Басты сот талқылауының жалпы шарттары туралы

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 25 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
Ш. Есенов атындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университеті комерциялық емес акционерлік қоғамы

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Пәні: Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу құқығы
Тақырыбы: Басты сот талқылауының жалпы шарттары

Орындаған: ЮП-18-3 тобы студенті
Кемалов А.М.
Рецензент: з.ғ.к доцент.,
Алибеков С.К.

Ақтау-2020

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1 БАСТЫ СОТ ТАЛҚЫЛАУЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ ... ... ... ... .5
0.1 Басты сот талқылау жалпы шарттарының ұғымы мен маңызы ... ... ... ... ... ... 5
0.2 Басты сот талқылау сатысының мәні, маңызы және міндеттері ... ... ... ... ... .11
2 БАСТЫ СОТ ТАЛҚЫЛАУЫНА СОТТАЛУШЫНЫҢ КАТЫСУЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ СИПАТЫ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...16
2.1 Басты сот талқылауына сотталушының катысуы, оның құқықтары мен міндеттері ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 16
2.2 Басты сот талқылауының шегі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .18
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..25

КІРІСПЕ

Қурстық жұмыстың жалпы сипаттамасы. Сотта қылмыстық іс жүргізу табиғатына зер салсақ, оны қозғалыс , іс-қимыл , даму деп түсінілетін процесстен бөле-жарып қарауға болмайтынын көреміз. Демек, қылмыстық процесске реттелген үйлесімді жүйесі бар серпінділік тән. Әрбір іс-қимылдың қылмыстық іс жүргізу қатынастарының жалпы құрылымында өз мәні мен орны бар. Іс- қимылдар белгілі бір мақсаттар мен міндеттерді көздейді. Алайда, мақсаттар мен міндеттерге процесске қатысушылар - өзіндік құқықтар мен міндеттер иелерінсіз жетуі мүмкін емес.
Әділетті сотқа жіберу мемлекеттік істің негізгі формасы болып табылады. Сот тек қана азаматтардың құқықтық қорғанысын және мемлекетті ғана қорғап қоймайды, сонымен қатар қоғамдағы демократияны (сөз бостандығын), сот және заң алдында барлығы бірдей жауап беретінін, заң негізіңде әрекет етеді. Соттың үкімінсіз немесе заңсыз ешкім де біздің мемлекеттік конституциямызда қылмыстық жазаға тартылып, негізсіз айыпталмайды.
Сот талқылауында қабылданған шешімнің сапасы тек оның қылмыстық істі жүргізу заңдарының теориялық біліміне ғана емес, сонымен қатар алған білімін іс жүзінде жүзеге асыруға, жеке істерінде, алдын ала дайындық жұмыстарын ұйымдастыру, басты сот процесін білікті өткізу, екі жақтың өтініштерін дұрыс шешу, қорытынды кезеңде негізі қаланған және заңды үкім шығара білуі керек.
Жұмыстың өзектілігі. Қазақстан Республикасы өзін демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет ретінде орнықтырады, оның ең қымбат қазынасы - адам және адамның өмірі, құқықтары мен бостандықтары. Әрбір қымбат қазынаның құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін қорғаудың бірден-бір жолы қылмыстық істер бойынша сот төрелігін жүзеге асырумен байланысты.
Сот әділдігін жүзеге асырудың негізгі нысаны - басты сот талқылауы болса, оның орталық кезеңі сот тергеуі болып табылады. ҚР ҚІЖК 311-бабының 3-бөлігіне сәйкес, соттың үкімі тек сот отырысында зерттелген дәлелдемелерге ғана негізделуі тиіс [1,128-бет]. Осыған орай, сот тергеуі барысында барлық дәлелдемелер тікелей, ауызша тексеріліп, зерттеледі, айыптау және қорғау тараптарымен қосымша дәлелдемелер ұсынылады, соның негізінде сот жарыссөзінің негізі құрылып, соттың ішкі сенімі бойынша бағалануға жатады.
1997 жылы 13 желтоқсанда қабылданған Қазақстан Республикасының қылмыстық іс жүргізу кодексі (әрі қарай ҚР ҚІЖК) басты сот талқылауының екі нысанын қарастырған - жалпы тәртіппен және қысқартылған тәртіппен басты сот талқылауы, ал 2006 жылдан бастап алқабилердің қатысуымен басты сот талқылауы күрделенген нысанда жүзеге асырылуда.
Берілген курстық жұмыстың мақсаты - Аталған жұмыстың мақсаты, сот тергеуіне қатысушылардың ролін сараптай отырып, іс бойынша ақиқатты анықтаудағы сот тергеуінің маңыздылығын көрсету; айыптау және қорғау тараптарының өзара құқықтық қатынастарына кешенді сараптау жүргізу арқылы олардың тең құқықтылығын салыстыру және бәсекелестік қағидасының шынайы жүзеге асырылуын зерттеу; сондай-ақ жекелеген санаттағы қылмыстық істер бойынша сот тергеуінің ерекшеліктерін зерттеу және оны жетілдіруге бағытталған ұсыныстар беру. Басты сот талқылауы орталық кезеңінің теориялық, әдістемелік және құқықтық негіздерін, сот тәжірибесін зерттеу негізінде қылмыстық іс жүргізудегі сот тергеуін жетілдіруге бағытталған тұжырымдар жасап, ұсыныстар беру аталған жұмыстың мақсатын құрайды.
Осыған сәйкес курстық жұмыстың міндеті:
Басты сот талқылауының жалпы шарттарымен, қылмыстық заңмен бекітілген нормаларымен істің мән-жайын ашып, ерекшеліктерін анықтайды, олар тұрақты және барлық қылмыстық іс жүргізудің алғашқы кезеңін өзгеріссіз қалдырады.
Курстық жұмыстың объектісі - Қылмыстық іс бойынша сот әділдігін жүзеге асыру барысындағы сот талқылауы кезеңінің қызметі диссертациялық зерттеудің объектісі болып табылады.
Курстық жұмыстың пәні - Сот талқылауының тәртібін, негіздері мен шарттарын реттейтін қылмыстық іс жүргізу заңы, сот талқылауы субъектілерінің іс жүргізудегі мәртебесі.
Курстық жұмыстың құрылымы. Аталған тақырыпта жазылған курстық жұмыстың көлемі кіріспеден, екі бөлімнен, қорытынды және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
1 БАСТЫ СОТ ТАЛҚЫЛАУЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
2.1 Басты сот талқылау жалпы шарттарының ұғымы мен маңызы

Басты сот талқылауының жалпы шарттары, қылмыстық заңмен белгіленген нормалар істің мән-жайларын ашып, оның тұрақты және бүкіл қылмыстық процестің бірінші сатысын өзгеріссіз қалдыратын белгілерін анықтайды.
Қазақстан Республикасы Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 40-тарауындағы сот ісін жүргізудің жалпы шарттарына мыналар кіреді:
- тікелей және ауызша іс жүргізу (ҚР Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 311-бабы);
- сот талқылауының жариялылығы (ҚР Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 29-бабы);
- тараптардың теңсіздігі (ҚР Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 21, 23-баптары);
- сот құрамын өзгертпестен (ҚР ҚІЖК-нің 312-бабы);
- запастағы судья (ҚР Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 313-бабы);
- төрағаның өкілеттіктері (ҚР ҚІЖК-нің 314-бабы)
- сотталған адамның қатысуы (ҚР ҚІЖК-нің 315-бабы);
- қорғаушы мен прокурордың негізгі сот талқылауына қатысуы (ҚР ҚІЖК-нің 316, 317-баптары); Жәбірленушінің басты сот талқылауына қатысуы (ҚР ҚІЖК-нің 318-бабы);
- азаматтық талапкердің немесе азаматтық жауапкердің негізгі сот ісін жүргізуге қатысуы (ҚР ҚІЖК-нің 319-бабы);
- басты сот талқылауының шектері (ҚР ҚІЖК 320-бабы);
- басты сот талқылауын кейінге қалдыру және қылмыстық істі тоқтата тұру (ҚР Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 321-бабы);
- бұлтартпау шарасы туралы шешім қабылдау (ҚР ҚІЖК 322-бабы);
- істі қосымша тергеуге жіберу (ҚР Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 323-бабы);
- істің негізгі сот отырысында тоқтатылуы (ҚР Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 324-бабы);
- Басты сот талқылауында шешім қабылдау тәртібі (ҚР Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 325-бабы);
- басты сот талқылауының тәртібі (ҚР Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 326-бабы);
- Басты сот талқылауында тәртіпті қамтамасыз ету шаралары (ҚР Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 327-бабы);
- негізгі сот отырысының хаттамалары мен түсініктемелері (ҚР ҚІЖК 328, 329 баптары);
- негізгі сот отырысының хаттамасына ескертулерді қарау (Қазақстан Республикасы Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 330-бабы);
Сот процесі қылмыстық сот төрелігі принциптеріне негізделген. Қылмыстық процестің негізгі бөлігі сотта өтеді. Бұл жағдайда жалпы сот ісін жүргізудің түрлерін қарастырып, қысқаша сипаттама беру қажет.
Сотта тікелей тыңдау өткізіліп, іс бойынша барлық қатысушылар тыңдалып, дәлелдемелер жариялануы керек. Сот сот отырысында ұсынылған дәлелдемелер негізінде ғана үкім шығара алады. Судья заттай дәлелдемелермен және істің басқа жазбаларымен танысып қана қоймай, олармен танысып, айыпталушылардан, жәбірленушілерден жауап алуға, сарапшылардың пікірін тыңдауға, хаттаманы және басқа құжаттарды тексеруге міндетті. Соттың өзі зерттемеген және хаттамада көрсетілмеген дәлелдемелер сотқа ұсыныла алмайды.
Жәбірленушінің немесе куәгердің заңсыз айғақтары да кіруге жіберілуі мүмкін, ал сот құрамы өзгерген жағдайда сот отырысында алынған дәлелдемелер негізсіз, өйткені сот отырысы жаңа судья, судья, прокурор, қорғаушы және басқаларды таныстырудан басталуы керек.
Сот талқылауының негізгі шарттарының бірі - тергеу хаттамаларын, салыстыру актілерін, басқа құжаттарды салыстыру. Сотталушыдан, жәбірленушіден, куәдан жауап алу кезінде сот ауызша сұрақ қойып, жауабын ауызша қабылдап, оны ауызша талқылауы керек. Сонымен қатар, процесстегі жеке істер жазбаша түрде ресімделеді.
Сот талқылауының тікелей және ауызша сипаты заңда көзделген дәлелдемелер үшін негіз болатын сот отырысына қатысушылардың сөздері мен дәлелдерімен анықталады. Бұл куәгерлердің, сотталушылардың, жәбірленушілердің және басқалардың жауаптары. Олардың айғақтары ерекше жағдайларда ғана, яғни ҚР Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 353-бабында көзделген жағдайда ғана жария етілуі мүмкін.
Гласность - соттағы сөз бостандығы. Сіз бұқаралық ақпарат құралдарымен қоғамның сот ісін жүргізуге қатысуы, сот ісін жүргізу, естігеніңіз бен көргеніңіз туралы бөлісе аласыз. Сот кеңесін қоспағанда, барлық іс жүргізу жариялылық қағидатына негізделген.
Сот ісі үзіліп, қозғалған іс бойынша шешім шығарылмайынша сот басқа іске ауыса алмайды. Әмбебаптық - сот тергеуі істің барлық мүмкіндіктерін, айыпталушыны әшкерелейтін және ақтайтын шараларды да зерттеуі керек.
Істі қараудың толықтығы істі дұрыс дәлелдеу үшін қажетті және жеткілікті мән-жайларды тергеу бойынша шаралар қабылдауы керек.
Объективтілік - бұл тараптардың алдын-ала ойластырылған түсініктерге, бейтараптыққа, айыптауға немесе ақтауға қатысты біржақты болуы.
Соттың құрамын өзгерту мүмкін емес, істі бір судья немесе бір судья алқасы қарайды. (ҚР Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 312-бабы). Егер судьялардың біреуі процеске қатыса алмаса, оны басқа судья ауыстырады және іс қайта қаралады. Тек Қазақстан Республикасы Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 313-бабында көзделген жағдайларда судья ауыстырылады. Орынбасар судья сот отырысының басталуынан бастап қатысуы керек, егер судьялардың біреуі науқас болмаса немесе басқа себептермен болмаса. Қандай да бір себептермен кетіп қалған жағдайда судья ауыстырылады.
Бұл жағдайда сот процесі жалғасады. Орынбасар судьяны шақыру туралы шешім сот талқылауына дайындық кезінде қабылданады. Сот отырысын дайындау кезінде орынбасар судьяны шақыру немесе шақырмау мәселесі шешіледі.
Төрағалық етушінің негізгі процестегі өкілеттіктері. Ол сот отырысын басынан аяғына дейін басқарады. Төрағалық етуші барлық сот отырыстарында сұрақтар қояды және ұжымдық шешімге байланысты кеңесті басқарады. Төраға шешім туралы жиналыс бөлмесінде хабарлайды. Ол сот отырысының тәртібін жариялайды және сот талқылауының заңдылығы мен тәртібінің сақталуын қамтамасыз етеді.
Төрағалық етуші сот отырысына төрағалық етеді, объективті және бейтараптықты сақтай отырып, әділ сот талқылауының мүддесі үшін жағдайды жан-жақты және толық зерттеу үшін қажетті жағдайлар жасайды, сонымен қатар соттың тәрбиелік әсерін қамтамасыз етеді. Төрағалық етуші сот залындағы тәртіпке жауап береді (Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 314-бабы).
Төрағалық етуші барлық процеске қатысушыларға олардың құқықтары мен міндеттерін және оларды жүзеге асыру тәртібін түсіндіреді.
Төрағалық етушінің шешімі сот талқылауына қатысушы барлық адамдар үшін міндетті болып табылатындығын ескеру қажет. Егер олардың біреуі төрағалық етушінің әрекеттеріне қарсылық білдірсе, бұл қарсылық сот отырысының хаттамасына енгізіледі (ҚР ҚІЖК-нің 314-бабының 3-бөлігі).
2. Басты сот талқылауы сотталушының міндетті қатысуымен өткізіледі. Сотталушы болмаған жағдайда істі қарау кейінге қалдырылады. Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 315-бабына сәйкес сот сотталушының дәлелсіз себепсіз келмегендігін көрсетуге, сондай-ақ оған қатысты бұлтартпау шарасын қолдануға немесе өзгертуге, мысалы, бұлтартпау шарасын қолдануға құқылы. Егер қорғаншы сот отырысына келуден бас тартса, сот ол жоқ кезде қорғаушының міндетті қатысуымен істі қарауға құқылы.
Айта кету керек, іс сотталушы болмаған кезде келесі ерекше жағдайларда қайтарылуы мүмкін: егер сотталушы істі қарауға кішігірім қылмыс ісіне оның қатысуынсыз жүгінсе, сотталушы Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерде болады немесе сотқа келуден бас тартады.
Қорғаушының негізгі сот ісін жүргізуге қатысу тәртібі мен шарттары. Қазақстан Республикасы Конституциясының 16-бабында айтылғандай, айыпталушының құқықтары қамауға алынғаннан немесе айып тағылған сәттен бастап, ҚІЖК-нің 69-бабында көзделгендей талап етілуі мүмкін.
Қазақстан Республикасы Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 316-бабына сәйкес қорғаушының негізгі сот талқылауына қатысудың шарттары мен тәртібі келесідей:
Сотталушының қорғаушысы дәлелдемелерді зерттеуге қатысады, сотқа тағылған айыптың мәні және оның негізділігі туралы, сотталушының жауапкершілігін жеңілдететін немесе негіздейтін мән-жайлар туралы, жаза және сот процесі барысында туындайтын басқа мәселелер бойынша өзінің пікірін береді.
Егер қорғаушы келмей қалса және оны осы сот отырысында ауыстыру мүмкін болмаса, сот талқылауы кейінге шегеріліп, оны ауыстыру тек сотталушының рұқсатымен жүзеге асырылады. Егер сотталушы ұзақ уақытқа шақырған қорғаушының қатысуы мүмкін болмаса, сот отырысы кейінге қалдырылады. Айыпталушыдан басқа адвокат таңдауын сұрайды, егер ол бас тартса, оған жаңа адвокат тағайындайды.
Жаңа қорғаушыға сот талқылауына дайындалуға қажетті уақыт беріледі және ол істі бастағаннан кейін сот процесі қайта басталады.
3. Қазақстан Республикасы Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 317-бабына сәйкес прокурордың (прокурордың) басты сот талқылауына қатысу шарттары мен тәртібіне мыналар жатады:
прокурор негізгі сот отырысына қатысуы керек;
жеке айыптау ісіне прокурордың қатысуы міндетті емес;
күрделі және көп эпизодты істер бойынша мемлекеттік айыптауды бірнеше прокурор қолдай алады;
егер прокурордың сот талқылауына одан әрі қатысуы мүмкін болмаса немесе денсаулығына байланысты басқа прокурормен ауыстырылуы мүмкін болса.
Прокурордың талабы бойынша сот оған іс материалдарымен танысуға уақыт бере алады, бірақ бұл сотта осы уақытқа дейін жасалған әрекеттерді қайталауға әкелмейді.
Айыптауды қолдау үшін прокурор:
дәлелдемелер ұсыну және оларды зерттеуге қатысу;
айыптаудың мәні бойынша өз пікірін білдіреді;
сот процесінде туындайтын басқа мәселелер бойынша шешім шығарады;
сотқа қылмыс туралы заңды қолдану және сотталушыға жаза тағайындау туралы ұсыныстар енгізу;
Егер бұл азаматтардың құқықтарын, мемлекеттік немесе қоғамдық мүдделерін қорғау талап етсе, прокурор азаматтық талап қояды немесе оны қолдайды.
Айыптауды қолдай отырып, прокурор заң талаптары мен істің барлық мән-жайларының нәтижелеріне сүйене отырып, өзінің ішкі көзқарастарын басшылыққа алады. Прокурор айыптауды өзгерте алады, егер ол сотталушының жағдайын нашарлатпаса және оның қорғану құқығын бұзбайтын болса немесе ол айыптау сотта қанағаттандырылмайды деген қорытындыға келсе, ол өзінің себептерін түсіндіре отырып, айыптаудан бас тартуы керек.
Егер прокурор сотта айып тағылған жоқ деп қорытынды жасаса, ол айыптаудан (толық немесе ішінара) бас тартуға міндетті. Бұл жағдай сот процесін жалғастыруға негіз болуы мүмкін. Прокурордың қылмыстық іс қозғаудан бас тартуына сот тергеуі немесе сот процестері кезінде жол беріледі. Прокурор тағылған айыпты толығымен жоққа шығарған жағдайда, егер жәбірленуші де тағылған айыпты теріске шығарса, сот істі өзінің шешімімен тоқтатады. Бұл жағдайда сот істі тоқтату туралы шешім қабылдауы керек. Егер жәбірленуші айыптау қорытындысын сұраса, сот істі қарауды жалғастырады және жалпы айыпталушыны кінәсіз деп санайды. Бұл жағдайда прокурор сот отырысына одан әрі қатысудан босатылады, ал айыптауды жәбірленушінің өзі немесе заңды өкілі арқылы қолдайды.
Прокурор мен жеке айыптаушы айыптаудан ішінара бас тартқан жағдайда, сот істі айыптаудың тарапы тағылған айыптан бас тартатын бөлігінде тоқтатады. Айыптардың қалған бөлігі жалпы тәртіпте қарастырылады.
Егер прокурор айыптауды өзгертсе және жәбірленуші бұрынғы айыптауды сұрамаса, сот жаңа айыптау бойынша істі қарайды.
Жәбірленушінің негізгі сот талқылауына қатысуы. Егер жәбірленуші сотқа дәлелсіз себептермен келмесе, сот істі қарауды жалғастыра немесе кейінге қалдыруы мүмкін. Ол үшін жәбірленушінің сот талқылауына қатыспауы істің барлық мән-жайларын толық анықтауға және оның құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауға әсер етпеуі керек.
Жәбірленушінің өтініші бойынша сот оны белгілі бір уақытта дәлел келтіруге келуге міндеттей отырып, оны сот отырысынан босата алады. Бұл жағдайда жәбірленуші сотқа келу үшін уақыт белгілеуі керек. Жеке айыптау ісі кезінде жәбірленушінің сотқа дәлелсіз себептермен келмеуі істің тоқтатылуына әкеледі. Ал егер сотталушының талабы бойынша іс мәні бойынша жәбірленушінің қатысуынсыз қаралуы мүмкін болса.
4. Сот отырысына азаматтық талапкер, азаматтық жауапкер немесе олардың өкілдері қатысады. Азаматтық талап қоюшы немесе оның өкілі сотта болмаған кезде азаматтық талап қаралмайды. Азаматтық талапкер азаматтық іс жүргізу кезінде талап қою құқығын сақтайды. Азаматтық талапкердің немесе оның өкілінің өтініші бойынша сот азаматтық талапты азаматтық талапкердің қатысуынсыз қарауға құқылы. Егер сот оны қажет деп тапса немесе талапты прокурор қанағаттандырса, сот азаматтық талап қоюшының немесе оның өкілінің қатысуына немесе болмауына қарамастан қарайды. Азаматтық талапкердің немесе оның өкілінің келмеуі азаматтық талапты қарауды тоқтатпайды.
5. Заңға сәйкес, сот талқылауының аясы тек прокуратурада тараптардың қатысуымен шыққан үкіммен шектеледі.
Қазақстан Республикасы Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 320-бабының 1-бөлігінде айтылғандай, негізгі сот талқылауы тек айыпталушыға қарсы және сотқа тағылған айыптау шеңберінде ғана жүргізіледі.
Негізгі тесттің шектерін өзгерту мүмкін емес. Сот тек айыпталушыларға қатысты ғана шешім шығарады (олардың кінәлі немесе кінәлі емес).
Қазақстан Республикасы Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 320-бабының 2-бөлігі сот отырысын соттың оны кінәлі деп таныған бөлігімен шектейді. Айыпталушы сотталушының жағдайы нашарламаған және оның қорғану құқығы бұзылмаған жағдайда ғана өзгертуге болады.
Сот отырысының аясы сот отырысында қойылған айыптаумен шектеледі. Егер айыптау сот шешімімен өзгертілсе, сот айыптау қорытындысын қайта қарауға құқылы емес.
Басты сот талқылауы кезінде алдын ала сот отырысында алғашқы айыптауды неғұрлым ауыр айыптау түріне өзгерту сотталушының жағдайын нашарлатуы мүмкін. Жазаның ауыр болатыны анық. Алайда қылмыстық заң шектен тыс жазаларды қолдануға жол бермейді. Қылмыстық кодекстің арнайы бабының максималды және минималды шектерінде жасалған іс-әрекеттер жоғарыда қарастырылған қосымша немесе ауыр жаза қолданылған жағдайда өзгертілмейді.
Барлық жағдайда қылмыстық іс айыптауды өзгерту үшін қосымша тергеуге жіберіледі.
Егер айыпталушының жағдайын және қылмысты ескере отырып, айыпталушының жазасын жеңілдететін мән-жайлар болса, сот үкім шығаруға және сот талқылауын жалғастыруға құқылы.
Басты сот талқылауын кейінге қалдыру және қылмыстық істі тоқтата тұру. Сот отырысына шақырылған адамдар, сотталушы, жәбірленуші, қорғаушы, куәлар және т.с.с. Егер сот отырысы шақырылған адамдардың біреуінің болмауына немесе жаңа дәлелдемелер алу қажеттілігіне байланысты мүмкін болмаса, сот сот отырысын кейінге қалдыру туралы шешім шығарады.
Мұндай жағдайларда істің тоқтатылуы, қолданылуы керек шаралар және дәлелдеудің қажеттілігі сот шешімінде көрсетілуі керек (ҚР АІЖК-нің 321-бабы).
Басты сот талқылауын кейінге қалдырудың негіздері алдын ала тыңдау сатысында да, алдын ала тергеу сатысында да, әдетте, Қазақстан Республикасы Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 50-бабының 1 және 2-тармақтарында көрсетілген.
Сотталған адамды ұстау (қамауға алу) мерзімі сот сотқа іс түскен күннен бастап үкім шыққанға дейін алты айдан аспауы керек. Алайда, ауыр қылмыстар туралы істер бойынша сот қамауға алу мерзімін он екі айға дейін ұзартуға құқылы.
Егер іс он екі ай ішінде аяқталмаса, қамауда ұстау мерзімі аяқталғаннан кейін, сот бұлтартпау шарасын үй қамаққа алу немесе бұлтартпау шарасын шығарумен ауыстыруы керек. Әдетте, бұл жаза ауыр қылмыс жасаған адамдарға қолданылмайды. (ҚР Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 322-бабы).
Істің негізгі сот отырысында тоқтатылуы алдын ала сот отырысымен бірдей. Бұл негіздер ҚР ҚІЖК-нің 317-бабының 6-тармағында және ҚР ҚІЖК-нің 38-бабының 1-тармағында айыпталушыны жауапқа тартудан бас тартқаны үшін ҚР Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 37-бабының 3-12-тармақтарында көрсетілген.
Басты сот талқылауында шешім шығару тәртібі. Басты сот талқылауы кезінде сот сот шешетін барлық мәселелер бойынша шешім қабылдайды, олар сот отырысында жариялануы керек.
Сонымен қатар, Қазақстан Республикасы Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 325-бабының 2-тармағында істі қосымша тергеуге жіберу, істі тоқтату, іс бойынша іс жүргізуді тоқтата тұру, алдын-алу шарасын таңдау, өзгерту немесе жою, бас тарту, сараптама тағайындау және жеке шешімдер мәжіліс залында рәсімделіп, жеке құжат ретінде тіркеледі.
Барлық басқа шешімдер соттың шешімі бойынша кеңесу бөлмесінде немесе сол сот отырысы залында шешім сот отырысының хаттамасына ене отырып қабылданады.

2.1 Басты ассот асталқылау ассатысының асмәні, асмаңызы асжәне асміндеттері

Қылмыстық асіс асжүргізу асбойынша асорын асалған асқылмыстық асәрекетке асқатысты асқылмыстық асіс асқозғалып, асалдын асала астергеу ассатысында астергеу аскезінде астергеліп, асқылмыстық асіс асжүргізу асзаңына ассәйкес, асайыпталушыға асқатысты асзаң асбойынша асдәлелдемелерді асжинастыра аскеле асайыптау асқорытындысымен асқорытындылай асотырып асісті ассотқа асжібереді. асҚылмыстық асісті асбасты ассот асталқылауында асқарастыру асүшін ассотқа аскеліп астүскен асқылмыстық асісті асбасты ассот асталқылауын астағайындау ассатысында асзерттеудің, асқарастырудың асжолы асәр астүрлі. асСол асжолдар асарқылы асбасты ассот асталқылауын астағайындау ассатысының аснысандарын асайқындауға асболады. ас
Кейбір ассудьялар асіспен астанысуды асайыптау асқорытындысынан асбастап, асқылмыстық асіс асбойынша асжалпы асмағлұмат асалып, асістің асөзге асде асқұжаттарымен астанысады. асБасқа ассудьялар асқылмыстық асісті асалдымен асқылмыстық асісті асқозғау асқаулысынан асбастап, асіс асбойынша астіркелген асқұжаттарды асретімен асқарастырып асшығады. асЕнді асбасқа асбіреулері асең асалдымен асайыпталушы асретінде асқылмысты асжауаптылыққа астарту астуралы асқаулымен астанысып асоны асайыптау асқорытындысымен ассалыстырғаннан аскейін, асіс асқұжаттарын асретімен асқарастыра асбастайды. асСот астәжірбиесі асжәне асжеке асбақылау асмұндай астәсілдің астолыққанды асекенін аскөрсетеді. асБұл ассоттың асбірден астағайындалған асайыптың аскөлемі асмен асдәлелдемелерді асанықтауға, асқылмыстық асістің асөзгеде асқұжаттарын асмеңгеруді асжеңілдететін асжәне асалдын асала астергеу асқұжаттары асбойынша асайыптау асқорытындысының аснегізділігін астексеруге асмүмкіндік асбереді.
Сонымен асқатар, асалдын асала астергеу аскезіндегі аскедергілерді асжоюға асжәне асдәлелдемелерде аскездесетін асқарама-қайшылықтарға аскөңіл асаударуға асмүмкіншілік асбереді.
Қылмыстық асіспен астанысудың асқандай асжолын астаңдағанына асқарамастан, ассот асістің асәрбір аспарағын, асәрбір асқұжатын асоқып, астанысуы аскерек. асСонымен асқоса, ассотпен асзерттелінетін асістің асбарлық асмән-жайларын асанықтау асмаңызды. асБұл асүшін асқажет асболса, асарнаулы асәдебиетке, астехникалық асқұралдарға, аснормативтік асактілерге, асинструкцияларға, асбасты ассот асталқылауында асшешілетін ассұрақтар асбойынша асҚазақстан асРеспубликасының асЖоғарғы асСотының асқаулысына асжүгіну асқажет.
Сот асталқылауында асіс асбойынша асбарлық асдәлелдер астікелей асзерттелуге астиіс. асСот ассотталушы асадамның, асжәбірленушінің, аскуәлардың асайғақтарын астыңдауы, ассарапшылардың асқорытындыларын асжария асетуі асжәне асзерттеуі, асзаттай асдәлелдемелерді астексеруі, асхаттамалар асмен асөзге асде асқұжаттарды асоқуы, асҚазақстан асРеспубликасының асҚІЖК-де аскөзделген асжағдайларды асқоспағанда, асдәлелдемелерді асзерттеу асжөнінде асбасқа асда ассот асіс-әрекеттерінін асжүргізуі астиіс.
Істі асбір ассудья аснемесе ассудьялардың ассол асбір асқұрамы асқарайды. асСудьялардың ас асбірінің ас ассот асталқылауына асқатысуды асжалғастыруы асмүмкін асболмаған аскезде асол асбасқа ассудьямен асауыстырылады, асал асісті асталқылау асҚазақстан асРеспубликасы асҚІЖК-нің ас313-бабында аскөзделген асжағдайларды асқоспағанда асқайтадан асбасталады. асТалқылау асүшін асұзақ асуақытты асқажет асететін асісті асалқалы асқарау аскезінде асзапастағы ассудья астағайындалуы асмүмкін. асЗапастағы ассудья асбасты ассот асталқылауында ассот асотырысы асашылғаннан асбастап аснемесе ассот асоның асқатысуы астуралы асшешім асқабылдаған аскезден асбастап асқатысады асжәне ассудьялардың асбірі асшығып асқалған асжағдайда асоны асалмастырады. асБұл асретте асісті асталқылау асжалғастырыла асбереді. асЗапастағы ассудья ассудьялардың асбірі асшығып асқалған асжағдайда ассоттың асқұрамына аскірген аскезден асбастап ассудьяның асқұқықтарын аспайдаланады. асШығып асқалған ассудьяның асорнына аскірген асзапастағы ассудья аскез-келген ассот асәрекетін асжаңартуды асталап асетуге асқұқылы ас[1, ас41].
Басты ассот асталқылауына асқатысатын асмүдделі асжәне асмүдделі асемес асадамдардың, ассондай-ақ аспроцеске асқатысатын асбасқа асадамдардың асқатысуы аскелесі асжағдайларда асжүзеге асасырылады. асБасты ассот асталқылауы асАІЖК-нің ас315-бабының ас2-бөлігінде аскөзделген асжағдайларды асқоспағанда, ассотталушының асміндетті асқатысуымен асөткізіледі. асСотталушы асболмаған асжағдайда асісті асқарау аскейінге асқалдырылады. асСот ассотталушының асдәлелді ассебепсіз аскелмеуіне ассілтеме асжасауға, асоған асқатысты асбұлтартпау асшарасын асқолдануға аснемесе асөзгертуге асқұқылы. асЕгер ассотталушы ассот асотырысына аскелуден асбас астартса, ассот асол асжоқ аскезде асқорғаушының асміндетті асқатысуымен асісті асқарауға асқұқылы. асСотталушы асжоқ асболған асжағдайда асісті асталқылауға:
ұсақ асқылмыс асжасағаны асүшін асайыпталушы асісті асоның асқатысуынсыз асқарауға асөтініш асберді;
сотталушы асҚазақстан асРеспубликасының асшегінен астыс асжерде асболған асжәне ассотқа аскелуден асжалтарған асжағдайларда асғана асқабылдауға асболады.
Негізгі ассот асталқылауы асжәбірленушінің аснемесе асоның асөкілінің асқатысуымен асөтеді. асЖәбірленуші асболмаған аскезде ассот асісті асқарауды аскейінге асқалдыру аснемесе асмүмкін асболса, асжәбірленуші асболмаған аскезде асістің асбарлық асмән-жайларын астолық асанықтау асжәне асоның асқұқықтары асмен асзаңды асмүдделерін асқорғау астуралы асшешім асқабылдайды. асЕгер ассот асотырысына асжәбірленушінің асөкілі асқатысса, ассот асбұл асмәселені асөкілдің аспікірін асескере асотырып асшешеді. асЖәбірленушінің асөтініші асбойынша ассот асоны асбелгілі асбір асуақытта асдәлел аскелтіруге аскелуге асміндеттей асотырып, асоны ассот асотырысына асқатысудан асбосата асалады. асЖеке асайыптау асісінде асжәбірленушінің ассотқа ассебепсіз ассебептермен аскелмеуі асістің астоқтатылуына асәкеп ассоқтырады, асбірақ ассотталушының асталабы асбойынша асіс асмәні асбойынша асжәбірленушінің асқатысуынсыз асқаралуы асмүмкін ас[2, ас318-бап]. асСот асотырысына асазаматтық асталапкер, асазаматтық асжауапкер аснемесе асолардың асөкілдері асқатысады. асЕгер асазаматтық асталапкер аснемесе асоның асөкілі ассотқа аскелмесе, асазаматтық асталап асқаралмайды. асАзаматтық асталапкер асазаматтық асіс асжүргізу аскезінде асталап асқою асқұқығын асөзіне асқалдырады. асАзаматтық асталап асқоюшының аснемесе асоның асөкілінің асөтініші асбойынша ассот асазаматтық асталапты асазаматтық асталапкердің асқатысуынсыз асқарауға асқұқылы ас[3, ас45]. асЕгер ассот асоны асқажет асдеп астапса аснемесе асталапты аспрокурор асқанағаттандырса, ассот асазаматтық асталап асқоюшының аснемесе асоның асөкілінің асқатысуына аснемесе асболмауына асқарамастан асқарайды. асАзаматтық асталапкердің аснемесе асоның асөкілінің аскелмеуі асазаматтық асталапты асқарауды астоқтатпайды. асБасты ассот асталқылауы астек асайыпталушыға асқатысты асжәне ассотқа астағылған асайыптау асшеңберінде асғана асжүзеге асасырылады ас[2-бап, ас320-бап] асАйыптау астек ассотталушының асжағдайы аснашарламаған асжәне асоның асқорғану асқұқығы асбұзылмаған асжағдайда асғана асөзгертілуі асмүмкін. асЕгер аснегізгі ассот асталқылауы аскезінде асалдын асала ассараптама ассатысында асбастапқы асайыптаудың аснегізсіз асөзгеруіне асбайланысты асайыптауды аснеғұрлым асауырға асауыстыру асқажет асболса, ассот асісті асбасқа асқатысушылардың аспікірін асескере асотырып, асайыптаушы астараптың асталабы асбойынша асжеті аскүн асішінде асқарайды. астыңдауды асжаңа асалдын асала ассот асотырысына асқалдыруы асмүмкін. асЕгер ассот асотырысы асшақырылған асадамдардың асбіреуінің аскелмеуіне аснемесе асжаңа асдәлелдемелер асалу асқажеттілігіне асбайланысты асмүмкін асболмаса, ассот асісті асқарауды аскейінге асқалдыру астуралы асшешім асшығарады. асБұл асжағдайда ассот аскелмеу аснемесе асжаңа асдәлелдемелер асалу астуралы асшақыру асшараларын асқолданады. асСот асісті асқарау асмерзімін асбелгілейді ас[4, ас131].
Қазақстан асРеспубликасы асҚІЖК-тің ас50-бабының асбірінші асжәне асекінші асбөліктерінде аскөзделген аснегіздер асболған аскезде ассот асбір аснемесе асбірнеше ассотталушыға асқатысты асіс асбойынша асіс асжүргізуді асосы асжағдайлар асжойылғанға асдейін асуақытша астоқтатады асжәне асбасқа ассотталушыларға асқатысты ассот асталқылауын асжалғастыра асбереді. асЖасырынып асжүрген ассотталушыны асіздеу ассот асқаулысымен асжарияланады. асБасты ассот асталқылауы аскезінде ассот ассотталушыға асқатысты асбұлтартпау асшарасын астаңдап асалуға, асөзгертуге аснемесе асоның аскүшін асжоюға асқұқылы. асСотталушыны асбұлтартпау асшарасы асретінде асқамауға асалу асмерзімі асістің ассотқа астүскен аскүнінен асбастап асүкім асшығарылғанға асдейін асалты асайдан асаспауға астиіс. асАуыр асқылмыстар астуралы асістер асбойынша асҚазақстан асРеспубликасы асҚІЖК-нің ас ас322-бабының асекінші асбөлігінде аскөрсетілген асмерзім асөткеннен аскейін ассот асөзінің асқаулысымен асқамауға асалу асмерзімін асон асекі асайға асдейін асұзартуға асқұқылы. асЖоғарыда аскөрсетілген асқамау асмерзімдері асаяқталғаннан аскейін ассот ассотталушыға асбұлтартпау асшарасын асүйде асқамауда асұстау аснемесе асешқайда аскетпеу астуралы асқолхат асберуге асауыстыруға астиіс. асҚазақстан асРеспубликасы асҚІЖК-нің ас322-бабының асекінші асжәне астөртінші асбөліктерінде асбелгіленген асшектеулер асаса асауыр асқылмыстар астуралы асістерге асқолданылмайды. асСот асҚІЖК-тің ас303- асбабында аскөзделген асталаптарды асескере асотырып, асісті асқосымша астергеуге асжібереді. асІс асқосымша астергеу асаяқталғаннан аскейін ассотқа аскеліп астүскен аскезде ассот асотырысын ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.