Химиялық биологиялық қауіпті синтетикалық (жасанды) улардың организмге әсері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Қазақ ұлттық аграрлық университеті коммерциялық емес акционерлік қоғамы

ІТ - технологиялар, автоматтандыру және агроөнеркәсіптік кешенін механизациялау факультеті

Аграрлық техника және технология кафедрасы

Химиялық және биологиялық қауіпсіздік негіздері

Практикалық жұмыс №10

Тақырыбы: Химиялық биологиялық қауіпті синтетикалық (жасанды) улардың организмге әсері

Алматы 2020
Жұмыстың мақсаты: студенттерге белсенді жолдармен тақырып бойынша мәлімет беру.

Табиғи негативті факторлардың көздері

Органикалық әлемнің толық құбылысынан Күн белсенділігінің тәуелділігі туралы куәландыратын 20 ғасырдың ортасына мәліметтер жиналды: астықтың өнімі, өсімдіктердің өсуі және ауруы, жануарлар және балықтар аулаудың көбеюі, адамдағы инфекционды науқастардың және келеңсіз жағдайлардың көп болуы.
Жер өміріне күн радиациясы үлкен әсер етеді. Күн айналымы кезінде белсенді аудандар Жерде көрінеді де жоғалады, ол жер айналасындағы кеңістікте магнитті дауылды туғызады.
Осы кезендерге жер айналадағы кеңістіктің магнитті дауылдың саны тәуелді болады. Дауылдың максималды саны наурыз-сәуір және қыркүйек-қазан айларында болады.
Магнитті дауыл кезінде жүрек-тамырлы және жүйке-психикалық науқастар жоғарлайды, көлік апаттардың саны 30 % өседі, сонымен қатар эпедемияның жоғарлауы көрінеді.
Өзгеретін магнитті дауылдар қосымша токтың өткізгіштерде пайда болуына жол береді. Магнитті дауыл кезінде артық ток мүмкін деңгейін жоғарлатады, ол энергожүйелер мен байланыстың кабелдік желілерді тепе-теңдіктен шығарады.
Тәжірибеге геофизикалық жағдайлар бойынша жағымсыз күндер туралы халыққа хабар береді.
Ауа райының өзгеруі атмосфералық қысым, температура және ылғалдылықпен қоса болады. Климаттың қалыптасуында желдер басты рөл атқарады. Атмосферадағы ауа қозғалысы құйынды сипаттамасы бар ағыстың бір біріне қосыла келгендімен жинақталады.
ҚР Қазгидромет халыққа осындай қауіп-қатер кезінде хабар береді:
Дауыл (жел ұзақтылығы - 32 мс жылдамдығынан аса), теңіз дауылы (теңіздің толқындауына әкелетін қатты жел - 20 мс жылдамдығынан аса), боран (тез арада қысқа уақытта желдің 20-30 мс дейін жоғарлауы оның бағытының өзгеруімен қоса байқалады), қатты жел (14 мс аса), құйын (100 мс аралығындағы ауаның айналу жылдамдылығы), күшті құйын (жылдамдығы 100 мс және одан да көп 1000 м диаметрлі қатты жел), ұзақты жаңбыр (бірнеше тәуілік бойы үзіліссіз болуы), қатты қар (12 сағ 20 мм аса тұнба), қатты дауыл (12 сағ және одан да көп болатын ұзақтылығы, 15 мс аса желдің жылдамдығы), қатты мұзтайғағы (20 мм және одан да көп даиметрлі өткізгіштерінің үстіңдегі мұздың болуы), бұршақ, құйын, найзағай, үсік (ауаның тәуілікті температурасының оң болуы кезінде 0°С дейін), ауа температурасының лезде төмендеуі, жоғарлауы (1-2 тәулікте 10°С ауа температурасының өзгеруі), қатты тұман (12 саң ішінде 100 м дейін көріністің нашарлауы), шанды дауыл (12 сағ болатын ұзақтылығы, жел жылдамдығы 15 мс), құрғақшылық (25°С аса ауа температурасы, 30% кем ылғалдылық.

Тұрмыстық ортадағы негативті факторлардың көздері
Тұрмыстық орта деп тұрмыстағы адамға әсер жасайтын элементтер мен факторлардың жиынтығын айтады.
Қазіргі үйлер экология жағынан онды деп айтуға болмайды: құрылыс және өндеу материалдарымен қоса жабдықтар және жиғаздармен ағза үшін зиянды физикалық және химиялық факторларды енгізеді; желдетпе жүйелері пәтерлер ауаның тазалау міндеттеріне жауап бермейді; микроклимат және шу режимі бұзылады; қоқыстың эффективті жою сұрақтары шешілмеген. Ауадағы зиянды заттардың концентрациясы бөлмеде он немесе жүз есе даладан қарағанда жоғары.
Негізгі ластанушы формальдегид болып табылады - синтетикалық материалдардың құрамына кіретін түссіз газ. Синтетикалық материалдар винилхлорид, күкіртсутек, аммиак, ацетон және т.б қосындыларды шығарады. Осының барлығы көздердің шырышты қабаттарын, жоғарғы дем алу жолдарын тітіркендіреді, бас ауруына және жүрек айнауына әкеледі.
Өрт қауіпті және жарылыс қауіпті заттармен абайлап қолдану керек: еріткіштер, ацетон, жанар май, сонымен қатар ауру тудыратын өсімдіктерден, арам шөптен, құртқұмырсқалармен күресу үшін у химикаттары.
Тазалғыш және жуғыш синтетикалық заттар бу мен ұнтақ демін ішке тарту кезінде аллергиялық реақциялар тудырады.
Қауіп газдың ағып кету сонымен қатар өнімдердің жану мүмкіндігінен болатын газды жабдықтары боп көрсетіледі. Адамға электр өрісі әсер етеді. Телевизор алдында көп уақыт бойы тұруға болмайды, өйткені тибиғи фонымен салыстырылатын сәулелену мөлшерін алуға болады.
Жоғары радиобелсенділігі бар материалдар тұрмыс үйлердің құрылыс конструкцияларына өту мүмкін.
ДСӘҰ мәліметі бойынша 70 % зиянды компоненттер ас тағамдарымен адам ағзасына түседі, сонымен қатар алкоголь құмар адамдардың денсаулығы үшін зиянды болып табылады.
Темекі түтін дем алу зиянды болып табылады. АҚШ санауы бойынша, жыл сайын 500-5000 өлімі пассивті темеку тартумен байланысты.

Өмір сүру ортасына және адам ағзасына негативті факторлардың әсері
Бүкіл факторлар ағзаға әсер ету дәреже мен сипаттамасы бойынша зиянды және қауіпті болып табылады.
Зиянды - анықталған жағдайларда науқасқа, қауіпті - анықталған жағдайларда жарақаттануға әкелетін негізгі себебі болып табылады.
Табиғатының әсері бойынша қауіпті және зиянды факторлар бөлінеді:
- физикалық - барлық қозғалатын, кесетін, қулайтын; барометрикалық қысымның, температураның жоғарлауы-төмендеуі; жоғарғы - түтіндеуі, газдануы, шу, діріл, ультродыбыс, инфрадыбыс, ионды, электромагнитті сәулелену, ультрокүлгін және инфрақызыл радиация; жарық ағымының пульсациясы, жарқылдылығы, жарықтылығы; жарық түсудің аздығы, жарықтану қарсыластығының төмендеуі.
- химиялық - технологиялық процестерде қолданылатын зиянды заттар; өнеркәсіп улары; у химикаттары; тағайындауы бойынша дұрыс қолданылмайтын дәрі-дәрмектер құрылғылары.
Биологиялық - бактериялар, вирустар, микроағзалардың ерекше түрлері және олардың өмір тіршілігі үшін қажетті тағамдары; өсімдіатер және жануарлар; қоршаған ортаның биологиялық ластанулары.
Психофизикалық - еңбекті ұйымдастыру және сипаттама ерекшеліктерімен ескертілген өндірістік факторлар; ой жоғары кернеулігі, анализаторлардың аса кернеулігі, еңбектің бірқалыпта болуы, эмоционалды шаршауы.

Зиянды заттардың жалпы сипаттамасы
Зиянды заттар 2 топқа бөлінеді:
-Табиғи - табиғаттағы;
-Антропогенды - адам шаруашылығымен байланысты қоршаған ортаға түседі.
Улы қасиеті үлкен мөлшерде бүкіл заттарда көріну мүмкін. Уларға кішігірім мөлшерде және әдетті жағдайларда зиянды әсерін көрсететін заттарды жатқызуға болады.
Жиі науқасқа әкелетін зиянды заттардың түрлілігіне қарамастан, олардың өз негізінде ұқсас патологиялық процестер болады. Осыдан бүкіл зиянды заттар адам ағзасына әсер ету сипаттамасы бойынша бөлінеді:
Жалпы улағыш - ағзаның жеке жүйелерін зақымдау (ОЖЖ, перифериялық жүйке және қан жүйелері) немесе бүкіл ағзаның улануы, сонымен қатар бүйрек, бауырдың патологиялық өзгерістерді тудырады (көміртек оксиды, цианисты қосылыстар, қорғасын, сынап және т.б.)
- тітіркендіргіш - дем алу жолдардың шырышты қабатының, көздің, өкпелердің, тері жамылғының тітіркенуі (хлор, аммиак, озон, күкірт және азот оксиды және т.б.)
- сенсибиализациялайтын - аллерген ретінде әсер етеді (формальдегидтер, ерітінділер, лак және т.б.)
- мутагенді - генетикалық кодтың бұзылуына, тұқымдас ақпараттың өзгеруі әкеледі (қорғасын, марганец, радиобелсенді изотоптар және т.б.);
- канцерогенды - нашар сапалы жаңа қалыптастырғышты туғызады (хром, никель, асбест, хош иісті көмір сутегі және т.б.)
- репродуктивті (детородную) функцияларға әсер ететін (сынап, қорғасын, стирол, радиобелсенді изотоптар және т.б.)
Мутагенді, канцерогенді және репродуктивті (детородную) функцияларға әсер ететін адам ағзасына химиялық қосылыстар әсерінің алыстанған салдарына жатады. Адам ағзасына әсері жылдар және он жылдықтар бойы көрінеді. Кейінгі ұрпақтарда әр түрлі эффектердің әсері де көрінеді.

Ағзаға зиянды заттардың түсу жолдары
- Дем алу кезінде өкпе арқылы. Осы жол аса қауіпті, өйткені зиянды заттар тармақталған талшықты жасуша арқылы қанға барып, ағза бойы таралады.
- Су және аспен бірге асқазан тракты арқылы. Удың түсуі темекі тартумен, қолың кірленуімен, тамақ тұтыну кезінде, жеке гигиена ережесін сақтамау кезінде түседі. Мысал ретінде қорғасынды алуға болады - жұмсақ металл оңай сүртіледі, қолды кірленеді, нашар жуылады және тамақтану жіне темекі тарту кезінде ағзаға оңайлықпен өтеді. Асқазан трактында заттар оның құрамының әсерінен ағзаға жағымсыз жағынан өзгеру мүмкін. Суда нашар еритін қорғасынның қосылыстры ішек суында жақсы ериді сондықтан да оны жеңіл сіңдіреді.Химиялық заттардың көп бөлігі бауырға түсіп, жиналады және анықталған дәрежеде залалсызданады.
- Зақымдалмаған тері арқылы. Тері арқылы химиялық заттардың өту дәрежесі оның ерігіштігіне, терімен жанасу бетінің өлшеміне, ондағы қанның жылдамдығы мен көлеміне тәуелді болады. Сұйық ұшатын заттар тері бетінен тез арада жоғалады жіне сіңуге үлгермейді. Майланған (аз ұшқыш) заттар теріде жиналады және сіңбейді.

Зиянды заттардың әсері
Оның молекуланың минималды мөлшері өмірге аса маңызды талшықтар - нысана тепе-теңдіктен шығаратын және байлайтын кезінде удың максималды улы әрекеті байқалады. Мысалы, ботулинус токсиндері перифериялық қозғалыстық жүйкелердің аяғында және паралич туғызатын әрбір жүйке талшығына келетін сегіз молекула құрамында жиналатын мүмкіншілігі бар. 1 мг ботулины 1200 г тірі затты, ал 200 г Жердің бүкіл халқын жою мүмкін.
Биологиялықтан басқа заттар адамға фиброгенді әсер ету мүмкін. Осы заттар өкпеге түскеннен кейін өкпе (фибриоз) жасушасының кішігірім кесіп кетуіне әкеледі, пневмокониоз - науқасқа әкелу мүмкін.
Адам ағзасы зиянды заттармен контакта болу кезінде жасушаның зақымдалуына немесе жалпы улануға түсу мүмкін:
- Жалпы (резорбтивті) улану қанға удың сіңуі нәтижесінде дамиды;
- Нақтылы - умен жасушаның жанасуы кезінде зақымдалуы байқалады;
Улану өтеді:
-аса ауыр формада - қауіпсіздік ережелерін сақтамау немесе апаттың болуы нәтижесінде;
-созылмалы - кішігірім мөлшерде біртіндеп ағзада жиналады;
- асқындырылған - аса ауыр формасының пайда болу жағдайына ұқсас, бірақ баяу өтеді.
Бір удың қайталануы нәтижесінде әсерінің байқалатыны:
- сенсибилизация - заттың әсер етуі үлкен эффект тудырады, аллергия пайда болады;
- үйреншіктік - зиянды заттың ағзаға қайта енгендігінен әсері әлсіз болады.

Адам ағзасымен удың залалсыздану жолдары:
Бірінші жолы - удың химиялық құрылымының өзгеруі. У адам ағзасы арқылы өтіп өзінің құрамын өзгертеді, ағзадағы бар химиялық элементтерімен қатынасқа түседі. Нәтижесінде, ағзада ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.