Қазақстан Республикасының халықаралық шарты негізінде баланы қайтару туралы немесе балаға қатысты қол жеткізу құқықтарын жүзеге асыру туралы арыздарды қарау бойынша іс жүргізу
Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
Ш. Есенов атындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университеті комерциялық емес акционерлік қоғамы
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Пәні: Қазақстан Республикасының Азаматтық іс жүргізу құқығы
Тақырыбы: Қазақстан Республикасының халықаралық шарты негізінде баланы қайтару туралы немесе балаға қатысты қол жеткізу құқықтарын жүзеге асыру туралы арыздарды қарау бойынша іс жүргізу.
Орындаған: ЮП-18-3 тобы студенті
Ибрагимов Жандос А.
Рецензент: з.ғ.к доцент., Садуақасова Л.О.
Ақтау-2020
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1 Қазақстан Республикасының халықаралық шарты және бала құқығы туралы конвенция ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5
1.1 Қазақстан Республикасының халықаралық шарты ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ...5
1.2 Бала құқығы туралы конвенция ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...6
2 Қазақстан Республикасының халықаралық шарты негізінде баланы қайтару туралы немесе балаға қатысты қол жеткізу құқықтарын жүзеге асыру туралы арыздарды қарау бойынша іс жүргізу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .17
2.1 Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарт негізінде баланы қайтару туралы немесе балаға қатысты қол жеткізу құқықтарын жүзеге асыру туралы арыз беру және оны қарау тәртібі мен талап қоюды қамтамасыз ету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..17
2.2 Баланы қайтару туралы немесе қол жеткізу құқықтарын жүзеге асыру туралы іс бойынша соттың шешімі, соттың шешіміне апелляциялық шағымды, прокурордың өтінішхатын беру мерзімі және істі апелляциялық сатыдағы сотта қарау мерзімі мен сот қаулыларының көшірмелерін жіберу ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..18
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 21
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... .23
КІРІСПЕ
Қазақстан Республикасының халықаралық шарты- Қазақстан Республикасы шет мемлекетпен немесе халықаралық ұйыммен жазбаша нысанда жасасқан және мұндай келісімнің бір құжатта немесе өзара байланысты бірнеше құжаттарда екендігіне қарамастан, сондай-ақ оның нақты атауына қарамастан халықаралық құқық реттейтін халықаралық келісімді түсіну керек.
Мұндай келісім бір құжатта немесе өзара байланысты бірнеше құжатта жасалғанына, сондай-ақ, нақты атауына (мысалы, конвенция, пакт, келісім және т.б.) қатыссыз халықаралық құқықпен реттеледі. Халықаралық шарттар, Қазақстан Республикасы атынан - мемлекетаралық шарттар, Қазақстан Республикасы Үкіметінің атынан - үкіметаралық шарттар, орталық атқару органдарының, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Президентіне тікелей бағынатын және есеп беретін мемлекеттік органдар атынан - мекеме аралық шарттар болып табылады.
Балалар құқығы туралы конвенция. Әлемдегі бірінші Балалар құқықтарын қорғау ұйымы 1919 жылы пайда болды, 1924 жылы Ұлттар Лигасының бала құқықтары жөніндегі Женева декларациясы, 1959 жылы БҰҰ Бас Ассамблеясының бала құқықтары декларациясы қабылданып, 1979жыл халықаралық балалар жылы болып жарияланды, осыдан 10 жыл өткен соң Бала құқықтары туралы Конвенция қабылданды. Қазақ АКСР кезінде 1923 жылғы мамыр айында республиканың Халық Комиссарлары Кеңесі Қазақ АКСР бірыңғай еңбек мектептерінің жарғысын қабылдады.
Бұл конвенцияны міндетті екенін барлық БҰҰ-ға Қазіргі кезде бала құқықтарын қамтамасыз етуге байланысты мәселелер бүкіл әлем қызығушылығын туғызып отыр. Бұл қоғамның өміршеңдігін кепілдік етудегі және оның келешек дамуын болжаудағы өсіп келе жатқан ұрпақтың
анықталған рөлімен түсіндіріледі. Бірақ, шынында, әлемдегі бірде бір ел мемлекет бала құқықтарын сақтау жөнінен өзін үлгі етіп қоя алмайтындығын айтқан жөн. Демократиялық және экономикасы дамыған мемлекеттердің өзінен-ақ кәмелетке толмағандар арасындағы қылмыс санының өсуі, әлеуметтік жағдайы төмен отбасылардың болуын, медициналық қызметтің жеткіліксіздігінен балалар өлімінің көбеюін, бақылаусыз балалар санының ұлғаюын көруге болады. Осы фактілердің барлығы бала мәселесін тек қана ұлттық тәсілдермен шешу мүмкін еместігін дәлелдейді. Мемлекет пен қоғам балаларды тәрбиелеу саласында қандай да бір тиімді шаралар қолданғанымен, ата-ана махаббатын, олардың қамқорлығын еш уақытта айырбастай алмайды.
Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарт негізінде Қазақстан Республикасына заңсыз алып өткен немесе Қазақстан Республикасында күштеп ұсталып отырған баланы қайтару немесе осындай балаға қатысты қол жеткізу құқықтарын жүзеге асыру туралы арызды (бұдан әрі - баланы қайтару немесе қол жеткізу құқықтарын жүзеге асыру туралы арыз) оның қорғаншылық құқықтарын немесе қол жеткізу құқықтарын жауапкер бұзды деп пайымдаған ата-ана немесе өзге де тұлға сотқа береді не прокурор сотқа береді.
Баланы қайтару немесе қол жеткізу құқықтарын жүзеге асыру туралы арыз кәмелетке толмағандардың істері жөніндегі мамандандырылған ауданаралық сотқа беріледі.
Егер баланың Қазақстан Республикасының аумағында болу орны белгісіз болса, баланы қайтару туралы немесе қол жеткізу құқықтарын жүзеге асыру туралы арыз баланың Қазақстан Республикасындағы соңғы белгілі болған болу орны бойынша немесе жауапкердің Қазақстан Республикасындағы соңғы белгілі болған орны бойынша осы баптың екінші бөлігінде көзделген сотқа беріледі.
Баланың болу орны өзгерген жағдайда баланы қайтару немесе қол жеткізу құқықтарын жүзеге асыру туралы арыз осы бапта белгіленген соттылық қағидаларын сақтай отырып, арызды өзінің іс жүргізуіне қабылдаған соттың қарауына жатады.
1 Қазақстан Республикасының халықаралық шарты және бала құқығы туралы конвенция
1.1 Қазақстан Республикасының халықаралық шарты
Қазақстан Республикасының халықаралық шарты- Қазақстан Республикасы шет мемлекетпен немесе халықаралық ұйыммен жазбаша нысанда жасасқан және мұндай келісімнің бір құжатта немесе өзара байланысты бірнеше құжаттарда екендігіне қарамастан, сондай-ақ оның нақты атауына қарамастан халықаралық құқық реттейтін халықаралық келісімді түсіну керек.
Мұндай келісім бір құжатта немесе өзара байланысты бірнеше құжатта жасалғанына, сондай-ақ, нақты атауына (мысалы, конвенция, пакт, келісім және т.б.) қатыссыз халықаралық құқықпен реттеледі. Халықаралық шарттар, Қазақстан Республикасы атынан - мемлекетаралық шарттар, Қазақстан Республикасы Үкіметінің атынан - үкіметаралық шарттар, орталық атқару органдарының, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Президентіне тікелей бағынатын және есеп беретін мемлекеттік органдар атынан - мекеме аралық шарттар болып табылады.
Азаматтардың құқықтары, бостандықтары және міндеттеріне қатысты ресми жарияланбаған халықаралық шарттар қолданылуға жатпайды. Қазақстан Республикасы ратификацияланған халықаралық шарттардың республика заңдарынан басымдығы болады және халықаралық шарт бойынша оны қолдану үшін заң шығару талап етілетін жағдайдан басқа реттерде, тікелей қолданылады.
Ратификацияланған халықаралық нормаларды сот практикасында белсенді қолдануды қамтамасыз ету үшін Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты 2008 жылдың 10 шілдесінде Қазақстан Республикасы халықаралық шарттарының нормаларын қолдану туралы нормативтік қаулы қабылдады. Онда ол судьяларды Қазақстан Республикасындағы қолданыстағы құқықтық құрамдас бөлігі болып табылатын Республика қатысатын халықаралық шарттардың нормаларын басшылыққа алуды міндеттеді.
Қазақстан Республикасының халықаралық шарттары туралы 2005-жылғы 30 маусымдағы заңының 20-бабына сәйкес, мемлекет қолданыстағы әрбір халықаралық шарт міндетті түрде орындауға тиіс.
Халықаралық құқықтық нормаларды қабылдау - мемлекеттіктің ішкі және сыртқы саяси ахуалдың мүддесіне бағытталған, яғни Қазақстан халықаралық шарттарға қатысушы мемлкет болғандықтан, онда көзделген құқықтық нормаларды жүзеге асыруға міндетті мемлекет болып табылады.
Қазақстан БҰҰ Жарғысында және Адам құқықтарының жалпыға ортақ декларациясында адам құқықтарын қорғаудың жалпыға танылған қағидаларын қолдайтынын мәлімдеді. Қазақстан Республикасының Конституциясында адам, оның өмірі, құқықтары мен бостандықтары мемлекеттің ең құнды байлықтары деп көрсетілген.
Қазақстан адам құқықтары мен бостандықтарын қорғауда аз жұмыстар атқармады. Ұлттық Құқықтық саясат тұжырымдамасында 2010 жылдан бастап 2020 жылға дейін құқықтық мемлекет қағидаларын одан әрі бекіту процесінде бір жағынан, адам мен азаматтың конституциялық құқықтары мен бостандықтарын жүзеге асырудың ықтимал кепілдіктеріне барынша, ал екінші жағынан, барлық мемлекеттік органдар, лауазымды тұлғалар, азаматтар мен ұйымдардың конституциялық міндеттерді сөзсіз және толық орындалуына қол жеткізу болып табылады.
Қазақстан тәуелсіздік алған жылдар ішінде заңнаманы жетілдіру және оны біздің еліміз ратификациялаған адам құқықтары туралы халықаралық құжаттармен сәйкестікке келтіру жөнінде жұмыстар атқарып келеді. Осыған байланысты, Президент жанындағы Адам құқықтары жөніндегі комиссия, Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкіл, Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы Отбасы істері және гендерлік саясат жөніндегі ұлттық комиссия сияқты құқық қорғау мекемелері құрылды. Егеменді еліміздің өркендеуіне, алға қойған мақсатына жетіп, әлемдік қауымдастықта беделді орынға иеленуде халықаралық шарттар - маңызды құралдардың бірі.
1.2 Бала құқығы туралы конвенция
Әлемдегі бірінші Балалар құқықтарын қорғау ұйымы 1919 жылы пайда болды, 1924 жылы Ұлттар Лигасының бала құқықтары жөніндегі Женева декларациясы, 1959 жылы БҰҰ Бас Ассамблеясының бала құқықтары декларациясы қабылданып, 1979жыл халықаралық балалар жылы болып жарияланды, осыдан 10 жыл өткен соң Бала құқықтары туралы Конвенция қабылданды. Қазақ АКСР кезінде 1923 жылғы мамыр айында республиканың Халық Комиссарлары Кеңесі Қазақ АКСР бірыңғай еңбек мектептерінің жарғысын қабылдады.
Баланың мынылaрға құқығы бар:
туған кезінде ат алуға, азаматтық алуға, соның арқасында ата-анасы кім және солар тарапынан қамқорлыққа ие болуға құқылы. (7-ші баб)
индивидуалдығының сақталуына құқы бар. (8-ші бабы)
өз ата-анасымен бірге тұруға құқылы; егер баланы бір, әлде екі ата-анасымен айырса, ата-анасымен байланыста болуға құқылы. (9-шы бабы)
өз ата-анасымен кез-келген елге кетуге және ата-анасымен қайта қауышуға немесе ата-анасымен жеке қарым-қатынас жасау мақсатымен кез-келген елге келу құқығы бар. (10-шы бабы)
емін-еркін ііөз іікөзқарасын іібілдіруге, ііинформация ііалуға, іішекараға іітәуелсіз ііинформация ііжәне ііидеяларын іітаратуға ііқұқы іібар. іі(12-ші, іі13-ші іібаптар)
ерік іібостандығына, ііұждан іібостандығына, іідін іібостандығына ііқұқы іібар. іі(14-ші іібаб)
ешқандай іімемлекет ііпен ііқоғам іітарапынын ііқысымсыз іібасқа ііадамдармен іікездесуге ііжәне ііассоциацияға іікіруге іінемесе ііоны ііөзі ііемін-еркін ііқұруға ііқұқы іібар. іі(15-ші іібабы)
жеке ііөміріне, ііжанұя ііісіне ііжәне ііүй іііші ііісіне, ііжазысқан ііхаттарға ііараласпауына ііқұқы іібар, ііөсең-аяңдар іімен іі ііжаладан ііқорғаныс ііалуға ііқұқы іібар.(16-шы іібаб)
жоғары іістандартқа іісай іімедициналық іікөмек ііалуға ііқұқылы. іі іі іі іі іі іі(24-ші іібаб)
ішіне ііәлеуметтік іісақтандыру іікіретін, ііәлеуметтік ііқамсыздандырудың ііигілігін ііқолдануы
1959 ііжылғы ііБала ііқұқықтары іідекларациясының іімұнан ііарғы іідамуы іімен іібала ііқұқығына ііқатысты ііжағдайды іізаңдық іітүрде іібекітуі ііүшін, іімемлекет іітарапынан іі1989 ііжылы іі20 ііқарашада ііБалалар ііқұқығын ііқорғау ііжайлы ііжан-жақты ііКонвенция ііқабылданды.
Бұл ііконвенцияны ііміндетті ііекенін іібарлық ііБҰҰ-ға ііҚазіргі іікезде іібала ііқұқықтарын ііқамтамасыз ііетуге іібайланысты іімәселелер іібүкіл ііәлем ііқызығушылығын іітуғызып ііотыр. ііБұл ііқоғамның ііөміршеңдігін іікепілдік ііетудегі ііжәне ііоның іікелешек іідамуын ііболжаудағы ііөсіп іікеле ііжатқан ііұрпақтың
анықталған іірөлімен іітүсіндіріледі. ііБірақ, іішынында, ііәлемдегі іібірде іібір ііел іімемлекет іібала ііқұқықтарын іісақтау ііжөнінен ііөзін ііүлгі ііетіп ііқоя ііалмайтындығын ііайтқан ііжөн. ііДемократиялық ііжәне ііэкономикасы іідамыған іімемлекеттердің ііөзінен-ақ іікәмелетке іітолмағандар ііарасындағы ііқылмыс іісанының ііөсуі, ііәлеуметтік ііжағдайы іітөмен ііотбасылардың ііболуын, іімедициналық ііқызметтің ііжеткіліксіздігінен іібалалар ііөлімінің іікөбеюін, іібақылаусыз іібалалар іісанының ііұлғаюын іікөруге ііболады. ііОсы ііфактілердің іібарлығы іібала іімәселесін іітек ііқана ііұлттық іітәсілдермен іішешу іімүмкін ііеместігін іідәлелдейді. ііМемлекет ііпен ііқоғам іібалаларды іітәрбиелеу іісаласында ііқандай ііда іібір іітиімді іішаралар ііқолданғанымен, ііата-ана іімахаббатын, ііолардың ііқамқорлығын ііеш ііуақытта ііайырбастай ііалмайды.
Бала ііқұқықтары іітуралы ііКонвенция іі- іі1994 ііжылы;
Шет ііелден ііалимент ііөндіріп ііалу іітуралы ііКонвенция іі1999 ііжылы;
Жұмысқа ііқабылдау ііүшін ііең іітөменгі ііжас іітуралы ііКонвенция іі- іі2000 ііжылы;
Балаларды іісаудалауға ііжәне іібалалар іізинақорлығына ііқатысты іібаланың ііқұқықтары іітуралы ііконвенцияның ііфакультативтік ііхаттамасы ііжәне ііБалалардың ііқарулы ііқақтығыстарға ііқатысуына іібайланысты іібаланың ііқұқықтары іітуралы ііконвенцияның ііфакультативтік ііхаттамасы іі- іі2001 ііжылы;
іі ХЕҰ-ның іібалалар ііеңбегінің ііең іінашар іітүрлеріне іітыйым іісалу ііжәне ііжою ііжөніндегі іішұғыл іішаралар іітуралы іі№ іі182 ііКонвенциясы іі- іі2002 ііжылы;
2004 ііжылдың ііқараша ііайында іі- ііҚазақстан ііБҰҰ-ның ііадамдарды іісаудалауға ііқарсы іікүрес іітуралы ііконвенциясы іімен ііоның ііқорытынды ііхаттамасына ііқол ііқойды.
іі 2003 ііжылғы іі4 іімаусымдағы ііДенсаулық іісақтау ііжүйесі іітуралы;
іі 2004 ііжылғы іі16 іімаусымдағы ііАзаматтардың ііұрпақты ііболу ііқұқықтары ііжәне ііоларды ііжүзеге ііасыру іікепілдіктері іітуралы;
іі 2004 ііжылғы іі9 іішілдедегі ііКәмелетке іітолмағандар ііарасындағы ііқұқық іібұзушылықтардың ііпрофилактикасы іімен іібалалардың ііқадағалаусыз ііжәне ііпанасыз ііқалуының ііалдын ііалу іітуралы;
іі 2003 ііжылғы іі14 ііқыркүйектегі ііЙод іітапшылығы ііауруларының ііпрофилактикасы іітуралы;
іі 2005 ііжылғы іі8 іішілдедегі ііӘскери ііміндет ііжәне ііәскери ііқызмет іітуралы іі- ііҚР ііЗаңдары ііқабылданды. іі іі
Белгілі іібір іімөлшерде іібалалардың іізаңды ііқұқықтары іімен іімүдделерін іісақтауға ііқатысты ііұлттық іісаясатты ііжүзеге ііасыруға іібілім ііберу, ііденсаулық іісақтау, іікедейлікті іітөмендету, іікөші-қон іісаясаты, іідемографиялық іідаму, іімүгедектерді ііоңалту ііжәне іібасқа іісалалардағы іібалалардың ііқұқықтарын ііқорғау іімәселелері ііжөніндегі іімемлекеттік іісалалық іібағдарламалар іібағытталған. іі
іі Он іісегіз ііжасқа іітолмаған ііадам іібала ііболып іітанылады.Әрбір іібаланың іімүмкін ііболғанша ііотбасында ііөмір іісүруге ііжәне іітәрбиеленуге ііқұқығы, ііөзінің ііата-анасын іібілуге, ііолардың ііқамқорлығына ііжәне іісолармен іібірге іітұруға ііқұқықтары іібар. ііБала ііотбасында іі ііөз іімүддесін іі ііқозғайтын іікез іікелген іімәселені іішешу іікезінде ііөзінің ііпікірін іі іібілдіруге, іісондай ііақ іікез іікелген іісот іінемесе ііәкімшілік іііс ііқарау іібарысында іітыңдалуға ііқұқылы.Он ііжасқа іітолған іібаланың ііпікірі, ііегер іібұл ііпікір ііоның іі іімүдделеріне ііқайшы іікелмейтін ііболса іі ііескерілуі ііміндетті. ііБаланың ііат ііалуға, ііәкесінің ііатын ііжәне іітегін ііалуға ііқұқығы іібар. ііБаланың ііаты ііата-анасының іікелісімімен іі,аты ііжөні ііәкесінің ііатымен іінемесе ііұлттық іітарихи іідәстүрлерге іісай ііаталарының ііатынан ііберіледі. ііБаланың ііатына іінемесе іітегіне іідеген іікеліспеушіліктер іісот іітәртібімен ііғана іішешіледі. ііОн ііжасқа іітолған іібаланың ііатын іінемесе іітегін іітек іібаланың іікелісімімен ііғана ііөзгертуге ііболады.
іі іі Баланың ііұлты ііоның ііата-анасының іі ііұлтымен ііайқындалады.Егер ііата-анасының ііұлттары ііәр іітүрлі ііболса, іібаланың ііқалауы іібойынша ііоған ііжеке іікуәлік ііберген іікезде іі ііәкесі іінемесе іішешесінің ііұлтын ііалуына іі ііболады. ііКәмелет ііжасқа іітолғанға іідейін іібала ііәке-шешесінің іітарапынан ііжасалған ііқиянаттардан ііқорғалуға ііқұқықты.
