төмен, ал судың деңгейі көтерілгенде жоғары жылжиды.
Жүзбелі су қабылдағыш деген жүк кемесінде , салда кейде қалқымалы көпірде орналасқан сорғыш. Жылжымалы мен жүзбелі су қабылдағыштардың жақсы жағы өзендегі су деңгейінің өзгеруінен тәуелсіздігі және тез құру мүмкіншілігі. Бірақ олардың кемшілігіне жататын құбырлардың иілгіш қосу қажеттігі мен қыс мерзімінде пайдаланудың ауырлығы.
Ожаулы су қабылдағыштар. Өзеннің су қабатының тереңдігінде жүзіп жүретін мұз су қабылдайтын саңылауды бітеп тастауы мүмкін.
Ондай жағдайға жеткізбеу үшін және өзен суының лайлылығы жоғары болғанда суды өзеннің жағасында немесе арнасында орналасқан жасанды шығанақтан қабылдаған жөн. Бұл жасанды шығанақты ожаулы су қабылдағыш деп атайды. Бұл су қабылдағыштардың көлемін мұздың қалқып бетке шығу және қалқыма заттардың өзеннің түбіне шөгу жағдайларына байланысты анықтайды. Бұл қабылдағыштарды судың қозғалыс жылдамдығы 0,05 - 0,02 мс - ке тең қабылдайды.
Ожаулы қабылдағыштар төменгі жағында кіруі ( мұнда ожаудың сағасы өзеннің ағысы ыңғайымен орналасады) ... жалғасы
1) Су алу құрылымдары туралы түсінік
2) Су қабылдайтын ғимараттардың қызметі
3) Жер бетіндегі көздерден су қабылдайтын ғимараттардың жіктелуі
4) Жер астындағы суларды қабылдайтын ғимараттардың классификациясы
Су алу құрылымдары
Су алып келуші каналдарды,жалпы каналдарды жобалаған кезде, оның белгілі элементтері техникалық және экономикалық жағдайға байланысты басқа су өткізетін құрылымдармен ауыстырылады. Бұл құрылымдарды канал бойындағы құрылымдар деп атайды. Су көзінен су тұтыну орнына дейін суды тасымалдауды каналдар арқылы іске асырады. Елді - мекенді сумен қамтамасыз ету кезінде қолданылатын каналдар жүйесі бірқатар ерекшеліктермен сипатталады:
oo санитарлық зона арқылы алып өту;
oo өндірістік алаңның шегінде алып өту, яғни каналдың пайдалану мақсатына қарай ашық және жабық түрде болады.
Соның ішінде жалпы құрылымдарға жататын су алғыштар су көзінен суды алып каналға жіберетін құрылымдар болып табылады.
Кейде бұл каналдарды бас құрылым деп атайды.
Сонымен қатар, су алудағы су қабылдайтын ғимараттардың қызметі маңызды болып табылады.Су қабылдайтын ғимараттардың түрі табиғи көздің түріне байланысты. Су қабылдайтын ғимараттың құрамына суды табиғи көзден қабылдауға, сумен жабдықтау жүйені әртүрлі ірі қалқыма заттардан, планктоннан, балдырдан қорғауға бағытталған суды алдын - ала тазартуға және балықты қорғауға арналған құрылғылар кіреді.
Су қабылдайтын ғимараттардың түрлерін таңдау алдында олардың орналасу орнын , арнаның өзгеру мүмкіншілігін , мұз қату жағдайын зерттеу керек.
Жер бетіндегі көздерден су қабылдайтын ғимараттарды былайша жіктеуге болады:
5) өзеннің жағасынан су қабылдайтын ғимараттар;
6) өзеннің арнасынан су қабылдайтын ғимараттар;
7) жылжымалы су қабылдағыштар;
8) ожаулы су қабылдағыштар;
9) инфильтрациялы су қабылдағыштар;
10) бөгеттің жанында орналасқан су қабылдағыштар;
Көбінесе сумен жабдықтауға арналған жер бетіндегі көздер ішінен өзендерді пайдаланады.
Өзендерден су қабылдайтын ғимараттарды өзен ағыны бойынша тұрғын жерден жоғарырақ орналастыру керек. Сонымен бірге өзеннің арнасы тұрақты , тереңдігі жеткілікті болғаны жөн. Су қабылдағыштың орны жағаның ойыс жерінде жобаланғаны дұрыс.
Өзеннің жағасынан су қабылдайтын ғимараттарды тік жарларда орналастырады. Су қабылдайтын ғимаратың бұл түрінің схемасы 4.1 - суретте көрсетілген.
Су қабылдайтын құдық маңдай бет жағынан бірнеше секцияға бөлінеді, секциялардың саны (көбінесе екі) сорғыш құбырлардың санына сәйкес болу керек. Әр секция қалқамен екі камераға бөлінеді.
А - қабылдау камера; Б - сорғыш камера.
Су өзеннен су қабылдайтын терезенің сырт жағын салмалы темір керегемен , ал ішінен қақпақпен жабдықтайды.
Өзендегі судың деңгейі көп өзгеруіне байланысты су қабылдайтын терезелерді екі, кейде үшқабат жасайды.
Аз шығынды су қабылдайтын құдықтарда жалпақ тор, ал көп шығынды су қабылдайтын құдықтарда айналмалы тор орнатылады. Темір керегемен торлар суды үлкен тастардан, өсімдіктерден алдын - ала тазалауға арналады. Бұл сорғышты бұзылудан сақтап қалатын шара. Су қабылдайтын құдықтың үсті жоғары деңгейінен 0,5 м - ден биік тұру керек.
Құдықтың үстіндегі павильон әр түрлі жабдықтарды жұмыс істеткізу үшін пайдаланады. Су қабылдайтын құдықты кейбірде сорғыш қондырғысымен бірге қолсып жасайды.
Өзеннің арнасынан су қабылдайтын ғимараттар. Жағаның жері жайпақ және олқы болып, ал өзен саяз болғанда суды өзеннің арнасынан қабылдайтын ғимараттарды жасайды.
Су жағадағы құдыққа баулықтан кіріп өздігінен ағатын құбырмен барады. Әрі қарай судың жолы алдында көрсетілген ғимарарттағыдан. Баулықтар өздігінен ағатын құбырлардың шеттерін бекітуге және өзеннен суды қабылдауға арналады. Оларды темірбетоннан, бетоннан және ағаштан жасайды. Өздігінен ағатын құбырларды болат, темірбетон және асбестоцемент құбырларынан немесе темірбетон галереясы тәрізді жасайды. Бұд құбырлардың саны екеуден кем болмау керек. Оларды жағадағы құдыққа қарай су 0,7 мс - тен артық жылдамдықпен өз бетімен ағатындай еңістікпен жүргізеді. Сонда бұл құбырлар бітелмейді. Ал бітеліп қалатын жағдайда бұл құбырға құдықта орналасқан арнайы сорғышпен суды айдап тазалайды немесе арынды жуғыш құбырды қолданады.
Жылжымалы су қабылдағыштар. Мұндай су қабылдағыштарға жылжымалы және жүзбелі су қабылдағыштар жатады. Жылжымалы су қабылдағыш деген жағада орналасқан рельс жолымен жүретін жеңіл сорғыш қондырғысы. Өзенде су азайса бұл сорғыш рельспен төмен, ал судың деңгейі көтерілгенде жоғары жылжиды.
Жүзбелі су қабылдағыш деген жүк кемесінде , салда кейде қалқымалы көпірде орналасқан сорғыш. Жылжымалы мен жүзбелі су қабылдағыштардың жақсы жағы өзендегі су деңгейінің өзгеруінен тәуелсіздігі және тез құру мүмкіншілігі. Бірақ олардың кемшілігіне жататын құбырлардың иілгіш қосу қажеттігі мен қыс мерзімінде пайдаланудың ауырлығы.
Ожаулы су қабылдағыштар. Өзеннің су қабатының тереңдігінде жүзіп жүретін мұз су қабылдайтын саңылауды бітеп тастауы мүмкін.
Ондай жағдайға жеткізбеу үшін және өзен суының лайлылығы жоғары болғанда суды өзеннің жағасында немесе арнасында орналасқан жасанды шығанақтан қабылдаған жөн. Бұл жасанды шығанақты ожаулы су қабылдағыш деп атайды. Бұл су қабылдағыштардың көлемін мұздың қалқып бетке шығу және қалқыма заттардың өзеннің түбіне шөгу жағдайларына байланысты анықтайды. Бұл қабылдағыштарды судың қозғалыс жылдамдығы 0,05 - 0,02 мс - ке тең қабылдайды.
Ожаулы қабылдағыштар төменгі жағында кіруі ( мұнда ожаудың сағасы өзеннің ағысы ыңғайымен орналасады) ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz