Психика және іс - әрекет туралы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

ЖШС Мейірбике колледжі

Реферат
Тақырыбы: Психика және іс-әрекет

Дайындаған: Сагинова С.
Тобы: 227 фармация
Тексерген: Теңелов Е.Е.

Ақтау, 2018ж.
Психика және іс-әрекет
Психика - обьективті дүниенің субьективті бейнесі және мінез-құлық, жүріс-тұрыспен іс-әрекеттің зерттеушісі. Психикалық құбылыстар - бізді қоршап тұрған сыртқы дүние заттары мен құбылыстарының мидағы әр түрлі бейнелері (мысалы, мұғалім сабақты оқушылардың бәріне бірдей айтады, ал оқушылар әр қалай қабылдайды, яғни әртүрлі түсінеді). Белгілі бір сыртқы әсердің әр түрлі екенін міне осы мысалдан көруге болады. Сонымен психиканың мазмұны реалды бізге тәуелсіз және бізден тыс өмір сүретін болып табылады. Бірақ бұл бейнелер әр адамда, оның өткен тәжірибесіне, мүддесіне, сезіміне, дүниетанымына т.б. байланысты өзіндік ерекшелігімен пайда болады. Олар (түйсік, елес, ой, сезім, тіл, қабілет, қызығу, мінез, әдет, т.б.) Психикалық құбылыстарды біз өз бойымыздан немесе өзгелерден көреміз.
Адамзаттың өзінің тарихын, шығу тегін, тілдері мен салт дәстүрін тануында психология ғылымы ерекше орын алады. Ежелгі ойшылдар адам үшін басқа адамнан артық қызық объекті болмайтынын қателеспей айтқан. Психологияның зерттеу пәнінің негізінде, адам болымысының табиғаты, психикалық құбылыстары, үрдістері, қасиеттері кіреді. Адам дамуының заңдылықтары және оның ерекшеліктері туралы ғылыми ілімдердің жүйесі жалпы қоғамның дамуы үшін қажет.
Психологияның ерекшеліктерін, ежелден адам арқылы тысқары құбылыстар ретінде қабылдап келе жатқандықтан, оларды ғылыми тұрғыдан анықтау қиындыққа соқтырады. Шынайы бір заттың қабылдануы заттың өзінен түбегейлі айырмашылықта болатыны айдан анық. Тәннен жанды бөлек, ерекше нәрсе түрінде қабылдауды мысал ретінде келтіруге болады. Адамдар мен жануарлардың өлетінін, адамның түс көретітін ежелгі адамдар да білген. Осыған байланысты адам екі бөліктен тұрады деген сенім пайда болған: сезілетін тәннен және сезілмейтін жаннан; адамның тірі кезінде жаны тәнінде болады, ал жан тәннен ажырағанда-адам өледі. Адам ұйқыда жатқанда жаны басқа жерге уақытша орын ауыстырады, Осылайша психикалық үрдістер, ерекшеліктер, күйлер ғылыми талдаудың пәні болмас бұрын, адамдардың бір-бірі жайлы психологиялық қарапайым ілімдер жинақталған. Психология көне әрі жас ғылым. Оның мыңжылдық өткені болса да, келешегі де зор. Оның жеке ғылыми пән ретінде таралуына жүз жылға жетер-жетпес уақыт болды, бірақ басты мәселесі, философия пайда болғаннан бері, философиялық ой ретінде кездеседі.
Пәннің атауы ежелгі грек тілінен аударғанда, психология жан туралы ілім дегенді білдіреді. Кең таралған көзқарастар бойынша, алғашқы психологиялық түсініктер діни нанымдармен байланысты болды. Жанды зерттеу және түсіндіру-психология пәнінің қалыптасуының -психология пәнінің қалыптасуының алғашқы кезеңі болып табылады. Сонымен, психология алғашында жан туралы ғылым ретінде анықталды. Алайда, жан дегеніміз не деген сұраққа жауап беру оңай болмады. Әртүрлі тарихи кезеңдердегі ғалымдар бұл сөзге әртүрлі мазмұн берді. Психиканың мәніне деген ғылыми көзқарастардың қалыптасуы және дамуы әрқашанда философияның негізгі мәселесінің шешіміне-материя мен сананың, рухани және материялдық субстанциялардың арақатынасына - байланысты болған. Дәл осы мәселе төңірегінде бір-біріне диаматериялы қарсы екі философиялық бағыттар пайда болды идеалистік және материялистік. Идеалистік философия өкілдері психиканы материядан тыс, жеке болаты, бірінші болаты н құбылыс ретінде қарастырады. Материялдық түсінік психиканы материядан туындайтын, екінші құбылыс түрінде көрсетеді.
Психиканы адамның рухани өмірінің көрінісі және ол барлық материялдық табиғат бағынатын заңдарға бағырбайды,- дап қарастығна идеалистік философия, адам психикасын түсіндірудегі материялдық көзқарасты көптеген ғасырларға ығыстырды. Жан туралы көзқарастыр қандай да болмасын метамарфоздарды бастан өткерсе де , жан өмірдің қозғаушы көзі деген тұжырым тұрақты болып қалды.
Психика заңдылықтары анықтау, заңды деп санауға болатын байланыстар мен қатынастарды анықтау міндетіғылымдағы күрделі міндеттердің қатарына жатады. Қатаң ғылыми көзқарас объективтік заңдылықта анықтауды ғана емес, оның әрекеттерінің салаларын, сонымен бірге оның әрекет жасай алатын ғана жағдайларын табуды талап етеді. Психология ғылымының зерттеу нәтижелелері бұл пәннің барлық салалары мен тармақтарын дамытып отырудың іргетасы болып есептелінеді. Сонымен, психология дегеніміз психиканың айғақтарын, заңдылықтарын және механизімдерін зерттейтін ғылым.
Психика мен оның дамуының пайда болу мәселесі, яғни генезисі тығыз байланысты болады. Сондықтан, психиканың даму үрдісіне деген жалпы көзқарас психиканың пайда болу мәселесінің теориялық шешімінің ерекшеліктерімен сипатталады. Бұл мәселені принциптік тұрғыдан бірнеше жолдары бар. Ой философиясы тарихындағы антропсихизм деп аталатын бұл көзқарас Р.Декарттың атымен байланысты. Оның мағынасы мынада: психиканың пайда болуы адамның пайда болуымен байланысты, психика тек адамда ғана болады. Айтылған мәселені шешетін тағы да бір көзқарас ол психиканы кез-келген тірі материяның қасиеті емес, жүйке-жүйесі бар ағзалар ғана таниды. Бұл көзқарасты нейропсихизм концепциясы деп атайды.
Материалистік психология бұл коцепциялардың біреуін де сөзсіз қабылдай алмайды. Психология ғылымы мүлдем басқа жағдайлардан пайда болып, өз алдына психиканың шығу тегі туралы жауап іздеуге, өмірдің бұл күрделі түрін тудыратын шарттарды сипаттауға тырысады. Өмірдің пайда болуының негізгі шарты болып, қоршаған орта мен зат алмасусыз тіршілік ете алмайтын, ақуызды күрделі молекулалардың пайда болуы саналатыны белгілі.
Өмірлік маңызды әсерлерге қатысты тітіркену үрдістері, тітіркенудің арнайы жоғары түрлерін білдіру және оларды келесі ұрпақтарға бере отырып сақтау, әдітте өсімдіктер өмірі деп аталған, өмірдің даму кезеңін сипаттайды. Психикалық бейнелеудің бастапқы түрінде болатын сезімталдық кез-келген, тіпті өте қарапайым, өміршең денеге тән болатын тітіркенудің дамуы арысында пайда болады деген жорамалды А.Н.Леонтьев енгізді. А.Н.Леонтьевтің жорамалы бойынша, жануарлар, тікелей зат алмасуға енетін биологиялық маңызды әсерлерге ғана емес, өмірге қажетті әсерлердің пайда болуын білдіретін болса, биологиялық маңызы жоқ, бейтарап әсерлерге де жауап қайтарады. Басқаша айтқанда, жануарлар қоршаған ортаға белсенді бейімделіп, тіршілікке қажетті жағдайларды іздейді және ортаның кез-келген өзгерісіне жауап қайтарады.
Биотикалық әсерлерге қатысты, сезімталдықтың және тіршілікке маңызды әсерлердің пайда болуы мен олардың іздерінің жай сақталуын білдіретін бейтарап тітіркендіргіштерге қатысты тітіркенудіңсипатталған үрдістері біржасушалы жануарлардың тірлігін қолдауға жеткілікті, бірақ көп жасушалыларға ауысқанда олар жеткіліксіз болады.
Жүйке жүйесінің эволюциясының келесі кезеңі жоғары омыртқасыздарда, әсіресе, жәндіктерде неғұрлым күрделі болатын ганглиозды жүйке жүйесінің пайда болуына әкеледі. Гангилозды жүйке жүйесінің пайда болуы сияқты, соның көмегімен мінез-құлықты қалыптастыру да тіршілік эволюциясындағы маңызды көтерілісті білдіреді. Неғұрлым қарапайым омыртқасыздардан, өткен кезеңдегімен салыстырғанда, жүйке жүйесінің мүлдем жаңа принцип бойынша ұйымдасқанын байқауға болады.
Мінез-құлықтың кейінгі эволюциясы сыртқы ортадан арнайы ақпаратты қабылдауға мүмкіндік беретін күрделі рецепция аппараттарының пайда болуымен және ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.