Баланың іімүліктік ііқұқығы ііда іібар, ііол іікөбінесе іібаланың ііөз ііата-аналары іімен ііотбасының ііөзге ііде іімүшелерінен ііасырап-бағу ііүшін ііқаражат іікөмегін ііалуына іібайланысты. іі
Алименттер, іізейнетақы іімен ііжәрдемақылар ііата-анасының ііатына іікеліп іітүседі, іібірак ііолар іібалаларды ііасырап-бағуға, іібілім ііберуге ііжәне іітәрбиелеуге ііжұмсалуы іікерек.
Мемлекет іібалалардың іімүдделерін ііқорғап ііжәне іібалаларды ііотбасында іітәрбиелеу іібалаларға іітәрбие ііберудің ііең іітәуір іітүрі ііекендігін іітани ііотырып, іітәрбиенің ііотбасылың іітурінің ііартықшылығын іізаң ііжолымен іібекітті. ііҚазіргі іікезде іібалалар іідеревнясының, ііотбасылық іібалалар ііүйлерінің ііқұрылып, ііөріс ііалуы іікездейсоқ ііжай ііемес.
Мемлекет іібалаларға ііқамқорлық іікөрсете ііотырып, іібала іітуғанда ііжәрдемақы іітелейді, іікөп іібалалы ііотбасыларына іібарынша іікөмектесіп ііотырады.
Ата-аналар ііөздерінің ііконституциялық ііміндеттерін ііеркімен ііорындамаған ііжағдайда, ііолардан ііалиментті іімәжбурлеп ііөндіріп ііалу ііда іімемлекеттің іібалалар ііқұқығын ііқорғауының іібір іікерінісі ііболып іітабылады. ііДекларация іібарлық ііата-аналарға, ііәйелдер іімен ііеркектерге, ііерікті ііұйымдарға, ііжергілікті іібилікке ііжәне іімемлекет ііөкіметіне, іібала ііқұқығын іісыйлау, іімойындау ііжәне ііүндеу ііретінде ііидеясын іібейнелейді.
Асыранды, іімүгедек іібалалардың ііқұқығы
Мүгедек іі- ііауыру іінемесе ііжарақат ііалу іінәтижесінде, ііөмір іібойына іінемесе ііұзақ ііуақытқа ііеңбек ііқабілетін ііжоғалтқан ііадам іі.
Қазақстанда іімүгедек іібалалар іібасқа іібалалармен іібірдей іібілім ііалуға ііқұқылы. ііҚазіргі іітаңда іібалабақшаларда ііерекше іібілім ііберуге ііқажеттілігі іі іібар іі27 іімыңға ііжуық іібүлдіршін іітәрбие ііалуда. ііОның іі1000-нан ііастамы іі - ііинклюзивті іібалалар. іі
Мектептерде ііерекше іібілім ііберуге ііқажеттілігі іібар іі63 іімыңнан ііастам іібала ііоқып ііжүр. ііОлардың іі27 іімыңы ііинклюзивті ііформатта ііоқиды. іі
Техникалық ііжәне іікәсіптік іібілім ііберу іісаласында іі2500-ден ііастам іібала іібілім ііалуда.
- ііБілім ііжәне ііғылым ііминистрлігі іімүгедек іібалалар ііүшін іі68 іімамандық іібойынша ііарнайы іібағдарламалар ііәзірлемекші. ііБиыл іі20 іімамандық іібойынша ііжұмыстар іібасталып іікетті. іі
- ііМектептер іімен ііколледждерге ііжан іібасына ііқаржыландыру ііәдістемесіне ііерекше іібілім ііберуге ііқажеттілігі іібар іібалалар ііүшін ііекі ііесе іітөленетін іікоэффициент ііқарастырылған. іі
- ііЕліміздің іі17 ііжоғары ііоқу ііорнында іідефектология іімамандығы іібойынша іібакалавриатқа іігрант іісаны іі250-ден іі400-ге іідейін іікөбейді. ііАлғаш іірет іімагистратураға іі110, іідокторантураға іі30 ііорын іібөлініп ііотыр. іі
- ііБарлық ііпедагогикалық іімамандықтар іібойынша ііинклюзивті іібілім ііберу ііпәні іі - ііміндетті. іі
- ііАлғаш іірет ііпедагогикалық ііколледждерде іікоррекциялық іідене іішынықтыру іімұғалімі іімен іімектепке іідейінгі іілогопед ііквалификациялары ііенгізіліп, ііосы ііжылы ііоқыту іібасталды. ііҚазақстанда іібұған іідейін ііондай іімамандар ііболмаған.
- ііТехникалық, іікәсіптік ііжәне ііжоғары іібілім ііберу ііұйымдарында ііI, ііII іітоптағы ііжәне іібала іікезінен іімүгедек іібалаларға іібір ііпайыздық ііқабылдау ііквотасы ііарқылы іігранттар ііқарастырылған. іі
- ііКөру, ііесту ііқабілеті іібұзылған іібалалар ііжоғарғы іімемлекеттік іішәкіртақы ііалуға ііқұқылы. іі
Жалпы ііқағидаттар
іі іі іі іі іі ііМыналар:
іі іі іі іі іі ііа) ііадамға іітән ііқадір-қасиетті, ііоның ііөз іітаңдауын ііжасау ііеркіндігін ііқоса ііалғандағы ііжеке іідербестігін ііжәне іітәуелсіздігін ііқұрметтеу;
іі іі іі іі іі ііb) іікемсітпеушілік;
іі іі іі іі іі ііс) ііқоғамға іітолық ііжәне іітиімді іітарту ііжәне ііқосу;
іі іі іі іі іі ііd) іімүгедектердің ііерекшеліктерін ііқұрметтеу ііжәне ііоларды ііадами ііалуан іітүрліліктің іікомпоненті ііжәне ііадамзаттың іібір іібөлшегі ііретінде ііқабылдау;
іі іі іі іі іі ііе) іімүмкіндіктер іітеңдігі;
іі іі іі іі іі ііf) ііқолжетімділік;
іі іі іі іі іі ііg) ііерлер іімен ііәйелдердің іітеңдігі;
іі іі іі іі іі ііh) іімүгедек іібалалардың іідаму ііқабілеттерін ііқұрметтеу ііжәне іімүгедек іібалалардың ііөз ііжеке ііқасиетін іісақтау ііқұқықтарын ііқұрметтеу ііосы ііКонвенцияның ііқағидаттары ііболып іітабылады.
Мүгедек іібалалар
іі іі іі іі іі іі1. ііҚатысушы іімемлекеттер іімүгедек іібалалардың ііадамның іібарлық ііқұқықтары іімен іінегізгі іібостандықтарын іібасқа іібалалармен іітең іідәрежеде іітолық ііжүзеге ііасыруын ііқамтамасыз ііету ііүшін іібарлық ііқажетті іішараларды ііқабылдайды.
іі іі іі іі іі іі2. ііМүгедек іібалаларға ііқатысты іібарлық іііс-қимылдарда іібірінші іікезекте іібаланың ііжоғары іімүдделеріне іікөңіл іібөлінеді.
іі іі іі іі іі іі3. ііҚатысушы іімемлекеттер іімүгедек іібалалардың ііоларды ііқозғайтын іібарлық іімәселелер іібойынша ііөздерінің іібасқа іібалалармен іітең іідәрежеде ііолардың ііжасы іімен іікәмелеттілігіне іісәйкес іікелетін іітиісті іісалмаққа ііие ііболатын іікөзқарастарын ііеркін іібілдіру ііжәне ііосы ііқұқықты іііске ііасыруға іімүгедектігі іімен ііжасына іісәйкес іікелетін іікөмекті ііалуға ііқұқығы ііболуын ііқамтамасыз ііетеді.
Асыранды іібалалардың ііқұқығы.
Шетелдік ііазаматтарға ііасырап ііалуға ііберілген іібалаларға іібақылау ііжасауды ііҚазақстан ііРеспубликасының іішетелдегі іідипломатиялық ііөкілдіктері іімен ііконсулдық іімекемелері ііжүзеге ііасырады. ііАлайда ііосы іішетелдік іібала ііасырап ііалушыларды іітексеруді ііжүзеге ііасыратын ііконсулдық іімекемелерде ііштат іілауазымдарының ііжетіспеушілігі ііжəне ііконсулдық ііқызметкерлердің ііасырап ііалынған іібалалардың іітұруы іімен іітəрбиеленуін іітексеруде іікейбір іішет іімемлекеттердегі ііадамның ііжеке ііөміріне ііараласуға іітыйым іісалынуымен іібайланысты ііқиындықтардың ііда ііболуын ііескерген ііжөн.
Дүниежүзі іібойынша іібалаларын ііхалықаралық ііасырап ііалуға ііұсынатын ііелдердің ііішінде ііҚытай, ііВьетнам, ііҚазақстан ііалғашқы ііорындарды ііалуда. ііБала ііасырап ііалуға іібайланысты ііқызметтерін ііқаржылық іінегізде ііұсынатын ііұйымдар ііагенттіктер іідеп ііаталады. ііҚазақстан ііРеспубликасы ііБас ііпрокуратурасының іідеректері іібойынша, ііҚазақстан ііаумағында іібала ііасырап ііалу ііжөніндегі іішетелдік іікомпаниялардың іі28 ііөкілдігі ііжұмыс ііжасайды. ііАлайда, ііПавлодар ііоблысы ііпрокуратурасының ііақпараты іібойынша, іітек ііоблыс ііаумағында іі16 іішетелдік ііагенттіктер ііжəне іі12 іібала ііасырап ііалушылардың ііделдалдары ііжұмыс ііістейді. ііОсылайша, ііҚазақстан ііаумағында ііжұмыс ііжасайтын іібала ііасырап ііалу ііжөніндегі ііхалықаралық ііагенттіктердің іісаны іітуралы іідеректер ііжүйеленбеген.
Америкада ііда іібала ііасырап ііалу ііқызметін ііұсынатын іікомпаниялар ііжетерлік. ііСолардың іібірі іі- ііFor ііThis ііChild іі(Осы іібала ііүшін) іідеп ііаталады іі. ііАталған ііұйымның ііресми іісайтында ііҚазақстаннан іібала ііасырап ііалуға ііұсынылатын іібағалар іібелгіленген. ііҰсынылған ііқызмет іітүріне іібаланың іікүллі ііқұжаттарын ііреттестіру, іікеңес ііберу, ііҚазақстандағы іібала ііасырап ііалу ііісін ііжəрдемдесетін ііарнайы ііұжымның ііқызметі, ііүй ііжалдау, ііБілім ііжəне ііғылым ііминистрлігінің ііжұмысын іітүсіндіріп, ііминистрлікпен ііжəне іібалалар ііүйінің ііөкілдерімен іікездесу, ііАлматы іімен ііаймақта іібала ііасырап ііалудың іібарлық ііқадамын іітүсіндіру іікіреді. ііОсы ііқызметтері ііүшін ііАмерика іікомпаниясы іі21000 ііАҚШ іідолларын ііалмақ. ііБұдан іібөлек, ііесептелмеген іітағы іібасқа ііда іішығындар іібар ііекен. ііОлардың ііішіне іібалалар ііүйлеріне, ііондағы іітəрбиешілер іімен іітəрбиеленушілерге іісыйлық ііберу. ііОл іішамамен іі500 іідоллар іімаңайында. ііСонда ііжалпы ііесепте іішамамен іі30000 ііАҚШ іідолларына ііҚазақстаннан іібала ііасырап ііалуға ііболады.
Қазақстан ііРеспубликасының ііазаматтығы іітуралы ііЗаңға іісəйкес ііҚазақстан ііРеспубликасының ііазаматы ііболып іітабылатын іішетелдіктер ііасырап ііалған іібала іікəмелеттік ііжасқа іітолғанға іідейін ііҚазақстан ііРеспубликасының ііазаматтығын іісақтайды. ііЯғни, ііоларға іікəмелеттік ііжасқа іітолғанша іідейін ііқос ііазаматтықты ііиелену ііқұқығы ііберілген. ііЗаңның ііосы іінормасы іікөптеген ііжағдайларда іішет іімемлекеттердің іізаңнамалық ііпрактикасымен іішиеленісіп ііжатады. ііОсылайша, іімысалы, ііАҚШ ііазаматы ііасырап ііалған іібала ііжедел іітүрде ііосы ііелдің ііазаматтығын ііалуға ііміндетті. ііСонымен ііқатар іі1 ііжасқа ііжетер-жетпестен ііасырап ііалған іібаланың ііаты-жөні ііөзгертіледі.
Қазақстан ііРеспубликасы ііазаматы ііболып іітабылатын іібалаларды ііасырап ііалуға іітілек іібілдірген іішетелдіктерді ііесепке ііалу ііəлі ііде ііжүргізілуде.
Қазіргі іікезде ііелімізде іібала ііасырап ііалушылардың іісаны ііөсіп іікеледі. ііМұны ііҚазақстан ііРеспубликасы ііСыртқы ііістер ііминистрліің іішетелдік іімекемелердің ііқызметіне ііжүргізген ііталдауы іібойынша іісоңғы ііуақыттағы ііқазақстандық іібалаларды ііасырап ііалуға ііниет іібілдіруші іішетелдік ііазаматтардың ііөтініштерінің ііөсу ііүрдісі іідəлелдейді. іі
Патронат- ііата-анасының ііқамқорлығынсыз ііқалған іібаланы іішарт іібойынша іібасқа ііазаматтардың ііотбасына іітәрбиелеуге ііберетін іітәрбиенің іібір іітүрі.
Қазіргі іікезде ііжетім іібаланың ііжарым іікөңіліне ііқуаныш іісыйлап, іібаланы ііөз ііқамқорлығына ііалып, ііоларға ііата-аналық іімахаббатын іісыйлаған ііжандар іібаршылық. ііСондай ііалтын ііжүректі ііжандарға ііүкіметіміз ііқолдау іікөрсетуде. ііМысалы, іісоңғы ііжылдары іібаланы ііжаңа ііотбасына іібейімдеудің іітағы іібір іітүрі іі- ііпатронаттық іітәрбие ііжолға ііқойылды. ііПатронаттық іітәрбиенің іі- ііжетімдіктің ііалдын ііалуға ііжәне іібаланың ііүлкендермен, ііайналасындағы ііадамдармен іітұрақты іітүрде ііқарым-қатынас ііжасап ііотыруына ііжәне ііолардың ііпсихикасының іідұрыс іідамуына ііәсері іімол. ііПатронат- ііата-анасының ііқамқорлығынсыз ііқалған іібалалар ііқорғаншы ііжәне ііқамқоршы ііорган іімен іібаланы іітәрбиелеуге ііалуға іітілек іібілдірген іітұлға ііжасасқан іішарт іібойынша ііазаматтардың ііотбасына ііберілетін іітәрбиенің іінысаны. ііҚорғаншы ііжәне ііқамқоршы ііоргандар іібалалар ііпатронаттық іітәрбиешілерге іітәрбиелеуге ііберу іікезінде ііоның ііэтникалық іішыққан іітегін, іібелгілі іібір іідінге ііжәне іімәдениетке ііқатысын, ііана іітілін ііескере ііотырып, іібаланың іімүддесін іібасшылыққа ііалады. ііАғайындыларды, ііолардың іімүдделеріне ііжауап ііберетін ііжағдайларды ііқоспағанда, ііажыратуға ііжол ііберілмейді.
Баланы ііпатронаттық іітәрбиешілерге ііберу ііпікірі ііескеріле ііотырып, ііал ііон ііжасқа іітолған іібаланы ііберу ііоның іікелісімімен ііжүзеге ііасырылады.
Патронаттық іітәрбиешілерге ііберілген іібала ііалиментке, іізейнетақыға, ііжәрдемақыға ііжәне іібасқа ііда ііәлеуметтік іітөлемдерге ііқұқығын, іісондай-ақ іітұрғын ііүй-жайға ііменшік ііқұқығын іінемесе іітұрғын ііүй-жайды ііпайдалану ііқұқығын іісақтайды. іі іі ііТұрғын ііүй іі-жайы ііболмаған ііжағдайда іітұрғын ііүй іізаңдарына іісәйкес ііоған іітұрғын ііүй-жай ііберілуге ііқұқығы ііболады.
Патронаттық іітәрбиешілерді іііріктеуді ііқорғаншы ііжәне ііқамқоршы ііоргандар ііжүзеге ііасырады. ііӘрбір іібаланы ііасырап-бағуға ііай іісайын ііҚазақстан ііРеспубликасының ііүкіметі іібелгіленген іітәртіппен ііжәне іімөлшерде ііақшалай ііқаражат іітөленеді. ііҚорғаншы ііжәне ііқамқоршы ііоргандар ііпатронаттық іітәрбиешілерге ііқажетті іікөмек іікөрсетуге, іібалаың ііөмірі іімен іітәрбиесі ііүшін ііқалыпты ііжағдай ііжасауға ііжәрдемдесуге ііміндетті ііжәне ііпатронаттық іітәрбиешілерге ііжүктелген іібаланы ііасырап-бағуға, іітәрбиелеу ііжәне іібілім ііберу ііжөніндегі ііміндеттердің ііорындалуын іібақылауды ііжүзеге ііасыруға ііқұқылы.
Балалар ііүйіндегі іібалаларға ііүкімет ііқанша ііжағдай ііжасаса ііда, ііата-ананың іімейірім іішуағына ііжетпейді. ііСондықтан ііжүрегі іікең, іітұрмысы іітәуір ііазаматтар іібалалар ііүйінен ііқамқоршылыққа, ііпатронатқа іібала ііалып ііжатса, ііелімізде ііжетім іібалалар іісаны ііазаяр ііеді.
Бала ііқұқықтары ііне іісебептен іібұзылады ііжәне іібала ііқұқығын ііқорғау ііжөніндегі ііұйымдар.
Қазіргі іізамандағы іікөптеген ііелдердің ііәлеуметтік іі - ііэкономикалық ііжағдайының іінашарлауы, іібаланың ііқұқығын ііқорғау ііпроблемасының ііактуалдығына ііалып іікелді. ііЭкономикалық іітұрақсыздық, ііөндірістің іібасылуы, ііөтпелі іікезең ііқиындығы іісалдарынан ііжұмыссыздардың іісаны ііұлғайып, ііхалық іідеңгейінің іітөмендеуіне ііәкеліп, іітікелей іібалалардың ііөмір іідеңгейіне ііәсер ііетеді. ііЭкономикалық ііфакторлардың ііөзі іінегативтік іімоменттер іітуғызады:
1-ден, ііөмір іісүру іідеңгейінің іітөмендеуі, ііжұмыссыздық іібаланы іітұлға ііретінде ііқалыптасуына іікеректі іі ііжағдай ііжасауға ііүлкендердің іімүмкіншілігін іішектейді. ііҚазіргі ііуақытта ііәлеуметтік-экономикалық іікүйзеліс ііпен іікризиске іішалдыққан іікөптеген ііелдерде іікіші ііжастағы іібалалар, ііең іібастысы іі - ііқамсыз іібақытты іібалалық іішақтан іімұқтаждық іікөруде. ііКейбір ііотбасыда ііата- ііаналар іібалаларын іітамақтандыру іімен іікиіндіруге ііде іімүмкіндігі ііболмайды, ііолардың ііүкіметі ііде іікөп ііжағдайда ііоған ііназар ііаудармайды.
2-ден, ііата-ананың іібіреуі ііішімдік, ііесірткі ііқолданған ііотбасы ііжағдайы іітөмен іібалалар, іікөбінесе іікүйзеліске ііұшырайды. ііОлар іібалалар іікөзінше ііішімдік ііішіп, ііесірткі ііқолданып, ііжанжал іішығарады. ііМұның іібәрі ііжас іібаланың ііпсихикасына ііәсер ііететіні іісөзсіз. ііӨкінішке ііорай іібұл: іібалалардың ііқамқорсыз ііқалуына, ііоқуын ііжіберуі іінемесе іітастап іікетуіне, іікөшеде ііқайыр іісұрауына, ііқылмыс ііжолына іітүсуіне ііәкеліп іісоқтырады.
3-ден, ііадамдар ііөз ііболашағының ііжақсармайтындығын іібіліп, іітуып ііжатқан ііәлеуметтік-экономикалық ііпроблемалардың іішешілмейтіндігінен, іібалалардың ііболашағына іідеген ііжауапкерсіздіктің ііпайда ііболуына ііәкелді. ііСодан іікөбіне ііата-аналар ііөз іібалаларына ііуақыт іібөлмей, ... жалғасы
Ш. Есенов атындағы Каспий технологиялар және инжиниринг университеті комерциялық емес акционерлік қоғамы
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Пәні: Қазақстан Республикасының Азаматтық іс жүргізу құқығы
Тақырыбы: Қазақстан Республикасының халықаралық шарты негізінде баланы қайтару туралы немесе балаға қатысты қол жеткізу құқықтарын жүзеге асыру туралы арыздарды қарау бойынша іс жүргізу.
Орындаған: ЮП-18-3 тобы студенті
Ибрагимов Жандос А.
Рецензент: з.ғ.к доцент., Садуақасова Л.О.
Ақтау-2020
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1 Қазақстан Республикасының халықаралық шарты және бала құқығы туралы конвенция ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5
1.1 Қазақстан Республикасының халықаралық шарты ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ...5
1.2 Бала құқығы туралы конвенция ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...6
2 Қазақстан Республикасының халықаралық шарты негізінде баланы қайтару туралы немесе балаға қатысты қол жеткізу құқықтарын жүзеге асыру туралы арыздарды қарау бойынша іс жүргізу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .17
2.1 Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарт негізінде баланы қайтару туралы немесе балаға қатысты қол жеткізу құқықтарын жүзеге асыру туралы арыз беру және оны қарау тәртібі мен талап қоюды қамтамасыз ету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..17
2.2 Баланы қайтару туралы немесе қол жеткізу құқықтарын жүзеге асыру туралы іс бойынша соттың шешімі, соттың шешіміне апелляциялық шағымды, прокурордың өтінішхатын беру мерзімі және істі апелляциялық сатыдағы сотта қарау мерзімі мен сот қаулыларының көшірмелерін жіберу ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..18
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 21
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... .23
КІРІСПЕ
Қазақстан Республикасының халықаралық шарты- Қазақстан Республикасы шет мемлекетпен немесе халықаралық ұйыммен жазбаша нысанда жасасқан және мұндай келісімнің бір құжатта немесе өзара байланысты бірнеше құжаттарда екендігіне қарамастан, сондай-ақ оның нақты атауына қарамастан халықаралық құқық реттейтін халықаралық келісімді түсіну керек.
Мұндай келісім бір құжатта немесе өзара байланысты бірнеше құжатта жасалғанына, сондай-ақ, нақты атауына (мысалы, конвенция, пакт, келісім және т.б.) қатыссыз халықаралық құқықпен реттеледі. Халықаралық шарттар, Қазақстан Республикасы атынан - мемлекетаралық шарттар, Қазақстан Республикасы Үкіметінің атынан - үкіметаралық шарттар, орталық атқару органдарының, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Президентіне тікелей бағынатын және есеп беретін мемлекеттік органдар атынан - мекеме аралық шарттар болып табылады.
Балалар құқығы туралы конвенция. Әлемдегі бірінші Балалар құқықтарын қорғау ұйымы 1919 жылы пайда болды, 1924 жылы Ұлттар Лигасының бала құқықтары жөніндегі Женева декларациясы, 1959 жылы БҰҰ Бас Ассамблеясының бала құқықтары декларациясы қабылданып, 1979жыл халықаралық балалар жылы болып жарияланды, осыдан 10 жыл өткен соң Бала құқықтары туралы Конвенция қабылданды. Қазақ АКСР кезінде 1923 жылғы мамыр айында республиканың Халық Комиссарлары Кеңесі Қазақ АКСР бірыңғай еңбек мектептерінің жарғысын қабылдады.
Бұл конвенцияны міндетті екенін барлық БҰҰ-ға Қазіргі кезде бала құқықтарын қамтамасыз етуге байланысты мәселелер бүкіл әлем қызығушылығын туғызып отыр. Бұл қоғамның өміршеңдігін кепілдік етудегі және оның келешек дамуын болжаудағы өсіп келе жатқан ұрпақтың
анықталған рөлімен түсіндіріледі. Бірақ, шынында, әлемдегі бірде бір ел мемлекет бала құқықтарын сақтау жөнінен өзін үлгі етіп қоя алмайтындығын айтқан жөн. Демократиялық және экономикасы дамыған мемлекеттердің өзінен-ақ кәмелетке толмағандар арасындағы қылмыс санының өсуі, әлеуметтік жағдайы төмен отбасылардың болуын, медициналық қызметтің жеткіліксіздігінен балалар өлімінің көбеюін, бақылаусыз балалар санының ұлғаюын көруге болады. Осы фактілердің барлығы бала мәселесін тек қана ұлттық тәсілдермен шешу мүмкін еместігін дәлелдейді. Мемлекет пен қоғам балаларды тәрбиелеу саласында қандай да бір тиімді шаралар қолданғанымен, ата-ана махаббатын, олардың қамқорлығын еш уақытта айырбастай алмайды.
Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарт негізінде Қазақстан Республикасына заңсыз алып өткен немесе Қазақстан Республикасында күштеп ұсталып отырған баланы қайтару немесе осындай балаға қатысты қол жеткізу құқықтарын жүзеге асыру туралы арызды (бұдан әрі - баланы қайтару немесе қол жеткізу құқықтарын жүзеге асыру туралы арыз) оның қорғаншылық құқықтарын немесе қол жеткізу құқықтарын жауапкер бұзды деп пайымдаған ата-ана немесе өзге де тұлға сотқа береді не прокурор сотқа береді.
Баланы қайтару немесе қол жеткізу құқықтарын жүзеге асыру туралы арыз кәмелетке толмағандардың істері жөніндегі мамандандырылған ауданаралық сотқа беріледі.
Егер баланың Қазақстан Республикасының аумағында болу орны белгісіз болса, баланы қайтару туралы немесе қол жеткізу құқықтарын жүзеге асыру туралы арыз баланың Қазақстан Республикасындағы соңғы белгілі болған болу орны бойынша немесе жауапкердің Қазақстан Республикасындағы соңғы белгілі болған орны бойынша осы баптың екінші бөлігінде көзделген сотқа беріледі.
Баланың болу орны өзгерген жағдайда баланы қайтару немесе қол жеткізу құқықтарын жүзеге асыру туралы арыз осы бапта белгіленген соттылық қағидаларын сақтай отырып, арызды өзінің іс жүргізуіне қабылдаған соттың қарауына жатады.
1 Қазақстан Республикасының халықаралық шарты және бала құқығы туралы конвенция
1.1 Қазақстан Республикасының халықаралық шарты
Қазақстан Республикасының халықаралық шарты- Қазақстан Республикасы шет мемлекетпен немесе халықаралық ұйыммен жазбаша нысанда жасасқан және мұндай келісімнің бір құжатта немесе өзара байланысты бірнеше құжаттарда екендігіне қарамастан, сондай-ақ оның нақты атауына қарамастан халықаралық құқық реттейтін халықаралық келісімді түсіну керек.
Мұндай келісім бір құжатта немесе өзара байланысты бірнеше құжатта жасалғанына, сондай-ақ, нақты атауына (мысалы, конвенция, пакт, келісім және т.б.) қатыссыз халықаралық құқықпен реттеледі. Халықаралық шарттар, Қазақстан Республикасы атынан - мемлекетаралық шарттар, Қазақстан Республикасы Үкіметінің атынан - үкіметаралық шарттар, орталық атқару органдарының, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Президентіне тікелей бағынатын және есеп беретін мемлекеттік органдар атынан - мекеме аралық шарттар болып табылады.
Азаматтардың құқықтары, бостандықтары және міндеттеріне қатысты ресми жарияланбаған халықаралық шарттар қолданылуға жатпайды. Қазақстан Республикасы ратификацияланған халықаралық шарттардың республика заңдарынан басымдығы болады және халықаралық шарт бойынша оны қолдану үшін заң шығару талап етілетін жағдайдан басқа реттерде, тікелей қолданылады.
Ратификацияланған халықаралық нормаларды сот практикасында белсенді қолдануды қамтамасыз ету үшін Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты 2008 жылдың 10 шілдесінде Қазақстан Республикасы халықаралық шарттарының нормаларын қолдану туралы нормативтік қаулы қабылдады. Онда ол судьяларды Қазақстан Республикасындағы қолданыстағы құқықтық құрамдас бөлігі болып табылатын Республика қатысатын халықаралық шарттардың нормаларын басшылыққа алуды міндеттеді.
Қазақстан Республикасының халықаралық шарттары туралы 2005-жылғы 30 маусымдағы заңының 20-бабына сәйкес, мемлекет қолданыстағы әрбір халықаралық шарт міндетті түрде орындауға тиіс.
Халықаралық құқықтық нормаларды қабылдау - мемлекеттіктің ішкі және сыртқы саяси ахуалдың мүддесіне бағытталған, яғни Қазақстан халықаралық шарттарға қатысушы мемлкет болғандықтан, онда көзделген құқықтық нормаларды жүзеге асыруға міндетті мемлекет болып табылады.
Қазақстан БҰҰ Жарғысында және Адам құқықтарының жалпыға ортақ декларациясында адам құқықтарын қорғаудың жалпыға танылған қағидаларын қолдайтынын мәлімдеді. Қазақстан Республикасының Конституциясында адам, оның өмірі, құқықтары мен бостандықтары мемлекеттің ең құнды байлықтары деп көрсетілген.
Қазақстан адам құқықтары мен бостандықтарын қорғауда аз жұмыстар атқармады. Ұлттық Құқықтық саясат тұжырымдамасында 2010 жылдан бастап 2020 жылға дейін құқықтық мемлекет қағидаларын одан әрі бекіту процесінде бір жағынан, адам мен азаматтың конституциялық құқықтары мен бостандықтарын жүзеге асырудың ықтимал кепілдіктеріне барынша, ал екінші жағынан, барлық мемлекеттік органдар, лауазымды тұлғалар, азаматтар мен ұйымдардың конституциялық міндеттерді сөзсіз және толық орындалуына қол жеткізу болып табылады.
Қазақстан тәуелсіздік алған жылдар ішінде заңнаманы жетілдіру және оны біздің еліміз ратификациялаған адам құқықтары туралы халықаралық құжаттармен сәйкестікке келтіру жөнінде жұмыстар атқарып келеді. Осыған байланысты, Президент жанындағы Адам құқықтары жөніндегі комиссия, Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкіл, Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы Отбасы істері және гендерлік саясат жөніндегі ұлттық комиссия сияқты құқық қорғау мекемелері құрылды. Егеменді еліміздің өркендеуіне, алға қойған мақсатына жетіп, әлемдік қауымдастықта беделді орынға иеленуде халықаралық шарттар - маңызды құралдардың бірі.
1.2 Бала құқығы туралы конвенция
Әлемдегі бірінші Балалар құқықтарын қорғау ұйымы 1919 жылы пайда болды, 1924 жылы Ұлттар Лигасының бала құқықтары жөніндегі Женева декларациясы, 1959 жылы БҰҰ Бас Ассамблеясының бала құқықтары декларациясы қабылданып, 1979жыл халықаралық балалар жылы болып жарияланды, осыдан 10 жыл өткен соң Бала құқықтары туралы Конвенция қабылданды. Қазақ АКСР кезінде 1923 жылғы мамыр айында республиканың Халық Комиссарлары Кеңесі Қазақ АКСР бірыңғай еңбек мектептерінің жарғысын қабылдады.
Баланың мынылaрға құқығы бар:
туған кезінде ат алуға, азаматтық алуға, соның арқасында ата-анасы кім және солар тарапынан қамқорлыққа ие болуға құқылы. (7-ші баб)
индивидуалдығының сақталуына құқы бар. (8-ші бабы)
өз ата-анасымен бірге тұруға құқылы; егер баланы бір, әлде екі ата-анасымен айырса, ата-анасымен байланыста болуға құқылы. (9-шы бабы)
өз ата-анасымен кез-келген елге кетуге және ата-анасымен қайта қауышуға немесе ата-анасымен жеке қарым-қатынас жасау мақсатымен кез-келген елге келу құқығы бар. (10-шы бабы)
емін-еркін ііөз іікөзқарасын іібілдіруге, ііинформация ііалуға, іішекараға іітәуелсіз ііинформация ііжәне ііидеяларын іітаратуға ііқұқы іібар. іі(12-ші, іі13-ші іібаптар)
ерік іібостандығына, ііұждан іібостандығына, іідін іібостандығына ііқұқы іібар. іі(14-ші іібаб)
ешқандай іімемлекет ііпен ііқоғам іітарапынын ііқысымсыз іібасқа ііадамдармен іікездесуге ііжәне ііассоциацияға іікіруге іінемесе ііоны ііөзі ііемін-еркін ііқұруға ііқұқы іібар. іі(15-ші іібабы)
жеке ііөміріне, ііжанұя ііісіне ііжәне ііүй іііші ііісіне, ііжазысқан ііхаттарға ііараласпауына ііқұқы іібар, ііөсең-аяңдар іімен іі ііжаладан ііқорғаныс ііалуға ііқұқы іібар.(16-шы іібаб)
жоғары іістандартқа іісай іімедициналық іікөмек ііалуға ііқұқылы. іі іі іі іі іі іі(24-ші іібаб)
ішіне ііәлеуметтік іісақтандыру іікіретін, ііәлеуметтік ііқамсыздандырудың ііигілігін ііқолдануы
1959 ііжылғы ііБала ііқұқықтары іідекларациясының іімұнан ііарғы іідамуы іімен іібала ііқұқығына ііқатысты ііжағдайды іізаңдық іітүрде іібекітуі ііүшін, іімемлекет іітарапынан іі1989 ііжылы іі20 ііқарашада ііБалалар ііқұқығын ііқорғау ііжайлы ііжан-жақты ііКонвенция ііқабылданды.
Бұл ііконвенцияны ііміндетті ііекенін іібарлық ііБҰҰ-ға ііҚазіргі іікезде іібала ііқұқықтарын ііқамтамасыз ііетуге іібайланысты іімәселелер іібүкіл ііәлем ііқызығушылығын іітуғызып ііотыр. ііБұл ііқоғамның ііөміршеңдігін іікепілдік ііетудегі ііжәне ііоның іікелешек іідамуын ііболжаудағы ііөсіп іікеле ііжатқан ііұрпақтың
анықталған іірөлімен іітүсіндіріледі. ііБірақ, іішынында, ііәлемдегі іібірде іібір ііел іімемлекет іібала ііқұқықтарын іісақтау ііжөнінен ііөзін ііүлгі ііетіп ііқоя ііалмайтындығын ііайтқан ііжөн. ііДемократиялық ііжәне ііэкономикасы іідамыған іімемлекеттердің ііөзінен-ақ іікәмелетке іітолмағандар ііарасындағы ііқылмыс іісанының ііөсуі, ііәлеуметтік ііжағдайы іітөмен ііотбасылардың ііболуын, іімедициналық ііқызметтің ііжеткіліксіздігінен іібалалар ііөлімінің іікөбеюін, іібақылаусыз іібалалар іісанының ііұлғаюын іікөруге ііболады. ііОсы ііфактілердің іібарлығы іібала іімәселесін іітек ііқана ііұлттық іітәсілдермен іішешу іімүмкін ііеместігін іідәлелдейді. ііМемлекет ііпен ііқоғам іібалаларды іітәрбиелеу іісаласында ііқандай ііда іібір іітиімді іішаралар ііқолданғанымен, ііата-ана іімахаббатын, ііолардың ііқамқорлығын ііеш ііуақытта ііайырбастай ііалмайды.
Бала ііқұқықтары іітуралы ііКонвенция іі- іі1994 ііжылы;
Шет ііелден ііалимент ііөндіріп ііалу іітуралы ііКонвенция іі1999 ііжылы;
Жұмысқа ііқабылдау ііүшін ііең іітөменгі ііжас іітуралы ііКонвенция іі- іі2000 ііжылы;
Балаларды іісаудалауға ііжәне іібалалар іізинақорлығына ііқатысты іібаланың ііқұқықтары іітуралы ііконвенцияның ііфакультативтік ііхаттамасы ііжәне ііБалалардың ііқарулы ііқақтығыстарға ііқатысуына іібайланысты іібаланың ііқұқықтары іітуралы ііконвенцияның ііфакультативтік ііхаттамасы іі- іі2001 ііжылы;
іі ХЕҰ-ның іібалалар ііеңбегінің ііең іінашар іітүрлеріне іітыйым іісалу ііжәне ііжою ііжөніндегі іішұғыл іішаралар іітуралы іі№ іі182 ііКонвенциясы іі- іі2002 ііжылы;
2004 ііжылдың ііқараша ііайында іі- ііҚазақстан ііБҰҰ-ның ііадамдарды іісаудалауға ііқарсы іікүрес іітуралы ііконвенциясы іімен ііоның ііқорытынды ііхаттамасына ііқол ііқойды.
іі 2003 ііжылғы іі4 іімаусымдағы ііДенсаулық іісақтау ііжүйесі іітуралы;
іі 2004 ііжылғы іі16 іімаусымдағы ііАзаматтардың ііұрпақты ііболу ііқұқықтары ііжәне ііоларды ііжүзеге ііасыру іікепілдіктері іітуралы;
іі 2004 ііжылғы іі9 іішілдедегі ііКәмелетке іітолмағандар ііарасындағы ііқұқық іібұзушылықтардың ііпрофилактикасы іімен іібалалардың ііқадағалаусыз ііжәне ііпанасыз ііқалуының ііалдын ііалу іітуралы;
іі 2003 ііжылғы іі14 ііқыркүйектегі ііЙод іітапшылығы ііауруларының ііпрофилактикасы іітуралы;
іі 2005 ііжылғы іі8 іішілдедегі ііӘскери ііміндет ііжәне ііәскери ііқызмет іітуралы іі- ііҚР ііЗаңдары ііқабылданды. іі іі
Белгілі іібір іімөлшерде іібалалардың іізаңды ііқұқықтары іімен іімүдделерін іісақтауға ііқатысты ііұлттық іісаясатты ііжүзеге ііасыруға іібілім ііберу, ііденсаулық іісақтау, іікедейлікті іітөмендету, іікөші-қон іісаясаты, іідемографиялық іідаму, іімүгедектерді ііоңалту ііжәне іібасқа іісалалардағы іібалалардың ііқұқықтарын ііқорғау іімәселелері ііжөніндегі іімемлекеттік іісалалық іібағдарламалар іібағытталған. іі
іі Он іісегіз ііжасқа іітолмаған ііадам іібала ііболып іітанылады.Әрбір іібаланың іімүмкін ііболғанша ііотбасында ііөмір іісүруге ііжәне іітәрбиеленуге ііқұқығы, ііөзінің ііата-анасын іібілуге, ііолардың ііқамқорлығына ііжәне іісолармен іібірге іітұруға ііқұқықтары іібар. ііБала ііотбасында іі ііөз іімүддесін іі ііқозғайтын іікез іікелген іімәселені іішешу іікезінде ііөзінің ііпікірін іі іібілдіруге, іісондай ііақ іікез іікелген іісот іінемесе ііәкімшілік іііс ііқарау іібарысында іітыңдалуға ііқұқылы.Он ііжасқа іітолған іібаланың ііпікірі, ііегер іібұл ііпікір ііоның іі іімүдделеріне ііқайшы іікелмейтін ііболса іі ііескерілуі ііміндетті. ііБаланың ііат ііалуға, ііәкесінің ііатын ііжәне іітегін ііалуға ііқұқығы іібар. ііБаланың ііаты ііата-анасының іікелісімімен іі,аты ііжөні ііәкесінің ііатымен іінемесе ііұлттық іітарихи іідәстүрлерге іісай ііаталарының ііатынан ііберіледі. ііБаланың ііатына іінемесе іітегіне іідеген іікеліспеушіліктер іісот іітәртібімен ііғана іішешіледі. ііОн ііжасқа іітолған іібаланың ііатын іінемесе іітегін іітек іібаланың іікелісімімен ііғана ііөзгертуге ііболады.
іі іі Баланың ііұлты ііоның ііата-анасының іі ііұлтымен ііайқындалады.Егер ііата-анасының ііұлттары ііәр іітүрлі ііболса, іібаланың ііқалауы іібойынша ііоған ііжеке іікуәлік ііберген іікезде іі ііәкесі іінемесе іішешесінің ііұлтын ііалуына іі ііболады. ііКәмелет ііжасқа іітолғанға іідейін іібала ііәке-шешесінің іітарапынан ііжасалған ііқиянаттардан ііқорғалуға ііқұқықты.
Баланың іімүліктік ііқұқығы ііда іібар, ііол іікөбінесе іібаланың ііөз ііата-аналары іімен ііотбасының ііөзге ііде іімүшелерінен ііасырап-бағу ііүшін ііқаражат іікөмегін ііалуына іібайланысты. іі
Алименттер, іізейнетақы іімен ііжәрдемақылар ііата-анасының ііатына іікеліп іітүседі, іібірак ііолар іібалаларды ііасырап-бағуға, іібілім ііберуге ііжәне іітәрбиелеуге ііжұмсалуы іікерек.
Мемлекет іібалалардың іімүдделерін ііқорғап ііжәне іібалаларды ііотбасында іітәрбиелеу іібалаларға іітәрбие ііберудің ііең іітәуір іітүрі ііекендігін іітани ііотырып, іітәрбиенің ііотбасылың іітурінің ііартықшылығын іізаң ііжолымен іібекітті. ііҚазіргі іікезде іібалалар іідеревнясының, ііотбасылық іібалалар ііүйлерінің ііқұрылып, ііөріс ііалуы іікездейсоқ ііжай ііемес.
Мемлекет іібалаларға ііқамқорлық іікөрсете ііотырып, іібала іітуғанда ііжәрдемақы іітелейді, іікөп іібалалы ііотбасыларына іібарынша іікөмектесіп ііотырады.
Ата-аналар ііөздерінің ііконституциялық ііміндеттерін ііеркімен ііорындамаған ііжағдайда, ііолардан ііалиментті іімәжбурлеп ііөндіріп ііалу ііда іімемлекеттің іібалалар ііқұқығын ііқорғауының іібір іікерінісі ііболып іітабылады. ііДекларация іібарлық ііата-аналарға, ііәйелдер іімен ііеркектерге, ііерікті ііұйымдарға, ііжергілікті іібилікке ііжәне іімемлекет ііөкіметіне, іібала ііқұқығын іісыйлау, іімойындау ііжәне ііүндеу ііретінде ііидеясын іібейнелейді.
Асыранды, іімүгедек іібалалардың ііқұқығы
Мүгедек іі- ііауыру іінемесе ііжарақат ііалу іінәтижесінде, ііөмір іібойына іінемесе ііұзақ ііуақытқа ііеңбек ііқабілетін ііжоғалтқан ііадам іі.
Қазақстанда іімүгедек іібалалар іібасқа іібалалармен іібірдей іібілім ііалуға ііқұқылы. ііҚазіргі іітаңда іібалабақшаларда ііерекше іібілім ііберуге ііқажеттілігі іі іібар іі27 іімыңға ііжуық іібүлдіршін іітәрбие ііалуда. ііОның іі1000-нан ііастамы іі - ііинклюзивті іібалалар. іі
Мектептерде ііерекше іібілім ііберуге ііқажеттілігі іібар іі63 іімыңнан ііастам іібала ііоқып ііжүр. ііОлардың іі27 іімыңы ііинклюзивті ііформатта ііоқиды. іі
Техникалық ііжәне іікәсіптік іібілім ііберу іісаласында іі2500-ден ііастам іібала іібілім ііалуда.
- ііБілім ііжәне ііғылым ііминистрлігі іімүгедек іібалалар ііүшін іі68 іімамандық іібойынша ііарнайы іібағдарламалар ііәзірлемекші. ііБиыл іі20 іімамандық іібойынша ііжұмыстар іібасталып іікетті. іі
- ііМектептер іімен ііколледждерге ііжан іібасына ііқаржыландыру ііәдістемесіне ііерекше іібілім ііберуге ііқажеттілігі іібар іібалалар ііүшін ііекі ііесе іітөленетін іікоэффициент ііқарастырылған. іі
- ііЕліміздің іі17 ііжоғары ііоқу ііорнында іідефектология іімамандығы іібойынша іібакалавриатқа іігрант іісаны іі250-ден іі400-ге іідейін іікөбейді. ііАлғаш іірет іімагистратураға іі110, іідокторантураға іі30 ііорын іібөлініп ііотыр. іі
- ііБарлық ііпедагогикалық іімамандықтар іібойынша ііинклюзивті іібілім ііберу ііпәні іі - ііміндетті. іі
- ііАлғаш іірет ііпедагогикалық ііколледждерде іікоррекциялық іідене іішынықтыру іімұғалімі іімен іімектепке іідейінгі іілогопед ііквалификациялары ііенгізіліп, ііосы ііжылы ііоқыту іібасталды. ііҚазақстанда іібұған іідейін ііондай іімамандар ііболмаған.
- ііТехникалық, іікәсіптік ііжәне ііжоғары іібілім ііберу ііұйымдарында ііI, ііII іітоптағы ііжәне іібала іікезінен іімүгедек іібалаларға іібір ііпайыздық ііқабылдау ііквотасы ііарқылы іігранттар ііқарастырылған. іі
- ііКөру, ііесту ііқабілеті іібұзылған іібалалар ііжоғарғы іімемлекеттік іішәкіртақы ііалуға ііқұқылы. іі
Жалпы ііқағидаттар
іі іі іі іі іі ііМыналар:
іі іі іі іі іі ііа) ііадамға іітән ііқадір-қасиетті, ііоның ііөз іітаңдауын ііжасау ііеркіндігін ііқоса ііалғандағы ііжеке іідербестігін ііжәне іітәуелсіздігін ііқұрметтеу;
іі іі іі іі іі ііb) іікемсітпеушілік;
іі іі іі іі іі ііс) ііқоғамға іітолық ііжәне іітиімді іітарту ііжәне ііқосу;
іі іі іі іі іі ііd) іімүгедектердің ііерекшеліктерін ііқұрметтеу ііжәне ііоларды ііадами ііалуан іітүрліліктің іікомпоненті ііжәне ііадамзаттың іібір іібөлшегі ііретінде ііқабылдау;
іі іі іі іі іі ііе) іімүмкіндіктер іітеңдігі;
іі іі іі іі іі ііf) ііқолжетімділік;
іі іі іі іі іі ііg) ііерлер іімен ііәйелдердің іітеңдігі;
іі іі іі іі іі ііh) іімүгедек іібалалардың іідаму ііқабілеттерін ііқұрметтеу ііжәне іімүгедек іібалалардың ііөз ііжеке ііқасиетін іісақтау ііқұқықтарын ііқұрметтеу ііосы ііКонвенцияның ііқағидаттары ііболып іітабылады.
Мүгедек іібалалар
іі іі іі іі іі іі1. ііҚатысушы іімемлекеттер іімүгедек іібалалардың ііадамның іібарлық ііқұқықтары іімен іінегізгі іібостандықтарын іібасқа іібалалармен іітең іідәрежеде іітолық ііжүзеге ііасыруын ііқамтамасыз ііету ііүшін іібарлық ііқажетті іішараларды ііқабылдайды.
іі іі іі іі іі іі2. ііМүгедек іібалаларға ііқатысты іібарлық іііс-қимылдарда іібірінші іікезекте іібаланың ііжоғары іімүдделеріне іікөңіл іібөлінеді.
іі іі іі іі іі іі3. ііҚатысушы іімемлекеттер іімүгедек іібалалардың ііоларды ііқозғайтын іібарлық іімәселелер іібойынша ііөздерінің іібасқа іібалалармен іітең іідәрежеде ііолардың ііжасы іімен іікәмелеттілігіне іісәйкес іікелетін іітиісті іісалмаққа ііие ііболатын іікөзқарастарын ііеркін іібілдіру ііжәне ііосы ііқұқықты іііске ііасыруға іімүгедектігі іімен ііжасына іісәйкес іікелетін іікөмекті ііалуға ііқұқығы ііболуын ііқамтамасыз ііетеді.
Асыранды іібалалардың ііқұқығы.
Шетелдік ііазаматтарға ііасырап ііалуға ііберілген іібалаларға іібақылау ііжасауды ііҚазақстан ііРеспубликасының іішетелдегі іідипломатиялық ііөкілдіктері іімен ііконсулдық іімекемелері ііжүзеге ііасырады. ііАлайда ііосы іішетелдік іібала ііасырап ііалушыларды іітексеруді ііжүзеге ііасыратын ііконсулдық іімекемелерде ііштат іілауазымдарының ііжетіспеушілігі ііжəне ііконсулдық ііқызметкерлердің ііасырап ііалынған іібалалардың іітұруы іімен іітəрбиеленуін іітексеруде іікейбір іішет іімемлекеттердегі ііадамның ііжеке ііөміріне ііараласуға іітыйым іісалынуымен іібайланысты ііқиындықтардың ііда ііболуын ііескерген ііжөн.
Дүниежүзі іібойынша іібалаларын ііхалықаралық ііасырап ііалуға ііұсынатын ііелдердің ііішінде ііҚытай, ііВьетнам, ііҚазақстан ііалғашқы ііорындарды ііалуда. ііБала ііасырап ііалуға іібайланысты ііқызметтерін ііқаржылық іінегізде ііұсынатын ііұйымдар ііагенттіктер іідеп ііаталады. ііҚазақстан ііРеспубликасы ііБас ііпрокуратурасының іідеректері іібойынша, ііҚазақстан ііаумағында іібала ііасырап ііалу ііжөніндегі іішетелдік іікомпаниялардың іі28 ііөкілдігі ііжұмыс ііжасайды. ііАлайда, ііПавлодар ііоблысы ііпрокуратурасының ііақпараты іібойынша, іітек ііоблыс ііаумағында іі16 іішетелдік ііагенттіктер ііжəне іі12 іібала ііасырап ііалушылардың ііделдалдары ііжұмыс ііістейді. ііОсылайша, ііҚазақстан ііаумағында ііжұмыс ііжасайтын іібала ііасырап ііалу ііжөніндегі ііхалықаралық ііагенттіктердің іісаны іітуралы іідеректер ііжүйеленбеген.
Америкада ііда іібала ііасырап ііалу ііқызметін ііұсынатын іікомпаниялар ііжетерлік. ііСолардың іібірі іі- ііFor ііThis ііChild іі(Осы іібала ііүшін) іідеп ііаталады іі. ііАталған ііұйымның ііресми іісайтында ііҚазақстаннан іібала ііасырап ііалуға ііұсынылатын іібағалар іібелгіленген. ііҰсынылған ііқызмет іітүріне іібаланың іікүллі ііқұжаттарын ііреттестіру, іікеңес ііберу, ііҚазақстандағы іібала ііасырап ііалу ііісін ііжəрдемдесетін ііарнайы ііұжымның ііқызметі, ііүй ііжалдау, ііБілім ііжəне ііғылым ііминистрлігінің ііжұмысын іітүсіндіріп, ііминистрлікпен ііжəне іібалалар ііүйінің ііөкілдерімен іікездесу, ііАлматы іімен ііаймақта іібала ііасырап ііалудың іібарлық ііқадамын іітүсіндіру іікіреді. ііОсы ііқызметтері ііүшін ііАмерика іікомпаниясы іі21000 ііАҚШ іідолларын ііалмақ. ііБұдан іібөлек, ііесептелмеген іітағы іібасқа ііда іішығындар іібар ііекен. ііОлардың ііішіне іібалалар ііүйлеріне, ііондағы іітəрбиешілер іімен іітəрбиеленушілерге іісыйлық ііберу. ііОл іішамамен іі500 іідоллар іімаңайында. ііСонда ііжалпы ііесепте іішамамен іі30000 ііАҚШ іідолларына ііҚазақстаннан іібала ііасырап ііалуға ііболады.
Қазақстан ііРеспубликасының ііазаматтығы іітуралы ііЗаңға іісəйкес ііҚазақстан ііРеспубликасының ііазаматы ііболып іітабылатын іішетелдіктер ііасырап ііалған іібала іікəмелеттік ііжасқа іітолғанға іідейін ііҚазақстан ііРеспубликасының ііазаматтығын іісақтайды. ііЯғни, ііоларға іікəмелеттік ііжасқа іітолғанша іідейін ііқос ііазаматтықты ііиелену ііқұқығы ііберілген. ііЗаңның ііосы іінормасы іікөптеген ііжағдайларда іішет іімемлекеттердің іізаңнамалық ііпрактикасымен іішиеленісіп ііжатады. ііОсылайша, іімысалы, ііАҚШ ііазаматы ііасырап ііалған іібала ііжедел іітүрде ііосы ііелдің ііазаматтығын ііалуға ііміндетті. ііСонымен ііқатар іі1 ііжасқа ііжетер-жетпестен ііасырап ііалған іібаланың ііаты-жөні ііөзгертіледі.
Қазақстан ііРеспубликасы ііазаматы ііболып іітабылатын іібалаларды ііасырап ііалуға іітілек іібілдірген іішетелдіктерді ііесепке ііалу ііəлі ііде ііжүргізілуде.
Қазіргі іікезде ііелімізде іібала ііасырап ііалушылардың іісаны ііөсіп іікеледі. ііМұны ііҚазақстан ііРеспубликасы ііСыртқы ііістер ііминистрліің іішетелдік іімекемелердің ііқызметіне ііжүргізген ііталдауы іібойынша іісоңғы ііуақыттағы ііқазақстандық іібалаларды ііасырап ііалуға ііниет іібілдіруші іішетелдік ііазаматтардың ііөтініштерінің ііөсу ііүрдісі іідəлелдейді. іі
Патронат- ііата-анасының ііқамқорлығынсыз ііқалған іібаланы іішарт іібойынша іібасқа ііазаматтардың ііотбасына іітәрбиелеуге ііберетін іітәрбиенің іібір іітүрі.
Қазіргі іікезде ііжетім іібаланың ііжарым іікөңіліне ііқуаныш іісыйлап, іібаланы ііөз ііқамқорлығына ііалып, ііоларға ііата-аналық іімахаббатын іісыйлаған ііжандар іібаршылық. ііСондай ііалтын ііжүректі ііжандарға ііүкіметіміз ііқолдау іікөрсетуде. ііМысалы, іісоңғы ііжылдары іібаланы ііжаңа ііотбасына іібейімдеудің іітағы іібір іітүрі іі- ііпатронаттық іітәрбие ііжолға ііқойылды. ііПатронаттық іітәрбиенің іі- ііжетімдіктің ііалдын ііалуға ііжәне іібаланың ііүлкендермен, ііайналасындағы ііадамдармен іітұрақты іітүрде ііқарым-қатынас ііжасап ііотыруына ііжәне ііолардың ііпсихикасының іідұрыс іідамуына ііәсері іімол. ііПатронат- ііата-анасының ііқамқорлығынсыз ііқалған іібалалар ііқорғаншы ііжәне ііқамқоршы ііорган іімен іібаланы іітәрбиелеуге ііалуға іітілек іібілдірген іітұлға ііжасасқан іішарт іібойынша ііазаматтардың ііотбасына ііберілетін іітәрбиенің іінысаны. ііҚорғаншы ііжәне ііқамқоршы ііоргандар іібалалар ііпатронаттық іітәрбиешілерге іітәрбиелеуге ііберу іікезінде ііоның ііэтникалық іішыққан іітегін, іібелгілі іібір іідінге ііжәне іімәдениетке ііқатысын, ііана іітілін ііескере ііотырып, іібаланың іімүддесін іібасшылыққа ііалады. ііАғайындыларды, ііолардың іімүдделеріне ііжауап ііберетін ііжағдайларды ііқоспағанда, ііажыратуға ііжол ііберілмейді.
Баланы ііпатронаттық іітәрбиешілерге ііберу ііпікірі ііескеріле ііотырып, ііал ііон ііжасқа іітолған іібаланы ііберу ііоның іікелісімімен ііжүзеге ііасырылады.
Патронаттық іітәрбиешілерге ііберілген іібала ііалиментке, іізейнетақыға, ііжәрдемақыға ііжәне іібасқа ііда ііәлеуметтік іітөлемдерге ііқұқығын, іісондай-ақ іітұрғын ііүй-жайға ііменшік ііқұқығын іінемесе іітұрғын ііүй-жайды ііпайдалану ііқұқығын іісақтайды. іі іі ііТұрғын ііүй іі-жайы ііболмаған ііжағдайда іітұрғын ііүй іізаңдарына іісәйкес ііоған іітұрғын ііүй-жай ііберілуге ііқұқығы ііболады.
Патронаттық іітәрбиешілерді іііріктеуді ііқорғаншы ііжәне ііқамқоршы ііоргандар ііжүзеге ііасырады. ііӘрбір іібаланы ііасырап-бағуға ііай іісайын ііҚазақстан ііРеспубликасының ііүкіметі іібелгіленген іітәртіппен ііжәне іімөлшерде ііақшалай ііқаражат іітөленеді. ііҚорғаншы ііжәне ііқамқоршы ііоргандар ііпатронаттық іітәрбиешілерге ііқажетті іікөмек іікөрсетуге, іібалаың ііөмірі іімен іітәрбиесі ііүшін ііқалыпты ііжағдай ііжасауға ііжәрдемдесуге ііміндетті ііжәне ііпатронаттық іітәрбиешілерге ііжүктелген іібаланы ііасырап-бағуға, іітәрбиелеу ііжәне іібілім ііберу ііжөніндегі ііміндеттердің ііорындалуын іібақылауды ііжүзеге ііасыруға ііқұқылы.
Балалар ііүйіндегі іібалаларға ііүкімет ііқанша ііжағдай ііжасаса ііда, ііата-ананың іімейірім іішуағына ііжетпейді. ііСондықтан ііжүрегі іікең, іітұрмысы іітәуір ііазаматтар іібалалар ііүйінен ііқамқоршылыққа, ііпатронатқа іібала ііалып ііжатса, ііелімізде ііжетім іібалалар іісаны ііазаяр ііеді.
Бала ііқұқықтары ііне іісебептен іібұзылады ііжәне іібала ііқұқығын ііқорғау ііжөніндегі ііұйымдар.
Қазіргі іізамандағы іікөптеген ііелдердің ііәлеуметтік іі - ііэкономикалық ііжағдайының іінашарлауы, іібаланың ііқұқығын ііқорғау ііпроблемасының ііактуалдығына ііалып іікелді. ііЭкономикалық іітұрақсыздық, ііөндірістің іібасылуы, ііөтпелі іікезең ііқиындығы іісалдарынан ііжұмыссыздардың іісаны ііұлғайып, ііхалық іідеңгейінің іітөмендеуіне ііәкеліп, іітікелей іібалалардың ііөмір іідеңгейіне ііәсер ііетеді. ііЭкономикалық ііфакторлардың ііөзі іінегативтік іімоменттер іітуғызады:
1-ден, ііөмір іісүру іідеңгейінің іітөмендеуі, ііжұмыссыздық іібаланы іітұлға ііретінде ііқалыптасуына іікеректі іі ііжағдай ііжасауға ііүлкендердің іімүмкіншілігін іішектейді. ііҚазіргі ііуақытта ііәлеуметтік-экономикалық іікүйзеліс ііпен іікризиске іішалдыққан іікөптеген ііелдерде іікіші ііжастағы іібалалар, ііең іібастысы іі - ііқамсыз іібақытты іібалалық іішақтан іімұқтаждық іікөруде. ііКейбір ііотбасыда ііата- ііаналар іібалаларын іітамақтандыру іімен іікиіндіруге ііде іімүмкіндігі ііболмайды, ііолардың ііүкіметі ііде іікөп ііжағдайда ііоған ііназар ііаудармайды.
2-ден, ііата-ананың іібіреуі ііішімдік, ііесірткі ііқолданған ііотбасы ііжағдайы іітөмен іібалалар, іікөбінесе іікүйзеліске ііұшырайды. ііОлар іібалалар іікөзінше ііішімдік ііішіп, ііесірткі ііқолданып, ііжанжал іішығарады. ііМұның іібәрі ііжас іібаланың ііпсихикасына ііәсер ііететіні іісөзсіз. ііӨкінішке ііорай іібұл: іібалалардың ііқамқорсыз ііқалуына, ііоқуын ііжіберуі іінемесе іітастап іікетуіне, іікөшеде ііқайыр іісұрауына, ііқылмыс ііжолына іітүсуіне ііәкеліп іісоқтырады.
3-ден, ііадамдар ііөз ііболашағының ііжақсармайтындығын іібіліп, іітуып ііжатқан ііәлеуметтік-экономикалық ііпроблемалардың іішешілмейтіндігінен, іібалалардың ііболашағына іідеген ііжауапкерсіздіктің ііпайда ііболуына ііәкелді. ііСодан іікөбіне ііата-аналар ііөз іібалаларына ііуақыт іібөлмей, ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz